Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Cerh ve Ta'dil, hadis rivayet eden kişilerin dini ve bilimsel açıdan eleştirisini konu edinen ilimdir. Cerh ve Ta'dil'in amacı hadisleri, güvenilirlik açısından zayıf olanlardan ayırmaktır. Temel hedefi ise İslam dinini korumaktır. Bu kapsamda ravilerin güvenilirliğinin saptanmasına yaradığı için hadis ilimleri içerisinde önemli bir yere sahiptir.Hadis ravîleri tarih boyunca, hadislerin sonraki nesillere düzgün bir biçimde aktarılması için gayret sarf etmişlerdir. Zaman geçtikçe uydurma hadislerin ortaya çıkması ve rivayetlerin artmasıyla hadislerin doğruluğunu saptamak ve ravîleri inceleyebilmek maksadıyla bir sistemin ortaya konulması ihtiyacı ortaya çıkmıştır. Temeli sahabe döneminde ortaya atılan bu uygulamalar Hicri takvime göre ikinci asırda sistematik bir ilim halini almıştır.
Cerh, ravîlerin yalancılık ve fitne gibi uygunsuz durumlarını ve güvenilir ravîlere olan muhalefetleri dolayısıyla hem ravînin, hem rivayetinin reddedilmesi anlamına gelmektedir. Bir anlamda Cerh şahitliğin reddedilmesi anlamına gelmektedir.
Cerh faaliyetinde alimler ravînin kişilik ve hafıza durumuna bakar. Bunlar terim olarak adalet (kişilik) ve zabt (hafıza) kavramlarıyla karşılanır. Hem adalet hem zabt ile ilgili kusurlar da kendi içerisinde beşe ayrılmaktadır.
- Adalet ile ilgili kusurlar; yalancılık, yalancılıkla itham, fisk, bid'at ve cehalet olarak sınıflandırılmıştır.
- Zabt ile ilgili kusurlar ise; çok yanılma, gaflet, vehm, sîka ravîye muhalefet ve hafıza bozukluğudur.
Ta'dil, kelime olarak ravînin rivayet ettiği hadisin geçerli olduğu ve kabul edildiğinin, kişilik ve hafıza açısından ravînin rivayete ehil olduğunu ifade etmektedir.
Tarihsel Süreç
Doğuşu
İslam'ın ilk dönemlerinde hadislerin rivayeti hususunda bazı tedbirler alınsa da bu sistematik bir şekilde değildi. İlk iki halife dönemindeki hadis tenkitleri daha çok rivayetin ciddiyetinin kavranması için yapılıyordu. Yoksa bu dönemlerde bir güvensizlik yoktu. Üçüncü halife Osman b. Affan'ın şehit edilmesi sonucu ortaya çıkan fitne olayları sebebiyle cerh ve ta'dil ilmi ortaya çıktı.
Sahabilerden olan Abdullah b. Abbas şöyle demiştir: "Hadise yalan karışmadan önce birisi; 'Hz.Peygamber şöyle buyurdu' dediği zaman gözlerimiz ona dikilir, kulaklarımız onun sözlerine eğilirdi fakat doğru ve yalan demeden rastgele konuşulmaya başlandıktan sonra artık bildiğimiz şeylerden başkasını almaz olduk."
Tabiînden olan 'in de şöyle demiştir: "Önceleri isnad hakkında sormuyorlardı; fakat fitne vaki olunca ravilerinizin isimlerini bize söyleyin, demeye başladılar. Bu suretle, sünnet ehlinden olanlara bakılır ve onların hadisleri alınır, bid'at ehlinden olanlara bakılır ve onların da hadisleri alınmaz oldu."
Sistematik Hale Gelişi
Fitne dönemi ile birlikte hadisler isnatlı, yani ravileriyle beraber zikredilmeye başlandı. İsnatlı kullanımı yaygınlaştıran kişinin olduğu rivayet edilir. Zühri, hadis rivayetinde isnadı zikretmeyenleri eleştirmiş ve bu sistemin yerleşmesi için çabalamıştır.
Cerh ve ta'dil ilmini sistemli bir şekilde uygulayan ilk kişi ise 'dır. Önceleri Kûfe'de iken daha sonra Basra'ya geçen Şu'be b. Haccac, muhtemelen hicrî 2. asrın ilk çeyreğinde sistemli olarak cerh-ta'dil faaliyetine başlamış daha sonra da bu faaliyeti genişleterek devam ettirmiştir. Akranlarından daha fazla cerh ve ta'dille meşgul olması ve hadis rivayetinden çok bu ilimle meşgul olması onun bu konuda öncü olduğunu ortaya koyar.
Şu'be ile başlayan bu ravi tenkit etme sistemi Süfyan es-Sevri, Malik b. Enes, ve gibi münekkitler tarafından devam ettirilmiştir. Günümüzde cerh ve ta'dil veya rical ilmi adı altında büyük bir külliyat mevcuttur.
İnceleme sonrası sınıflandırma
Cerh ve Ta'dil incelemesinden sonra ravîler iki bölüme ayrılırlar;
- Muaddel: Diğer adıyla Sikat grubu ravîler ta'dil edilmiş, arıtılmış grubu oluştururlar. Rivayetleri kabul görür.
- Mecruh: Cerh edilmiş ve rivayetleri kabul edilmemiş ravîlerdir. Zuafa grubunu oluştururlar.
Aynı zamanda bu incelemeden sonra da ravîler incelemenin tamamlanıp tamamlanmamasına göre de ikiye ayrılır;
- Ma'ruf: Ravînin karakter ve hafızasına yönelik olumlu veya olumsuz kesin bir izlenime sahip olunduğu anlamına gelir.
- Mechul: Yalnızca tek ravînin veya güvenilirlikleri bilinmeyen birden çok ravînin kendisinden rivayet ettiği kişidir.
Birçok alim Cerh mertebelerini kendi açısından yorumlamış olup, bir noktada kesişmişlerdir. Genel anlamda Cerh mertebeleri üçe ayrılmaktadır;
- İhticâc: Rivayet hükmi konularda delil sayılır.
- İ'tibar: Rivayet tek başına delil olmaz, diğer kaynaklarca desteklendiği takdirde delil sayılır.
- Red: Ravînin rivayetinin hiçbir şekilde kullanılamayacağı anlamına gelir.
Kaynakça
- ^ Diyanet İslam Ansiklopedisi (PDF). Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 1988. s. 394, Cilt 07. 2 Ekim 2016 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 2 Ekim 2016.
- ^ "Cerh ver Ta'dil". Diyanet.gov.tr. Erişim tarihi: 29 Aralık 2017.
- ^ R. Emin GÜL. . Atatürk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi. 29 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Aralık 2017.
- ^ M.Said Hatipoğlu - "Hz.Aişe'nin Hadis Tenkitçiliği" - A.Ü.İ.F.D. No:117 s.59-74
- ^ H.İbrahim Turhan - "Cerh ve Tadil İlminin Hicri İlk İki Asırdaki Gelişim Seyri" (Yayımlanmamış doktora tezi) M.Ü.S.B.E. İstanbul-2014
- ^ Mücteba Uğur Hadis Terimleri Sözlüğü" - TDV - Ankara 1992 s.44
- ^ M.Emin Aşıkkutlu "Cerh ve Ta'dil"-D.İ.A. 7.cilt s.394
- ^ Yücel, Ahmet. Hadis Tarihi. Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Vakfı Yayınları. s. 29-32.
- ^ a b Kuzudişli, Bekir. Hadis Tarihi. Kayıhan Yayınları. s. 113.
- ^ Koçyiğit, Talat. Hadis Tarihi. Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları. s. 199.
- ^ Yücel, Ahmet. Hadis Tarihi. Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Vakfı Yayınları. ss. 39-40.
- ^ a b Yücel, Ahmet. Hadis Tarihi. Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Vakfı Yayınları. s. 40.
- ^ a b Koçyiğit, Talat. Hadis Tarihi. Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları. s. 200.
- ^ Yücel, Ahmet. Hadis Tarihi. Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Vakfı Yayınları. s. 41.
- ^ a b c Kuzudişli, Bekir. Hadis Tarihi. Kayıhan Yayınları. s. 115.
- ^ Yücel, Ahmet. Hadis Tarihi. Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Vakfı Yayınları. s. 45.
- ^ "DUAFÂ ve METRÛKÎN". TDV İslâm Ansiklopedisi. 9 Ekim 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 9 Ekim 2022.
- ^ İsmail Çakan - "Hadis Usülü" M.Ü.İ.F.Y. s.101-102
- ^ Hatip El-Bağdadi - "El-Kifaye" s.20
- ^ a b İbn Hacer - "Nüzhet'ün Nazar" s.57
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Cerh ve Ta dil hadis rivayet eden kisilerin dini ve bilimsel acidan elestirisini konu edinen ilimdir Cerh ve Ta dil in amaci hadisleri guvenilirlik acisindan zayif olanlardan ayirmaktir Temel hedefi ise Islam dinini korumaktir Bu kapsamda ravilerin guvenilirliginin saptanmasina yaradigi icin hadis ilimleri icerisinde onemli bir yere sahiptir Hadis ravileri tarih boyunca hadislerin sonraki nesillere duzgun bir bicimde aktarilmasi icin gayret sarf etmislerdir Zaman gectikce uydurma hadislerin ortaya cikmasi ve rivayetlerin artmasiyla hadislerin dogrulugunu saptamak ve ravileri inceleyebilmek maksadiyla bir sistemin ortaya konulmasi ihtiyaci ortaya cikmistir Temeli sahabe doneminde ortaya atilan bu uygulamalar Hicri takvime gore ikinci asirda sistematik bir ilim halini almistir Cerh ravilerin yalancilik ve fitne gibi uygunsuz durumlarini ve guvenilir ravilere olan muhalefetleri dolayisiyla hem ravinin hem rivayetinin reddedilmesi anlamina gelmektedir Bir anlamda Cerh sahitligin reddedilmesi anlamina gelmektedir Cerh faaliyetinde alimler ravinin kisilik ve hafiza durumuna bakar Bunlar terim olarak adalet kisilik ve zabt hafiza kavramlariyla karsilanir Hem adalet hem zabt ile ilgili kusurlar da kendi icerisinde bese ayrilmaktadir Adalet ile ilgili kusurlar yalancilik yalancilikla itham fisk bid at ve cehalet olarak siniflandirilmistir Zabt ile ilgili kusurlar ise cok yanilma gaflet vehm sika raviye muhalefet ve hafiza bozuklugudur Ta dil kelime olarak ravinin rivayet ettigi hadisin gecerli oldugu ve kabul edildiginin kisilik ve hafiza acisindan ravinin rivayete ehil oldugunu ifade etmektedir Tarihsel SurecDogusu Islam in ilk donemlerinde hadislerin rivayeti hususunda bazi tedbirler alinsa da bu sistematik bir sekilde degildi Ilk iki halife donemindeki hadis tenkitleri daha cok rivayetin ciddiyetinin kavranmasi icin yapiliyordu Yoksa bu donemlerde bir guvensizlik yoktu Ucuncu halife Osman b Affan in sehit edilmesi sonucu ortaya cikan fitne olaylari sebebiyle cerh ve ta dil ilmi ortaya cikti Sahabilerden olan Abdullah b Abbas soyle demistir Hadise yalan karismadan once birisi Hz Peygamber soyle buyurdu dedigi zaman gozlerimiz ona dikilir kulaklarimiz onun sozlerine egilirdi fakat dogru ve yalan demeden rastgele konusulmaya baslandiktan sonra artik bildigimiz seylerden baskasini almaz olduk Tabiinden olan in de soyle demistir Onceleri isnad hakkinda sormuyorlardi fakat fitne vaki olunca ravilerinizin isimlerini bize soyleyin demeye basladilar Bu suretle sunnet ehlinden olanlara bakilir ve onlarin hadisleri alinir bid at ehlinden olanlara bakilir ve onlarin da hadisleri alinmaz oldu Sistematik Hale Gelisi Fitne donemi ile birlikte hadisler isnatli yani ravileriyle beraber zikredilmeye baslandi Isnatli kullanimi yayginlastiran kisinin oldugu rivayet edilir Zuhri hadis rivayetinde isnadi zikretmeyenleri elestirmis ve bu sistemin yerlesmesi icin cabalamistir Cerh ve ta dil ilmini sistemli bir sekilde uygulayan ilk kisi ise dir Onceleri Kufe de iken daha sonra Basra ya gecen Su be b Haccac muhtemelen hicri 2 asrin ilk ceyreginde sistemli olarak cerh ta dil faaliyetine baslamis daha sonra da bu faaliyeti genisleterek devam ettirmistir Akranlarindan daha fazla cerh ve ta dille mesgul olmasi ve hadis rivayetinden cok bu ilimle mesgul olmasi onun bu konuda oncu oldugunu ortaya koyar Su be ile baslayan bu ravi tenkit etme sistemi Sufyan es Sevri Malik b Enes ve gibi munekkitler tarafindan devam ettirilmistir Gunumuzde cerh ve ta dil veya rical ilmi adi altinda buyuk bir kulliyat mevcuttur Inceleme sonrasi siniflandirmaCerh ve Ta dil incelemesinden sonra raviler iki bolume ayrilirlar Muaddel Diger adiyla Sikat grubu raviler ta dil edilmis aritilmis grubu olustururlar Rivayetleri kabul gorur Mecruh Cerh edilmis ve rivayetleri kabul edilmemis ravilerdir Zuafa grubunu olustururlar Ayni zamanda bu incelemeden sonra da raviler incelemenin tamamlanip tamamlanmamasina gore de ikiye ayrilir Ma ruf Ravinin karakter ve hafizasina yonelik olumlu veya olumsuz kesin bir izlenime sahip olundugu anlamina gelir Mechul Yalnizca tek ravinin veya guvenilirlikleri bilinmeyen birden cok ravinin kendisinden rivayet ettigi kisidir Bircok alim Cerh mertebelerini kendi acisindan yorumlamis olup bir noktada kesismislerdir Genel anlamda Cerh mertebeleri uce ayrilmaktadir Ihticac Rivayet hukmi konularda delil sayilir I tibar Rivayet tek basina delil olmaz diger kaynaklarca desteklendigi takdirde delil sayilir Red Ravinin rivayetinin hicbir sekilde kullanilamayacagi anlamina gelir Kaynakca Diyanet Islam Ansiklopedisi PDF Turkiye Diyanet Vakfi Islam Ansiklopedisi 1988 s 394 Cilt 07 2 Ekim 2016 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 2 Ekim 2016 Cerh ver Ta dil Diyanet gov tr Erisim tarihi 29 Aralik 2017 R Emin GUL Ataturk Universitesi Ilahiyat Fakultesi 29 Aralik 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 28 Aralik 2017 M Said Hatipoglu Hz Aise nin Hadis Tenkitciligi A U I F D No 117 s 59 74 H Ibrahim Turhan Cerh ve Tadil Ilminin Hicri Ilk Iki Asirdaki Gelisim Seyri Yayimlanmamis doktora tezi M U S B E Istanbul 2014 Mucteba Ugur Hadis Terimleri Sozlugu TDV Ankara 1992 s 44 M Emin Asikkutlu Cerh ve Ta dil D I A 7 cilt s 394 Yucel Ahmet Hadis Tarihi Marmara Universitesi Ilahiyat Fakultesi Vakfi Yayinlari s 29 32 erisim tarihi kullanmak icin url gerekiyor yardim a b Kuzudisli Bekir Hadis Tarihi Kayihan Yayinlari s 113 erisim tarihi kullanmak icin url gerekiyor yardim Kocyigit Talat Hadis Tarihi Turkiye Diyanet Vakfi Yayinlari s 199 erisim tarihi kullanmak icin url gerekiyor yardim Yucel Ahmet Hadis Tarihi Marmara Universitesi Ilahiyat Fakultesi Vakfi Yayinlari ss 39 40 erisim tarihi kullanmak icin url gerekiyor yardim a b Yucel Ahmet Hadis Tarihi Marmara Universitesi Ilahiyat Fakultesi Vakfi Yayinlari s 40 erisim tarihi kullanmak icin url gerekiyor yardim a b Kocyigit Talat Hadis Tarihi Turkiye Diyanet Vakfi Yayinlari s 200 erisim tarihi kullanmak icin url gerekiyor yardim Yucel Ahmet Hadis Tarihi Marmara Universitesi Ilahiyat Fakultesi Vakfi Yayinlari s 41 erisim tarihi kullanmak icin url gerekiyor yardim a b c Kuzudisli Bekir Hadis Tarihi Kayihan Yayinlari s 115 erisim tarihi kullanmak icin url gerekiyor yardim Yucel Ahmet Hadis Tarihi Marmara Universitesi Ilahiyat Fakultesi Vakfi Yayinlari s 45 erisim tarihi kullanmak icin url gerekiyor yardim DUAFA ve METRUKIN TDV Islam Ansiklopedisi 9 Ekim 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 9 Ekim 2022 Ismail Cakan Hadis Usulu M U I F Y s 101 102 Hatip El Bagdadi El Kifaye s 20 a b Ibn Hacer Nuzhet un Nazar s 57