Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
At (Equus caballus), Atgiller (Equidae) ailesine (familya) ait otobur bir toynaklı memeli. Evcilleri olduğu gibi, Amerikan bozkırlarında “Mustang” ve Altay dağlarının her iki yanındaki açık arazilerde “Prezewalski” denen yabani atlar sürüler halinde yaşar. En meşhur at türleri Arap, , Ahal Teke, ve Midillidir.
| At | |||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | |||||||||||||||||||
| Korunma durumu | |||||||||||||||||||
| Evcil hayvan | |||||||||||||||||||
| Biyolojik sınıflandırma | |||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||
| Üçlü adlandırma | |||||||||||||||||||
| Equus ferus caballus | |||||||||||||||||||
Özellikler
Tek toynaklılar (Perissodactyla) takımının, Atgiller (Equidae) familyasının tek mevcut cinsi olan Equus cinsine ait bir memelidir. Erkeğine aygır, dişisine kısrak, yavrusuna tay, yumurtaları çıkarılmış, iğdiş edilmiş olana da beygir denir. Küçük başlı ve kısa kulaklıdır. Yelesi ve kuyruk ucu uzun kıllıdır. Ömrü 20 ila 30 sene civarındadır. Arapçada binek ve yük hayvanı olan ata; dabbe, matiyye, Farsçada semend, tusen denir. Firdevsî'nin Şehnâme efsanelerinde adı geçen çil ata da rahş (رخش) denir. Hepsi otla beslenir. Geviş getirmezler. Memeleri kasık bölgesinde arka ayaklarına yakındır. Üçüncü parmakları geniş bir tırnakla çevrilmiş olup “toynak” adını alır. Bunun üzerine basarak yürürler. Ayrıca atların insanlardan 18 tane fazla kemiği vardır.
İnsanlara hizmet eden hayvanların en kabiliyetlilerindendir. İnsanların, harp meydanlarında, izinsiz gösteri kontrolünde, yük taşımada, yarış, cirit, çit atlama ve av sporlarında yardımcısıdır. Silah gürültüsüne ve bando sesine rahatlıkla alışır. Atlar aynı zamanda dizlerini kilitleyebilir.
At, cesur ve atılgan olduğu gibi sahibine son derece itaatkârdır. Sahibi dilerse dolu dizgin, dörtnala koşar, isterse aheste yürür, isterse durur. Her durumda sahibini memnun etmeye dikkat eder. Yorgunluğa bakmaksızın kendini çatlatmak pahasına da olsa olanca gayret ve kuvvetini itaat uğruna sarf eder.
Atlar, bacak kemiklerinin kilitlenme özelliği sayesinde ayakta uyurlar ve kendilerini güvende hissederlerse yatarak da uyuyabilirler. Bu şekilde, ayakta uyurken yırtıcı hayvanlara karşı tetikte olurlar. Yatarak uyumak atlar için daha sağlıklıdır. Bir at yatarak uyuduğunda sürüdeki diğer atlardan biri yanında ayakta durur veya derin olmayan biçimde ayakta uyur. Tamamen yalnız olan bir at içgüdülerinin tehlike uyarısı nedeniyle hiç derin uyuyamaz ve bu nedenle uyku kalitesi düşer.
Yürüyüş biçimleri
Atların değişik yürüyüş biçimleri vardır. Bunlar atın dört ayağının yere temas durumu, dördünün birden havada oldukları zaman diliminin kalanlarına göre uzunluğu, kaç zamanlı olduğu, her seferinde kaç nal sesi duyulduğu gibi özelliklere göre isimlendirilir: ör. adeta, tırıs, rahvan, rahim, ramize, eşkin, dörtnal gibi. Attan ata ve aynı at için duruma göre yürüyüş şekli değişiklik gösterir. Atın adımlarının yere temas sırası, nal sesleri ve zıplama durumları benzese de, kas kullanımı, bacak uzunluk ve açıları, zıplama yüksekliği gibi faktörlere bağlı olarak başka ortalama sürat ve başka binicilik tekniği gerektiren durumlar ortaya çıkar.
-
![image]()
Adeta saatte 5–8 km -
![image]()
Tırıs saatte 8–13 km -
![image]()
Rahvan saatte 8–13 km -
![image]()
Eşkin saatte 16–27 km -
![image]()
Dörtnal saatte 25–30 km, rekor: 70,76 km
Taksonomi ve Evrim
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Vilstrup vd. (2013) sonrası Equus cinsinin kladogramı. |
Irklar
Evcil atlar: Bazı bilim adamlarına göre atı ilk evcilleştiren topluluğun İskitler olduğu söylenmektedir. Bazı DNA testlerinde ise atın tek bir bölgede değil, birbirinden bağımsız 6 coğrafyada evcilleştirildiği sonuçlarına ulaşılmıştır. Nitekim Chauvet, Lascaux, Niaux, Cougnac, Cosquer ve Pech Merle Mağaralarındaki tasvirler buna örnek olarak gösterilebilir. Atların evcilleştirilmesine ilk olarak 10.000 yıl önce başlandığı sanılmaktadır.
Bugünkü günümüz atlarının Asya yaban atından türediği şüphelidir. Bazı Hayvanbilimciler (zoolog) Avrupa yaban atından türediğini ileri sürmektedirler. evcilleştirilmiş atların birçok soyları vardır. Bugün küçük Midilli atları ile Safkan Arap atlarının soy kütüğü kesin olarak bilinmemektedir.
Atlar 20-30 sene yaşar, bazı kısraklar 15 yaşına kadar doğurur. On bir ay gebe kalır ve bir yavru doğururlar. Yavrunun gözleri açık olarak doğar ve birkaç dakika sonra ayağa kalkarak annesini takibe başlar. Yük çekme ve taşıma atları, kalın bacaklı, iri cüsselidir. Binek ve yarış atları ince uzun bacaklıdır. Atlar arasında haset yok ise de, birbirlerine gıpta etmek huyları vardır. Bu da yarışta, hendek ve çit atlamada kendini gösterir. Birbirlerine imrenerek daha hızlı koşup öne geçmek isterler. Saatte 60–70 km hızla koşanları vardır.
Erkek eşek ile kısrak (dişi at) çiftleştirilirse katır elde edilir. Aygır (erkek at) ile dişi eşeğin (kancık) çiftleşmesinden de bardo ya da ester denen katır çeşidi elde edilir. Her iki melez de üremezler. Katır, bardodan daha dayanıklıdır. Kemikleri kırılırsa operasyon maliyetinin fazlalığı ve operasyonu geçirdikten sonraki yaşlarındaki bakım güçlükleri yaşaması nedeniyle genellikle ötanazi yapılır.
Arap atı: Çok dayanıklı mükemmel bir binek ve yarış atıdır. İngiliz atlarından daha dayanıklı olup, 24-28 saat hiç su içmeden yol alabilir.
İngiliz atı: İyi bir binek ve yarış atıdır. Özellikle yarış için yetiştirilir. Arap aygırı ile İngiliz yerli kısraklarının çiftleştirilmesinden türetilmiş bir soydur. Arap atından daha uzun bacaklıdır.
Midilli atı: Küçük, sakin ve dayanıklı bir at çeşididir. Keçi veya koç büyüklüğünde. Çocuklar için iyi bir binek hayvanıdır. Hafif gezinti arabalarına koşulduğu gibi maden ocaklarında da yararlanılır. Shetland, İzlanda ve Norveç midillileri meşhurdur.
Belçika atı Felemenklere özgü bir attı. Büyük gövdeli olmasına karşın bacakları kısadır.
Bugün Amerikan bozkırlarında yaşayan Mustang adı ile anılan vahşi atlar, İspanyolların Amerika’ya götürdükleri evcil atlardan kaçanlardan yabanileşenlerdir. Az yiyecekle yetinip, her türlü iklim şartlarına dayanırlar.
Tarpan adıyla anılan Avrupa yaban atının (E. caballus gmelini) 1876’dan beri nesli tükendi. Bugün eski dünyada hala neslini devam ettiren yalnız bir yaban atı türü vardır. Bu at Orta Asya Moğolistan’ının soğuk ve ıssız ovalarında yaşar. Asya yaban atı veya Prezewalski dendiği gibi Moğol yaban atı da denir. Altay dağlarının her iki yanında yaşar. Siyah kısa ve dik yeleleri ile, ağır ve iri başları, küçük kulakları, uzun kıllı kuyrukları ile evcil atlardan farklılık gösterirler. Renkleri kızıl kahverengi olup çekici bir görünüşleri vardır. Burun kısımları beyazdır. Kışın kılları uzar ve böylece soğuktan korunurlar.
Atın rengi (don)
Atın rengine don adı verilir. Başlıca at donları yağız (kara), al (kızıl-kahve, kırmızıya çalan at kestanesi rengi), beyaz, doru (gövde kahverengi, yele, kuyruk ve ayakların uçları kara), kula (gövde koyu sarı, yele, kuyruk ve ayakların uçları kara), kır (koyu kıllarla karışık ak), boz (al don üzerine ak kıllar) ve ahreçtir (kıllar beyaz ve kırmızı, yele ile kuyruk siyah). Bu renkler de kendi aralarında çeşitli gruplara ayrılır (kuzguni yağız, donuk yağız, kirli yağız vb.).
Atın tarihçesi
Avrupa, Asya, Avustralya ve Amerika’daki geniş bozkırlarda hâlâ vahşi at sürüleri (mustang) yaşamaktadır. Evcil atlar haralarda yetiştirilir. İstanbul'un ilk Arap Atı harası 1865’te Malatya Sultansuyu yanındaki Aziziye’de kuruldu. Türkiye'de ilk modern harası ise 1923’te açılan Karacabey harasıdır.
Fotoğraf galerisi
-
![image]()
Safkan bir Arap atı -
![image]()
Küheylan alt türünde bir Arap atı -
![image]()
Utah'da bir Mustang sürüsü -
![image]()
Prezewalsky atları -
![image]()
Dresaj eğitimli bir İngiliz atı -
![image]()
Kulakları öne dönük, yani alarmdaki bir at
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ Linnaeus, Carolus (1758). Systema naturae per regna tria naturae :secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis. 10. 1. Holmiae (Laurentii Salvii). s. 73. 12 Ekim 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Eylül 2008.
- ^ "How Horses Sleep - Power Naps" 27 Eylül 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., bölüm:2.
- ^ "Fastest speed for a race horse". Guinness World Records. 28 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Ocak 2013.
- ^ Vilstrup, Julia T.; Seguin-Orlando, Andaine; Stiller, Mathias; Ginolhac, Aurelien; Raghavan, Maanasa; Nielsen, Sandra C. A.; Weinstock, Jacobo; Froese, Duane; Vasiliev, Sergei K.; Ovodov, Nikolai D.; Clary, Joel (20 Şubat 2013). "Mitochondrial Phylogenomics of Modern and Ancient Equids". PLoS ONE. 8 (2): e55950. doi:10.1371/journal.pone.0055950. ISSN 1932-6203. (PMC) 3577844 $2. (PMID) 23437078. 11 Mart 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 23 Eylül 2021.
- ^ Ünal, Ahmet. (2013) "Eski Anadolu'da At, Hititçe Kikkuli At Eğitimi Metinleri ve Tavlaya Çekmekle İlgili Teknik Bir Ayrıntı" 10 Ekim 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Çorum Kültür Sanat, XIV, 2013, syf. 40-66
- ^ Chamberlin, J. Edward, "At", syf. 51. Çeviren Uğur Peçe, Kitap Yayınevi, İstanbul, 2007
- ^ Belçika atı (Ohan Matbaacılık bas.). Beyoğlu, İstanbul: AnaBritannica c.3. s. 625. ISBN .
- ^ Tutel, Eser At ve Atçılık 1998 İstanbul
Kitap
- Hayvanlar Ansiklopedisi. Parıltı Yayıncılık. 2013. ss. 29-34. ISBN .
Ayrıca bakınız
Dış bağlantılar
- RSPCA 18 Ağustos 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde . - At bakımı ile ilgili tavsiyeler
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
At Equus caballus Atgiller Equidae ailesine familya ait otobur bir toynakli memeli Evcilleri oldugu gibi Amerikan bozkirlarinda Mustang ve Altay daglarinin her iki yanindaki acik arazilerde Prezewalski denen yabani atlar suruler halinde yasar En meshur at turleri Arap Ahal Teke ve Midillidir At source source Korunma durumuEvcil hayvanBiyolojik siniflandirmaAlem AnimaliaSube ChordataSinif MammaliaTakim PerissodactylaFamilya EquidaeOymak EquiniCins EquusTur Alt tur E f caballusUclu adlandirmaEquus ferus caballusLinnaeus 1758OzelliklerTek toynaklilar Perissodactyla takiminin Atgiller Equidae familyasinin tek mevcut cinsi olan Equus cinsine ait bir memelidir Erkegine aygir disisine kisrak yavrusuna tay yumurtalari cikarilmis igdis edilmis olana da beygir denir Kucuk basli ve kisa kulaklidir Yelesi ve kuyruk ucu uzun killidir Omru 20 ila 30 sene civarindadir Arapcada binek ve yuk hayvani olan ata dabbe matiyye Farscada semend tusen denir Firdevsi nin Sehname efsanelerinde adi gecen cil ata da rahs رخش denir Hepsi otla beslenir Gevis getirmezler Memeleri kasik bolgesinde arka ayaklarina yakindir Ucuncu parmaklari genis bir tirnakla cevrilmis olup toynak adini alir Bunun uzerine basarak yururler Ayrica atlarin insanlardan 18 tane fazla kemigi vardir Atlar ayakta uyuyabilirler ama bazen yatarak da uyumaya ihtiyac duyarlar Yumusak zemini tercih ederler Insanlara hizmet eden hayvanlarin en kabiliyetlilerindendir Insanlarin harp meydanlarinda izinsiz gosteri kontrolunde yuk tasimada yaris cirit cit atlama ve av sporlarinda yardimcisidir Silah gurultusune ve bando sesine rahatlikla alisir Atlar ayni zamanda dizlerini kilitleyebilir At cesur ve atilgan oldugu gibi sahibine son derece itaatkardir Sahibi dilerse dolu dizgin dortnala kosar isterse aheste yurur isterse durur Her durumda sahibini memnun etmeye dikkat eder Yorgunluga bakmaksizin kendini catlatmak pahasina da olsa olanca gayret ve kuvvetini itaat ugruna sarf eder Atlar bacak kemiklerinin kilitlenme ozelligi sayesinde ayakta uyurlar ve kendilerini guvende hissederlerse yatarak da uyuyabilirler Bu sekilde ayakta uyurken yirtici hayvanlara karsi tetikte olurlar Yatarak uyumak atlar icin daha sagliklidir Bir at yatarak uyudugunda surudeki diger atlardan biri yaninda ayakta durur veya derin olmayan bicimde ayakta uyur Tamamen yalniz olan bir at icgudulerinin tehlike uyarisi nedeniyle hic derin uyuyamaz ve bu nedenle uyku kalitesi duser Yuruyus bicimleri Atlarin degisik yuruyus bicimleri vardir Bunlar atin dort ayaginin yere temas durumu dordunun birden havada olduklari zaman diliminin kalanlarina gore uzunlugu kac zamanli oldugu her seferinde kac nal sesi duyuldugu gibi ozelliklere gore isimlendirilir or adeta tiris rahvan rahim ramize eskin dortnal gibi Attan ata ve ayni at icin duruma gore yuruyus sekli degisiklik gosterir Atin adimlarinin yere temas sirasi nal sesleri ve ziplama durumlari benzese de kas kullanimi bacak uzunluk ve acilari ziplama yuksekligi gibi faktorlere bagli olarak baska ortalama surat ve baska binicilik teknigi gerektiren durumlar ortaya cikar Adeta saatte 5 8 km Tiris saatte 8 13 km Rahvan saatte 8 13 km Eskin saatte 16 27 km Dortnal saatte 25 30 km rekor 70 76 kmTaksonomi ve EvrimEquus E zebra hartmani E grevyi E kiang E asinus E sp E ferus caballus At E ferus prezwalski Vilstrup vd 2013 sonrasi Equus cinsinin kladogrami Bask Bolgesi ndeki Bianditz Dagi atlari IrklarAtin iskelet yapisi Evcil atlar Bazi bilim adamlarina gore ati ilk evcillestiren toplulugun Iskitler oldugu soylenmektedir Bazi DNA testlerinde ise atin tek bir bolgede degil birbirinden bagimsiz 6 cografyada evcillestirildigi sonuclarina ulasilmistir Nitekim Chauvet Lascaux Niaux Cougnac Cosquer ve Pech Merle Magaralarindaki tasvirler buna ornek olarak gosterilebilir Atlarin evcillestirilmesine ilk olarak 10 000 yil once baslandigi sanilmaktadir Bugunku gunumuz atlarinin Asya yaban atindan turedigi suphelidir Bazi Hayvanbilimciler zoolog Avrupa yaban atindan turedigini ileri surmektedirler evcillestirilmis atlarin bircok soylari vardir Bugun kucuk Midilli atlari ile Safkan Arap atlarinin soy kutugu kesin olarak bilinmemektedir Atlar 20 30 sene yasar bazi kisraklar 15 yasina kadar dogurur On bir ay gebe kalir ve bir yavru dogururlar Yavrunun gozleri acik olarak dogar ve birkac dakika sonra ayaga kalkarak annesini takibe baslar Yuk cekme ve tasima atlari kalin bacakli iri cusselidir Binek ve yaris atlari ince uzun bacaklidir Atlar arasinda haset yok ise de birbirlerine gipta etmek huylari vardir Bu da yarista hendek ve cit atlamada kendini gosterir Birbirlerine imrenerek daha hizli kosup one gecmek isterler Saatte 60 70 km hizla kosanlari vardir Erkek esek ile kisrak disi at ciftlestirilirse katir elde edilir Aygir erkek at ile disi esegin kancik ciftlesmesinden de bardo ya da ester denen katir cesidi elde edilir Her iki melez de uremezler Katir bardodan daha dayaniklidir Kemikleri kirilirsa operasyon maliyetinin fazlaligi ve operasyonu gecirdikten sonraki yaslarindaki bakim guclukleri yasamasi nedeniyle genellikle otanazi yapilir Farkli at irklarinin boyutlari arasinda buyuk farklar vardir Arap ati Cok dayanikli mukemmel bir binek ve yaris atidir Ingiliz atlarindan daha dayanikli olup 24 28 saat hic su icmeden yol alabilir Ingiliz ati Iyi bir binek ve yaris atidir Ozellikle yaris icin yetistirilir Arap aygiri ile Ingiliz yerli kisraklarinin ciftlestirilmesinden turetilmis bir soydur Arap atindan daha uzun bacaklidir Midilli ati Kucuk sakin ve dayanikli bir at cesididir Keci veya koc buyuklugunde Cocuklar icin iyi bir binek hayvanidir Hafif gezinti arabalarina kosuldugu gibi maden ocaklarinda da yararlanilir Shetland Izlanda ve Norvec midillileri meshurdur Belcika ati Felemenklere ozgu bir atti Buyuk govdeli olmasina karsin bacaklari kisadir Bugun Amerikan bozkirlarinda yasayan Mustang adi ile anilan vahsi atlar Ispanyollarin Amerika ya goturdukleri evcil atlardan kacanlardan yabanilesenlerdir Az yiyecekle yetinip her turlu iklim sartlarina dayanirlar Tarpan adiyla anilan Avrupa yaban atinin E caballus gmelini 1876 dan beri nesli tukendi Bugun eski dunyada hala neslini devam ettiren yalniz bir yaban ati turu vardir Bu at Orta Asya Mogolistan inin soguk ve issiz ovalarinda yasar Asya yaban ati veya Prezewalski dendigi gibi Mogol yaban ati da denir Altay daglarinin her iki yaninda yasar Siyah kisa ve dik yeleleri ile agir ve iri baslari kucuk kulaklari uzun killi kuyruklari ile evcil atlardan farklilik gosterirler Renkleri kizil kahverengi olup cekici bir gorunusleri vardir Burun kisimlari beyazdir Kisin killari uzar ve boylece soguktan korunurlar Atin rengi don Atin rengine don adi verilir Baslica at donlari yagiz kara al kizil kahve kirmiziya calan at kestanesi rengi beyaz doru govde kahverengi yele kuyruk ve ayaklarin uclari kara kula govde koyu sari yele kuyruk ve ayaklarin uclari kara kir koyu killarla karisik ak boz al don uzerine ak killar ve ahrectir killar beyaz ve kirmizi yele ile kuyruk siyah Bu renkler de kendi aralarinda cesitli gruplara ayrilir kuzguni yagiz donuk yagiz kirli yagiz vb Atin tarihcesiAvrupa Asya Avustralya ve Amerika daki genis bozkirlarda hala vahsi at suruleri mustang yasamaktadir Evcil atlar haralarda yetistirilir Istanbul un ilk Arap Ati harasi 1865 te Malatya Sultansuyu yanindaki Aziziye de kuruldu Turkiye de ilk modern harasi ise 1923 te acilan Karacabey harasidir Fotograf galerisiSafkan bir Arap ati Kuheylan alt turunde bir Arap ati Utah da bir Mustang surusu Prezewalsky atlari Dresaj egitimli bir Ingiliz ati Kulaklari one donuk yani alarmdaki bir atAyrica bakinizYasayan At Muzesi At anatomisiKaynakca Linnaeus Carolus 1758 Systema naturae per regna tria naturae secundum classes ordines genera species cum characteribus differentiis synonymis locis 10 1 Holmiae Laurentii Salvii s 73 12 Ekim 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 8 Eylul 2008 How Horses Sleep Power Naps 27 Eylul 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde bolum 2 Fastest speed for a race horse Guinness World Records 28 Agustos 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 8 Ocak 2013 Vilstrup Julia T Seguin Orlando Andaine Stiller Mathias Ginolhac Aurelien Raghavan Maanasa Nielsen Sandra C A Weinstock Jacobo Froese Duane Vasiliev Sergei K Ovodov Nikolai D Clary Joel 20 Subat 2013 Mitochondrial Phylogenomics of Modern and Ancient Equids PLoS ONE 8 2 e55950 doi 10 1371 journal pone 0055950 ISSN 1932 6203 PMC 3577844 2 PMID 23437078 11 Mart 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 23 Eylul 2021 Unal Ahmet 2013 Eski Anadolu da At Hititce Kikkuli At Egitimi Metinleri ve Tavlaya Cekmekle Ilgili Teknik Bir Ayrinti 10 Ekim 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde Corum Kultur Sanat XIV 2013 syf 40 66 Chamberlin J Edward At syf 51 Ceviren Ugur Pece Kitap Yayinevi Istanbul 2007 Belcika ati Ohan Matbaacilik bas Beyoglu Istanbul AnaBritannica c 3 s 625 ISBN 975 7760 54 4 Tutel Eser At ve Atcilik 1998 Istanbul ISBN 975 470 651 4KitapHayvanlar Ansiklopedisi Parilti Yayincilik 2013 ss 29 34 ISBN 978 605 100 090 9 Ayrica bakinizDis baglantilarRSPCA 18 Agustos 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde At bakimi ile ilgili tavsiyeler