Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Çarmıh, birbiri üzerine çapraz konmuş iki tahtadan oluşan darağacı. Geçmişte suçluların üzerine bağlanmak veya çivilenmek suretiyle cezalandırılmasında yaygın olarak kullanılmıştır.
Etimoloji
Farsçadan Türkçeye geçen çarmıh sözcüğü dört ve çivi sözcüklerinden oluşmuştur.
Batılı dillerdeki cross ve kruco gibi karşılıklarından türetilmiş çarmıha germe anlamındaki crucifixion ve krucumado gibi kavramlar aslen Yunanca kökenli olup iki kelimeden oluşmuştur: ana-stauro (ἀνασταυρόω); stauros kelimesi "kazığa bağlamak", apo-tumpanizo kelimesi de "tahta üzerinde acı çektirmek" anlamına gelir ve bu iki kelime birleştiğinde "anaskolopizo" (ἀνασκολοπίζω "kazığa geçirmek") kelimesini oluşturur. Eski Yunan-Roman kaynaklarında "xylon" kelimesi "odun parçası" anlamında da kullanılıyordu; ama bu kelime daha çok darağaçları için geçerliydi, kazıklar için değil. Örneğin Aristofanes'in "Kurbağalar" komedisinde de bu anlamda geçmektedir: "Eğer tökezlersen, hiç olmazsa şerefli bir ağaçta asılırsın".
Latince "crux" kelimesi darağacı ya da kazık anlamına gelir ve muhtemelen Fenikece kökenlidir.
Tarihçe
Geçmişte kurulu din ve düzene karşı suç işlediği için idamına karar verilenler çarmıha gerilerek öldürülürlerdi. Bunun için mahkûmun vücudu ve ayakları çarmıhın dikey tahtasına bağlanır, kolları yana açılarak elleri yatay tahtaya mıhlanırdı. Günlerce açıkta, aç, susuz ve tahtaya çivili kalan mahkûm, yavaş yavaş ve işkence çekerek ölürdü. Romalı vali Pontius Pilatus döneminde de İsa'nın Yahudi din bilginleri ve Ferisilerin ısrarı sonucu Romalı askerler tarafından bu işkenceye tabi tutulduğu anlatılır. 1. yüzyılda Romalılar yahudi esirleri çarmıha germekteydiler. Tarihçi Josephus bununla ilgili çok sayıda olaydan bahsetmektedir. O dönemde idamlar için biri “T” şeklinde (daha sonraları “St. Anthony haçı” denilmiştir), diğeri eşit olmayan kollardan meydana gelen (daha sonra “Latin haçı” adını almıştır) iki tip çarmıh kurulmaktaydı. Hristiyan inancına göre İsa bu ikinci tip çarmıha gerilmiş ve başından çivilenmiştir.Roma İmparatorluğu’nda uygulanan çarmıha germe İmparator Konstantin tarafından yasaklanmıştır.
Menşei Bâbil’e dayanan haça Mısır ve Suriye’de de eski zamanlardan beri tâzimde bulunulduğunu, hatta Budistler’in haça saygı gösterdiklerini ve milâdî tarihin başlangıcına doğru putperestlerin bazı âyinlerinde alınlarına haç işareti yaptıklarını belirterek aslında haçın Hıristiyanlık’la ilgisinin bulunmadığını ve bir putperest âdeti olduğunu ileri sürenler de vardır. Bunların iddiasına göre Hristiyan kutsal kitabında İsa Mesih’in bir ağaç üzerinde öldüğü bildirilmektedir. İlk olarak Yunanca yazılan Yeni Ahit’in yukarıda belirtilen yerlerinde “ağaç” anlamındaki Yunanca ksulon kelimesi kullanılmaktadır. Bu kelime ve bazı tercümelerde geçen stavros kelimesi haça delâlet etmemektedir. Meşhur Yunan şairi Homeros stavrosu “alelâde bir sırık, direk veya tek bir odun parçası” anlamında kullanır ve kelime haç şeklini alan iki ağaç parçasını ifade etmez. Dolayısıyla İsâ Mesih’in idamı düz bir direk üzerinde gerçekleşmiştir.
Hristiyan sanatında İsa Mesih’in çarmıha gerilmesinin tasvirleri 5. yüzyılda başlamıştır. Tasvirlerin bu dönemden itibaren ortaya çıkmasında, o zamana kadar bu konuda çeşitli yorumların geliştirilmesi ve konsillerde bununla ilgili kararlar alınarak kilisenin tavrının belirlenmesi etkili olmuştur.
II. Dünya Savaşı'nın sonlarına doğru, Kızıl Ordu kuvvetleri tarafından Doğu Prusya'daki Alman sivillere karşı bir dizi çarmıha germe olayı gerçekleştirildi.Wehrmacht 4. Ordu'nun genel kurmay başkanı Erich Dethleffsen, 5 Temmuz 1946'da Neu-Ulm'daki bir Amerikan mahkemesine verdiği ifadede Nemmersdorf Katliamı hakkında şunları söyledi:
| “ | Ekim 1944'te, Rus birimleri geçici olarak Nemmersdorf'a girdiklerinde, sivillere işkence ettiler, ahır kapılarına çivilediler ve daha sonra kurşunladılar. Çok sayıda kadın tecavüze uğradı ve ardından kurşunlandı. Bu katliam sırasında Rus askerleri elli kadar Fransız savaş esirini da vurdular. Kırk sekiz saat içerisinde Almanlar bölgeyi yeniden ele geçirdi. | ” |
Kaynakça
- ^ "çarmıh." Güncel Türkçe Sözlük. Türk Dil Kurumu. Erişim: 15 Ağustos 2012
- ^ cross 4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Online Etymology Dictionary
- ^ Markos, 15/26
- ^ Resullerin İşleri, 5/30, 10/39
- ^ Çarmıh - TDV İslâm Ansiklopedisi - islamansiklopedisi.org.tr
- ^ Hastings, Max (2005). Armageddon : the battle for Germany, 1944-45. Corr. ed. Londra: Pan. ISBN . OCLC 60591366.
- ^ Heath, Tim; Cocolin, Michela (2020). Hitler's Lost State: The Fall of Prussia and the Wilhelm Gustloff Tragedy (İngilizce). Pen and Sword Military. s. 143. ISBN . 24 Haziran 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 1 Temmuz 2021.
| Wikimedia Commons'ta Crucifixion ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Carmih birbiri uzerine capraz konmus iki tahtadan olusan daragaci Gecmiste suclularin uzerine baglanmak veya civilenmek suretiyle cezalandirilmasinda yaygin olarak kullanilmistir Isa nin carmiha gerilisini gosteren bir tabloEtimolojiFarscadan Turkceye gecen carmih sozcugu dort ve civi sozcuklerinden olusmustur Batili dillerdeki cross ve kruco gibi karsiliklarindan turetilmis carmiha germe anlamindaki crucifixion ve krucumado gibi kavramlar aslen Yunanca kokenli olup iki kelimeden olusmustur ana stauro ἀnastayrow stauros kelimesi kaziga baglamak apo tumpanizo kelimesi de tahta uzerinde aci cektirmek anlamina gelir ve bu iki kelime birlestiginde anaskolopizo ἀnaskolopizw kaziga gecirmek kelimesini olusturur Eski Yunan Roman kaynaklarinda xylon kelimesi odun parcasi anlaminda da kullaniliyordu ama bu kelime daha cok daragaclari icin gecerliydi kaziklar icin degil Ornegin Aristofanes in Kurbagalar komedisinde de bu anlamda gecmektedir Eger tokezlersen hic olmazsa serefli bir agacta asilirsin Latince crux kelimesi daragaci ya da kazik anlamina gelir ve muhtemelen Fenikece kokenlidir TarihceGecmiste kurulu din ve duzene karsi suc isledigi icin idamina karar verilenler carmiha gerilerek oldurulurlerdi Bunun icin mahkumun vucudu ve ayaklari carmihin dikey tahtasina baglanir kollari yana acilarak elleri yatay tahtaya mihlanirdi Gunlerce acikta ac susuz ve tahtaya civili kalan mahkum yavas yavas ve iskence cekerek olurdu Romali vali Pontius Pilatus doneminde de Isa nin Yahudi din bilginleri ve Ferisilerin israri sonucu Romali askerler tarafindan bu iskenceye tabi tutuldugu anlatilir 1 yuzyilda Romalilar yahudi esirleri carmiha germekteydiler Tarihci Josephus bununla ilgili cok sayida olaydan bahsetmektedir O donemde idamlar icin biri T seklinde daha sonralari St Anthony haci denilmistir digeri esit olmayan kollardan meydana gelen daha sonra Latin haci adini almistir iki tip carmih kurulmaktaydi Hristiyan inancina gore Isa bu ikinci tip carmiha gerilmis ve basindan civilenmistir Roma Imparatorlugu nda uygulanan carmiha germe Imparator Konstantin tarafindan yasaklanmistir Mensei Babil e dayanan haca Misir ve Suriye de de eski zamanlardan beri tazimde bulunuldugunu hatta Budistler in haca saygi gosterdiklerini ve miladi tarihin baslangicina dogru putperestlerin bazi ayinlerinde alinlarina hac isareti yaptiklarini belirterek aslinda hacin Hiristiyanlik la ilgisinin bulunmadigini ve bir putperest adeti oldugunu ileri surenler de vardir Bunlarin iddiasina gore Hristiyan kutsal kitabinda Isa Mesih in bir agac uzerinde oldugu bildirilmektedir Ilk olarak Yunanca yazilan Yeni Ahit in yukarida belirtilen yerlerinde agac anlamindaki Yunanca ksulon kelimesi kullanilmaktadir Bu kelime ve bazi tercumelerde gecen stavros kelimesi haca delalet etmemektedir Meshur Yunan sairi Homeros stavrosu alelade bir sirik direk veya tek bir odun parcasi anlaminda kullanir ve kelime hac seklini alan iki agac parcasini ifade etmez Dolayisiyla Isa Mesih in idami duz bir direk uzerinde gerceklesmistir Hristiyan sanatinda Isa Mesih in carmiha gerilmesinin tasvirleri 5 yuzyilda baslamistir Tasvirlerin bu donemden itibaren ortaya cikmasinda o zamana kadar bu konuda cesitli yorumlarin gelistirilmesi ve konsillerde bununla ilgili kararlar alinarak kilisenin tavrinin belirlenmesi etkili olmustur II Dunya Savasi nin sonlarina dogru Kizil Ordu kuvvetleri tarafindan Dogu Prusya daki Alman sivillere karsi bir dizi carmiha germe olayi gerceklestirildi Wehrmacht 4 Ordu nun genel kurmay baskani Erich Dethleffsen 5 Temmuz 1946 da Neu Ulm daki bir Amerikan mahkemesine verdigi ifadede Nemmersdorf Katliami hakkinda sunlari soyledi Ekim 1944 te Rus birimleri gecici olarak Nemmersdorf a girdiklerinde sivillere iskence ettiler ahir kapilarina civilediler ve daha sonra kursunladilar Cok sayida kadin tecavuze ugradi ve ardindan kursunlandi Bu katliam sirasinda Rus askerleri elli kadar Fransiz savas esirini da vurdular Kirk sekiz saat icerisinde Almanlar bolgeyi yeniden ele gecirdi Kaynakca carmih Guncel Turkce Sozluk Turk Dil Kurumu Erisim 15 Agustos 2012 cross 4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde Online Etymology Dictionary Markos 15 26 Resullerin Isleri 5 30 10 39 Carmih TDV Islam Ansiklopedisi islamansiklopedisi org tr Hastings Max 2005 Armageddon the battle for Germany 1944 45 Corr ed Londra Pan ISBN 0 330 49062 1 OCLC 60591366 Heath Tim Cocolin Michela 2020 Hitler s Lost State The Fall of Prussia and the Wilhelm Gustloff Tragedy Ingilizce Pen and Sword Military s 143 ISBN 1526756110 24 Haziran 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 1 Temmuz 2021 Wikimedia Commons ta Crucifixion ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir