Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
San Luis Vadisi, ABD'nin Colorado ile New Mexico eyaletleri arasındaki güney Rocky Dağları'nda bulunan ve 180 km uzunluğundaki bir vadidir. Batısında ile güneyinde arasında yüksek rakımlı bir Alpin havzadır.
Coğrafya
Vadinin çok seçik bir güney sınırı bulunmamaktadır ve vadi havzası güneyde Colorado eyaleti güneyinde olan San Juan Tepelerini ve kuzeyinde New Mexico eyaletindeki "Taos Platosu"nu içine aldığı coğrafyacılar tarafından kabul edilir. Vadinin uzunluğu yaklaşık 122 km; genişliği genellikle 90 km'den daha fazla ve yüzölçümü 21.000 km²'yi geçmekte olup bu vadi dünyanın en büyük Alpin vadisi havzasıdır. Vadinin yüksek olan ortalama rakımı yaklaşık 2.300 metredir ve vadinin iki tarafında bulunan dağların en yüksek rakımı ise 4.000 m'yi geçmektedir.
Jeolojik olarak vadi Rio Grande çatlağının bir kısmıdır. Vadinin kuzey kısımları kapalı havza olup bu arazilerden çıkan ve arazideki yer üstü sularını bu havzadan dışarı akıtan bir akarsu bulunmamaktadır. Vadinin güneyinden ise vadinin ortasından güneye doğru akan Rio Grande Nehri geçmektedir. Bu nehrin kaynağı vadinin batısında bulunan San Juan Dağları'ndadır. Nehir vadide güneye New Mexico'ya doğru akıttıktan sonra Texas, ABD ile Meksika sınırı olup Meksika Körfezi'nde denize kavuşmaktadır.
San Luis Vadisi çok az yağış alır. Bu nedenle bu vadide araziler çöl tipindedir. Isıya gelince vadide ısı yaz mevsiminde ılıktır ve fazla sıcak veya soğuk olmaz. Fakat kışın ısı çok soğuk olur.
Büyük Kumullar
San Luis Vadisi'nin en ilgi çeken özelliği vadide bulunan "Büyük Kumullar"dır. "Büyük Kumullar" vadinin güneyinde bulunan 'nın batısındadır. Bu kumullar arazisinin yüzölçümü 7,700 hektardır. Araştırmacılara göre bu kumullar yaklaşık 440 bin yıl önce ortaya çıkmaya başlamışlardır. Kumullar San Luis Vadisi'nden geçen Rio Grande Nehri ve bu nehrin kollarının taşıdığı kum ve toprak parçacıklarından oluşmuşlardır. Bu çok uzun süren dönemde batıdan gelen rüzgârlar bu nehir ve kollarında bulunan kum parçalarını nehrin sel yatağından alıp götürmüş ve Sangre de Cristo Dağları'nı geçmekte iken rüzgârın şiddeti azalınca kum parçacıkları vadinin doğu kıyısında toplanmışlar ve binlerce yıl içinde büyük kumullar meydan getirmişlerdir. Bu süreç hala devam etmektedir ve kumullar günümüzde de yavaş olarak büyümektedir. Bu büyük kumullar San Luis Vadisi tabanından 250 m 'ye kadar yükselmektedirler. Bu kumulların dış sınırlarında birkaç akarsu bulunmaktadır. Bu akarsular kumulların kenarlarını erozyona uğratıp kumları akarsu içinde vadide daha daha mevkilere taşımaktadırlar. Fakat akarsular çok geçmeden yer altına sızıp kaybolmakta kumlar da yer üstünde kalmaktadır. Rüzgâr esintisi bu kum kalıntılarını tekrar "Buyuk Kumullar"a doğru geri götürmektedir.
Bu kumulların doğasını korumak için 1932'de "Great Sand Dunes Ulusal Anıtı" kurulmuştur. 1980'de ise bu arazilerin koruma statüsü değiştirilmiş ve daha geniş araziler de eklenerek 17,906 hektarı ulusal park 16,870 hektarı Koruma Bölgesi'nden oluşan Great Sand Dunes Ulusal Parkı ve Koruma Bölgesi kurulmuştur.
Fotoğraflar
-
![image]()
Kapalı havza olan kuzey San Luis Vadisi manzarası -
![image]()
San Luis Vadisi'nde "Great Sand Dunes (Büyük Kumullar)"
Ayrıca bakınız
Kaynakça
Dış bağlantılar
| Wikimedia Commons'ta San Luis Vadisi ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- Flickr Fotoları8 Kasım 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
 | Amerika Birleşik Devletleri ile ilgili bir yerin konumuna dair bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
San Luis Vadisi ABD nin Colorado ile New Mexico eyaletleri arasindaki guney Rocky Daglari nda bulunan ve 180 km uzunlugundaki bir vadidir Batisinda ile guneyinde arasinda yuksek rakimli bir Alpin havzadir Colorado eyaletinde San Luis Vadisi nin bir uydu goruntusuCografyaVadinin cok secik bir guney siniri bulunmamaktadir ve vadi havzasi guneyde Colorado eyaleti guneyinde olan San Juan Tepelerini ve kuzeyinde New Mexico eyaletindeki Taos Platosu nu icine aldigi cografyacilar tarafindan kabul edilir Vadinin uzunlugu yaklasik 122 km genisligi genellikle 90 km den daha fazla ve yuzolcumu 21 000 km yi gecmekte olup bu vadi dunyanin en buyuk Alpin vadisi havzasidir Vadinin yuksek olan ortalama rakimi yaklasik 2 300 metredir ve vadinin iki tarafinda bulunan daglarin en yuksek rakimi ise 4 000 m yi gecmektedir Jeolojik olarak vadi Rio Grande catlaginin bir kismidir Vadinin kuzey kisimlari kapali havza olup bu arazilerden cikan ve arazideki yer ustu sularini bu havzadan disari akitan bir akarsu bulunmamaktadir Vadinin guneyinden ise vadinin ortasindan guneye dogru akan Rio Grande Nehri gecmektedir Bu nehrin kaynagi vadinin batisinda bulunan San Juan Daglari ndadir Nehir vadide guneye New Mexico ya dogru akittiktan sonra Texas ABD ile Meksika siniri olup Meksika Korfezi nde denize kavusmaktadir San Luis Vadisi cok az yagis alir Bu nedenle bu vadide araziler col tipindedir Isiya gelince vadide isi yaz mevsiminde iliktir ve fazla sicak veya soguk olmaz Fakat kisin isi cok soguk olur Buyuk KumullarSan Luis Vadisi nin en ilgi ceken ozelligi vadide bulunan Buyuk Kumullar dir Buyuk Kumullar vadinin guneyinde bulunan nin batisindadir Bu kumullar arazisinin yuzolcumu 7 700 hektardir Arastirmacilara gore bu kumullar yaklasik 440 bin yil once ortaya cikmaya baslamislardir Kumullar San Luis Vadisi nden gecen Rio Grande Nehri ve bu nehrin kollarinin tasidigi kum ve toprak parcaciklarindan olusmuslardir Bu cok uzun suren donemde batidan gelen ruzgarlar bu nehir ve kollarinda bulunan kum parcalarini nehrin sel yatagindan alip goturmus ve Sangre de Cristo Daglari ni gecmekte iken ruzgarin siddeti azalinca kum parcaciklari vadinin dogu kiyisinda toplanmislar ve binlerce yil icinde buyuk kumullar meydan getirmislerdir Bu surec hala devam etmektedir ve kumullar gunumuzde de yavas olarak buyumektedir Bu buyuk kumullar San Luis Vadisi tabanindan 250 m ye kadar yukselmektedirler Bu kumullarin dis sinirlarinda birkac akarsu bulunmaktadir Bu akarsular kumullarin kenarlarini erozyona ugratip kumlari akarsu icinde vadide daha daha mevkilere tasimaktadirlar Fakat akarsular cok gecmeden yer altina sizip kaybolmakta kumlar da yer ustunde kalmaktadir Ruzgar esintisi bu kum kalintilarini tekrar Buyuk Kumullar a dogru geri goturmektedir Bu kumullarin dogasini korumak icin 1932 de Great Sand Dunes Ulusal Aniti kurulmustur 1980 de ise bu arazilerin koruma statusu degistirilmis ve daha genis araziler de eklenerek 17 906 hektari ulusal park 16 870 hektari Koruma Bolgesi nden olusan Great Sand Dunes Ulusal Parki ve Koruma Bolgesi kurulmustur FotograflarKapali havza olan kuzey San Luis Vadisi manzarasi San Luis Vadisi nde Great Sand Dunes Buyuk Kumullar Ayrica bakinizGreat Sand Dunes Ulusal Parki ve Koruma BolgesiKaynakcaDis baglantilarWikimedia Commons ta San Luis Vadisi ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Flickr Fotolari8 Kasim 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde Amerika Birlesik Devletleri ile ilgili bir yerin konumuna dair bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz