Mahmil veya Mahmel (Arapça: مَحْمَل, maḥmal), İslam dininde kutsal bir görev olan Mekke'ye hacca giden hacı kervanları arasında deve üzerinde taşınan, yolcusuz bir tören arabasıdır. Mahmil, onu gönderen sultanların siyasi gücünü sembolize eder ve İslam'ın kutsal mekanlarına sahip çıktıklarını gösterirdi. Her mahmilin karmaşık işlemeli bir kumaş örtüsü veya sitri vardı. Bu geleneğin 13. yüzyıla kadar uzandığı ve 20. yüzyılın ortalarında sona erdiği bilinmektedir. 19. yüzyılda haccı gözlemleyen gezginlerin kayıtlarında mahmillerin birçok tanımı ve fotoğrafı bulunmaktadır.
Tarihçe
Mahmil kelimesi Arapça حمل (ḥ-m-l, "taşımak") kökünden gelir. Mahmil, deveye sığacak şekilde yapılmış, sivri tepeli ahşap bir çerçeveden oluşur. Üzerine yerleştirilen süslü bir tören örtüsü ve günlük kullanım için başka örtlüler vardı. Bu örtüler kisve veya sitr-ül mahmil olarak bilinir.Memlük Sultanlığı'ndan günümüze ulaşan en eski örtüler sarı renkte olup daha sonraki örnekler kırmızı veya yeşildir. İşlemeli süslemeler, sultanın tuğrasını ve Kur'an'dan ayetleri içerirdi.
Kayda geçen ilk mahmil gönderimi 1260-1277 yılları arasında Mısır Sultanı olan Baybars tarafından yapılmıştır. Mahmiller farklı dönemlerde İstanbul, Kahire, Şam, Yemen, Haydarabad, Darfur ve Timur İmparatorluğu'ndan gönderilmiştir. Mısır'dan gelen ana hacı kervanı Kahire'den yola çıksa da, 14. yüzyılın sonlarından itibaren Asyut'tan da her yıl kendi mahmiliyle ayrı bir kervan yola çıkmıştır.
18 Haziran 1926'da mahmile eşlik ederken müzik çalan Mısırlı askerler, mahmilden bir yenilik olarak hoşlanmayan ve müziğin İslami olmadığını düşünen Necdilerle karşı karşıya geldi. Mısırlılar Necdilere ateş açarak 25 kişiyi öldürdü. Mekke'ye her yıl mahmil gönderme geleneği 1926'da sona erdi, ancak 1952'ye kadar Kahire'de geçit töreni yapıldı.
Mahmilin Mekke'ye gelişi, yerel halkın ve hacıların izlemeye geldiği önemli bir olaydı. Şehre girmeden önce, çöl veya deniz yolculuğu sırasında mahmilin üzerini örten basit kumaşların yerini süslü, renkli kisveler alırdı. Farklı ülkelerden gelen mahmiller Kâbe'nin önünde en iyi yeri almak için yarışırdı. Mekke'den geldiği şehre dönen bir mahmilin dokunarak aktarılabilen bereket taşıdığı kabul edilirdi. Alay bir şehre dönerken, ebeveynler çocuklarını mahmile dokunmaları için dışarı çıkarır ve insanlar kısa süreliğine mendillerini mahmilin içine koyarlardı.
Kökeni
Mahmil geleneğin kökeni kesin olarak bilinmemektedir. Türk seyyah Evliya Çelebi, ilk mahmillerin Muhammed peygamberin ayakkabıları, elbisesi ve kâsesi gibi emanetlerini taşıdığını ve bu nedenle mahmilin peygamberin mezarını temsil ettiğinin düşünüldüğünü yazmıştır. Bir başka teori ise ilk Memlük sultanı Şecerüddür'ün Hac yolculuğunu renkli bir tahtırevanla yaptığı ve 13. yüzyılda ölümünden sonra gelen sultanların tahtırevan boş olacak şekilde geleneği sürdürdüğüdür.
Mahmilin içeriği
Bazı kaynaklar mahmilin tamamen boş olduğunu bazıları ise içinde bir Kur'an olduğunu söyler. 1575'e ait anonim bir kayıtta "tamamı altın harflerle yazılmış Kur'an" taşıyan bir mahmil tarif edilmektedir. 1677'de yapılan haccın ayrıntılı bir kaydı olan Anis Al-Hujjaj'da Şam mahmili bir sehpa üzerinde bir Kur'an içerirken tasvir edilmiştir. İsviçreli gezgin Johann Ludwig Burckhardt 1814'te Mısır kervanını gözlemlemiş ve mahmilde Kur'an yerine bir dua kitabının taşındığını yazmıştır. 1830'larda İngiliz gezgin ise, içi boş olan ancak biri tomar halinde diğeri kitap olarak ciltlenmiş iki Kur'an nüshasının gümüş yaldızlı kılıflar içinde mahmilin tepesine dışarıdan tutturulduğu bir mahmil tarif etmiştir.
Galeri
- Mahmil örtüsü ve alem, Kahire, 1867–76
- Süveyş Kanalı'nı geçen Mısırlı mahmil ve kervan, 1880'ler
- Kahire'den geçen mahmil: İngiliz gravürcü Richard Dalton'un 1791 tarihli illüstrasyonu
- Hüseyin bin Ali'nin mahmili, 1890 civarı
- Hüseyin bin Ali'nin Mekke'deki mahmili, 1916-1918
Kaynakça
- ^ a b c d e f Irwin, Robert (2012). "Journey to Mecca: A History (Part 2)". Porter, Venetia (Ed.). Hajj : journey to the heart of Islam. Londra: British Museum Press. ss. 140-145. ISBN .
- ^ "Mahmal". Khalili Collections. 4 Aralık 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Aralık 2022.
- ^ a b c Davidson, Linda Kay; Gitlitz, David Martin (2002). "Mahmal". Pilgrimage : from the Ganges to Graceland : an encyclopedia. Santa Barbara, Calif.: ABC-CLIO. s. 364. ISBN . OCLC 52500776.
- ^ a b c d e f g h Porter, Venetia (2013). "The Mahmal Revisited". Porter, Venetia; Saif, Liana (Ed.). The Hajj: collected essays. Londra: British Museum. s. 199. ISBN . OCLC 857109543.
- ^ Le Quesne, Charles (2013). "Hajj Ports of the Red Sea: A Historical and Archaeological Overview". Porter, Venetia; Saif, Liana (Ed.). The Hajj: collected essays. Londra: British Museum. s. 79. ISBN . OCLC 857109543.
- ^ Tagliacozzo and Toorawa, Eric and Shawkat M. (2015). The Hajj: Pilgrimage in Islam. Cambridge: Cambridge University Press. s. 207. ISBN .
- ^ a b McGregor, Richard J. A. (2020). Islam and the devotional object : seeing religion in Egypt and Syria. Cambridge, United Kingdom. ss. 52-53. ISBN . OCLC 1128065777.
- ^ a b Lane, Edward William (1890). An Account of the Manners and Customs of the Modern Egyptians. Written in Egypt during the years 1833–1835 (İngilizce). Ward, Lock and Company. s. 405. OCLC 1153735791. 27 Nisan 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Temmuz 2024.
Wikimedia Commons'ta Mahmil ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Mahmil veya Mahmel Arapca م ح م ل maḥmal Islam dininde kutsal bir gorev olan Mekke ye hacca giden haci kervanlari arasinda deve uzerinde tasinan yolcusuz bir toren arabasidir Mahmil onu gonderen sultanlarin siyasi gucunu sembolize eder ve Islam in kutsal mekanlarina sahip ciktiklarini gosterirdi Her mahmilin karmasik islemeli bir kumas ortusu veya sitri vardi Bu gelenegin 13 yuzyila kadar uzandigi ve 20 yuzyilin ortalarinda sona erdigi bilinmektedir 19 yuzyilda hacci gozlemleyen gezginlerin kayitlarinda mahmillerin bircok tanimi ve fotografi bulunmaktadir Sultan IV Mehmed in adinin yazili oldugu bir mahmil ortusu TarihceMisir dan yola cikmaya hazirlanan mahmil Mahmilin uzerinde Hicri 1304 tarihi ve Hidiv Tevfik Pasa nin adinin bir kismi gorulmektedir bu da mahmilin Sultan II Abdulhamid in emriyle gonderildigi anlamina gelmektedir Fotograf Abdullah Biraderler 1886 civari Mahmil kelimesi Arapca حمل ḥ m l tasimak kokunden gelir Mahmil deveye sigacak sekilde yapilmis sivri tepeli ahsap bir cerceveden olusur Uzerine yerlestirilen suslu bir toren ortusu ve gunluk kullanim icin baska ortluler vardi Bu ortuler kisve veya sitr ul mahmil olarak bilinir Memluk Sultanligi ndan gunumuze ulasan en eski ortuler sari renkte olup daha sonraki ornekler kirmizi veya yesildir Islemeli suslemeler sultanin tugrasini ve Kur an dan ayetleri icerirdi Kayda gecen ilk mahmil gonderimi 1260 1277 yillari arasinda Misir Sultani olan Baybars tarafindan yapilmistir Mahmiller farkli donemlerde Istanbul Kahire Sam Yemen Haydarabad Darfur ve Timur Imparatorlugu ndan gonderilmistir Misir dan gelen ana haci kervani Kahire den yola ciksa da 14 yuzyilin sonlarindan itibaren Asyut tan da her yil kendi mahmiliyle ayri bir kervan yola cikmistir 18 Haziran 1926 da mahmile eslik ederken muzik calan Misirli askerler mahmilden bir yenilik olarak hoslanmayan ve muzigin Islami olmadigini dusunen Necdilerle karsi karsiya geldi Misirlilar Necdilere ates acarak 25 kisiyi oldurdu Mekke ye her yil mahmil gonderme gelenegi 1926 da sona erdi ancak 1952 ye kadar Kahire de gecit toreni yapildi Mahmilin Mekke ye gelisi yerel halkin ve hacilarin izlemeye geldigi onemli bir olaydi Sehre girmeden once col veya deniz yolculugu sirasinda mahmilin uzerini orten basit kumaslarin yerini suslu renkli kisveler alirdi Farkli ulkelerden gelen mahmiller Kabe nin onunde en iyi yeri almak icin yarisirdi Mekke den geldigi sehre donen bir mahmilin dokunarak aktarilabilen bereket tasidigi kabul edilirdi Alay bir sehre donerken ebeveynler cocuklarini mahmile dokunmalari icin disari cikarir ve insanlar kisa sureligine mendillerini mahmilin icine koyarlardi KokeniMahmil gelenegin kokeni kesin olarak bilinmemektedir Turk seyyah Evliya Celebi ilk mahmillerin Muhammed peygamberin ayakkabilari elbisesi ve kasesi gibi emanetlerini tasidigini ve bu nedenle mahmilin peygamberin mezarini temsil ettiginin dusunuldugunu yazmistir Bir baska teori ise ilk Memluk sultani Seceruddur un Hac yolculugunu renkli bir tahtirevanla yaptigi ve 13 yuzyilda olumunden sonra gelen sultanlarin tahtirevan bos olacak sekilde gelenegi surdurdugudur Mahmilin icerigiBazi kaynaklar mahmilin tamamen bos oldugunu bazilari ise icinde bir Kur an oldugunu soyler 1575 e ait anonim bir kayitta tamami altin harflerle yazilmis Kur an tasiyan bir mahmil tarif edilmektedir 1677 de yapilan haccin ayrintili bir kaydi olan Anis Al Hujjaj da Sam mahmili bir sehpa uzerinde bir Kur an icerirken tasvir edilmistir Isvicreli gezgin Johann Ludwig Burckhardt 1814 te Misir kervanini gozlemlemis ve mahmilde Kur an yerine bir dua kitabinin tasindigini yazmistir 1830 larda Ingiliz gezgin ise ici bos olan ancak biri tomar halinde digeri kitap olarak ciltlenmis iki Kur an nushasinin gumus yaldizli kiliflar icinde mahmilin tepesine disaridan tutturuldugu bir mahmil tarif etmistir GaleriMahmil ortusu ve alem Kahire 1867 76 Suveys Kanali ni gecen Misirli mahmil ve kervan 1880 ler Kahire den gecen mahmil Ingiliz gravurcu Richard Dalton un 1791 tarihli illustrasyonu Huseyin bin Ali nin mahmili 1890 civari Huseyin bin Ali nin Mekke deki mahmili 1916 1918Kaynakca a b c d e f Irwin Robert 2012 Journey to Mecca A History Part 2 Porter Venetia Ed Hajj journey to the heart of Islam Londra British Museum Press ss 140 145 ISBN 9780714111766 Mahmal Khalili Collections 4 Aralik 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 13 Aralik 2022 a b c Davidson Linda Kay Gitlitz David Martin 2002 Mahmal Pilgrimage from the Ganges to Graceland an encyclopedia Santa Barbara Calif ABC CLIO s 364 ISBN 1 57607 543 5 OCLC 52500776 a b c d e f g h Porter Venetia 2013 The Mahmal Revisited Porter Venetia Saif Liana Ed The Hajj collected essays Londra British Museum s 199 ISBN 978 0 86159 193 0 OCLC 857109543 Le Quesne Charles 2013 Hajj Ports of the Red Sea A Historical and Archaeological Overview Porter Venetia Saif Liana Ed The Hajj collected essays Londra British Museum s 79 ISBN 978 0 86159 193 0 OCLC 857109543 Tagliacozzo and Toorawa Eric and Shawkat M 2015 The Hajj Pilgrimage in Islam Cambridge Cambridge University Press s 207 ISBN 978 1107612808 a b McGregor Richard J A 2020 Islam and the devotional object seeing religion in Egypt and Syria Cambridge United Kingdom ss 52 53 ISBN 978 1 108 59423 3 OCLC 1128065777 a b Lane Edward William 1890 An Account of the Manners and Customs of the Modern Egyptians Written in Egypt during the years 1833 1835 Ingilizce Ward Lock and Company s 405 OCLC 1153735791 27 Nisan 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Temmuz 2024 Wikimedia Commons ta Mahmil ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir