Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Segedin Muharebesi, 1550-1562 Osmanlı-Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu Savaşı'nda evre. Budin Beylerbeyi Hadım Ali Paşa komutasındaki Türk birliği Segedin'i kuşatan Alman-Macar ordusunu 1 Mart 1552 tarihinde ağır bir yenilgiye uğrattı ve Segedin'i kurtardı.
| Segedin Muharebesi | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1550-1562 Osmanlı-Alman Savaşı | |||||||||||
 Macaristan'da Osmanlı askerleri | |||||||||||
| |||||||||||
| Taraflar | |||||||||||
 Osmanlı İmparatorluğu | |||||||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||||||
| Hadım Ali Paşa Mihaloğlu Hızır Bey |  × | ||||||||||
| Güçler | |||||||||||
| ~3-6.000 asker, 12 top | ~8.000 asker, 3 top | ||||||||||
| Kayıplar | |||||||||||
| 700 ölü | 5.000 ölü, 1.000 esir | ||||||||||
Muharebe öncesi
1550 yılında Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu'nun Osmanlılara bağlı Doğu Macar Krallığı'nı (Erdel) işgal etmesiyle başlayan savaşta 1551 yılında Sokullu Mehmed Paşa komutasındaki Türk ordusu Tisa nehrinin ötesinde fetihlerde bulunmuş, ancak kuşattığı Temeşvar'ı alamamıştı. Buna mukabil, karşı taarruza geçen Alman-Macar ordusu 29 Kasım'da Lipva'yı ele geçirdiği gibi, kışlamaya çekilen Türk ordusu 1552 ilkbaharından önce cepheye ulaşmadan karşı taarruzunu ilerletmek istedi.
Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu'nun stratejisi; Osmanlıların Belgrad-Budin bağlantısını tehdit etmek ve Tisa Nehri bölgesine yönelik taarruzuna karşı hamle yapmak amacıyla ilk aşamada Segedin’in geri almaktı.
Bu çerçevede, saldırı hazırlıklarına Ocak 1552'de başladı ve Arad kalesinde bir savaş konseyi topladı. Konseyde, taarruz günü belirlendikten sonra, 'un büyük bölümü haydutlardan oluşan piyade birliğiyle Segedin'e ilerlemesi ve diğer birliklerin süratle onu takip etmesi stratejisi benimsendi.
Toth’un emrinde yaklaşık 5.000 kişilik bir birlik mevcutken, Segedin kalesindeki Türk garnizonu ise 345 askerden ibaretti. Şubat ortalarında Gyula (Göle) civarında toplanan Alman-Macar ordusu yanıltma harekâtı icra ederek güneye doğru yöneldi ve Beçkerek'i geri almaya teşebbüs edecekmiş gibi yaptı. 19 Şubat’ta Tisa'nın doğu yakasına ulaşan ordu 20 Şubat’ta nehrin batı yakasına geçti ve Segedin şehrini yamaladıktan sonra kaleye saldırdı. Sancakbeyi Mihaloğlu Hızır Bey komutasındaki Türk birliğinin direnişi karşısında Alman-Macar ordusu 20-22 Şubat’ta ağır kayıplara uğradı ve kuşatmayı gevşetmek zorunda kaldı.
Bu süre zarfında ise Budin Beylerbeyi Hadım Ali Paşa da kuşatmadan haberdar oldu. Gerisinde Peçuy, İstolni Belgrad ve Simontornya sancak beylerine bağlı garnizonları bırakarak komutasındaki 3 ilâ 5 bin kişilik bir birlikle kuşatma altındaki Segedin’in yardımına gitti. Hadım Ali Paşa'nın daha büyük bir birlik toplayamamasının nedeni Türk ordusunun büyük bölümünün kışlaklarına çekilmiş olması ve Macaristan’ın kuzeyinde komutasındaki Alman birliğinin yarattığı tehdit nedeniyle gerisinde ihtiyat birliği bırakmak zorunda olmasıydı.
Muharebe
Segedin'i kuşatmakta olan Alman-Macar ordusuna 28 Şubat'ta Alman, Macar ve İspanyol askerlerinden oluşan General Aldana komutasındaki 1.500 kişilik bir birlik ve Gyula’daki 1.000 kişilik Macar birliği de katıldı. Takviye alan İmparatorluk ordusu Segedin kuşatmasını yeniden şiddetlendirdi. Bu sürede ise Hadım Ali Paşa komutasındaki Türk birliği Segedin önlerine erişmişti. 1 Mart’ta kalenin önlerine ulaşan Hadım Ali Paşa sürpriz faktöründen de yararlanarak hasmını süratle muharebe düzeni almaya zorladı.
İmparatorluk ordusu kuşatmayı kaldırıp yeniden Tisa nehrinin doğu yakasına geçmek için gerekli vasıtalara sahip olmadığından, dezavantajlı bir mevkide ve iki ateş arasında kalabileceği (karşısında Türk birliği ve gerisinde kaledeki Türk garnizonu) bir düzen almak zorunda kaldı.
Hadım Ali Paşa 12 sahra topuna da sahip olan birliğini iki hat şeklinde düzenledi ve kendisi de ön hatta toplar ve yeniçerilerle birlikte mevzilendi. Sağ kanada sipahileri yığdı, sol kanadına ise sipahi-piyade ağırlıklı birliklerini yerleştirdi. Birliğin ikinci hattını oluşturan ihtiyat birlikleri ile kanatlarını silahtarlarla kuvvetlendirilmiş korumaya aldı.
İmparatorluk ordusu ise şaşkınlık içinde düzen almaya çalıştı. Muharebenin başlamasına az bir zaman kala, kuşatmadaki ya da işgal altındaki şehre yayılmış askerler hâlâ keşmekeş halinde ana orduya katılmaya çalışıyordu. Kaledeki Türk garnizonunun toplarını ve tüfeklerini ateşlemeleri bu keşmekeşi daha da artırdı.
Bununla birlikte, İmparatorluk ordusu üç sıra halinde harp nizamı almayı başardı ve hücuma geçti. Buna karşılık ise ön hattaki Türk topçusunun ateşi başladı. Bu salvo ateşiyle taarruza kalkan ilk dalga püskürtüldüyse de ikinci taarruz dalgası Türk birliğinin direncini zorlamaya başladı. Eşzamanlı olarak sipahi ağırlıklı sağ kanat da baskı altına girdi. Sol kanadın da gerilemeye başlaması genel bir ricata yol açtı ve Türk birlikleri silahtarlarla takviye edilmiş vagonlara doğru çekilmeye başladı. Bu şekilde toparlanan Türk birliğinin yoğun ateşi ise bu defa taarruz halindeki İmparatorluk ordusunu sarstı. Tazelenen ikinci taarruz ise Türk birliğinin isabetli top ateşiyle felakete dönüştü. İmparatorluk sancağının da Türk birliği tarafından ele geçirilmesiyle, gerideki (henüz muharebeye girmemiş) Temeşvarlı Macar atlılarında bozgunluk alametleri baş gösterdi ve savaş alanından çekilmeye başladılar. Ardından başlayan Türk karşı taarruzu İmparatorluk ordusunun geri kalanını büyük bir yenilgiye uğrattı. General Aldana yaralı bir şekilde muharebe alanından çekilirken, İmparatorluk ordusu savaş meydanında yaklaşık 5.000 ölü bıraktı. Buna karşılık Türk birliği sadece 700 asker kaybetmişti.
Muharebenin sonuçları
Türk ordusunun Segedin'de kazandığı bu kaydadeğer zaferin savaşın gidişatı üzerinde önemli bir rolü oldu. Zira, Osmanlılar 1552 ilkbaharında Macaristan üzerine yeni sefere hazırlanırken karşısında Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu'nun biri Gyula'da General Aldana biri de kuzeyde komutasında iki ordu bulunuyorudu. Bu zaferle ise bu iki ordudan biri ana Osmanlı ordusu henüz cepheye gelmeden sadece vilayet birliklerince tamamen etkisiz hale getirildi. Bunun sonucunda da, ilkbahar aylarında cepheye yürüyecek olan Osmanlı ordusunun önünde Macaristan'ın doğusunda herhangi bir tehdit kalmadı.
Bu muharebenin ardından, Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu'nun elinde komutasındaki ordu kalmıştı ki, bu ordu da Hadım Ali Paşa tarafından 11 Ağustos'taki Palast Muharebesi'nde adeta imha edildi. Bu iki kuvvetin bertaraf edilmesiyle, Kara Ahmed Paşa komutasındaki Rumeli ordusu Haziran-Eylül arasında Macaristan'da geniş çaplı fetihlerde bulundu.
Kaynakça
- ^ "Papp Sandor, Segedin Muharebesi (Macarca makale)" (PDF). 16 Kasım 2021 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 16 Kasım 2021.
Dış bağlantılar
- "Ottoman tributes in Hungary: according to sixteenth century Tapu registers of Novigrad", Gustav Bayerle, Mouton Yayınevi, Paris-Lahey (1973), s. 11 15 Kasım 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- İslam Ansiklopedisi, "Segedin" maddesi, Türk Diyanet Vakfı, 36. cilt, s. 307
- "Büyük Osmanlı Tarihi", Joseph von Hammer, c.6, s.29-30
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Segedin Muharebesi 1550 1562 Osmanli Kutsal Roma Cermen Imparatorlugu Savasi nda evre Budin Beylerbeyi Hadim Ali Pasa komutasindaki Turk birligi Segedin i kusatan Alman Macar ordusunu 1 Mart 1552 tarihinde agir bir yenilgiye ugratti ve Segedin i kurtardi Segedin Muharebesi1550 1562 Osmanli Alman SavasiMacaristan da Osmanli askerleriTarih1 Mart 1552BolgeSegedin MacaristanSebepAlman Macar ordusunun Segedin i kusatmasiSonucKesin Osmanli zaferiCografi DegisikliklerSegedin kusatmadan kurtuldu Tisa nin dogusu Osmanli fetihlerine acildiTaraflarOsmanli ImparatorluguKutsal Roma Cermen Imparatorlugu Avusturya Ispanya Orta Macar KralligiKomutanlar ve liderlerHadim Ali Pasa Mihaloglu Hizir Bey Gucler 3 6 000 asker 12 top 8 000 asker 3 topKayiplar700 olu5 000 olu 1 000 esirMuharebe oncesi1550 yilinda Kutsal Roma Cermen Imparatorlugu nun Osmanlilara bagli Dogu Macar Kralligi ni Erdel isgal etmesiyle baslayan savasta 1551 yilinda Sokullu Mehmed Pasa komutasindaki Turk ordusu Tisa nehrinin otesinde fetihlerde bulunmus ancak kusattigi Temesvar i alamamisti Buna mukabil karsi taarruza gecen Alman Macar ordusu 29 Kasim da Lipva yi ele gecirdigi gibi kislamaya cekilen Turk ordusu 1552 ilkbaharindan once cepheye ulasmadan karsi taarruzunu ilerletmek istedi Kutsal Roma Cermen Imparatorlugu nun stratejisi Osmanlilarin Belgrad Budin baglantisini tehdit etmek ve Tisa Nehri bolgesine yonelik taarruzuna karsi hamle yapmak amaciyla ilk asamada Segedin in geri almakti Bu cercevede saldiri hazirliklarina Ocak 1552 de basladi ve Arad kalesinde bir savas konseyi topladi Konseyde taarruz gunu belirlendikten sonra un buyuk bolumu haydutlardan olusan piyade birligiyle Segedin e ilerlemesi ve diger birliklerin suratle onu takip etmesi stratejisi benimsendi Toth un emrinde yaklasik 5 000 kisilik bir birlik mevcutken Segedin kalesindeki Turk garnizonu ise 345 askerden ibaretti Subat ortalarinda Gyula Gole civarinda toplanan Alman Macar ordusu yaniltma harekati icra ederek guneye dogru yoneldi ve Beckerek i geri almaya tesebbus edecekmis gibi yapti 19 Subat ta Tisa nin dogu yakasina ulasan ordu 20 Subat ta nehrin bati yakasina gecti ve Segedin sehrini yamaladiktan sonra kaleye saldirdi Sancakbeyi Mihaloglu Hizir Bey komutasindaki Turk birliginin direnisi karsisinda Alman Macar ordusu 20 22 Subat ta agir kayiplara ugradi ve kusatmayi gevsetmek zorunda kaldi Bu sure zarfinda ise Budin Beylerbeyi Hadim Ali Pasa da kusatmadan haberdar oldu Gerisinde Pecuy Istolni Belgrad ve Simontornya sancak beylerine bagli garnizonlari birakarak komutasindaki 3 ila 5 bin kisilik bir birlikle kusatma altindaki Segedin in yardimina gitti Hadim Ali Pasa nin daha buyuk bir birlik toplayamamasinin nedeni Turk ordusunun buyuk bolumunun kislaklarina cekilmis olmasi ve Macaristan in kuzeyinde komutasindaki Alman birliginin yarattigi tehdit nedeniyle gerisinde ihtiyat birligi birakmak zorunda olmasiydi MuharebeSegedin i kusatmakta olan Alman Macar ordusuna 28 Subat ta Alman Macar ve Ispanyol askerlerinden olusan General Aldana komutasindaki 1 500 kisilik bir birlik ve Gyula daki 1 000 kisilik Macar birligi de katildi Takviye alan Imparatorluk ordusu Segedin kusatmasini yeniden siddetlendirdi Bu surede ise Hadim Ali Pasa komutasindaki Turk birligi Segedin onlerine erismisti 1 Mart ta kalenin onlerine ulasan Hadim Ali Pasa surpriz faktorunden de yararlanarak hasmini suratle muharebe duzeni almaya zorladi Imparatorluk ordusu kusatmayi kaldirip yeniden Tisa nehrinin dogu yakasina gecmek icin gerekli vasitalara sahip olmadigindan dezavantajli bir mevkide ve iki ates arasinda kalabilecegi karsisinda Turk birligi ve gerisinde kaledeki Turk garnizonu bir duzen almak zorunda kaldi Hadim Ali Pasa 12 sahra topuna da sahip olan birligini iki hat seklinde duzenledi ve kendisi de on hatta toplar ve yenicerilerle birlikte mevzilendi Sag kanada sipahileri yigdi sol kanadina ise sipahi piyade agirlikli birliklerini yerlestirdi Birligin ikinci hattini olusturan ihtiyat birlikleri ile kanatlarini silahtarlarla kuvvetlendirilmis korumaya aldi Imparatorluk ordusu ise saskinlik icinde duzen almaya calisti Muharebenin baslamasina az bir zaman kala kusatmadaki ya da isgal altindaki sehre yayilmis askerler hala kesmekes halinde ana orduya katilmaya calisiyordu Kaledeki Turk garnizonunun toplarini ve tufeklerini ateslemeleri bu kesmekesi daha da artirdi Bununla birlikte Imparatorluk ordusu uc sira halinde harp nizami almayi basardi ve hucuma gecti Buna karsilik ise on hattaki Turk topcusunun atesi basladi Bu salvo atesiyle taarruza kalkan ilk dalga puskurtulduyse de ikinci taarruz dalgasi Turk birliginin direncini zorlamaya basladi Eszamanli olarak sipahi agirlikli sag kanat da baski altina girdi Sol kanadin da gerilemeye baslamasi genel bir ricata yol acti ve Turk birlikleri silahtarlarla takviye edilmis vagonlara dogru cekilmeye basladi Bu sekilde toparlanan Turk birliginin yogun atesi ise bu defa taarruz halindeki Imparatorluk ordusunu sarsti Tazelenen ikinci taarruz ise Turk birliginin isabetli top atesiyle felakete donustu Imparatorluk sancaginin da Turk birligi tarafindan ele gecirilmesiyle gerideki henuz muharebeye girmemis Temesvarli Macar atlilarinda bozgunluk alametleri bas gosterdi ve savas alanindan cekilmeye basladilar Ardindan baslayan Turk karsi taarruzu Imparatorluk ordusunun geri kalanini buyuk bir yenilgiye ugratti General Aldana yarali bir sekilde muharebe alanindan cekilirken Imparatorluk ordusu savas meydaninda yaklasik 5 000 olu birakti Buna karsilik Turk birligi sadece 700 asker kaybetmisti Muharebenin sonuclariTurk ordusunun Segedin de kazandigi bu kaydadeger zaferin savasin gidisati uzerinde onemli bir rolu oldu Zira Osmanlilar 1552 ilkbaharinda Macaristan uzerine yeni sefere hazirlanirken karsisinda Kutsal Roma Cermen Imparatorlugu nun biri Gyula da General Aldana biri de kuzeyde komutasinda iki ordu bulunuyorudu Bu zaferle ise bu iki ordudan biri ana Osmanli ordusu henuz cepheye gelmeden sadece vilayet birliklerince tamamen etkisiz hale getirildi Bunun sonucunda da ilkbahar aylarinda cepheye yuruyecek olan Osmanli ordusunun onunde Macaristan in dogusunda herhangi bir tehdit kalmadi Bu muharebenin ardindan Kutsal Roma Cermen Imparatorlugu nun elinde komutasindaki ordu kalmisti ki bu ordu da Hadim Ali Pasa tarafindan 11 Agustos taki Palast Muharebesi nde adeta imha edildi Bu iki kuvvetin bertaraf edilmesiyle Kara Ahmed Pasa komutasindaki Rumeli ordusu Haziran Eylul arasinda Macaristan da genis capli fetihlerde bulundu Kaynakca Papp Sandor Segedin Muharebesi Macarca makale PDF 16 Kasim 2021 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 16 Kasim 2021 Dis baglantilar Ottoman tributes in Hungary according to sixteenth century Tapu registers of Novigrad Gustav Bayerle Mouton Yayinevi Paris Lahey 1973 s 11 15 Kasim 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde Islam Ansiklopedisi Segedin maddesi Turk Diyanet Vakfi 36 cilt s 307 Buyuk Osmanli Tarihi Joseph von Hammer c 6 s 29 30