Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Çarşamba Çayı, Konya ilinde bulunan bir akarsu. Bozkır ilçesi sınırları içerisinde Karacahisar köyü yakınlarında doğar, Mavi Boğaz'da Beyşehir Gölü'nden gelen kanal ile birleşir . Çumra ilçesinde kollara ayrılır ve Karakaya'da bataklıklarda sonlanır. Üzerinde Apa Barajı yer alır. 105 km uzunluğundadır. Konya ilinin tarımsal sulamasında önemli bir yer tutmaktadır.
Kolları
Geyik Dağları bünyesinde bulunan Haydar Dağı, Gül Dağı ve Akdağ'ın kuzey ve doğu yamaçlarından kaynağını alır. ile beslenir. Karacahisar köyündeki Aygır Gediği (Sugözü) isimli kaynak önemlidir. Çarşamba Suyu, burada Kozlu ve Toplar dereleri ile birleşir. Önce Çağlayan yerleşiminden, sonra Bozkır ilçe merkezinden geçer. Buradan sonra akarsuya pek çok dere katılır. Bunlardan; Söğüt Deresi, Kuruçay, Çökelez Deresi ve Kaya Pınarı önemlidir. Bu kollarının çoğu yazın kurumaktadır. Kuzeydoğuya akan Çarşamba, Pınarcık köyü kuzeyinde suçatı mevkiinde Beyşehir Gölü ve Suğla Gölü'nün fazla sularını drene eden Beyşehir Kanalı ile birleşir. Apa Barajı'na dökülmeden önce Mavi Boğaz'ı geçer. Barajdan sonra önce Dineksaray köyünden, sonra Çumra'nın merkezinden geçer. 65 km'lik bu akarsu Çarşamba Çayı'nın ana koludur.
Çarşamba'nın ikinci kolu Beyşehir Kanalı'dır. Eskiden Beyşehir Gölü'nden taşan sular önce Suğla Gölü'ne dökülür, oradan Çarşamba Çayına karışırdı. Osmanlılar devrinde yapılan kanal ile Beyşehir'in suları Suğla Gölü'ne uğramadan kuzeyinden geçip Çarşamba Çayına katılmaktadır. Suğla Gölü'nden çıkan kanal yakın mesfedeki Beyşehir Kanalı'yla birleşir. Birlikte ilerlerler ve suçatında ana akarsuya katılırlar. Bu ikinci kol 105 km uzunluğundadır. Yağışlı zamanlarda taşkınlar yapan akarsuyun suları barajda biriktirilip sulamada kullanılmaktadır. Barajdan önce sular Karakaya köyü bataklıklarına kadar ulaşır, burada son bulurdu.
Mavi Boğaz, 35 km uzunluğunda, Çumra Ovası ve Suğla Gölü havzasını birbirine bağlayan kalkerler içine açılmış boğaz vadidir. Kenarları dik kayalar ile kuşatılmış, 20 m'ye kadar daralan, genişlediği yerlerde köylülerin bahçe yaptığı bir vadidir. Mavi Boğaz içinde, Kuşca köyü kuzeyindeki regülatör ile Mavi Tünel projesinden gelen su Çarşamba Çayı'na katılıp, Apa Barajı'nda birikmektedir.
Akım ve seller
Çarşamba Çayı'nın yukarı havzası yağış rejimi Akdeniz karakterlidir. Maksimum yağışlar kışın, özellikle aralık ayında görülür. Akarsuyun akımı rejimi düzenli değildir. Bozkırın ilçesinden sonra gelen Pınarcık istasyonunda yıllık ortalama 2,88 m3/sn'dir.
Akarsu debisi, Sorkun istasyonunda 1986'da anlık olarak 36 m3/sn, 2004'te 38,2 m3/sn, 2009'da 24,6 m3/sn, değerlerine ulaşmış fakat sel oluşmamıştır. 15 Aralık 2010'da 60,8 m3/sn'yi geçen debi sel oluşmasına neden olmuştur. 10 Haziran 1904 tarihinde Bozkır'a fazlaca zarar veren bir başka sel olmuştur.
Sulama
Sulama zamanlarında Konya ve Çumra ovalarını sulayan çay suları, kışın çok ilerilere kadar ulaşır. ulaşan sular, bataklığı 60 km²'lik göle çevirir. Hotamış sazlığı yazın suların çekilmesiyle kurur.
Galeri
Kaynakça
- ^ a b c d ATALAY, Ahmet. (PDF). 19 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mart 2020.
- ^ BULDUR, Adnan Doğan (2012). (PDF). MARMARA COĞRAFYA DERGİSİ. 22 Mart 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mart 2020.
- ^ "Mavi Tünel'de 7 bin 290 metreye ulaşıldı". hurriyet.com.tr. 17 Şubat 2010. 30 Ocak 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 10 Mart 2020.
- ^ . kuscakoyu.com. 26 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mart 2020.
- ^ "Konya'da sağanak yağış yüzünden evler su altında". hurriyet.com.tr. 15 Aralık 2010. 22 Mart 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 10 Mart 2020.
- ^ (PDF). dicle.edu.tr. 4 Ocak 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Nisan 2015.
| Wikimedia Commons'ta Çarşamba Çayı ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Carsamba Cayi Konya ilinde bulunan bir akarsu Bozkir ilcesi sinirlari icerisinde Karacahisar koyu yakinlarinda dogar Mavi Bogaz da Beysehir Golu nden gelen kanal ile birlesir Cumra ilcesinde kollara ayrilir ve Karakaya da batakliklarda sonlanir Uzerinde Apa Baraji yer alir 105 km uzunlugundadir Konya ilinin tarimsal sulamasinda onemli bir yer tutmaktadir Bozkir ilcesi icinden gecen Carsamba Cayi nin bir koluKollariGeyik Daglari bunyesinde bulunan Haydar Dagi Gul Dagi ve Akdag in kuzey ve dogu yamaclarindan kaynagini alir ile beslenir Karacahisar koyundeki Aygir Gedigi Sugozu isimli kaynak onemlidir Carsamba Suyu burada Kozlu ve Toplar dereleri ile birlesir Once Caglayan yerlesiminden sonra Bozkir ilce merkezinden gecer Buradan sonra akarsuya pek cok dere katilir Bunlardan Sogut Deresi Kurucay Cokelez Deresi ve Kaya Pinari onemlidir Bu kollarinin cogu yazin kurumaktadir Kuzeydoguya akan Carsamba Pinarcik koyu kuzeyinde sucati mevkiinde Beysehir Golu ve Sugla Golu nun fazla sularini drene eden Beysehir Kanali ile birlesir Apa Baraji na dokulmeden once Mavi Bogaz i gecer Barajdan sonra once Dineksaray koyunden sonra Cumra nin merkezinden gecer 65 km lik bu akarsu Carsamba Cayi nin ana koludur Carsamba nin ikinci kolu Beysehir Kanali dir Eskiden Beysehir Golu nden tasan sular once Sugla Golu ne dokulur oradan Carsamba Cayina karisirdi Osmanlilar devrinde yapilan kanal ile Beysehir in sulari Sugla Golu ne ugramadan kuzeyinden gecip Carsamba Cayina katilmaktadir Sugla Golu nden cikan kanal yakin mesfedeki Beysehir Kanali yla birlesir Birlikte ilerlerler ve sucatinda ana akarsuya katilirlar Bu ikinci kol 105 km uzunlugundadir Yagisli zamanlarda taskinlar yapan akarsuyun sulari barajda biriktirilip sulamada kullanilmaktadir Barajdan once sular Karakaya koyu batakliklarina kadar ulasir burada son bulurdu Mavi Bogaz 35 km uzunlugunda Cumra Ovasi ve Sugla Golu havzasini birbirine baglayan kalkerler icine acilmis bogaz vadidir Kenarlari dik kayalar ile kusatilmis 20 m ye kadar daralan genisledigi yerlerde koylulerin bahce yaptigi bir vadidir Mavi Bogaz icinde Kusca koyu kuzeyindeki regulator ile Mavi Tunel projesinden gelen su Carsamba Cayi na katilip Apa Baraji nda birikmektedir Akim ve sellerCarsamba Cayi nin yukari havzasi yagis rejimi Akdeniz karakterlidir Maksimum yagislar kisin ozellikle aralik ayinda gorulur Akarsuyun akimi rejimi duzenli degildir Bozkirin ilcesinden sonra gelen Pinarcik istasyonunda yillik ortalama 2 88 m3 sn dir Akarsu debisi Sorkun istasyonunda 1986 da anlik olarak 36 m3 sn 2004 te 38 2 m3 sn 2009 da 24 6 m3 sn degerlerine ulasmis fakat sel olusmamistir 15 Aralik 2010 da 60 8 m3 sn yi gecen debi sel olusmasina neden olmustur 10 Haziran 1904 tarihinde Bozkir a fazlaca zarar veren bir baska sel olmustur SulamaSulama zamanlarinda Konya ve Cumra ovalarini sulayan cay sulari kisin cok ilerilere kadar ulasir ulasan sular batakligi 60 km lik gole cevirir Hotamis sazligi yazin sularin cekilmesiyle kurur GaleriKusca koyu kuzeyindeki kivrimAvdan rampasindan Mavi BogazKaynakca a b c d ATALAY Ahmet PDF 19 Agustos 2019 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 10 Mart 2020 BULDUR Adnan Dogan 2012 PDF MARMARA COGRAFYA DERGISI 22 Mart 2020 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 10 Mart 2020 Mavi Tunel de 7 bin 290 metreye ulasildi hurriyet com tr 17 Subat 2010 30 Ocak 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 10 Mart 2020 kuscakoyu com 26 Agustos 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 10 Mart 2020 Konya da saganak yagis yuzunden evler su altinda hurriyet com tr 15 Aralik 2010 22 Mart 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 10 Mart 2020 PDF dicle edu tr 4 Ocak 2015 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 16 Nisan 2015 Wikimedia Commons ta Carsamba Cayi ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir