Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Kriket kuralları, kriketin dünya çapında uyumlu ve adil bir biçimde oynanması amacıyla (MCC) tarafından hazırlanan kurallar bütünü. Marylebone Cricket Club, günümüzde İngiltere'nin başkenti Londra'da bulunan bir kulüp olarak faaliyetlerine devam etmekte olup, sporun resmî bir yönetim kurumu olmamasına karşın; kuralların telif haklarına sahip olduğundan kuralları yalnızca kendisi değiştirebilmektedir. Ancak bir kural değişikliği yapılabilmesi için sporun dünya genelindeki yönetim teşkilatı olan Uluslararası Kriket Konseyinden (ICC) çıkan kararlar doğrultusunda yapılmaktadır.
Günümüzde 42 kural olup, kurallara ek olarak bazı yarışmalarda kullanılmak için birtakım yönetmelikler de yayınlanmaktadır.
Kurallar
Oyuncular ve hakemler
Kriket kurallarının ilk dördü oyuncular ve hakemler hakkındadır.
1. Kural: Oyuncular: Bir kriket takımı, birisi olmak üzere on bir oyuncudan oluşmalıdır. Gayriresmî karşılaşmalarda tarafların anlaşması durumunda iki takım da on birden daha az ya da çok fazla oyuncu bulundurabilir; ancak saha üzerinde en fazla on bir oyuncu yer almalıdır.
2. Kural: : Sahada yer alan herhangi bir oyuncunun sakatlanması durumunda yedek oyunculardan biri, sakat olan oyuncu yerine oyuna dahil olabilir. Ancak bu oyuncu topa vuramaz, top atamaz, wicketı koruyamaz veya takım kaptanı gibi davranamaz. Sakatlanan oyuncu, iyileşmesi hâlinde tekrar oyuna dönebilir. Sakatlığından dolayı koşamayacak olan vurucu yerine başka bir oyuncu, bu vurucunun yerine karşı wicketa koşabilir. Diğer yandan sakatlanarak oyundan çıkan vurucu, daha sonra oyuna dönerek vuruşlarına kaldığı yerden devam edebilmektedir.
3. Kural: : Maçlarda kuralları uygulayan, gerektiği yerlerde karar veren ve bu kararları oyunculara bildiren iki hakem vardır. Kurallarda zorunlu kılınmasa da bazı üst seviye maçlarda, saha dışında yer alan ve sahadaki hakemlere yardımcı olan üçüncü bir hakem de bulunabilmektedir.
4. Kural : Hakemlerin kararları ve işaretleri doğrultusunda maçın skorunu tutan iki sayı hakemi bulunmaktadır.
Ekipmanlar ve saha düzeni
5 ile 11 arasındaki kurallar, maçlarda kullanılan ekipmanlar ve saha düzeni hakkındadır. İstisnai olarak 40. kuralda, atış esnasında wicketın arkasında duran eldiveninden bahsedilmektedir.
5. Kural: Top: Kriket maçlarında kullanılan topun ağırlığı 5,5 ile 5,75 ons (155,9 ile 163 g) arasında, çevresi ise 813/16 ile 9 inç (22,4 ile 22,9 cm) arasında olmalıdır. Maçlarda yalnız bir top kullanılırken, bu topun çeşitli sebeplerle kullanılamayacak duruma gelmesi durumunda aynı ölçülerde başka bir top kullanılmalıdır. Kadın kriket maçlarında 415/16 ile 55/16 ons (140 ile 151 g) arası ağırlıkta, 81/4 ile 87/8 inç (21 ile 22,5 cm) arası çevre uzunluğunda; 10-13 yaş aralığındaki oyuncuların mücadele ettiği maçlarda ise 411/16 ile 51/16 ons (133 ile 144 g) arası ağırlıkta ve 81/16 ile 811/16 inç (20,5 ile 22 cm) çevre uzunluğunda top kullanmalıdırlar.
6. Kural: Sopa: Krikette kullanılan sopaların uzunluğu 38 inçi (97 cm), genişliği ise 4,25 inçi (10,8 cm) geçmemeli ve tahtadan yapılmış olmalıdır. Sopayı tutarken takılan eldiven de sopanın bir parçası olarak sayılır.
7. Kural: : Dikdörtgen şeklinde olan kriket sahası, 22 yard (20,12 m) uzunluğunda ve 10 ft (3,05 m) genişliğinde olmalıdır. Sahanın kontrolünden maçın hakemleri sorumludur ve hakemler bu alanda oyunun oynanamayacağı hükmüne varması dışında maç esnasında alan değişimi yapılamaz.
8. Kural: Wicketlar: Wicketlar, yan yana yere dikilmiş olan ve adı verilen 28 inç (71,1 cm) uzunluğundaki üç tahta çubuk ile bu çubukların üstünde yatay olarak yer alan ve olarak adlandırılan, 45/16 inç (10,95 cm) uzunluğundaki iki içi boş silindirik çubuktan oluşur. Stumpların arasında 9 inç (22,86 cm) aralık olmalıdır. Bailler, stumpların en fazla 0,5 inç (1,27 cm) yukarısına konulabilir. Çocuklar tarafından oynanan kriket maçlarında bu ölçüler değişiklik göstermektedir.
9. Kural: Atış, vuruş ve dönüş çizgileri: Kriket sahasında yer alan çizgiler kurallarla sabitlenmiştir ve beyaz renkte olmalıdır. Ortasında wicketların bulunduğu atış çizgileri, sahanın enlemesine çizilir ve 8 ft 8 in (2,64 m) uzunluğunda olmak zorundadır. Atıcılar, atışlarını bu çizginin gerisinden yaparlar. Bu çizgilerin 4 ft (1,22 m) önünde ve ona paralel olarak çizilen, vurucuların duracağı yeri belirleyen vuruş çizgileri yer alır. Bunlar, ortadaki stumpları ortalayacak bir biçimde, en az 6 ft (1,83 m) uzunluğunda olmalıdır. Wicketları ortalayacak şekilde ve onlara 4 ft 4 in (1,32 m) uzaklıkta, atıcı ve vurucu çizgilerine dik olarak 8 ft (2,44 m) uzunluğunda çizilen dört çizgi ise dönüş çizgisi olarak adlandırılır. Atış sırasında, vurucu konumda olan takımın topa vurmayacak olan oyuncusu bu çizgiyle belirlenen sınırlar dahilinde durmalıdır.
10. Kural: Oyun alanının hazırlanması ve bakımı: Vuruş sonrası yere düşen bir top, zeminin durumundan etkilenerek farklı zeminlerde farklı şekillerde davranır. Bu kuralda alanın hazırlanması ve bakımı ile ilgili birtakım noktalar anlatılmaktadır.
11. Kural: Sahanın korunması: Alanın yapısını bozabilecek yağmur gibi birtakım etmenlerden nasıl korunması gerektiği bu kuralda anlatılır. Topun zeminde gösterdiği farklı tepkiler, koşucuların düşerek sakatlanması gibi olayların önüne geçmesi için yağmurlu havalarda maçlara ara verilebilir ve saha yağmurdan korunur.
Oyunun yapısı
12 ile 17 arasındaki kurallar oyunun yapısıyla ilgilidir.
12. Kural: : Oyun başlamadan önce iki takım, maçta birer ya da ikişer innings ve bu inningslerin süre veya kısıtlamalı olması yönünde anlaşır. Pratikte ise bu kurallar, katılınılan turnuvanın formatı gereğince uygulanır. Bir innings on vurucu oyun dışı kaldığında, belirlenmiş olan süre veya over limitine ulaşıldığında veya takım kaptanı taktikle ilgili nedenlerle inningsin bittiğini açıklarsa (decleration) innings sonlanmış olur. Maçın en başında yapılan para atışında kazanan takım kaptanı, takımının maça hangi pozisyonunda başlayacağına karar vermektedir.
13. Kural: : İki inningsli maçlarda tamamlanan ilk inningslerin ardından vurucu konumdaki ikinci takım, birinci takımın belli bir sayıda gerisindeyse, maça vurucu olarak başlayan takımın diğer takımı direkt olarak ikinci inningsine başlamaya zorlaması kuralıdır. Beş veya daha fazla gün süren maçlarda bu fark 200, üç veya dört günlük maçlarda 150, iki günlük maçlarda 100, bir günlük maçlarda ise 75 rundır.
14. Kural: : Bir takım vurucuları inningsine devam ederken takım kaptanının çeşitli sebeplerle inningsini tamamlamamayı seçme hakkına decleration, henüz inningsine başlamadan tamamlamayı seçme hakkına ise forfeiture denmektedir.
15. Kural: : Çok günlü müsabakalarda inningsler arasındaki on dakikalık aranın yanında; öğle yemeği, çay ve içecek molaları vardır. Bu araların süresi, maç öncesinde konuşulup mutabakata varılmalıdır. Eğer çay molasına iki dakika kala dokuz vurucu oyun dışında kalmış ise, belirlenen süreden 30 dakika sonra mola verilir.
16. Kural: Oyuna başlanması ve oyunun kesilmesi: Verilen bir aradan sonra oyun, hakemin "oyna" işaretinden sonra tekrar başlar. Oyunun son saatlik bölümü en az 20 over içermek zorundadır.
17. Kural: Alanda antrenman yapılması: Maçtan bir önceki veya bir sonraki günler dışında, kriket alanında antrenman yapılması yasaktır. İstisnai olarak vuruclar, hakemlerin onayını da alarak koşu antrenmanı yapabilirler.
Sayı alma ve kazanma
18. Kural: sayısı: Sahanın iki ucunda bekleyen vurucuların, vuruşun gerçekleştirilmesinin ardından karşı wicketlara doğru koşması sonucu alınan sayıdır.
19. Kural: : Başarılı bir vuruş sonrasında sınırlandırılan oyun alanını geçen toplar dört, yerle temas etmeden geçen toplar ise altı run sayısı değerindedir.
20. Kural: : Eğer oyun esnasında kullanılan top kaybolur veya kullanılamayacak duruma gelirse atıcı konumdaki takım lost ball çağrısı yapabilir. Vurucu takım ve gibi ceza runlarını korurken; altıdan daha fazlaysa lost ball çağrısı olana kadar yapılan runları, değilse 6 run kazanır.
21. Kural: : Rakibine göre daha fazla run alan takım, maçın galibi olur.
22. Kural: : Bir over, wide ve no balllar hariç altı atıştan oluşmaktadır. Bir overdaki atışların tümü, sahanın aynı ucundan diğerine doğru yapılır. Art arda iki overda aynı vurucunun kullanılması ise tercihe bağlıdır.
23. Kural: : Top atıcı tarafından elle oyuna sokulur ve bu atıştan sonraki tüm oyun hareketleri sona erdiğinde dead ball olarak isimlendirilir. Vurucunun oyun dışı kalması, topun saha sınırlarına veya atıcı ya da wicket-keepera ulaşması gibi çeşitli durumlarda bu durum gerçekleşmiş olur.
24. Kural: : Vurucunun yanlış bir konumdayken vuruş yapması, vuruş esnasında dirseğini kırmaması, atışın tehlikeli bir biçimde olması, topun vurucuya ulaşmadan ikiden fazla kez yerde sekmesi veya vurucuya ulaşmadan yerde yuvarlanması ve atıcı takımın oyuncularının yanlış yerde durması sebepleriyle oyunun durdurulmasına no ball denmektedir. Bu kararın çıkması durumunda vurucu takıma bir run eklenir ve atış tekrar edilir.
25. Kural: : Hakem, vurucunun topu uzaklaştırma imkânı bulunmadığını düşünürse wide ball kararı verir. Atıcı topu yerden sektirerek, vurucunun boyunu aşacak şekilde gönderirse bu karar verilir. Wide ball kararında vurucu takıma, kazanılan diğer sayılara ek olarak bir run eklenir. Wide ball kararlarında, topa elle dokunma; sopanın yerde olmaması, wicketın düşmesi ya da rakibi engelleme gibi farklı durumlar dışında vurucu oyun dışı kalmaz.
26. Kural: ve : Eğer no ball veya wide ball olmayan bir top vurucuyu geçerse, kazanılan runlar bye olarak nitelenir. No ball olmayan bir topun vurucunun sopasına değil, vücuduna çarpması sonrası kazanılan runlar ise leg bye adını alır. Vurucu topa vurmaya ya da toptan kaçmaya çalışmazsa leg bye kazanılamaz. Bye ve leg byelar takıma sayı olarak yazılırken, vurucuların bireysel skorlarına yazılmaz.
Oyundan ihraç edilme
27 ile 39 arasındaki kurallar, vurucuların oyundan ihraç edilmeleri hakkındadır.
27. Kural: : Atıcı takımın oyuncuları vurucunun oyun dışı kalması gerektiğini düşünüyorsa, genellikle kollarını açarak ve bağırarak bu durumdan hakemi haberdar etmeye çalışır. Vurucunun oyun dışında kaldığı net olan durumlarda dahi bu yapılabilir. Ancak genel olarak vurucular, karşı taraf tarafından hakeme herhangi bir uyarıda bulunulmadan sahayı terk eder.
28. Kural: Wicketın düşmesi: Topun veya vurucunun kendisine çarpması sonucunda herhangi bir wicketın üstündeki en az bir bailin yere düşmesi olayıdır.
29. Kural: Vurucunun yerinde olmaması: Bir vurucunun vücudunun veya sopasının herhangi bir parçası vuruş çizgisinin gerisindeyse, o vurucu kendine ait sınırlar içerisindedir. İki vurucunun da koştuğu anlarda bir wicket düşerse, ona en yakın vurucu oyun dışında kalır.
30. Kural: : Atıcı tarafından atılan topun, vurucu tarafından etkili bir biçimde karşılanamaması sonucu wicketı yıkması olayıdır. Topun, vurucunun sopasına veya herhangi bir noktasına çarpması bu kararı değiştirmemektedir.
31. Kural: : Oyuna dahil olan bir vurucu, atış sırasında topa doğru dönmüş veya takım arkadaşı topa doğru dönmüşken kendi sınırları dahilinde olmalıdır. Eğer kendinden önceki vurucunun oyundan çıkmasından itibaren üç dakika içinde hazır olmazsa, kendisi de oyun dışında kalır.
32. Kural: : Vurucunun sopası veya eldiveniyle savuşturulan topun, atıcı takım oyuncuları tarafından yere değmeden yakalanması durumudur. Bu durumda vuruşu yapan oyuncu, oyun dışında kalır.
33. Kural: : Eğer vurucu, sopayı tutmadığı eliyle kasıtlı olarak topa müdahale ederse oyun dışı kalır.
34. Kural: : Eğer vurucu, wicketı koruma amacıyla topa üst üste iki kez vurursa oyun dışı kalır.
35. Kural: : Eğer vurucu veya sahadaki takım arkadaşı, koşuya başlayacağı sırada vücudunun veya sopasının herhangi bir noktasıyla wicketı yıkarsa oyun dışı kalır.
36. Kural: (kısaca LBW): Wicketa çarpmak üzere gelen top, sopaya temas etmeden vurucunun bacağına çarparsa o vurucu oyun dışı kalır. Ancak vurucu koşu hâlindeyse ve gelen topu sopasıyla savuşturmaya çalışmıyorsa, top bacağına çarpsa da oyun dışı kalmaz.
37. Kural: : Bir vurucu, sözle veya hareketle rakibini engellerse oyun dışı kalır.
38. Kural: : Bir vurucunun kendisine belirlenen sınırlar dahilinde olmaması ve sopasını yere koymasıyla oyun dışında kalmasıdır.
39. Kural: : Topu yakalayan wicket-keeperın attığı topun, yerinde kalarak wicketı savunmaya çalışan vurucuyu geçip wicketı yıkması sonrasında vurucunun oyun dışında kalmasıdır.
Alan savunmacıları
40. Kural: : Vurucunun arkasında bekleyen ve topun, vurucu ve wicketın arkasına gelmesi durumunda topu atarak wicketı yıkmakla görevli olan oyuncudur. Atıcı takımın oyuncuları arasında eldiven ve bacak korumalığı giyen tek oyuncudur.
41. Kural: : Atış yapan takımın on bir oyuncusunun her birine verilen isimdir. Saha geneline yayılmışlardır ve başarılı bir vuruş sonrasında savrulan topu, saha dışına çıkmadan yakalamaya çalışırlar.
Adil ve adil olmayan oyun
42. Kural: : Bu kuralda rakibin dikkatini dağıtma, zaman geçirme gibi adil olmayan hareketler anlatılmaktadır.
Ekler
42 kurala ek olarak, müsabakalarda uyulması gereken beş ek madde daha vardır:
- A Eki: Stump ve baillerin özellikleri ve diyagramları
- B Eki: Saha ve saha çizgilerinin özellikleri ve diyagramları
- C Eki: Eldivenlerin özellikleri ve diyagramları
- D Eki: Tanımlamalar
- E Eki: Sopa
Kaynakça
- ^ . Marylebone Cricket Club. 22 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Temmuz 2013.
- ^ . Marylebone Cricket Club. 10 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Temmuz 2013.
- ^ . Marylebone Cricket Club. 22 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Temmuz 2013.
- ^ . Marylebone Cricket Club. 3 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Temmuz 2013.
- ^ . Marylebone Cricket Club. 27 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Temmuz 2013.
- ^ . Marylebone Cricket Club. 22 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Temmuz 2013.
- ^ . Marylebone Cricket Club. 4 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Temmuz 2013.
- ^ . Marylebone Cricket Club. 17 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Temmuz 2013.
- ^ . Marylebone Cricket Club. 22 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Temmuz 2013.
- ^ . Marylebone Cricket Club. 22 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Temmuz 2013.
- ^ . Marylebone Cricket Club. 28 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Temmuz 2013.
- ^ . Marylebone Cricket Club. 22 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Temmuz 2013.
- ^ . Marylebone Cricket Club. 18 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Temmuz 2013.
- ^ . Marylebone Cricket Club. 22 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Temmuz 2013.
- ^ . Marylebone Cricket Club. 6 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Temmuz 2013.
- ^ . Marylebone Cricket Club. 22 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Temmuz 2013.
- ^ . Marylebone Cricket Club. 11 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Temmuz 2013.
- ^ . Marylebone Cricket Club. 22 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Temmuz 2013.
- ^ . Marylebone Cricket Club. 22 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Temmuz 2013.
- ^ . Marylebone Cricket Club. 22 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Temmuz 2013.
- ^ . Marylebone Cricket Club. 11 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Temmuz 2013.
- ^ . Marylebone Cricket Club. 9 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Temmuz 2013.
- ^ . Marylebone Cricket Club. 26 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Temmuz 2013.
- ^ . Marylebone Cricket Club. 17 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Temmuz 2013.
- ^ . Marylebone Cricket Club. 30 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Temmuz 2013.
- ^ . Marylebone Cricket Club. 3 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Temmuz 2013.
- ^ . Marylebone Cricket Club. 6 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Temmuz 2013.
- ^ . Marylebone Cricket Club. 3 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Temmuz 2013.
- ^ . Marylebone Cricket Club. 4 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Temmuz 2013.
- ^ . Marylebone Cricket Club. 22 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Temmuz 2013.
- ^ . Marylebone Cricket Club. 22 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Temmuz 2013.
- ^ . Marylebone Cricket Club. 30 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Temmuz 2013.
- ^ . Marylebone Cricket Club. 22 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Temmuz 2013.
- ^ . Marylebone Cricket Club. 4 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Temmuz 2013.
- ^ . Marylebone Cricket Club. 22 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Temmuz 2013.
- ^ . Marylebone Cricket Club. 26 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Temmuz 2013.
- ^ . Marylebone Cricket Club. 3 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Temmuz 2013.
- ^ . Marylebone Cricket Club. 22 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Temmuz 2013.
- ^ . Marylebone Cricket Club. 6 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Temmuz 2013.
- ^ . Marylebone Cricket Club. 7 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Temmuz 2013.
- ^ . Marylebone Cricket Club. 22 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Temmuz 2013.
- ^ . Marylebone Cricket Club. 20 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Temmuz 2013.
Dış bağlantılar
- Uluslararası Kriket Konseyinin uluslararası müsabakalar için hazırladığı (İngilizce)
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kriket kurallari kriketin dunya capinda uyumlu ve adil bir bicimde oynanmasi amaciyla MCC tarafindan hazirlanan kurallar butunu Marylebone Cricket Club gunumuzde Ingiltere nin baskenti Londra da bulunan bir kulup olarak faaliyetlerine devam etmekte olup sporun resmi bir yonetim kurumu olmamasina karsin kurallarin telif haklarina sahip oldugundan kurallari yalnizca kendisi degistirebilmektedir Ancak bir kural degisikligi yapilabilmesi icin sporun dunya genelindeki yonetim teskilati olan Uluslararasi Kriket Konseyinden ICC cikan kararlar dogrultusunda yapilmaktadir Gunumuzde 42 kural olup kurallara ek olarak bazi yarismalarda kullanilmak icin birtakim yonetmelikler de yayinlanmaktadir KurallarOyuncular ve hakemler Bir kriket hakemi Kriket kurallarinin ilk dordu oyuncular ve hakemler hakkindadir 1 Kural Oyuncular Bir kriket takimi birisi olmak uzere on bir oyuncudan olusmalidir Gayriresmi karsilasmalarda taraflarin anlasmasi durumunda iki takim da on birden daha az ya da cok fazla oyuncu bulundurabilir ancak saha uzerinde en fazla on bir oyuncu yer almalidir 2 Kural Sahada yer alan herhangi bir oyuncunun sakatlanmasi durumunda yedek oyunculardan biri sakat olan oyuncu yerine oyuna dahil olabilir Ancak bu oyuncu topa vuramaz top atamaz wicketi koruyamaz veya takim kaptani gibi davranamaz Sakatlanan oyuncu iyilesmesi halinde tekrar oyuna donebilir Sakatligindan dolayi kosamayacak olan vurucu yerine baska bir oyuncu bu vurucunun yerine karsi wicketa kosabilir Diger yandan sakatlanarak oyundan cikan vurucu daha sonra oyuna donerek vuruslarina kaldigi yerden devam edebilmektedir 3 Kural Maclarda kurallari uygulayan gerektigi yerlerde karar veren ve bu kararlari oyunculara bildiren iki hakem vardir Kurallarda zorunlu kilinmasa da bazi ust seviye maclarda saha disinda yer alan ve sahadaki hakemlere yardimci olan ucuncu bir hakem de bulunabilmektedir 4 Kural Hakemlerin kararlari ve isaretleri dogrultusunda macin skorunu tutan iki sayi hakemi bulunmaktadir Ekipmanlar ve saha duzeni Kullanilmis bir kriket topu Bir olculeriBir wicketi olusturan ve olculeri 5 ile 11 arasindaki kurallar maclarda kullanilan ekipmanlar ve saha duzeni hakkindadir Istisnai olarak 40 kuralda atis esnasinda wicketin arkasinda duran eldiveninden bahsedilmektedir 5 Kural Top Kriket maclarinda kullanilan topun agirligi 5 5 ile 5 75 ons 155 9 ile 163 g arasinda cevresi ise 813 16 ile 9 inc 22 4 ile 22 9 cm arasinda olmalidir Maclarda yalniz bir top kullanilirken bu topun cesitli sebeplerle kullanilamayacak duruma gelmesi durumunda ayni olculerde baska bir top kullanilmalidir Kadin kriket maclarinda 415 16 ile 55 16 ons 140 ile 151 g arasi agirlikta 81 4 ile 87 8 inc 21 ile 22 5 cm arasi cevre uzunlugunda 10 13 yas araligindaki oyuncularin mucadele ettigi maclarda ise 411 16 ile 51 16 ons 133 ile 144 g arasi agirlikta ve 81 16 ile 811 16 inc 20 5 ile 22 cm cevre uzunlugunda top kullanmalidirlar 6 Kural Sopa Krikette kullanilan sopalarin uzunlugu 38 inci 97 cm genisligi ise 4 25 inci 10 8 cm gecmemeli ve tahtadan yapilmis olmalidir Sopayi tutarken takilan eldiven de sopanin bir parcasi olarak sayilir 7 Kural Dikdortgen seklinde olan kriket sahasi 22 yard 20 12 m uzunlugunda ve 10 ft 3 05 m genisliginde olmalidir Sahanin kontrolunden macin hakemleri sorumludur ve hakemler bu alanda oyunun oynanamayacagi hukmune varmasi disinda mac esnasinda alan degisimi yapilamaz 8 Kural Wicketlar Wicketlar yan yana yere dikilmis olan ve adi verilen 28 inc 71 1 cm uzunlugundaki uc tahta cubuk ile bu cubuklarin ustunde yatay olarak yer alan ve olarak adlandirilan 45 16 inc 10 95 cm uzunlugundaki iki ici bos silindirik cubuktan olusur Stumplarin arasinda 9 inc 22 86 cm aralik olmalidir Bailler stumplarin en fazla 0 5 inc 1 27 cm yukarisina konulabilir Cocuklar tarafindan oynanan kriket maclarinda bu olculer degisiklik gostermektedir 9 Kural Atis vurus ve donus cizgileri Kriket sahasinda yer alan cizgiler kurallarla sabitlenmistir ve beyaz renkte olmalidir Ortasinda wicketlarin bulundugu atis cizgileri sahanin enlemesine cizilir ve 8 ft 8 in 2 64 m uzunlugunda olmak zorundadir Aticilar atislarini bu cizginin gerisinden yaparlar Bu cizgilerin 4 ft 1 22 m onunde ve ona paralel olarak cizilen vurucularin duracagi yeri belirleyen vurus cizgileri yer alir Bunlar ortadaki stumplari ortalayacak bir bicimde en az 6 ft 1 83 m uzunlugunda olmalidir Wicketlari ortalayacak sekilde ve onlara 4 ft 4 in 1 32 m uzaklikta atici ve vurucu cizgilerine dik olarak 8 ft 2 44 m uzunlugunda cizilen dort cizgi ise donus cizgisi olarak adlandirilir Atis sirasinda vurucu konumda olan takimin topa vurmayacak olan oyuncusu bu cizgiyle belirlenen sinirlar dahilinde durmalidir 10 Kural Oyun alaninin hazirlanmasi ve bakimi Vurus sonrasi yere dusen bir top zeminin durumundan etkilenerek farkli zeminlerde farkli sekillerde davranir Bu kuralda alanin hazirlanmasi ve bakimi ile ilgili birtakim noktalar anlatilmaktadir 11 Kural Sahanin korunmasi Alanin yapisini bozabilecek yagmur gibi birtakim etmenlerden nasil korunmasi gerektigi bu kuralda anlatilir Topun zeminde gosterdigi farkli tepkiler kosucularin duserek sakatlanmasi gibi olaylarin onune gecmesi icin yagmurlu havalarda maclara ara verilebilir ve saha yagmurdan korunur Oyunun yapisi 12 ile 17 arasindaki kurallar oyunun yapisiyla ilgilidir 12 Kural Oyun baslamadan once iki takim macta birer ya da ikiser innings ve bu inningslerin sure veya kisitlamali olmasi yonunde anlasir Pratikte ise bu kurallar katilinilan turnuvanin formati geregince uygulanir Bir innings on vurucu oyun disi kaldiginda belirlenmis olan sure veya over limitine ulasildiginda veya takim kaptani taktikle ilgili nedenlerle inningsin bittigini aciklarsa decleration innings sonlanmis olur Macin en basinda yapilan para atisinda kazanan takim kaptani takiminin maca hangi pozisyonunda baslayacagina karar vermektedir 13 Kural Iki inningsli maclarda tamamlanan ilk inningslerin ardindan vurucu konumdaki ikinci takim birinci takimin belli bir sayida gerisindeyse maca vurucu olarak baslayan takimin diger takimi direkt olarak ikinci inningsine baslamaya zorlamasi kuralidir Bes veya daha fazla gun suren maclarda bu fark 200 uc veya dort gunluk maclarda 150 iki gunluk maclarda 100 bir gunluk maclarda ise 75 rundir 14 Kural Bir takim vuruculari inningsine devam ederken takim kaptaninin cesitli sebeplerle inningsini tamamlamamayi secme hakkina decleration henuz inningsine baslamadan tamamlamayi secme hakkina ise forfeiture denmektedir 15 Kural Cok gunlu musabakalarda inningsler arasindaki on dakikalik aranin yaninda ogle yemegi cay ve icecek molalari vardir Bu aralarin suresi mac oncesinde konusulup mutabakata varilmalidir Eger cay molasina iki dakika kala dokuz vurucu oyun disinda kalmis ise belirlenen sureden 30 dakika sonra mola verilir 16 Kural Oyuna baslanmasi ve oyunun kesilmesi Verilen bir aradan sonra oyun hakemin oyna isaretinden sonra tekrar baslar Oyunun son saatlik bolumu en az 20 over icermek zorundadir 17 Kural Alanda antrenman yapilmasi Mactan bir onceki veya bir sonraki gunler disinda kriket alaninda antrenman yapilmasi yasaktir Istisnai olarak vuruclar hakemlerin onayini da alarak kosu antrenmani yapabilirler Sayi alma ve kazanma Bir kriket maci esnasinda gerceklestirilen bir atisTopa vurmaya hazirlanan bir vurucu 18 Kural sayisi Sahanin iki ucunda bekleyen vurucularin vurusun gerceklestirilmesinin ardindan karsi wicketlara dogru kosmasi sonucu alinan sayidir 19 Kural Basarili bir vurus sonrasinda sinirlandirilan oyun alanini gecen toplar dort yerle temas etmeden gecen toplar ise alti run sayisi degerindedir 20 Kural Eger oyun esnasinda kullanilan top kaybolur veya kullanilamayacak duruma gelirse atici konumdaki takim lost ball cagrisi yapabilir Vurucu takim ve gibi ceza runlarini korurken altidan daha fazlaysa lost ball cagrisi olana kadar yapilan runlari degilse 6 run kazanir 21 Kural Rakibine gore daha fazla run alan takim macin galibi olur 22 Kural Bir over wide ve no balllar haric alti atistan olusmaktadir Bir overdaki atislarin tumu sahanin ayni ucundan digerine dogru yapilir Art arda iki overda ayni vurucunun kullanilmasi ise tercihe baglidir 23 Kural Top atici tarafindan elle oyuna sokulur ve bu atistan sonraki tum oyun hareketleri sona erdiginde dead ball olarak isimlendirilir Vurucunun oyun disi kalmasi topun saha sinirlarina veya atici ya da wicket keepera ulasmasi gibi cesitli durumlarda bu durum gerceklesmis olur 24 Kural Vurucunun yanlis bir konumdayken vurus yapmasi vurus esnasinda dirsegini kirmamasi atisin tehlikeli bir bicimde olmasi topun vurucuya ulasmadan ikiden fazla kez yerde sekmesi veya vurucuya ulasmadan yerde yuvarlanmasi ve atici takimin oyuncularinin yanlis yerde durmasi sebepleriyle oyunun durdurulmasina no ball denmektedir Bu kararin cikmasi durumunda vurucu takima bir run eklenir ve atis tekrar edilir 25 Kural Hakem vurucunun topu uzaklastirma imkani bulunmadigini dusunurse wide ball karari verir Atici topu yerden sektirerek vurucunun boyunu asacak sekilde gonderirse bu karar verilir Wide ball kararinda vurucu takima kazanilan diger sayilara ek olarak bir run eklenir Wide ball kararlarinda topa elle dokunma sopanin yerde olmamasi wicketin dusmesi ya da rakibi engelleme gibi farkli durumlar disinda vurucu oyun disi kalmaz 26 Kural ve Eger no ball veya wide ball olmayan bir top vurucuyu gecerse kazanilan runlar bye olarak nitelenir No ball olmayan bir topun vurucunun sopasina degil vucuduna carpmasi sonrasi kazanilan runlar ise leg bye adini alir Vurucu topa vurmaya ya da toptan kacmaya calismazsa leg bye kazanilamaz Bye ve leg byelar takima sayi olarak yazilirken vurucularin bireysel skorlarina yazilmaz Oyundan ihrac edilme Topu yakalamaya calisan bir oyuncu 27 ile 39 arasindaki kurallar vurucularin oyundan ihrac edilmeleri hakkindadir 27 Kural Atici takimin oyunculari vurucunun oyun disi kalmasi gerektigini dusunuyorsa genellikle kollarini acarak ve bagirarak bu durumdan hakemi haberdar etmeye calisir Vurucunun oyun disinda kaldigi net olan durumlarda dahi bu yapilabilir Ancak genel olarak vurucular karsi taraf tarafindan hakeme herhangi bir uyarida bulunulmadan sahayi terk eder 28 Kural Wicketin dusmesi Topun veya vurucunun kendisine carpmasi sonucunda herhangi bir wicketin ustundeki en az bir bailin yere dusmesi olayidir 29 Kural Vurucunun yerinde olmamasi Bir vurucunun vucudunun veya sopasinin herhangi bir parcasi vurus cizgisinin gerisindeyse o vurucu kendine ait sinirlar icerisindedir Iki vurucunun da kostugu anlarda bir wicket duserse ona en yakin vurucu oyun disinda kalir 30 Kural Atici tarafindan atilan topun vurucu tarafindan etkili bir bicimde karsilanamamasi sonucu wicketi yikmasi olayidir Topun vurucunun sopasina veya herhangi bir noktasina carpmasi bu karari degistirmemektedir 31 Kural Oyuna dahil olan bir vurucu atis sirasinda topa dogru donmus veya takim arkadasi topa dogru donmusken kendi sinirlari dahilinde olmalidir Eger kendinden onceki vurucunun oyundan cikmasindan itibaren uc dakika icinde hazir olmazsa kendisi de oyun disinda kalir 32 Kural Vurucunun sopasi veya eldiveniyle savusturulan topun atici takim oyunculari tarafindan yere degmeden yakalanmasi durumudur Bu durumda vurusu yapan oyuncu oyun disinda kalir 33 Kural Eger vurucu sopayi tutmadigi eliyle kasitli olarak topa mudahale ederse oyun disi kalir 34 Kural Eger vurucu wicketi koruma amaciyla topa ust uste iki kez vurursa oyun disi kalir 35 Kural Eger vurucu veya sahadaki takim arkadasi kosuya baslayacagi sirada vucudunun veya sopasinin herhangi bir noktasiyla wicketi yikarsa oyun disi kalir 36 Kural kisaca LBW Wicketa carpmak uzere gelen top sopaya temas etmeden vurucunun bacagina carparsa o vurucu oyun disi kalir Ancak vurucu kosu halindeyse ve gelen topu sopasiyla savusturmaya calismiyorsa top bacagina carpsa da oyun disi kalmaz 37 Kural Bir vurucu sozle veya hareketle rakibini engellerse oyun disi kalir 38 Kural Bir vurucunun kendisine belirlenen sinirlar dahilinde olmamasi ve sopasini yere koymasiyla oyun disinda kalmasidir 39 Kural Topu yakalayan wicket keeperin attigi topun yerinde kalarak wicketi savunmaya calisan vurucuyu gecip wicketi yikmasi sonrasinda vurucunun oyun disinda kalmasidir Alan savunmacilari Gelen topu karsilamaya calisan bir vurucu ve hemen arkasinda yer alan wicket keeper 40 Kural Vurucunun arkasinda bekleyen ve topun vurucu ve wicketin arkasina gelmesi durumunda topu atarak wicketi yikmakla gorevli olan oyuncudur Atici takimin oyunculari arasinda eldiven ve bacak korumaligi giyen tek oyuncudur 41 Kural Atis yapan takimin on bir oyuncusunun her birine verilen isimdir Saha geneline yayilmislardir ve basarili bir vurus sonrasinda savrulan topu saha disina cikmadan yakalamaya calisirlar Adil ve adil olmayan oyun 42 Kural Bu kuralda rakibin dikkatini dagitma zaman gecirme gibi adil olmayan hareketler anlatilmaktadir Ekler42 kurala ek olarak musabakalarda uyulmasi gereken bes ek madde daha vardir A Eki Stump ve baillerin ozellikleri ve diyagramlari B Eki Saha ve saha cizgilerinin ozellikleri ve diyagramlari C Eki Eldivenlerin ozellikleri ve diyagramlari D Eki Tanimlamalar E Eki SopaKaynakca Marylebone Cricket Club 22 Eylul 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 14 Temmuz 2013 Marylebone Cricket Club 10 Mayis 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 14 Temmuz 2013 Marylebone Cricket Club 22 Eylul 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 14 Temmuz 2013 Marylebone Cricket Club 3 Mart 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 14 Temmuz 2013 Marylebone Cricket Club 27 Temmuz 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 14 Temmuz 2013 Marylebone Cricket Club 22 Eylul 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 14 Temmuz 2013 Marylebone Cricket Club 4 Agustos 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 14 Temmuz 2013 Marylebone Cricket Club 17 Haziran 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 15 Temmuz 2013 Marylebone Cricket Club 22 Eylul 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 15 Temmuz 2013 Marylebone Cricket Club 22 Haziran 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 15 Temmuz 2013 Marylebone Cricket Club 28 Eylul 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 15 Temmuz 2013 Marylebone Cricket Club 22 Eylul 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 16 Temmuz 2013 Marylebone Cricket Club 18 Aralik 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 16 Temmuz 2013 Marylebone Cricket Club 22 Eylul 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 16 Temmuz 2013 Marylebone Cricket Club 6 Agustos 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 16 Temmuz 2013 Marylebone Cricket Club 22 Haziran 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 16 Temmuz 2013 Marylebone Cricket Club 11 Haziran 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 16 Temmuz 2013 Marylebone Cricket Club 22 Eylul 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 16 Temmuz 2013 Marylebone Cricket Club 22 Eylul 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 16 Temmuz 2013 Marylebone Cricket Club 22 Eylul 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 16 Temmuz 2013 Marylebone Cricket Club 11 Haziran 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 16 Temmuz 2013 Marylebone Cricket Club 9 Agustos 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 16 Temmuz 2013 Marylebone Cricket Club 26 Eylul 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 16 Temmuz 2013 Marylebone Cricket Club 17 Ekim 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 16 Temmuz 2013 Marylebone Cricket Club 30 Eylul 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 16 Temmuz 2013 Marylebone Cricket Club 3 Ekim 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 16 Temmuz 2013 Marylebone Cricket Club 6 Temmuz 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 16 Temmuz 2013 Marylebone Cricket Club 3 Agustos 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 16 Temmuz 2013 Marylebone Cricket Club 4 Ekim 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 16 Temmuz 2013 Marylebone Cricket Club 22 Eylul 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 16 Temmuz 2013 Marylebone Cricket Club 22 Eylul 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 16 Temmuz 2013 Marylebone Cricket Club 30 Eylul 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 16 Temmuz 2013 Marylebone Cricket Club 22 Eylul 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 16 Temmuz 2013 Marylebone Cricket Club 4 Ekim 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 16 Temmuz 2013 Marylebone Cricket Club 22 Eylul 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 16 Temmuz 2013 Marylebone Cricket Club 26 Haziran 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 16 Temmuz 2013 Marylebone Cricket Club 3 Mart 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 16 Temmuz 2013 Marylebone Cricket Club 22 Eylul 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 16 Temmuz 2013 Marylebone Cricket Club 6 Agustos 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 16 Temmuz 2013 Marylebone Cricket Club 7 Agustos 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 16 Temmuz 2013 Marylebone Cricket Club 22 Eylul 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 16 Temmuz 2013 Marylebone Cricket Club 20 Haziran 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 17 Temmuz 2013 Dis baglantilarUluslararasi Kriket Konseyinin uluslararasi musabakalar icin hazirladigi Ingilizce