Svetlıy (Gagavuzca: Svetlıy), Moldova Cumhuriyeti'nin Gagavuz Yeri Özerk Bölgesi'nde bulunan bir komündür. Alexeevca ve Svetlıy adlı iki köyden oluşur. 2004 yılı nüfus sayımına göre Svetlîi'nin nüfusu 2.271 kişidir.Gagavuz toplam 805. Azınlıkların 326'sı Moldovalı, 235'i Rus, 319'u Ukraynalı, 549'u Bulgar, 1'i Polonyalı, 3'ü Roman ve 33'ü diğer milletlerden oluşuyordu. Aynı nüfus sayımında Alekseevca'da 388 kişi vardı.Gagauz toplam 130. Azınlıkların 75'i Moldovalı, 36'sı Bulgar, 49'u Rus, 92'si Ukraynalı ve 6'sı 'diğer milletlerden' oluşuyordu.
Svetlıy | |
---|---|
Svetlıy | |
Koordinatlar: 46°00′59″K 28°33′58″D / 46.01639°K 28.56611°D | |
Ülke | Moldova |
Özerk Bölge | Gagavuzya |
Nüfus (2004) | |
• Toplam | 2,271 |
Zaman dilimi |
Svetlîi'nin coğrafi koordinatları 46° 0' 37" Kuzey, 28° 39' 46" Doğu'dur. Alekseevca'nınkiler 46° 1' 35" Kuzey, 28° 34' 3" Doğu.
Svetlıy'ın Tarihi
1913 yılında, 21 yerleşimciden oluşan ilk grup, toprakları bugünkü Chioselia'dan Balaban'a kadar Ialpug Nehri'nin sağ kıyısında bulunan zengin toprak sahipleri Alfred Schlenger ve Julia Schponer'in dul eşi 25 ila 50 dönümlük arazi satın aldı. Daha sonraki yıllarda (1920'ler-1930'lar) başka Alman sömürgeciler de geldi. Köyün ilk kurucuları şunlardı:
- Immanuel Schottle,
- Daniel Scheible,
- Friedrich Heer,
- Christian Höfel,
- Georg Schiwa,
- Johann Seitz,
- Heinrich Müller,
- Hristiyan Getz,
- Johann Weestz,
- Adam Kohlbach et al.
Almanlar 2-3 aile için tasarlanmış büyük evler inşa etti. Evler yanmış tuğlalardan yapılmış ve kırmızı kiremitlerle kaplanmıştır. Bugün Svetlıy'da bu türden sadece iki ev korunmuştur. Tarlalardaki zengin Almanlar, Kazayak, Kongaz, Corten, Cealîc, Samurza gibi komşu köylerdeki fakirleri kandırdılar. 1940'lara gelindiğinde 42 ev inşa edildi.
Besarabya'nın güneyindeki elverişli iklim koşulları ve zengin, verimli toprak, Alman sömürgecilerin ekonomik faaliyetlerini belirledi. Bu çiftçilik bağcılık, kavun yetiştiriciliği, kış bitkileri yetiştiriciliği, ayçiçeği, keten, kenevir ve sığır yetiştiriciliğidir.
Deneviţa Nouǎ köyünde Sovyet iktidarının yeniden tesis edilmesinin ardından, Kongaz bölgesinin yukarıda belirtilen noktalarından oluşan bir köy konseyi oluşturuldu ve Alekseevca köyünde bir motorlu traktör istasyonu ve kolektif çiftlik kuruldu. Savaşın başlamasıyla birlikte köy meclisi, motorlu traktör istasyonu ve kolektif çiftlik tasfiye edildi. Ekim 1944'te, modern Moldova topraklarının SSCB'ye yeniden girmesinden sonra, köydeki eski "28 Haziran" kolektif çiftliği temelinde Deneviţa devlet çiftliği kuruldu. Buraya, “28 Haziran” kolektif çiftliğinin eski çalışanları da dahil olmak üzere Deneviţa, Alexeevca ve Corten Nou yerleşimlerinin sakinleri tarafından girildi.
5 Mart 1995'te Gagauz Özerk Bölgesi'ne (Gagavuz Yeri) katılma konusunda yapılan ulusal referandumda Svetlıy ve Alekseevca köylerinin sakinleri yeni bir birliğe katılma yönünde oy kullandı. Bir zamanlar Svetlıy belediye başkanlığının idari bağlılığının bir parçası olan Corten Nou köyü, Taraclia ilçesinin idari bağlılığı altında kaldı. Yerleşimlerin inşası ve gelişmesi sonucunda Svetlıy köyü ve Corten Nou köyü 1960'lı yıllara kadar tek bir yerleşim yerinde birleşti. Zamanla etnik Bulgarların yaşadığı eski Corten Nou köyü, Svetlıy köyünün sokaklarından biri haline geldi ve adını Georgi Dimitrov'dan aldı, ancak şimdi yine Svetlıy'dan farklı olarak ayrı bir köy.
Kaynakça
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Svetliy Gagavuzca Svetliy Moldova Cumhuriyeti nin Gagavuz Yeri Ozerk Bolgesi nde bulunan bir komundur Alexeevca ve Svetliy adli iki koyden olusur 2004 yili nufus sayimina gore Svetlii nin nufusu 2 271 kisidir Gagavuz toplam 805 Azinliklarin 326 si Moldovali 235 i Rus 319 u Ukraynali 549 u Bulgar 1 i Polonyali 3 u Roman ve 33 u diger milletlerden olusuyordu Ayni nufus sayiminda Alekseevca da 388 kisi vardi Gagauz toplam 130 Azinliklarin 75 i Moldovali 36 si Bulgar 49 u Rus 92 si Ukraynali ve 6 si diger milletlerden olusuyordu SvetliySvetliyKoordinatlar 46 00 59 K 28 33 58 D 46 01639 K 28 56611 D 46 01639 28 56611UlkeMoldovaOzerk BolgeGagavuzyaNufus 2004 Toplam2 271Zaman dilimiUTC 02 00 Svetlii nin cografi koordinatlari 46 0 37 Kuzey 28 39 46 Dogu dur Alekseevca ninkiler 46 1 35 Kuzey 28 34 3 Dogu Svetliy in Tarihi1913 yilinda 21 yerlesimciden olusan ilk grup topraklari bugunku Chioselia dan Balaban a kadar Ialpug Nehri nin sag kiyisinda bulunan zengin toprak sahipleri Alfred Schlenger ve Julia Schponer in dul esi 25 ila 50 donumluk arazi satin aldi Daha sonraki yillarda 1920 ler 1930 lar baska Alman somurgeciler de geldi Koyun ilk kuruculari sunlardi Immanuel Schottle Daniel Scheible Friedrich Heer Christian Hofel Georg Schiwa Johann Seitz Heinrich Muller Hristiyan Getz Johann Weestz Adam Kohlbach et al Almanlar 2 3 aile icin tasarlanmis buyuk evler insa etti Evler yanmis tuglalardan yapilmis ve kirmizi kiremitlerle kaplanmistir Bugun Svetliy da bu turden sadece iki ev korunmustur Tarlalardaki zengin Almanlar Kazayak Kongaz Corten Cealic Samurza gibi komsu koylerdeki fakirleri kandirdilar 1940 lara gelindiginde 42 ev insa edildi Besarabya nin guneyindeki elverisli iklim kosullari ve zengin verimli toprak Alman somurgecilerin ekonomik faaliyetlerini belirledi Bu ciftcilik bagcilik kavun yetistiriciligi kis bitkileri yetistiriciligi aycicegi keten kenevir ve sigir yetistiriciligidir Deneviţa Nouǎ koyunde Sovyet iktidarinin yeniden tesis edilmesinin ardindan Kongaz bolgesinin yukarida belirtilen noktalarindan olusan bir koy konseyi olusturuldu ve Alekseevca koyunde bir motorlu traktor istasyonu ve kolektif ciftlik kuruldu Savasin baslamasiyla birlikte koy meclisi motorlu traktor istasyonu ve kolektif ciftlik tasfiye edildi Ekim 1944 te modern Moldova topraklarinin SSCB ye yeniden girmesinden sonra koydeki eski 28 Haziran kolektif ciftligi temelinde Deneviţa devlet ciftligi kuruldu Buraya 28 Haziran kolektif ciftliginin eski calisanlari da dahil olmak uzere Deneviţa Alexeevca ve Corten Nou yerlesimlerinin sakinleri tarafindan girildi 5 Mart 1995 te Gagauz Ozerk Bolgesi ne Gagavuz Yeri katilma konusunda yapilan ulusal referandumda Svetliy ve Alekseevca koylerinin sakinleri yeni bir birlige katilma yonunde oy kullandi Bir zamanlar Svetliy belediye baskanliginin idari bagliliginin bir parcasi olan Corten Nou koyu Taraclia ilcesinin idari bagliligi altinda kaldi Yerlesimlerin insasi ve gelismesi sonucunda Svetliy koyu ve Corten Nou koyu 1960 li yillara kadar tek bir yerlesim yerinde birlesti Zamanla etnik Bulgarlarin yasadigi eski Corten Nou koyu Svetliy koyunun sokaklarindan biri haline geldi ve adini Georgi Dimitrov dan aldi ancak simdi yine Svetliy dan farkli olarak ayri bir koy Kaynakca a b Statistica Moldovei