Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu maddenin daha doğru ve güvenilir bilgi sunması için güncellenmesi gerekmektedir. Daha fazla bilgi için bakınız. |
Kolektif Güvenlik Antlaşması Örgütü (KGAÖ) (Rusça: Организация Договора о коллективной безопасности, romanize: Organizacija Dogovora o kollektivnoj bezopasnosti (ODKB)), 7 Ekim 2002 tarihinde altı Bağımsız Devletler Topluluğu ülkesi (Rusya, Kazakistan, Kırgızistan, Tacikistan, Belarus ve Ermenistan) tarafından kurulan hükûmetlerarası askerî ittifaktır.
| Kolektif Güvenlik Antlaşması Örgütü Организация Договора о коллективной безопасности | |
|---|---|
 | |
 | |
 | |
| Kuruluş | 15 Mayıs 1992 (Kolektif Güvenlik Antlaşması olarak) 7 Ekim 2002 (Kolektif Güvenlik Antlaşması Örgütü olarak) |
| Tür | Askerî ittifak |
| Üyeler | 1 gözlemci |
| Resmî diller | Rusça |
| Genel Sekreter | Nikolay Bordyuzha |
| Resmî site | odkb-csto.org |
Örgüt'ün temelleri 15 Mayıs 1992 tarihinde Özbekistan’ın başkenti Taşkent’te imzalanan Kolektif Güvenlik Antlaşması'na dayanmaktadır. Rusya'nın 7 Mayıs 1992'de Rusya Silahlı Kuvvetleri'nin kuruluşuna ilişkin yayınladığı bildiride BDT üyesi ülkeler ortak güvenlik antlaşması yapılmaya davet ediliyordu. Ortak güvenliğe ilişkin Rusya'nın talebi doğrultusunda 15 Mayıs 1992'de Taşkent'te Devlet Başkanları Konseyi toplandı. Bu zirvede altı üye ülke (Rusya Federasyonu, Kazakistan, Kırgızistan, Özbekistan, Tacikistan ve Ermenistan) Kolektif Güvenlik Antlaşması (Taşkent Antlaşması)'nı imzaladılar. Bu antlaşmayla taraflar kendi aralarında yeni bir askeri ittifak kurmuş oluyordu.
7 Ekim 2002 tarihinde Belarus, Ermenistan, Kazakistan, Kırgızistan, Rusya ve Tacikistan devlet başkanları Taşkent'te Kolektif Güvenlik Antlaşması Örgütü'nü (KGAÖ) kurdular. İmza atan ülkeler, başka herhangi bir askeri ittifak ya da ülkeler grubuna dahil olamazlar. Bu ülkelerden herhangi birisine karşı gerçekleştirilen bir saldırı, tüm üye ülkelere gerçekleştirilmiş gibi karşılanır. Mayıs 2007’de KGAÖ genel sekreteri Nikolay Bordyuja “KGAÖ açık bir organizasyondur. İran’ın birliğimize başvurması halinde, başvurusunu değerlendiririz.” açıklamasıyla İran’ın katılabileceğini belirtmiştir. Eğer İran katılsaydı eski Sovyetler Birliği ülkelerinden olmayan ilk üye ülke olacaktı.
28 Mayıs 2010 tarihinde Ukrayna Dışişleri Bakanı Kostyantin Hrişenko, Ukrayna'nın KGAÖ'ye katılmayı planlamadığını belirtti. 3 Haziran 2010 tarihinde Ukrayna Parlamentosu Ukrayna'nın herhangi bir askeri birliğe üye olmasını yasaklamış ancak askeri ittifaklarla iş birliği yapmasına izin vermiştir.
Tarihçe
KGAÖ, Bağımsız Devletler Topluluğu çerçevesinde Ermenistan, Kazakistan, Kırgızistan, Özbekistan, Rusya Federasyonu ve Tacikistan tarafından 15 Mayıs 1992 tarihinde Taşkent’te imzalanan Kolektif Güvenlik Antlaşması (KGA) doğrultusunda gelişmiştir. Azerbaycan, antlaşmayı 24 Eylül 1993 tarihinde; Gürcistan 9 Aralık 1993 tarihinde ve Belarus 31 Aralık 1993 tarihinde imzalamıştır. Antlaşma, 20 Nisan 1994 tarihinde yürürlüğe girmiş; 1 Kasım 1995 tarihinde BM sekreterliğince kaydedilmiştir.
KGA uzatılmadığı sürece 5 yıllıktır. 2 Nisan 1999’da sadece 6 ülke antlaşmayı bir beş yıllık daha uzatmak üzere yenilemiştir. Azerbaycan, Gürcistan ve Özbekistan antlaşmayı yenilemeyi reddetmiş ve çekilmişlerdir. Aynı zamanda Özbekistan, 1997 yılında Gürcistan, Ukrayna, Azerbaycan ve Moldova tarafından kurulan ve geniş ölçüde bölgedeki Rus etkisine karşı kurulmuş görünen GUAM Demokrasi ve Ekonomik Kalkınma Örgütü’ne katılmıştır. Özbekistan daha sonra 2005 yılında GUAM’dan da çekilmiştir.
İşleyiş
Örgütün Organları: Kolektif Güvenlik Konseyi, Dışişleri Bakanları Konseyi, Savunma Bakanları Konseyi ve Güvenlik Konseyi Sekreterleri Komitesi’dir. Örgütün daimi görevli organı ise Örgüt Sekreterliğidir. En yüksek karar organı “Konsey” olarak anılan Kolektif Güvenlik Konseyi’dir. Konsey Başkanlığı görevi ise, bir sonraki olağan toplantıya kadar konsey toplantısının yapıldığı ülkenin devlet başkanı tarafından yürütülmektedir.
Örgütün tüzüğünde organizasyonun amaç ve görevleri arasında uluslararası terörizmle ve diğer geleneksel olmayan tehditlerle mücadele kuvvetlerinin koordinasyonu ve birleştirilmesi hususunun bulunması prensip olarak önemlidir. Olası bir saldırı halinde üye devletler antlaşmanın 4. maddesine göre saldırgan güçlerin askerî harekâtlara son vermesini sağlamak için gereken önlemleri alacaktır. Bu madde güvenliğin bütününü kastederek, bir üye devlete yapılan saldırının tüm üye devletlere yapılmış bir saldırı olarak değerlendirileceğine vurgu yapmaktadır. Bu maddeden dolayı KGAÖ, NATO karşıtı askeri yapı olarak görülmektedir. Güvenlik alanında çalışan AGİT, BM Güvenlik Konseyi Antiterör Komitesi, Avrasya Ekonomi Topluluğu, Şangay İşbirliği Örgütü, Bağımsız Devletler Topluluğu ve Uluslararası Göç Örgütü uluslararası kurum ve kuruluşları ile iş birliği kurmak için çalışmalar gerçekleştirilmiştir. Kolektif Güvenlik Antlaşması Örgütü’nün şekillenmesi ve gelişimindeki mantıksal adım, Kolektif Güvenlik Konseyi’nin kararına istinaden 2001 yılında “Kolektif Güvenlik Orta Asya Bölgesi Acil Müdahale Kolektif Gücü”nün kurulması olmuştur.
Güncel gelişmeler
2005 yılında KGAÖ üyeleri ortak askeri tatbikat gerçekleştirdiler. 2005 yılında Özbekistan GUAM'dan çekilerek 2006 yılında Rusya'ya daha yakın olmak için KGAÖ'ye katılmıştır. 2007 yılında Kırgızistan dönüşümlü başkanlığı devralmıştır. KGAÖ Şangay İşbirliği Örgütü ile güvenlik, suç ve uyuşturucu kaçakçılığı gibi konularda iş birliğini geliştirmek üzere Tacikistan'ın başkenti Duşanbe’de 2007 yılı Ekim ayında bir antlaşma imzaladı. 6 Ekim 2007’de, KGAÖ üyeleri, BM himayesinde olsun ya da olmasın üye ülkelerde konuşlandırmak üzere bir barışı koruma gücü oluşturacak şekilde genişlemesinde mutabık kaldılar. Genişleme, aynı zamanda tüm üyelerin Rus silahlarını Rusya ile aynı fiyattan satın almasına izin verecekti.
29 Ağustos 2008'de Rusya, KGAÖ'nün Abhazya ve Güney Osetya'nın bağımsızlığını tanıyacağını duyurdu. Üç gün önce 26 Ağustos'ta, Rusya Gürcistan'dan ayrılan Abhazya ve Güney Osetya'nın bağımsızlığını tanıdı. 5 Eylül 2008'de, Ermenistan Moskova'daki KGAÖ toplantısında, dönem başkanlığını devraldı. 10 Aralık 2010 tarihinde, üye ülkeler bir takım ortak antlaşmaların yanında KGAÖ barışı koruma gücünü kuran bir bildiriyi onayladılar. 21 Aralık 2011 tarihinde, Rusya yeni yabancı askeri üslerinin Kolektif Güvenlik Antlaşması Örgütü üye ülkelerin topraklarına kurulmasını veto etme hakkı kazandı. Ayrıca Kazakistan dönem başkanlığını Belarus'tan devraldı. 28 Haziran 2012 tarihinde Özbekistan KGAÖ üyeliğinden çıktı. 22 Şubat 2024 tarihinde Ermenistan KGAÖ üyeliğini askıya aldı. 8 Mayıs 2024 tarihinde Ermenistan, KGAÖ'ye mali katkı yapmayı durdurduğunu açıkladı. Rusya Ermenistan'a tepki gösterip, Ermenistan'ın hâlâ üyelik aidatı ödemek zorunda olduğunu duyurdu. 12 Haziran 2024 tarihinde Ermenistan resmen KGAÖ askerî ittifaktan çekileceğini duyurdu. Ancak çekilme tarihi vermedi.
Üye ülkeler
![image]()
Belarus (2002)![image]()
Ermenistan (2002)![image]()
Kazakistan (2002)![image]()
Kırgızistan (2002)![image]()
Rusya (2002)![image]()
Tacikistan (2002)
Eski üyeler
![image]()
Azerbaycan (1994-1999 arasında üyeydi)![image]()
Gürcistan (1994-1999 arasında üyeydi; NATO'ya katılmayı planlıyor)![image]()
Özbekistan (1994-1999 ve 2006-2012 arasında üyeydi)
Gözlemciler
Kaynakça
- ^ "Collective Security Treaty Organization". 2 Ocak 2019 tarihinde kaynağından .
- ^ "Orta Asya'da bir güvenlik örgütü olarak Kolektif Güvenlik Anlaşması Örgütü". 30 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından .
- ^ (İngilizce). Timesonline.com. 30 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Global Insights: Uzbekistan's CSTO Withdrawal Highlights Russia's Dilemma" (İngilizce). Worldpoliticsreview.com. 10 Temmuz 2012. 20 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından .
- ^ . Reuters (İngilizce). 22 Ocak 2024. 23 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Şubat 2024.
- ^ (İngilizce). (Radio Free Europe/Radio Liberty). 8 Mayıs 2024. 8 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mayıs 2024.
- ^ a b (İngilizce). Politico. 12 Haziran 2024. 12 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Haziran 2024.
Notlar
Dış bağlantılar
| Wikimedia Commons'ta Kolektif Güvenlik Antlaşması Örgütü ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- Resmî site (Rusça)
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu maddenin daha dogru ve guvenilir bilgi sunmasi icin guncellenmesi gerekmektedir Daha fazla bilgi icin tartisma sayfasina bakiniz Kolektif Guvenlik Antlasmasi Orgutu KGAO Rusca Organizaciya Dogovora o kollektivnoj bezopasnosti romanize Organizacija Dogovora o kollektivnoj bezopasnosti ODKB 7 Ekim 2002 tarihinde alti Bagimsiz Devletler Toplulugu ulkesi Rusya Kazakistan Kirgizistan Tacikistan Belarus ve Ermenistan tarafindan kurulan hukumetlerarasi askeri ittifaktir Kolektif Guvenlik Antlasmasi Orgutu Organizaciya Dogovora o kollektivnoj bezopasnostiKurulus15 Mayis 1992 Kolektif Guvenlik Antlasmasi olarak 7 Ekim 2002 Kolektif Guvenlik Antlasmasi Orgutu olarak TurAskeri ittifakUyeler6 uye Belarus Ermenistan Kazakistan Kirgizistan Rusya Tacikistan 1 gozlemci SirbistanResmi dillerRuscaGenel SekreterNikolay BordyuzhaResmi siteodkb csto org Orgut un temelleri 15 Mayis 1992 tarihinde Ozbekistan in baskenti Taskent te imzalanan Kolektif Guvenlik Antlasmasi na dayanmaktadir Rusya nin 7 Mayis 1992 de Rusya Silahli Kuvvetleri nin kurulusuna iliskin yayinladigi bildiride BDT uyesi ulkeler ortak guvenlik antlasmasi yapilmaya davet ediliyordu Ortak guvenlige iliskin Rusya nin talebi dogrultusunda 15 Mayis 1992 de Taskent te Devlet Baskanlari Konseyi toplandi Bu zirvede alti uye ulke Rusya Federasyonu Kazakistan Kirgizistan Ozbekistan Tacikistan ve Ermenistan Kolektif Guvenlik Antlasmasi Taskent Antlasmasi ni imzaladilar Bu antlasmayla taraflar kendi aralarinda yeni bir askeri ittifak kurmus oluyordu 7 Ekim 2002 tarihinde Belarus Ermenistan Kazakistan Kirgizistan Rusya ve Tacikistan devlet baskanlari Taskent te Kolektif Guvenlik Antlasmasi Orgutu nu KGAO kurdular Imza atan ulkeler baska herhangi bir askeri ittifak ya da ulkeler grubuna dahil olamazlar Bu ulkelerden herhangi birisine karsi gerceklestirilen bir saldiri tum uye ulkelere gerceklestirilmis gibi karsilanir Mayis 2007 de KGAO genel sekreteri Nikolay Bordyuja KGAO acik bir organizasyondur Iran in birligimize basvurmasi halinde basvurusunu degerlendiririz aciklamasiyla Iran in katilabilecegini belirtmistir Eger Iran katilsaydi eski Sovyetler Birligi ulkelerinden olmayan ilk uye ulke olacakti 28 Mayis 2010 tarihinde Ukrayna Disisleri Bakani Kostyantin Hrisenko Ukrayna nin KGAO ye katilmayi planlamadigini belirtti 3 Haziran 2010 tarihinde Ukrayna Parlamentosu Ukrayna nin herhangi bir askeri birlige uye olmasini yasaklamis ancak askeri ittifaklarla is birligi yapmasina izin vermistir TarihceKGAO Bagimsiz Devletler Toplulugu cercevesinde Ermenistan Kazakistan Kirgizistan Ozbekistan Rusya Federasyonu ve Tacikistan tarafindan 15 Mayis 1992 tarihinde Taskent te imzalanan Kolektif Guvenlik Antlasmasi KGA dogrultusunda gelismistir Azerbaycan antlasmayi 24 Eylul 1993 tarihinde Gurcistan 9 Aralik 1993 tarihinde ve Belarus 31 Aralik 1993 tarihinde imzalamistir Antlasma 20 Nisan 1994 tarihinde yururluge girmis 1 Kasim 1995 tarihinde BM sekreterligince kaydedilmistir KGA uzatilmadigi surece 5 yilliktir 2 Nisan 1999 da sadece 6 ulke antlasmayi bir bes yillik daha uzatmak uzere yenilemistir Azerbaycan Gurcistan ve Ozbekistan antlasmayi yenilemeyi reddetmis ve cekilmislerdir Ayni zamanda Ozbekistan 1997 yilinda Gurcistan Ukrayna Azerbaycan ve Moldova tarafindan kurulan ve genis olcude bolgedeki Rus etkisine karsi kurulmus gorunen GUAM Demokrasi ve Ekonomik Kalkinma Orgutu ne katilmistir Ozbekistan daha sonra 2005 yilinda GUAM dan da cekilmistir IsleyisOrgutun Organlari Kolektif Guvenlik Konseyi Disisleri Bakanlari Konseyi Savunma Bakanlari Konseyi ve Guvenlik Konseyi Sekreterleri Komitesi dir Orgutun daimi gorevli organi ise Orgut Sekreterligidir En yuksek karar organi Konsey olarak anilan Kolektif Guvenlik Konseyi dir Konsey Baskanligi gorevi ise bir sonraki olagan toplantiya kadar konsey toplantisinin yapildigi ulkenin devlet baskani tarafindan yurutulmektedir Orgutun tuzugunde organizasyonun amac ve gorevleri arasinda uluslararasi terorizmle ve diger geleneksel olmayan tehditlerle mucadele kuvvetlerinin koordinasyonu ve birlestirilmesi hususunun bulunmasi prensip olarak onemlidir Olasi bir saldiri halinde uye devletler antlasmanin 4 maddesine gore saldirgan guclerin askeri harekatlara son vermesini saglamak icin gereken onlemleri alacaktir Bu madde guvenligin butununu kastederek bir uye devlete yapilan saldirinin tum uye devletlere yapilmis bir saldiri olarak degerlendirilecegine vurgu yapmaktadir Bu maddeden dolayi KGAO NATO karsiti askeri yapi olarak gorulmektedir Guvenlik alaninda calisan AGIT BM Guvenlik Konseyi Antiteror Komitesi Avrasya Ekonomi Toplulugu Sangay Isbirligi Orgutu Bagimsiz Devletler Toplulugu ve Uluslararasi Goc Orgutu uluslararasi kurum ve kuruluslari ile is birligi kurmak icin calismalar gerceklestirilmistir Kolektif Guvenlik Antlasmasi Orgutu nun sekillenmesi ve gelisimindeki mantiksal adim Kolektif Guvenlik Konseyi nin kararina istinaden 2001 yilinda Kolektif Guvenlik Orta Asya Bolgesi Acil Mudahale Kolektif Gucu nun kurulmasi olmustur Guncel gelismeler2005 yilinda KGAO uyeleri ortak askeri tatbikat gerceklestirdiler 2005 yilinda Ozbekistan GUAM dan cekilerek 2006 yilinda Rusya ya daha yakin olmak icin KGAO ye katilmistir 2007 yilinda Kirgizistan donusumlu baskanligi devralmistir KGAO Sangay Isbirligi Orgutu ile guvenlik suc ve uyusturucu kacakciligi gibi konularda is birligini gelistirmek uzere Tacikistan in baskenti Dusanbe de 2007 yili Ekim ayinda bir antlasma imzaladi 6 Ekim 2007 de KGAO uyeleri BM himayesinde olsun ya da olmasin uye ulkelerde konuslandirmak uzere bir barisi koruma gucu olusturacak sekilde genislemesinde mutabik kaldilar Genisleme ayni zamanda tum uyelerin Rus silahlarini Rusya ile ayni fiyattan satin almasina izin verecekti 29 Agustos 2008 de Rusya KGAO nun Abhazya ve Guney Osetya nin bagimsizligini taniyacagini duyurdu Uc gun once 26 Agustos ta Rusya Gurcistan dan ayrilan Abhazya ve Guney Osetya nin bagimsizligini tanidi 5 Eylul 2008 de Ermenistan Moskova daki KGAO toplantisinda donem baskanligini devraldi 10 Aralik 2010 tarihinde uye ulkeler bir takim ortak antlasmalarin yaninda KGAO barisi koruma gucunu kuran bir bildiriyi onayladilar 21 Aralik 2011 tarihinde Rusya yeni yabanci askeri uslerinin Kolektif Guvenlik Antlasmasi Orgutu uye ulkelerin topraklarina kurulmasini veto etme hakki kazandi Ayrica Kazakistan donem baskanligini Belarus tan devraldi 28 Haziran 2012 tarihinde Ozbekistan KGAO uyeliginden cikti 22 Subat 2024 tarihinde Ermenistan KGAO uyeligini askiya aldi 8 Mayis 2024 tarihinde Ermenistan KGAO ye mali katki yapmayi durdurdugunu acikladi Rusya Ermenistan a tepki gosterip Ermenistan in hala uyelik aidati odemek zorunda oldugunu duyurdu 12 Haziran 2024 tarihinde Ermenistan resmen KGAO askeri ittifaktan cekilecegini duyurdu Ancak cekilme tarihi vermedi Uye ulkelerKazakistan posta pulu 2012 Belarus 2002 Ermenistan 2002 Kazakistan 2002 Kirgizistan 2002 Rusya 2002 Tacikistan 2002 Eski uyeler Azerbaycan 1994 1999 arasinda uyeydi Gurcistan 1994 1999 arasinda uyeydi NATO ya katilmayi planliyor Ozbekistan 1994 1999 ve 2006 2012 arasinda uyeydi Gozlemciler SirbistanKaynakca Collective Security Treaty Organization 2 Ocak 2019 tarihinde kaynagindan Orta Asya da bir guvenlik orgutu olarak Kolektif Guvenlik Anlasmasi Orgutu 30 Agustos 2020 tarihinde kaynagindan Ingilizce Timesonline com 30 Agustos 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Global Insights Uzbekistan s CSTO Withdrawal Highlights Russia s Dilemma Ingilizce Worldpoliticsreview com 10 Temmuz 2012 20 Temmuz 2012 tarihinde kaynagindan Reuters Ingilizce 22 Ocak 2024 23 Subat 2024 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 25 Subat 2024 Ingilizce Radio Free Europe Radio Liberty 8 Mayis 2024 8 Mayis 2024 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 8 Mayis 2024 a b Ingilizce Politico 12 Haziran 2024 12 Haziran 2024 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 12 Haziran 2024 Notlar a b Ermenistan 22 Subat 2024 tarihinde KGAO uyeligini askiya aldi 12 Haziran 2024 tarihinde Ermenistan daha sonra belirlenecek bir tarihte KGAO uyeligini resmen sonlandiracagini duyurdu Dis baglantilarWikimedia Commons ta Kolektif Guvenlik Antlasmasi Orgutu ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Resmi site Rusca