Arakhne

Arakne, (Yunanca Ἀράχνη, arákhnē, örümcek) Yunan mitolojisinde Örgü Masalı ile ünlü Lidyalı kız. Hikâyesi tanrılarla boy ölçüşmemeyi öğütler ve örümceklerin ağ örme becerisini açıklar.

Tanrıça Athena'dan daha üstün bir dokuma yeteneğine sahip olduğunu iddia ederek Athena'yı kızdırır. Athena, Arakne'yi uyarmak için yaşlı bir kadın kılığına girerek Arakne'ye tanrıları kızdırmamasını öğütler. Arakne hiç aldırmaz ve Athena'dan kat kat güzel dokuduğunu tekrar dile getirerek bir dokuma yarışması olsa şüphesiz kazanacağını söyler. Athena yaşlı kadın görüntüsünü bırakır ve yarışma başlar. Athena, Atina (Athens) kentine kendi adını verdiren Poseidon'u yendiği savaşın bir sahnesini dokur. Arakne ise Zeus hakkında bir dokuma yapar: Zeus'un Leda'yla, Europa'yla ve Danae'yle Hera'yı aldatan sahneleri. Athena, Arakne'nin dokumasının kusursuz olduğunu kabul eder ama konu seçimi onu çok kızdırır. Sinirden kendini kaybederek, onun dokumasını yok eder ve ona saldırır. Arakne karşısındakinin Athena olduğunu anlar ve çok utanır. Arakne kaçar ve kendini asar. Athena, Arakne'ye acır ve onu bir örümcek şeklinde geri getirir.

Hikâyesi

Ovid'in anlattığına göre Arakne, Kolofonlu boyacı Idmon'un kızıdır.

Athena insanların yaptığı bütün sanatların ve işlerin, özellikle kadınların yaptıkları ince nakışların işlemelerin koruyucusu idi. Hera'nın gelinliğini kendi elleri ile hazırlamıştı. Bu gibi işlerde oldukça başarılı olan Yunan kadınlar sanatlarını Athena'yı çalışırken seyrederek öğrendiklerini, onun öğütlerini dinlediklerini söyleyerek övünürlerdi. Fakat iyi kalpli yumuşak Athena'nın da zaman zaman öfkeye kapılıp kalp kırdığı, intikam aldığı olurdu.

Efsaneye göre Lidyalı güzel bir kız olan Arakne gergef işlemekte, oya yapmakta o kadar başarılıymış ki arada sırada Nympha'lar bile, ormanlardan ve su başlarından ayrılarak onu izlemeye gelirlerdi. Bir gün periler ona bu güzel sanatı "Bu kadar hoş gergef işlemeyi sana Bilgelik Tanrıçası mı öğretti" diye sordular. Arakne ise "O kim benimle boy ölçüşebilir, ben bu işte herkesi hatta Athena'yı bile geride bırakırım" diye karşılık verdi.

Diego Velázquez. Arakne Hikâyesi (Las Hilanderas).

Athena bütün bunları duymuştu. İhtiyar bir kadın şekline girerek Arakne'nin yanına geldi. "Kızım" dedi "İhtiyarlık insana yalnız keder ve üzüntü getirmez, tecrübe de getirir. Öğütlerimi yabana atma, evet sen sanatında çok başarılısın, bütün kadınları, kızları geçebilirsin fakat bir tanrıçanın gücü, sanatı her şeyin üstündedir. Kendini o kadar büyük görme."

"Ben gurura kapılmıyorum, kendimi büyük görmüyorum, gerçeği söylüyorum. İsterse Athena gelsin, ben onunla da yarışa girerim" dedi.

"İşte geldi" diyerek Athena ihtiyar kadın şeklinden çıktı ve kendi tanrısal görüntüsüne büründü. Hemen sonra Arakne ve Athena dokuma tezgâhında işleme yapmaya başladı. Günler boyu süren yarışmada Athena'nın dünyevi materyaller kullanarak yaptığı işlemede Olympos Dağı'nda tanrılar ve tanrılarla yarışan insanların tasviri vardı. Arakne'nin işlemesinde ise tanrıların, özellikle de Zeus'un, yanlışları tasvir edilmişti. Hem Arakne'nin yeteneğini, hem de tasvir edilen konuları gören Athena öfke krizine girip Arakne'nin dokuma tezgâhını dağıtır ve dokunmasını parçalar, sonra da Arakne'nin başına vurur. Gururu incinen Arakne kendisini asar.

Bunun üzerine, "Sen ölmeyeceksin fakat benimle boy ölçüşme cesaretini gösterdiğin için hayatını ağ üstünde asılı olarak geçireceksin" diyerek Arakne'yi bir örümceğe çevirdi. Bu nedenle Arakne, Athena'yı ve Athena'nın çocuklarını asla kendi çocuklarının rahat bırakmayacağımı söyleyerek onu lanetlemiş. Bu yüzden Athena melezleri örümceklerden çok korkar. Ve örümceğin ağ örmesini Arakne'den aldığı anlatılır.

Kaynakça

1. ^ , Etymological Dictionary of Greek, Brill, 2009, p. 124.
2. ^ Ovid, Metamorphoses, 6. 8