Stalag X-B, II. Dünya Savaşı sırasında Aşağı Saksonya'daki Sandbostel yakınlarında bulunan Nazi Almanyası'nın savaş esiri kampı. 1939 ve 1945 arasında 55 ülkeden birkaç yüz bin savaş esiri bu kamptan geçti. Barındırıldıkları kötü koşullar nedeniyle, binlerce kişi burada açlıktan, hastalıktan öldü ya da gardiyanlar tarafından öldürüldü. KAynaklar toplam ölü sayısının 8.000 ila 50.000 arasında olduğunu belirtir. Nazilerin Sovyet savaş esirlerine uyguladıkları muamele diğer esirlerden daha farklı ve acımasızca oldu. Ölen yaklaşık 46 bin Sovyet esir toplu mezarlara gömüldü.
Stalag X-B | |
---|---|
Stalag X-B'deki esir kulübeleri | |
Kuruluş | 1939 |
Kapanış | 1945 |
Tür | Nazi toplama kampı |
Konum | |
Koordinatlar | 53°23′59″N 9°06′35″E / 53.399642°K 9.109811°D |
Hizmet bölgesi | Nazi Almanyası |
Ana kurum | Wehrmacht |
Tarihçe
Sandbostel Bremervörde'nin 9 km güneyinde Bremen bölgesinin 43 km kuzeydoğusunda yer alır. O dönemki Hannover eyaletinde Lutheran Kilisesi, işsiz bekarlar için bir kamp açtı ve Büyük Bunalım sırasında 1932'de kamu işlerinde (yol çalışmaları, iyileştirme vb.) bu kamp kullanıldı.
1933'te Reichsarbeitsdienst kampı devraldı ve daha sonra Nazilerin düşman gördüğü gruplar toplama kampı olarak kullanılmaya başlandı.
Ağustos 1939'da Heeresbauamt Bremen (askeri inşaat departmanı) komisyonu, yerel Wehrkreis X için bir Mannschafts-Stammlager (savaş esiri kampı) kurmaya karar verdi. Eylül ayında, Sandbostel köyü ile Teufelsmoor'daki Arbeitsdienstlager arasında kamp inşası başladı. İkinci alan şimdi Wehrmacht muhafızlarını barındırmak için kışla olarak kullanıldı.
Eylül 1939'dan başlayarak, kampı genişletmek için Polonya kampları kullanıldı. Başlangıçta yaklaşık 10.000 esir için kulübeler inşa edildi. Çalışmaya başladığında kamp alt kamplara bölündü;
- İşgal edilen ülkelerden (Polonya, Belçika, Hollanda, Fransa, Güneydoğu Avrupa ve İtalya ateşkesten sonra) askere alınan bir Stalag
- İşgal edilen ülkelerden subaylar için bir subay kampı (Oflag). 1941'de kampın bu kısmı başka yerlerdeki Oflaglar ile birleştirildi
- İngiliz denizcileri ve subaylarını elinde tutan Kriegsmarine tarafından kontrol edilen Marinelager (Marlag) kampı. 1941 sonbaharında kampın bu kısmı Westertimke'ye taşındı
- İngiliz ticari denizcileri de dahil olmak üzere savaş ilan edilen ülke vatandaşları için bir Internierungslager (Ilag) toplama kampı. Bu bölüm 1941'de Westertimke'ye taşındı.
İlk başta esirler çadırlara yerleştirildi, ancak 1940 baharından itibaren esirler kendi kulübelerini inşa etmeye başladı. Daha sonra bunlara prefabrik ağaçlık kulübeler eklendi. 1941'de, mahkûmlar, mutfaklar, cezalandırma binaları ve komutanlık ofisinin yanı sıra esirleri barındıran 100'den fazla kulübe vardı. Buna ek olarak, bir hastane (Reservelazarett XB) ve iki kulübeden oluşan bir cezalandırma kampı vardı. 1940'a gelindiğinde, Nazilerin Fransa'ya karşı kazandığı zaferin ardından gelen esirlerle birlikte kamp kapasiteyi aştı. Stalag X-B daha sonra toplam 30.000 mahkûmu barındıracak şekilde genişletildi.
1941 sonbaharından itibaren, kampın bölümleri Barbarossa Harekâtı sırasında Sovyet esirlerine yer açmak üzere taşındı. Kampta her biri yaklaşık 30 zorunlu işçiden oluşan yüzlerce Arbeitskommandos mevcuttu, buralarda üretilenler yerel çiftçilere ve sanayiye tedarik edildi.
Mahkûmlar arasında açık bir hiyerarşi vardı. En üstte, genellikle Cenevre Konvansiyonuna göre doğru muamele gören ve Uluslararası Kızıl Haç'tan çok sayıda yardım paketi alan İngiliz ve Amerikan savaş esirleri vardı. Ulaşım ve tedarik bağlantıları bozulduğunda savaşın sonuna kadar iyi beslendiler. Batı Avrupa'dan gelen mahkûmlar (Fransız, Belçikalılar) da iyi muameleye tabi tutuldu, uluslararası yardım kuruluşlarıyla temas halindeydiler, ancak daha az dış yardım aldı ve yeterince beslenemediler. Sırp ve Polonya vatandaşlarının dış gözlemcilere erişimi engellendi. Eylül 1943'ten sonra buraya gelen İtalyanlar, hem Nazi muhafızlar hem de diğer mahkûmlar tarafından "hain" olarak kabul edildi ve hiyerarşinin alt ucundaydı. Kötü beslenmeye tabi tutuldular ve 1944 sonbaharından itibaren Wehrmacht ile çalışmaya veya zorunlu çalışmaya zorlandılar. Kapta en kötü durumda olanlar Sovyet savaş esirleriydi. Savaş esiri statüsü reddedildi, dışarıdan yiyecek verilmedi ve uluslararası gözlemcilere erişmelerine izin verilmedi. Gardiyanların onlar için özel bir öldürme politikası vardı. Sovyetlerin kötü muamelesi ve barınma eksikliği nedeniyle salgın hastalıklar patlak verdi. Yaklaşık 46 bin Sovyet esiri gardiyanlar tarafından hastalık, açlık ve gardiyanların kötü davranışları sonucu öldü Kamp mezarlığında (bugünün savaş mezarlığı) toplu mezarlara gömüldüler.
Ağustos 1944'te, tüm esir kampları Wehrmacht kontrolünden çıkarıldı ve Heinrich Himmler Schutzstaffel'e (SS) atandı. Her ne kadar bu Sandbostel'de hemen sonuçlanmasa da, Ocak 1945'te esir kampları tahliye edildi. Savaşın son aşamasında toplama kampı mahkûmları Sandbostel'e taşındı. Neuengamme toplama kampı ve alt kamplarından yaklaşık 9.000 eski mahkûm, Nisan 1945'te Stalag X-B'ye transfer edildi. 20 Nisan'da, Stalag X-B'nin bir bölümünü koruyan SS üyelerinin çoğu, yüzlerce mahkûmla birlikte kamptan çıktı.
Ele geçirilişi
Kamp, Alman 15. Panzergrenadier Bölümü ile savaştıktan sonra 29 Nisan 1945'te İngiliz Silahlı Kuvvetleri 30. Kolordu tarafından ele geçirildi. Ancak kamp komutanı, savaşın sonunun yakın olduğunu fark ederek, kampın kontrolünü Fransız Albay Marcel Albert liderliğindeki mahkûmlara devretmeyi zaten kabul etmişti. Memurun kampın kontrolünü ele geçirmesini emrettiği aynı gün 21 Nisan'da amirlerine oradaki koşullar hakkında şikayette bulundu (yandaki görselde görünüyor), iki mahkûm kamptan yardım çağrısını Zeven'deki Muhafızlar Zırhlı Birimi'ne taşıdı. Sandbostel'e iki zırhlı birlik gönderildi, ancak çatışmalar 29 Nisan'a kadar varışlarını erteledi.
Kampta ele geçirildiğinde hayatta kalan yaklaşık 15.000 esir vardı.
Anıt
1945'te mezarlık alanına Sovyet anıtı inşa edildi. Ancak yerel yetkililerin anıtın kurban sayısıyla ilgili söylemleri aşırı bulmasının bir sorucu olarak Bremervörde ilçe yetkilileri ve Aşağı Saksonya İçişleri Bakanlığı'nın emriyle 1956'da dinamitle yıkıldı. Sovyet vatandaşı olmayan pek çok savaş esiri mahkûmun kalıntıları kendi ülkelerine geri gönderildi. İtalyanlar, Hamburg-Öjendorf'taki İtalyan savaş mezarlığına gömüldü. Polonya, Yugoslavya veya milliyeti bilinmeyen yalnızca 170 civarında savaş esiri mezarı halen Sandbostel'deki mezarlıkta kalmaktadır.
Kamp alanının bakımı için 1992 yılında özel bir kulüp kuruldu. O yıldan bu yana, kulübelerin çoğu listelendi veya "korunan binalar" statüsüne alındı. Eski kampın sahasında bir anıt oluşturulması fikri yerel muhalefetle karşılaştı. 2004 yılında bir temel (Stiftung Lager Sandbostel) kuruldu. Üç yıllık hazırlıkların ardından Gedenkstätte Sandbostel 2007'de açıldı. Nisan 2013'te daimi bir sergi açıldı. Toplam 150 kulübeden 20'sinden fazlası günümüze kadar ulaşmıştı, bu kulübeler büyük ölçüde Sovyet mahkûmlarını barındıran bölgedekilerdir. Bazıları çoğunlukla 1940'larda olduğu gibi görünürken diğerleri savaş sonrası dönemde değişen ihtiyaçlara cevap verecek şekilde değiştirildi.
Kaynakça
- ^ Knut, Henkel (24 Nisan 2013). "Mehr als nur Gedenken in „Klein Belsen"" (PDF) (Almanca). Stiftung-lager-sandbostel.de. Erişim tarihi: 15 Şubat 2020.[]
- ^ a b c d . Stiftung Lager Sandbostel. 24 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2020.
- ^ a b c (PDF). Stiftung Lager Sandbostel. 24 Eylül 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2020.
- ^ Henkel, Knut (24 Nisan 2013). "Mehr als nur Gedenken in "Klein Belsen" (German)". TAZ. 20 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Şubat 2020.
- ^ . Stiftung Lager Sandbostel. 24 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2020.
- ^ . Stiftung Lager Sandbostel. 24 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2014.
- ^ "Kriegsgräberstätten als Lernort: "Sandbostel" (German)". Volksbund Deutsche Kriegsgräberfürsorge. 26 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2020.
- ^ Rixmann, Solveig (14 Mart 2011). "Stalag XB nahe Sandbostel (German)". Weser-Kurier. Erişim tarihi: 15 Şubat 2020.
- ^ Scheurmann, Ingrid (Ağustos 2013), "Sandbostel (German)", Monumente, ss. 16-18, ISSN 0941-7125
- ^ . Stiftung Lager Sandbostel. 24 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2020.
- Borgsen, W./Volland, K. (2010), Stalag X B Sandbostel, Edition Temmen, .
- Ehresmann, A. (2013), Das Stalag X B Sandbostel. Geschichte und Nachgeschichte eines Kriegsgefangenenlagers (German). In: Gedenkstättenrundbrief Nr. 171 (09/2013), p. 19-31. Available online at [1] 4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Stalag X B II Dunya Savasi sirasinda Asagi Saksonya daki Sandbostel yakinlarinda bulunan Nazi Almanyasi nin savas esiri kampi 1939 ve 1945 arasinda 55 ulkeden birkac yuz bin savas esiri bu kamptan gecti Barindirildiklari kotu kosullar nedeniyle binlerce kisi burada acliktan hastaliktan oldu ya da gardiyanlar tarafindan olduruldu KAynaklar toplam olu sayisinin 8 000 ila 50 000 arasinda oldugunu belirtir Nazilerin Sovyet savas esirlerine uyguladiklari muamele diger esirlerden daha farkli ve acimasizca oldu Olen yaklasik 46 bin Sovyet esir toplu mezarlara gomuldu Stalag X BStalag X B deki esir kulubeleriKurulus1939Kapanis1945TurNazi toplama kampiKonumSandbostelKoordinatlar53 23 59 N 9 06 35 E 53 399642 K 9 109811 D 53 399642 9 109811Hizmet bolgesiNazi AlmanyasiAna kurumWehrmachtTarihceSandbostel Bremervorde nin 9 km guneyinde Bremen bolgesinin 43 km kuzeydogusunda yer alir O donemki Hannover eyaletinde Lutheran Kilisesi issiz bekarlar icin bir kamp acti ve Buyuk Bunalim sirasinda 1932 de kamu islerinde yol calismalari iyilestirme vb bu kamp kullanildi 1933 te Reichsarbeitsdienst kampi devraldi ve daha sonra Nazilerin dusman gordugu gruplar toplama kampi olarak kullanilmaya baslandi Agustos 1939 da Heeresbauamt Bremen askeri insaat departmani komisyonu yerel Wehrkreis X icin bir Mannschafts Stammlager savas esiri kampi kurmaya karar verdi Eylul ayinda Sandbostel koyu ile Teufelsmoor daki Arbeitsdienstlager arasinda kamp insasi basladi Ikinci alan simdi Wehrmacht muhafizlarini barindirmak icin kisla olarak kullanildi Eylul 1939 dan baslayarak kampi genisletmek icin Polonya kamplari kullanildi Baslangicta yaklasik 10 000 esir icin kulubeler insa edildi Calismaya basladiginda kamp alt kamplara bolundu Isgal edilen ulkelerden Polonya Belcika Hollanda Fransa Guneydogu Avrupa ve Italya ateskesten sonra askere alinan bir Stalag Isgal edilen ulkelerden subaylar icin bir subay kampi Oflag 1941 de kampin bu kismi baska yerlerdeki Oflaglar ile birlestirildi Ingiliz denizcileri ve subaylarini elinde tutan Kriegsmarine tarafindan kontrol edilen Marinelager Marlag kampi 1941 sonbaharinda kampin bu kismi Westertimke ye tasindi Ingiliz ticari denizcileri de dahil olmak uzere savas ilan edilen ulke vatandaslari icin bir Internierungslager Ilag toplama kampi Bu bolum 1941 de Westertimke ye tasindi 1941 1943 doneminde kamptaki savas tutsaklari Ilk basta esirler cadirlara yerlestirildi ancak 1940 baharindan itibaren esirler kendi kulubelerini insa etmeye basladi Daha sonra bunlara prefabrik agaclik kulubeler eklendi 1941 de mahkumlar mutfaklar cezalandirma binalari ve komutanlik ofisinin yani sira esirleri barindiran 100 den fazla kulube vardi Buna ek olarak bir hastane Reservelazarett XB ve iki kulubeden olusan bir cezalandirma kampi vardi 1940 a gelindiginde Nazilerin Fransa ya karsi kazandigi zaferin ardindan gelen esirlerle birlikte kamp kapasiteyi asti Stalag X B daha sonra toplam 30 000 mahkumu barindiracak sekilde genisletildi 1941 sonbaharindan itibaren kampin bolumleri Barbarossa Harekati sirasinda Sovyet esirlerine yer acmak uzere tasindi Kampta her biri yaklasik 30 zorunlu isciden olusan yuzlerce Arbeitskommandos mevcuttu buralarda uretilenler yerel ciftcilere ve sanayiye tedarik edildi Mahkumlar arasinda acik bir hiyerarsi vardi En ustte genellikle Cenevre Konvansiyonuna gore dogru muamele goren ve Uluslararasi Kizil Hac tan cok sayida yardim paketi alan Ingiliz ve Amerikan savas esirleri vardi Ulasim ve tedarik baglantilari bozuldugunda savasin sonuna kadar iyi beslendiler Bati Avrupa dan gelen mahkumlar Fransiz Belcikalilar da iyi muameleye tabi tutuldu uluslararasi yardim kuruluslariyla temas halindeydiler ancak daha az dis yardim aldi ve yeterince beslenemediler Sirp ve Polonya vatandaslarinin dis gozlemcilere erisimi engellendi Eylul 1943 ten sonra buraya gelen Italyanlar hem Nazi muhafizlar hem de diger mahkumlar tarafindan hain olarak kabul edildi ve hiyerarsinin alt ucundaydi Kotu beslenmeye tabi tutuldular ve 1944 sonbaharindan itibaren Wehrmacht ile calismaya veya zorunlu calismaya zorlandilar Kapta en kotu durumda olanlar Sovyet savas esirleriydi Savas esiri statusu reddedildi disaridan yiyecek verilmedi ve uluslararasi gozlemcilere erismelerine izin verilmedi Gardiyanlarin onlar icin ozel bir oldurme politikasi vardi Sovyetlerin kotu muamelesi ve barinma eksikligi nedeniyle salgin hastaliklar patlak verdi Yaklasik 46 bin Sovyet esiri gardiyanlar tarafindan hastalik aclik ve gardiyanlarin kotu davranislari sonucu oldu Kamp mezarliginda bugunun savas mezarligi toplu mezarlara gomulduler Agustos 1944 te tum esir kamplari Wehrmacht kontrolunden cikarildi ve Heinrich Himmler Schutzstaffel e SS atandi Her ne kadar bu Sandbostel de hemen sonuclanmasa da Ocak 1945 te esir kamplari tahliye edildi Savasin son asamasinda toplama kampi mahkumlari Sandbostel e tasindi Neuengamme toplama kampi ve alt kamplarindan yaklasik 9 000 eski mahkum Nisan 1945 te Stalag X B ye transfer edildi 20 Nisan da Stalag X B nin bir bolumunu koruyan SS uyelerinin cogu yuzlerce mahkumla birlikte kamptan cikti Ele gecirilisiNeuengamme toplama kampinda sergilenen kampin devri hakkinda 21 Nisan 1945 tarihli belge Kamp Alman 15 Panzergrenadier Bolumu ile savastiktan sonra 29 Nisan 1945 te Ingiliz Silahli Kuvvetleri 30 Kolordu tarafindan ele gecirildi Ancak kamp komutani savasin sonunun yakin oldugunu fark ederek kampin kontrolunu Fransiz Albay Marcel Albert liderligindeki mahkumlara devretmeyi zaten kabul etmisti Memurun kampin kontrolunu ele gecirmesini emrettigi ayni gun 21 Nisan da amirlerine oradaki kosullar hakkinda sikayette bulundu yandaki gorselde gorunuyor iki mahkum kamptan yardim cagrisini Zeven deki Muhafizlar Zirhli Birimi ne tasidi Sandbostel e iki zirhli birlik gonderildi ancak catismalar 29 Nisan a kadar varislarini erteledi Kampta ele gecirildiginde hayatta kalan yaklasik 15 000 esir vardi Anit1945 te mezarlik alanina Sovyet aniti insa edildi Ancak yerel yetkililerin anitin kurban sayisiyla ilgili soylemleri asiri bulmasinin bir sorucu olarak Bremervorde ilce yetkilileri ve Asagi Saksonya Icisleri Bakanligi nin emriyle 1956 da dinamitle yikildi Sovyet vatandasi olmayan pek cok savas esiri mahkumun kalintilari kendi ulkelerine geri gonderildi Italyanlar Hamburg Ojendorf taki Italyan savas mezarligina gomuldu Polonya Yugoslavya veya milliyeti bilinmeyen yalnizca 170 civarinda savas esiri mezari halen Sandbostel deki mezarlikta kalmaktadir Kamp alaninin bakimi icin 1992 yilinda ozel bir kulup kuruldu O yildan bu yana kulubelerin cogu listelendi veya korunan binalar statusune alindi Eski kampin sahasinda bir anit olusturulmasi fikri yerel muhalefetle karsilasti 2004 yilinda bir temel Stiftung Lager Sandbostel kuruldu Uc yillik hazirliklarin ardindan Gedenkstatte Sandbostel 2007 de acildi Nisan 2013 te daimi bir sergi acildi Toplam 150 kulubeden 20 sinden fazlasi gunumuze kadar ulasmisti bu kulubeler buyuk olcude Sovyet mahkumlarini barindiran bolgedekilerdir Bazilari cogunlukla 1940 larda oldugu gibi gorunurken digerleri savas sonrasi donemde degisen ihtiyaclara cevap verecek sekilde degistirildi Kaynakca Knut Henkel 24 Nisan 2013 Mehr als nur Gedenken in Klein Belsen PDF Almanca Stiftung lager sandbostel de Erisim tarihi 15 Subat 2020 olu kirik baglanti a b c d Stiftung Lager Sandbostel 24 Eylul 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 15 Subat 2020 a b c PDF Stiftung Lager Sandbostel 24 Eylul 2015 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 15 Subat 2020 Henkel Knut 24 Nisan 2013 Mehr als nur Gedenken in Klein Belsen German TAZ 20 Mayis 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Subat 2020 Stiftung Lager Sandbostel 24 Eylul 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 15 Subat 2020 Stiftung Lager Sandbostel 24 Eylul 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 6 Mart 2014 Kriegsgraberstatten als Lernort Sandbostel German Volksbund Deutsche Kriegsgraberfursorge 26 Mart 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 15 Subat 2020 Rixmann Solveig 14 Mart 2011 Stalag XB nahe Sandbostel German Weser Kurier Erisim tarihi 15 Subat 2020 Scheurmann Ingrid Agustos 2013 Sandbostel German Monumente ss 16 18 ISSN 0941 7125 Stiftung Lager Sandbostel 24 Eylul 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 15 Subat 2020 Borgsen W Volland K 2010 Stalag X B Sandbostel Edition Temmen 9783926958655 Ehresmann A 2013 Das Stalag X B Sandbostel Geschichte und Nachgeschichte eines Kriegsgefangenenlagers German In Gedenkstattenrundbrief Nr 171 09 2013 p 19 31 Available online at 1 4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde