Çaa-Höl (Yeni Göl) İli (Tuva Türkçesi: Чаа-Хөл кожуун / Çaa-Höl kojuun) — Tuva Cumhuriyetinde 17 idari bölgeden biridir. İdari bölgenin yönetim merkezi — Çaa-Höl.
Çaa(Yeni) Göl ili Чаа-Хольский кожуун (Rusça) Чаа-Хөл кожуун (Tuva Türkçesi) | |
Konum | |
Tuva Cumhuriyeti haritası içinde Çaa(Yeni)-Göl ili | |
Yönetim | |
Ülke: | Rusya |
Federâl Bölge: | Tuva Cumhuriyeti |
Başkent: | Çaa-Höl |
Genel bilgiler | |
Yüzölçüm: | 2.900 km² (1.120 sq mi) |
Nüfus: | 7800 |
- Yoğunluk: | 3 /km² (7 /sq mi) |
Diğer bilgiler | |
Dili: | Tuva Türkçesi |
Sözkökü
Çaa-Höl kojuun, sözünün anlamı bölük halinde şöyledir. Çaa, yeni anlamına gelir, Türkçe kökenlidir. Bilindiği üzere Eski Türkçedeki Y ile başlayan kelimeler zamanla değişikliğe uğrayıp Tuva ve Hakasya dolaylarında Ç olarak söylenegelmiştir. Höl, göl anlamına gelir, Türkçe kökenlidir. Eski Türkçedeki ince sözlerin başında kullanılan K sesi Türkiye, Azerbaycan, Türkmenistan gibi Batı Türkleri'nde G ile başlarken Tuva'da H olarak değişime uğramıştır (Misal: Köl| göl / höl; ). Kojuun ise bölgelik yönetim merkezi anlamında kullanılır. Bu bilgilere karşılık olarak "çaa" sözünün savaş (Eski Türkçedeki yağı anlamındadır), höl sözünün de çöl (bozkır, alan, arazi) sözünden değişerek geldiği belirtilir. Böylece anlamı savaş meydanı, ordugah olarak belirtilmektedir.
Coğrafya
Çaa Göl(il) toprak olarak 290.310 hektarlık bir alanı kaplar. İdari yönetim olarak bölge 1992 yılında kurulmuştur. Çaa-Höl, Şançı, Ak-Turug, Kızıl-Dag olarak 4 küçük yönetim merkezine ayrılır. Bölgenin kuzeydoğusunda Krasnoyarsk bölgesi sınırları vardır. İklimi karasal bir iklim olup kışları sert soğuktur.
Tarih
Bölge yönetimde ilk olarak 1941 yılında kurulmuştur . Fakat 1961 yılında kaldırılıp Ulug-Hem (il)'e bağlanmıştır. 1992 yılında tekrar düzenlenip ayrı bir yönetim olmuştur.
Nüfus
Bölge nüfusu 7800 kişidir. Nüfus dolayısı ile eski yerden taşınıp Çaa Göl'ün sağ tarafına yerleşmiştir.
İdari Bölümler
Bölge 4 küçük idareye ayrılır. Toplam 7 yerleşim köyü mevcuttur.
- Ak-Durug
- Kızıl-Dağ köy idaresi — merkezi Bulun-Terek köyü;
- Çaa-Höl
- Şançı
Ekonomi
Tarım ve hayvancılık odaklı bir ekonomi vardır. Rusya Federasyonu, Türk topluluklarının bilimde teknolojide gelişmesini istemeyip özellikle hayvancılık alanına ekonomik bir yönlendirme politikası vardır.
Dış bağlantılar
- Çaa-Göl bölgesi ile ilgili bilgiler[]
- Başlıca bilgiler
- Sayan-Şuşen Hidroelektrik Santralı bilgiler 28 Eylül 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
Kaynakça
- ^ Tıva wikipediden https://tyv.wikipedia.org/wiki/%D0%A7%D0%B0%D0%B0-%D0%A5%D3%A9%D0%BB_%D0%BA%D0%BE%D0%B6%D1%83%D1%83%D0%BD%D1%83 11 Aralık 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ a b Tuva Cumhuriyeti Resmi Sitesi http://gov.tuva.ru 12 Şubat 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Caa Hol Yeni Gol Ili Tuva Turkcesi Chaa Hol kozhuun Caa Hol kojuun Tuva Cumhuriyetinde 17 idari bolgeden biridir Idari bolgenin yonetim merkezi Caa Hol Caa Yeni Gol ili Chaa Holskij kozhuun Rusca Chaa Hol kozhuun Tuva Turkcesi KonumCaa Yeni Gol iliTuva Cumhuriyeti haritasi icinde Caa Yeni Gol iliYonetimUlke RusyaFederal Bolge Tuva CumhuriyetiBaskent Caa HolGenel bilgilerYuzolcum 2 900 km 1 120 sq mi Nufus 7800 Yogunluk 3 km 7 sq mi Diger bilgilerDili Tuva TurkcesiSozkokuCaa Hol kojuun sozunun anlami boluk halinde soyledir Caa yeni anlamina gelir Turkce kokenlidir Bilindigi uzere Eski Turkcedeki Y ile baslayan kelimeler zamanla degisiklige ugrayip Tuva ve Hakasya dolaylarinda C olarak soylenegelmistir Hol gol anlamina gelir Turkce kokenlidir Eski Turkcedeki ince sozlerin basinda kullanilan K sesi Turkiye Azerbaycan Turkmenistan gibi Bati Turkleri nde G ile baslarken Tuva da H olarak degisime ugramistir Misal Kol gol hol Kojuun ise bolgelik yonetim merkezi anlaminda kullanilir Bu bilgilere karsilik olarak caa sozunun savas Eski Turkcedeki yagi anlamindadir hol sozunun de col bozkir alan arazi sozunden degiserek geldigi belirtilir Boylece anlami savas meydani ordugah olarak belirtilmektedir CografyaCaa Gol il toprak olarak 290 310 hektarlik bir alani kaplar Idari yonetim olarak bolge 1992 yilinda kurulmustur Caa Hol Sanci Ak Turug Kizil Dag olarak 4 kucuk yonetim merkezine ayrilir Bolgenin kuzeydogusunda Krasnoyarsk bolgesi sinirlari vardir Iklimi karasal bir iklim olup kislari sert soguktur TarihBolge yonetimde ilk olarak 1941 yilinda kurulmustur Fakat 1961 yilinda kaldirilip Ulug Hem il e baglanmistir 1992 yilinda tekrar duzenlenip ayri bir yonetim olmustur NufusBolge nufusu 7800 kisidir Nufus dolayisi ile eski yerden tasinip Caa Gol un sag tarafina yerlesmistir Idari BolumlerBolge 4 kucuk idareye ayrilir Toplam 7 yerlesim koyu mevcuttur Ak Durug Kizil Dag koy idaresi merkezi Bulun Terek koyu Caa Hol SanciEkonomiTarim ve hayvancilik odakli bir ekonomi vardir Rusya Federasyonu Turk topluluklarinin bilimde teknolojide gelismesini istemeyip ozellikle hayvancilik alanina ekonomik bir yonlendirme politikasi vardir Dis baglantilarCaa Gol bolgesi ile ilgili bilgiler olu kirik baglanti Baslica bilgiler Sayan Susen Hidroelektrik Santrali bilgiler 28 Eylul 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Kaynakca Tiva wikipediden https tyv wikipedia org wiki D0 A7 D0 B0 D0 B0 D0 A5 D3 A9 D0 BB D0 BA D0 BE D0 B6 D1 83 D1 83 D0 BD D1 83 11 Aralik 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi a b Tuva Cumhuriyeti Resmi Sitesi http gov tuva ru 12 Subat 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde