Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Çaisi Kilisesi (Gürcüce: ჩაისის ეკლესია), tarihsel Cavaheti bölgesinin Türkiye kısmında, günümüzde Ardahan ilinin Çıldır ilçesine bağlı ve eski adı Çaisi olan Kayabeyi köyünde Orta Çağ'dan kalma bir Gürcü kilisesidir. Yakın bir tarihe kadar cami olarak kullanılmıştır.
 Çaisi Kilisesi, Gürcüce yazıt, 1902, Ekvtime Takaişvili | |
 | |
| Temel bilgiler | |
|---|---|
| Konum | Kayabeyi, Çıldır |
| Koordinatlar | 41°12′25″K 43°08′09″D / 41.20694°K 43.13583°D |
| Mezhep | Gürcü Ortodoks Kilisesi |
| Durum | Cami |
| Mimari | |
| Mimari tür | Tek nefli Kilise |
| Mimari biçim | Gürcü mimarisi |
| Tamamlanma | 14-15. yüzyıllar |
| Özellikler | |
| Malzemeler | Kesme taş |
Tarihçe
Çaisi Kilisesi, bazı kaynaklara göre 9. yüzyılda, bazı kaynaklara göre ise, 14-15. yüzyıllarda inşa edilmiştir. Kilise ve kilisenin bulunduğu köyü Osmanlılar 16. yüzyılın ortalarında Gürcülerden ele geçirmiştir. Nitekim Çaisi köyü, 1595 tarihli ve Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan adlı Osmanlı tahrir defterine göre köyün nüfusu 12 Hristiyan haneden oluşuyordu ve ispenç vergisi vermekle yükümlü erkekler Parnaoz, Suran, Gogiça, Gabriel, Otara, İvane, Varsima gibi Gürcü adları taşıyordu. Gürcü tarihçi Ekvtime Takaişvili 1902 yılında kiliseyi incelemiş ve tanımlamıştır. Takaişvili kilisede bir taş üzerinde Hutsuri karakterlerle yazılmış Gürcüce bir yazıt tespit etmiş ve bu taşın fotoğrafını 1909 yılında Rusça eserinde yayımlamıştır. Takaişvili'nin verdiği bilgiye göre Çaisi Kilisesi bu tarihte de cami olarak kullanılıyordu.
Mimari
Aziz Tevdore'ye ithaf edilmiş olan Çaisi Kilisesi, dolgu tekniğiyle inşa edilmiş ve cephesi değişik renklere sahip düzgün kesme taşlarla kaplanmıştır. Tek nef bir yapı olan kilise, pilasterlerle üç kısma ayrılmıştır. Yarım yuvarlak forma sahip derin bir apsisi bulunmaktadır. Camiye çevrilirken batı ve kuzey duvarlarında pencereler açılmıştır. Gürcü tarihçi Ekvtime Takaişvili'nin 1902 yılındaki tespitine göre, kubbesi olmayan kilisenin girişi güneyde yer alıyordu. Ancak yapı camiye çevrildikten sonra kuzey tarafta bir giriş kapısı açılmış ve güneydeki kapı kapatılıp mihrap nişi haline getirilmiştir. Yapının doğu, batı ve güne cephelerinde birer pencere bulunuyordu. Batı cephesindeki pencerenin üstünde oyulmuş bir haç bulunuyordu. Semer tipi çatı taş plakalarla örtülmüştür. Kapılarda ve duvarlarda bulunan Gürcüce yazılar silik haldeydi. Takaişvili'nin 1902 yılında tespit edip 1909'da yayımladığı Gürcüce yazıt şu şekildeydi:
(წ)მო თოდ(რე) (გ)ლხკსა მიქელა გნსრლებ(ლ ს)ა ამისსა წდისა სდ რის უშლე (და) სლთა ადდე.
- Çeviri: "Aziz Teodore, bu kiliseyi tamamlayan günahkâr Mikel'i bağışla ve ruhunu yücelt."
Kaynakça
- ^ a b c Ekvtime Takaişvili, Материалы по археологии Кавказа, собранные экспедициями Московского археологического общества : Выпуск XII veya Христианские памятники, Moskova, 1909, s. 51-52.
- ^ a b c 2014 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (Gürcüce: ტაო-კლარჯეთის ძეგლების 2014 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები), Tiflis, 2015, s. 49. 11 Nisan 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Tao-Klarceti - Tarihsel ve Kültürel Anıtlar Kataloğu (Gürcüce), (Editör) Buba Kudava, (Yazarlar) Nestan Bagauri, Zurab Batiaşvili, İrma Beridze, Buba Kudava, Nikoloz Jğenti, Goça Saitidze, Natia Hizanişvili, 2018, Tiflis, s. 223, .
- ^ "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (Osmanlıca ve Gürcüce), (Yayımlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1941-1958, 3 cilt; II. cilt (1941), s. 283; III. cilt (1958), s. 416". 22 Ocak 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Haziran 2023.
- ^ Такайшвили, Е. (1909). Христианские памятники: Материалы по археологии Кавказа, собранные экспедициями Московского археологического общества. Москва : Типография Г. Лисснера и Д. Собко (Rusça). The National Parliamentary Library of Georgia. ss. 51-53 (72-74). 16 Haziran 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Haziran 2023.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Caisi Kilisesi Gurcuce ჩაისის ეკლესია tarihsel Cavaheti bolgesinin Turkiye kisminda gunumuzde Ardahan ilinin Cildir ilcesine bagli ve eski adi Caisi olan Kayabeyi koyunde Orta Cag dan kalma bir Gurcu kilisesidir Yakin bir tarihe kadar cami olarak kullanilmistir Caisi KilisesiCaisi Kilisesi Gurcuce yazit 1902 Ekvtime TakaisviliTemel bilgilerKonumKayabeyi CildirKoordinatlar41 12 25 K 43 08 09 D 41 20694 K 43 13583 D 41 20694 43 13583MezhepGurcu Ortodoks KilisesiDurumCamiMimariMimari turTek nefli KiliseMimari bicimGurcu mimarisiTamamlanma14 15 yuzyillarOzelliklerMalzemelerKesme tasTarihceCaisi Kilisesi bazi kaynaklara gore 9 yuzyilda bazi kaynaklara gore ise 14 15 yuzyillarda insa edilmistir Kilise ve kilisenin bulundugu koyu Osmanlilar 16 yuzyilin ortalarinda Gurculerden ele gecirmistir Nitekim Caisi koyu 1595 tarihli ve Defter i Mufassal i Vilayet i Gurcistan adli Osmanli tahrir defterine gore koyun nufusu 12 Hristiyan haneden olusuyordu ve ispenc vergisi vermekle yukumlu erkekler Parnaoz Suran Gogica Gabriel Otara Ivane Varsima gibi Gurcu adlari tasiyordu Gurcu tarihci Ekvtime Takaisvili 1902 yilinda kiliseyi incelemis ve tanimlamistir Takaisvili kilisede bir tas uzerinde Hutsuri karakterlerle yazilmis Gurcuce bir yazit tespit etmis ve bu tasin fotografini 1909 yilinda Rusca eserinde yayimlamistir Takaisvili nin verdigi bilgiye gore Caisi Kilisesi bu tarihte de cami olarak kullaniliyordu MimariAziz Tevdore ye ithaf edilmis olan Caisi Kilisesi dolgu teknigiyle insa edilmis ve cephesi degisik renklere sahip duzgun kesme taslarla kaplanmistir Tek nef bir yapi olan kilise pilasterlerle uc kisma ayrilmistir Yarim yuvarlak forma sahip derin bir apsisi bulunmaktadir Camiye cevrilirken bati ve kuzey duvarlarinda pencereler acilmistir Gurcu tarihci Ekvtime Takaisvili nin 1902 yilindaki tespitine gore kubbesi olmayan kilisenin girisi guneyde yer aliyordu Ancak yapi camiye cevrildikten sonra kuzey tarafta bir giris kapisi acilmis ve guneydeki kapi kapatilip mihrap nisi haline getirilmistir Yapinin dogu bati ve gune cephelerinde birer pencere bulunuyordu Bati cephesindeki pencerenin ustunde oyulmus bir hac bulunuyordu Semer tipi cati tas plakalarla ortulmustur Kapilarda ve duvarlarda bulunan Gurcuce yazilar silik haldeydi Takaisvili nin 1902 yilinda tespit edip 1909 da yayimladigi Gurcuce yazit su sekildeydi წ მო თოდ რე გ ლხკსა მიქელა გნსრლებ ლ ს ა ამისსა წდისა სდ რის უშლე და სლთა ადდე Ceviri Aziz Teodore bu kiliseyi tamamlayan gunahkar Mikel i bagisla ve ruhunu yucelt Kaynakca a b c Ekvtime Takaisvili Materialy po arheologii Kavkaza sobrannye ekspediciyami Moskovskogo arheologicheskogo obshestva Vypusk XII veya Hristianskie pamyatniki Moskova 1909 s 51 52 a b c 2014 Yili Tao Klarceti Tarihi Eserleri Arastirma Gezisi Sonuclari Gurcuce ტაო კლარჯეთის ძეგლების 2014 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები Tiflis 2015 s 49 11 Nisan 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 978 9941 0 7362 5 Tao Klarceti Tarihsel ve Kulturel Anitlar Katalogu Gurcuce Editor Buba Kudava Yazarlar Nestan Bagauri Zurab Batiasvili Irma Beridze Buba Kudava Nikoloz Jgenti Goca Saitidze Natia Hizanisvili 2018 Tiflis s 223 ISBN 9789941478178 Defter i Mufassal i Vilayet i Gurcistan Osmanlica ve Gurcuce Yayimlayan Sergi Cikia Tiflis 1941 1958 3 cilt II cilt 1941 s 283 III cilt 1958 s 416 22 Ocak 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Haziran 2023 Takajshvili E 1909 Hristianskie pamyatniki Materialy po arheologii Kavkaza sobrannye ekspediciyami Moskovskogo arheologicheskogo obshestva Moskva Tipografiya G Lissnera i D Sobko Rusca The National Parliamentary Library of Georgia ss 51 53 72 74 16 Haziran 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Haziran 2023