Jeolojik miras(jeomiras), yok olması durumunda bulunduğu bölgeye ait bilgi ve jeolojik bir belgenin kaybolacağı, nadir bulunan, yok olma tehdidi altındaki jeosittir. Yerkabuğunun evriminin anlaşılmasına yardım eden tipik lokalitelerdir. Bunlar hem yerkürenin öğrenilmesi, hem de yerbilimi eğitimi için gereklidir. Yok olmaları durumunda jeolojik evrimin bir parçası, bir kaydı silinmiş olur. Bunlar olmadan yerküreyi anlamak mümkün değildir.
‘’Sit alanı’’ ilan edilmiş yerler halkın faaliyetlerine kapatılır. Jeosit, bu anlamda jeolojik sit alanı demek değildir. Jeosit, jeolojik bir özelliği temsil eden, bu özelliği görmek, öğrenmek isteyenlerin ziyaret edebilecekleri ilgili oluşumu kolayca anlatmak için kullanılan ‘’yer veya lokalite’’ anlamındadır. Boyut sınırı yoktur. Çok küçük olabileceği gibi çok geniş alanları da kapsayabilir. Jeolojik olay, süreç, ürün en iyi hangisiyle temsil ediliyorsa o lokalite ‘’jeosit’’tir. Bir alanda birden fazla özellik varsa özellik değil ama alan, bölge, yöre ‘’jeosit’’ kabul edilir.
Jeositlerden haberdar olmak, varlıklarını ve oluşumlarını bilmek, jeolojik koruma için ön koşuldur. Jeolojik Miras kavramının içinde Jeositlerin jeolojik güzelliklerine ve bilimsel önemine dolaylı yoldan, onların korunması gerektiğine ise doğrudan vurgu vardır. Doğada ender bulunan, çoğu kez görsel güzelliği olan jeositlerin yok olması, aslında yerkürenin geçmişine ait belgelerin yok olması demektir. Kaldı ki Jeosit ve/veya Jeolojik Miras olmadan yerbiliminin yapılması da mümkün olmayacaktır. Marmara denizi kıyısındaki fosilli Pleyistosen oluşukları (Marmara Formasyonu), Kuzey Anadolu Fayı, Tuz Gölü, Meke Maarı ülkemizdeki bazı jeolojik miras örnekleridir.
Jeolojik koruma konusunda milat teşkil eden 13 maddelik ‘’Digne Bildirgesi’’ yayınlanmıştır. Artan tahribata karşı yer bilimcilerin isyanı olan bu bildirge ilk kez, yerkürenin inorganik bölümünün de korunmaya ihtiyacı olduğu, bunların yenilenemeyen, yerine konulamaz oldukları, kayaç, fosil, istif vb. bazı oluşukların yerkürenin geçmişine ait belge nitelikleri vurgulanarak “jeolojik sit - jeosit” ve “jeolojik miras” kavramları yüksek sesle dillendirilmiştir. Yurt içinde Jeolojik Koruma çalışmaları Jeolojik Mirası Koruma Derneği-Jemirko (2000) tarafından sürdürülmeye çalışılmaktadır.
Jeosit
Jeosit, yer kabuğunun oluşumu veya evrimi sırasındaki bir olayı, bir süreci veya bir oluşumu ortaya koyan kayaç-mineral-fosil topluluğu, istif, yer şekli, jeolojik yapı, doku türünden, bilimsel belge niteliği, bazı durumlarda görsel güzelliği bulunan doğal varlıklardır. JEMİRKO’ya önerilmiş ancak kesinleşmemiş jeosit saysı ise 815’tir. Jeositler ile ilgili yapılan çalışmalar arasında Çatı Liste kategori sistemi bulunur. Çatı Liste, jeositlerin temsil ettiği olayların ifadesi olup, yer adı verilmeksizin onların belirlenmesi işidir. Her ülke için bir tane Çatı Liste bulunur.
Jeolojik Koruma
Jeolojik koruma, jeolojik miras veya jeosit nitelikli bütün jeolojik değerleri gelecek nesillere aktarmak üzere esirgeme, yok olmalarını önleme ve koruma çabalarının tümüdür. Çabalar ve yapılacak işler, kişi düzeyinden, kurum ve ülke çapına kadar geniştir.
Jeopark, aynı veya farklı türden Jeolojik miras veya jeositlerin topluca bulunduğu, yaya gezme mesafesinden küçük olmayan ziyarete açık, idaresi kurulmuş, doğa koruma alanlarıdır. Jeoparklar, yerkabuğunun geçmişine ait çok sayıda belge (jeosit) bulundurdukları için bilimsel değerleri yüksektir. Bu belgeleri görmek isteyeceklerin hedefi ve ziyaret yeri olmaları dolayısıyla da jeoturizm potansiyeli taşırlar. Özetle, jeoparklar araştırma, ekonomi ve eğitim amaçlı olarak kullanılabilen yeryüzü parçalarıdır.
Kaynakça
- ^ a b c d Kazancı,N., Şaroğlu,F., Suludere,Y.,2015, Jeolojik Miras ve Türkiye Jeositleri Çatı Listesi, Maden Tetkik ve Arama Dergisi, Ankara.
- ^ a b Kazancı,N., 2001, ‘Jeolojik Miras Üzerine’, Mavi Gezegen Dergisi 4. Sayı, TMMOB Jeoloji Mühendisleri Odası.
- ^ a b Kazancı,N., 2010, Jeolojik Koruma Kavram ve Terimler. Jeolojik Mirası Koruma Derneği, Ankara.
Dış bağlantılar
- http://www.jemirko.org.tr/1 Ocak 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- http://www.kula.bel.tr/kula-volkanik-jeopark.aspx7 Ocak 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Jeolojik miras jeomiras yok olmasi durumunda bulundugu bolgeye ait bilgi ve jeolojik bir belgenin kaybolacagi nadir bulunan yok olma tehdidi altindaki jeosittir Yerkabugunun evriminin anlasilmasina yardim eden tipik lokalitelerdir Bunlar hem yerkurenin ogrenilmesi hem de yerbilimi egitimi icin gereklidir Yok olmalari durumunda jeolojik evrimin bir parcasi bir kaydi silinmis olur Bunlar olmadan yerkureyi anlamak mumkun degildir Gollu Dag Krater Golu NigdeKizilcahamam Bazalt Sutunlari Camlidere Jeoparki Ankara Sit alani ilan edilmis yerler halkin faaliyetlerine kapatilir Jeosit bu anlamda jeolojik sit alani demek degildir Jeosit jeolojik bir ozelligi temsil eden bu ozelligi gormek ogrenmek isteyenlerin ziyaret edebilecekleri ilgili olusumu kolayca anlatmak icin kullanilan yer veya lokalite anlamindadir Boyut siniri yoktur Cok kucuk olabilecegi gibi cok genis alanlari da kapsayabilir Jeolojik olay surec urun en iyi hangisiyle temsil ediliyorsa o lokalite jeosit tir Bir alanda birden fazla ozellik varsa ozellik degil ama alan bolge yore jeosit kabul edilir Meyil Obrugu Obruk Platosu KonyaKiziltepe Skorya sinder Konisi Nigde Jeositlerden haberdar olmak varliklarini ve olusumlarini bilmek jeolojik koruma icin on kosuldur Jeolojik Miras kavraminin icinde Jeositlerin jeolojik guzelliklerine ve bilimsel onemine dolayli yoldan onlarin korunmasi gerektigine ise dogrudan vurgu vardir Dogada ender bulunan cogu kez gorsel guzelligi olan jeositlerin yok olmasi aslinda yerkurenin gecmisine ait belgelerin yok olmasi demektir Kaldi ki Jeosit ve veya Jeolojik Miras olmadan yerbiliminin yapilmasi da mumkun olmayacaktir Marmara denizi kiyisindaki fosilli Pleyistosen olusuklari Marmara Formasyonu Kuzey Anadolu Fayi Tuz Golu Meke Maari ulkemizdeki bazi jeolojik miras ornekleridir Jeolojik koruma konusunda milat teskil eden 13 maddelik Digne Bildirgesi yayinlanmistir Artan tahribata karsi yer bilimcilerin isyani olan bu bildirge ilk kez yerkurenin inorganik bolumunun de korunmaya ihtiyaci oldugu bunlarin yenilenemeyen yerine konulamaz olduklari kayac fosil istif vb bazi olusuklarin yerkurenin gecmisine ait belge nitelikleri vurgulanarak jeolojik sit jeosit ve jeolojik miras kavramlari yuksek sesle dillendirilmistir Yurt icinde Jeolojik Koruma calismalari Jeolojik Mirasi Koruma Dernegi Jemirko 2000 tarafindan surdurulmeye calisilmaktadir JeositJeosit yer kabugunun olusumu veya evrimi sirasindaki bir olayi bir sureci veya bir olusumu ortaya koyan kayac mineral fosil toplulugu istif yer sekli jeolojik yapi doku turunden bilimsel belge niteligi bazi durumlarda gorsel guzelligi bulunan dogal varliklardir JEMIRKO ya onerilmis ancak kesinlesmemis jeosit saysi ise 815 tir Jeositler ile ilgili yapilan calismalar arasinda Cati Liste kategori sistemi bulunur Cati Liste jeositlerin temsil ettigi olaylarin ifadesi olup yer adi verilmeksizin onlarin belirlenmesi isidir Her ulke icin bir tane Cati Liste bulunur Jeolojik KorumaJeolojik koruma jeolojik miras veya jeosit nitelikli butun jeolojik degerleri gelecek nesillere aktarmak uzere esirgeme yok olmalarini onleme ve koruma cabalarinin tumudur Cabalar ve yapilacak isler kisi duzeyinden kurum ve ulke capina kadar genistir JeoparkJeopark ayni veya farkli turden Jeolojik miras veya jeositlerin topluca bulundugu yaya gezme mesafesinden kucuk olmayan ziyarete acik idaresi kurulmus doga koruma alanlaridir Jeoparklar yerkabugunun gecmisine ait cok sayida belge jeosit bulundurduklari icin bilimsel degerleri yuksektir Bu belgeleri gormek isteyeceklerin hedefi ve ziyaret yeri olmalari dolayisiyla da jeoturizm potansiyeli tasirlar Ozetle jeoparklar arastirma ekonomi ve egitim amacli olarak kullanilabilen yeryuzu parcalaridir Kaynakca a b c d Kazanci N Saroglu F Suludere Y 2015 Jeolojik Miras ve Turkiye Jeositleri Cati Listesi Maden Tetkik ve Arama Dergisi Ankara a b Kazanci N 2001 Jeolojik Miras Uzerine Mavi Gezegen Dergisi 4 Sayi TMMOB Jeoloji Muhendisleri Odasi a b Kazanci N 2010 Jeolojik Koruma Kavram ve Terimler Jeolojik Mirasi Koruma Dernegi Ankara Dis baglantilarhttp www jemirko org tr 1 Ocak 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde http www kula bel tr kula volkanik jeopark aspx7 Ocak 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde