1735-1740 Başkurt İsyanı, Başkurtlar tarafından Rus İmparatorluğu'na karşı başlatılan bir isyandır. 1735'te başlayan isyan bir dizi ağır çatışmanın ardından 1740'ta Rus birlikleri tarafından bastırıldı.
Başkurt İsyanı (1735-1740) | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||
Taraflar | |||||||
| Başkurt isyancılar | ||||||
Komutanlar ve liderler | |||||||
| Karasakal birçok diğer lider | ||||||
Güçler | |||||||
| Bilinmiyor on binlerce | ||||||
Kayıplar | |||||||
| en azından 40.000 kişi öldü ya da yakalandı 1.175 Başkurt köyü yıkıldı |
Arka plan
En azından Büyük Petro zamanından beri, Rusya'nın güneydoğuyu İran ve Hindistan'a doğru ilerleme hedefleri bilinmektedir. Bir Rus Komutanı olan Ivan Kirillov, Or Nehri ile Başkurt, Kalmık ve Kazak topraklarının birleştiği Uralların güneydoğusundaki Ural Nehri'nin birleştiği Orsk'ta Orenburg olarak adlandırılacak bir kale inşa etmek için bir plan hazırladı. İnşaat Orsk'ta 1735'te başladı, ancak 1743 yılına gelindiğinde, "Orenburg" mevcut konumundan yaklaşık 250 km batıya taşındı. Bir sonraki planlanan adım, Aral Denizi'ne bir kale inşa etmekti. Bu, Başkurt ülkesini ve ardından bazıları yakın zamanda nominal bir teklif sunmuş olan Kazak Küçük Orda topraklarını aşmayı içerecekti. Bununla birlikte, Başkurt nüfusunun önemli bir kısmı bu plandan memnun değildi.
Ayaklanmanın aşamaları
Ayaklanma tarihinde 3 aşama vardır:
- 1735-1736 ("Akayevshchina")
- 1737-1738 ("Bepeni Ayaklanması")
- 1739-1740 ("Karasakal'ın Yükselişi")
İsyan
Kirillov'un planı 1 Mayıs 1734'te onaylandı ve komuta kendisine verildi. Bunun bir Başkurt isyanına neden olacağı konusunda uyarıldı, ancak uyarıları göz ardı etti. Ufa'dan 1735 yılında 2.500 askerle yola çıktı ve Temmuz ayında ilk mücadelesine başladı. Savaş, birçok küçük baskınlardan ve karmaşık birlik hareketlerinden oluşuyordu, bu yüzden safhaları kolayca özetlenememiştir. Örneğin: 1736 baharında Kirillov, 200 Başkurt köyünü yaktı, savaşta 700 isyancı öldürüldü ve 158 kişiyi idam edildi. Kasım ayında 773 kişilik bir birlik Orenburg'dan yola koyuldu ve soğuk ve açlıktan dolayı bu birlikten 500 kişi öldü. Bu süre zarfında Başkurt isyancılar, Seiantusa'da dinlenmekte olan Rusları katletmeyi planladılar. Bu plan başarısızlıkla sonuçlandı. Bu plana misilleme olarak, aralarında kadın ve çocukların da bulunduğu bin köylü kılıçtan geçirildi, 500 kişi bir depoya sürülerek yakılarak öldürüldü. Baskın ekipleri daha sonra yaklaşık 50 köyü yaktı ve 2.000 kişiyi öldürdü. Sekiz bin Başkurt bir Rus kampına saldırdı ve 158 kişiyi öldürdü, bu baskında 40 Başkurt öldü. Başkurt isyancılar Rusya'ya sadık Başkurtlara saldırdı. Rusya'ya sadık Başkurtların sayısı azdı ve azami olarak yaklaşık 150'ye ulaştı. Liderler bazen hane başına bir at para cezasına çarptırılırken bazen idam edildi.
Bütün bunlar Rusya İmparatoriçesi Anna zamanında gerçekleşen Türk-Rus Savaşı (1735-1739) zamanında meydana geldi. İsyan nihayet 1740'ta bastırıldı.
Sonrası
Başkurt isyanının tarihi kolayca özetlenemese de, sonuçları şöyle özetlenebilir:
- Rus imparatorluğunun Orta Asya'ya genişleme hedefi Başkurt sorunu nedeniyle ertelendi.
- Başkurdistan 1740'ta pasifize edildi.
- Orenburg kuruldu.
- Başkurdistan'ın güney tarafı, Orenburg Kaleleri Hattı tarafından çitle çevrildi.
- 1740'ta isyan sırasında Başkurt kayıpları hakkında bir rapor yayımlandı. Rapora göre, 16.893 Başkurt isyancı öldürüldü, 3.236 isyancı yakalandı ve zorla askere alındı (Baltık alaylarına ve filosuna gönderildi) ve 8.382 kadın ve çocuk dağıtıldı (muhtemelen serf olarak), böylece Başkurt kayıplarının toplamı 28.511 oldu. Ayrıca, isyancı Başkurtlara 12.283 at, 6.076 sığır ve koyun ve 9.828 ruble para cezası verildi. Ayrıca, en az 1.175 Başkurt köyü yıkıldı. Bu, ordu raporlarından derlendiği için, düzensiz baskınlardan, açlıktan, hastalıktan ve soğuktan kaynaklanan kayıpları kapsamamaktadır. Bütün bu sayılar 100 binlik bir nüfusa sahip Başkurt nüfusunun önemli bir bölümünü oluşturuyordu.
- Vasily Tatishchev'e göre Başkurtlar arasındaki toplam kayıp 60.000 olarak gerçekleşti.
Kaynakça
- ^ a b Акманов И. Г. Башкирские восстания XVII–XVIII вв. Феномен в истории народов Евразии. - Уфа: Китап, 2016. Стр. 342
- ^ Акманов И. Г. Башкирские восстания XVII–XVIII вв. Феномен в истории народов Евразии. - Уфа: Китап, 2016. Стр. 334
- ^ . 30 Aralık 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Haziran 2012.
- ^ Статья в Башкортостан: краткая энциклопедия2 Haziran 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Акманов И. Г. Башкирские восстания XVII–XVIII вв. Феномен в истории народов Евразии. - Уфа: Китап, 2016. Стр. 191
Dış bağlantılar
- Başkurt Ansiklopedisinde bir makale
- 17. ve 18. Yüzyılların Başkurt İsyanları.
- Başkurt İsyanı 23 Eylül 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- 17. ve 18. Yüzyılların İsyanı Liderleri. 17 Kasım 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Kazan Demiryolu Başkurtları 17 Kasım 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- YouTube'da Bashkir rebellion 1662-1664 on or Daychinovschina
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
1735 1740 Baskurt Isyani Baskurtlar tarafindan Rus Imparatorlugu na karsi baslatilan bir isyandir 1735 te baslayan isyan bir dizi agir catismanin ardindan 1740 ta Rus birlikleri tarafindan bastirildi Baskurt Isyani 1735 1740 TarihTemmuz 1735 1740BolgeGenel olarak Baskurdistan Rus ImparatorluguSonucRus zaferi isyan bastirildi Orenburg kuruldu Ruslarin Orta Asya ya ilerlemesi ertelendiTaraflar Rus ImparatorluguBaskurt isyancilarKomutanlar ve liderler Rus Imparatorlugu Ivan KirillovKarasakal bircok diger liderGucler22 000 duzenli ordu ve Kazaklar Subat 1736 Bilinmiyor on binlerceKayiplarbilinmiyoren azindan 40 000 kisi oldu ya da yakalandi 1 175 Baskurt koyu yikildiArka planEn azindan Buyuk Petro zamanindan beri Rusya nin guneydoguyu Iran ve Hindistan a dogru ilerleme hedefleri bilinmektedir Bir Rus Komutani olan Ivan Kirillov Or Nehri ile Baskurt Kalmik ve Kazak topraklarinin birlestigi Urallarin guneydogusundaki Ural Nehri nin birlestigi Orsk ta Orenburg olarak adlandirilacak bir kale insa etmek icin bir plan hazirladi Insaat Orsk ta 1735 te basladi ancak 1743 yilina gelindiginde Orenburg mevcut konumundan yaklasik 250 km batiya tasindi Bir sonraki planlanan adim Aral Denizi ne bir kale insa etmekti Bu Baskurt ulkesini ve ardindan bazilari yakin zamanda nominal bir teklif sunmus olan Kazak Kucuk Orda topraklarini asmayi icerecekti Bununla birlikte Baskurt nufusunun onemli bir kismi bu plandan memnun degildi Ayaklanmanin asamalariAyaklanma tarihinde 3 asama vardir 1735 1736 Akayevshchina 1737 1738 Bepeni Ayaklanmasi 1739 1740 Karasakal in Yukselisi IsyanKirillov un plani 1 Mayis 1734 te onaylandi ve komuta kendisine verildi Bunun bir Baskurt isyanina neden olacagi konusunda uyarildi ancak uyarilari goz ardi etti Ufa dan 1735 yilinda 2 500 askerle yola cikti ve Temmuz ayinda ilk mucadelesine basladi Savas bircok kucuk baskinlardan ve karmasik birlik hareketlerinden olusuyordu bu yuzden safhalari kolayca ozetlenememistir Ornegin 1736 baharinda Kirillov 200 Baskurt koyunu yakti savasta 700 isyanci olduruldu ve 158 kisiyi idam edildi Kasim ayinda 773 kisilik bir birlik Orenburg dan yola koyuldu ve soguk ve acliktan dolayi bu birlikten 500 kisi oldu Bu sure zarfinda Baskurt isyancilar Seiantusa da dinlenmekte olan Ruslari katletmeyi planladilar Bu plan basarisizlikla sonuclandi Bu plana misilleme olarak aralarinda kadin ve cocuklarin da bulundugu bin koylu kilictan gecirildi 500 kisi bir depoya surulerek yakilarak olduruldu Baskin ekipleri daha sonra yaklasik 50 koyu yakti ve 2 000 kisiyi oldurdu Sekiz bin Baskurt bir Rus kampina saldirdi ve 158 kisiyi oldurdu bu baskinda 40 Baskurt oldu Baskurt isyancilar Rusya ya sadik Baskurtlara saldirdi Rusya ya sadik Baskurtlarin sayisi azdi ve azami olarak yaklasik 150 ye ulasti Liderler bazen hane basina bir at para cezasina carptirilirken bazen idam edildi Butun bunlar Rusya Imparatoricesi Anna zamaninda gerceklesen Turk Rus Savasi 1735 1739 zamaninda meydana geldi Isyan nihayet 1740 ta bastirildi SonrasiBaskurt isyaninin tarihi kolayca ozetlenemese de sonuclari soyle ozetlenebilir Rus imparatorlugunun Orta Asya ya genisleme hedefi Baskurt sorunu nedeniyle ertelendi Baskurdistan 1740 ta pasifize edildi Orenburg kuruldu Baskurdistan in guney tarafi Orenburg Kaleleri Hatti tarafindan citle cevrildi 1740 ta isyan sirasinda Baskurt kayiplari hakkinda bir rapor yayimlandi Rapora gore 16 893 Baskurt isyanci olduruldu 3 236 isyanci yakalandi ve zorla askere alindi Baltik alaylarina ve filosuna gonderildi ve 8 382 kadin ve cocuk dagitildi muhtemelen serf olarak boylece Baskurt kayiplarinin toplami 28 511 oldu Ayrica isyanci Baskurtlara 12 283 at 6 076 sigir ve koyun ve 9 828 ruble para cezasi verildi Ayrica en az 1 175 Baskurt koyu yikildi Bu ordu raporlarindan derlendigi icin duzensiz baskinlardan acliktan hastaliktan ve soguktan kaynaklanan kayiplari kapsamamaktadir Butun bu sayilar 100 binlik bir nufusa sahip Baskurt nufusunun onemli bir bolumunu olusturuyordu Vasily Tatishchev e gore Baskurtlar arasindaki toplam kayip 60 000 olarak gerceklesti Kaynakca a b Akmanov I G Bashkirskie vosstaniya XVII XVIII vv Fenomen v istorii narodov Evrazii Ufa Kitap 2016 Str 342 Akmanov I G Bashkirskie vosstaniya XVII XVIII vv Fenomen v istorii narodov Evrazii Ufa Kitap 2016 Str 334 30 Aralik 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 8 Haziran 2012 Statya v Bashkortostan kratkaya enciklopediya2 Haziran 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde Akmanov I G Bashkirskie vosstaniya XVII XVIII vv Fenomen v istorii narodov Evrazii Ufa Kitap 2016 Str 191Dis baglantilarBaskurt Ansiklopedisinde bir makale 17 ve 18 Yuzyillarin Baskurt Isyanlari Baskurt Isyani 23 Eylul 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde 17 ve 18 Yuzyillarin Isyani Liderleri 17 Kasim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Kazan Demiryolu Baskurtlari 17 Kasim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde YouTube da Bashkir rebellion 1662 1664 on or Daychinovschina