Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Çiftçiyi Topraklandırma Kanunu 11 Haziran 1945'te Şükrü Saraçoğlu hükûmeti tarafından topraksız ya da az topraklı çiftçilere toprak dağıtmak amacıyla çıkarılan kanundur. Kanunun tarihsel önemi, öngördüğü ekonomik politikadan ziyade kanunun çıkarılmasına ilişkin siyasi süreç ile ilgilidir.
Kanun; arazileri 500 dönümü aşan toprak sahiplerinin yanı sıra kullanılmayan devlet arazilerini, dinî vakıf arazilerini, tarıma elverişli hale getirilmiş arazileri ve mülkiyeti belirsiz arazileri hedefliyordu. O sırada Türkiye'deki çiftliklerin %99,75'i 500 dönümden çok daha küçük, yalnızca %0,01'i 500 dönümden büyüktü. Yaklaşık 3 milyon köylü ailesi geçimini sağlayacak topraktan yoksundu. Bunun neticesinde çoğu, geliri ve yaşam düzeyi düşük ortaklar haline gelmişti: bir kentli zengin veya büyük toprak sahibi onlara tohum ve alet verir, karşılığında hasadın çeyreği ila yarısını alırdı.
Kanunun 17. maddesi, yoğun nüfuslu bölgelerde olup 200 dönümden fazla araziye sahip çiftçilerin topraklarının dört birine kadarının kamulaştırılmasını ve çiftçilere faizsiz, 20 yıllık borç verilmesini öngörüyordu.CHP, Kasım 1947'deki kongresinde bu maddeyi kanun metninden çıkarma kararı aldı ve meclis bu kararı 1950'de uyguladı.
Siyasi Sonuçları
Kanun; Türkiye'de örgütlü siyasal muhalefetin doğuşunda, özellikle de Türkiye'nin ilk yasal muhalefet partisi olan Demokrat Parti'nin (DP) kurulmasında, katalizör görevi görmüştür.
DP'nin Kurulmasındaki Rolü
Mayıs 1945'te meclise sunulan kanun burada şiddetli muhalefet ile karşılaşmıştır. Neticede yasa oy birliğiyle kabul edilmiş olsa da, bu, Türkiye'de hükûmetin meclis kürsüsünde alenen ve şiddetle eleştirilip de bu eleştirinin önemli destek gördüğü ilk andır. Bu muhalefeti yürüten vekiller ya kendileri ya da akrabaları toprak sahibi olan kimselerdi ve Aydın Milletvekili Adnan Menderes bu grubun sözcülüğünü yapıyordu. Menderes muhalefeti ilk başta ekonomik temellerde yürüttü: kanunun mülk güvenliğini tahrip ettiğini, yatırımlara selte vurduğunu ve verimsiz tarımla sonuçlanacağını söyledi. Fakat bu kısa sürede hükûmetin otoriter ve anti-demokratik niteliğine karşı daha genel bir siyasi muhalefete dönüştü. Menderes 7 Haziran 1945'te, Refik Koraltan, Mehmet Fuat Köprülü ve eski başbakan Celâl Bayar ile birlikte Dörtlü Takrir önergesini meclise sundu. olarak bilinen bu siyasetçiler, 7 Ocak 1946'da Demokrat Parti'yi resmen kurdular.
Cumhuriyet halk partisi'nin İktidarı Kaybetmesindeki Rolü
Kanun Demokrat Parti'nin kurulmasının yanı sıra 14 Mayıs 1950 Genel Seçimleri'nde Cumhuriyet halk partisi'ni mağlup etmesinde de önemli bir rol oynamıştır. Cumhuriyet halk partisi'nin bu kanunu çıkarması, Toprak Mahsulleri Vergisi ile beraber, büyük toprak sahiplerini mutsuz etmiş ve onların hükûmet aleyhinde tavır almasına sebep oldu. Bundan itibaren, büyük toprak sahipleri DP seçmen tabanının önemli bir unsuru olageldi.
Ayrıca bakınız
Dış bağlantılar
- Çiftçiyi Topraklandırma Kanunu'nun tam metnini içeren 6032 sayılı Resmî Gazete: https://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/6032.pdf 15 Aralık 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
Dipnotlar
- ^ Bu kanunun çıkarılması hamlesine bazen "Toprak Reformu" denir ancak Türkiye'de birden fazla toprak reformu yapma girişimi olmuştur, dolayısıyla bu ismin kullanılması karışıklığa yol açabilir.
- ^ Boratav, 2019, s. 100
- ^ Krş. Thornburg, 1949, s. 133; akt. Zürcher, 2018, s. 245. Burada çiftliklerin %97'sinin 125 dönümden küçük, %2,3'ünün 125 ila 1250 dönüm büyüklüğünde olduğu söylenir.
- ^ Karpat, 1959, s. 99; akt. Zürcher, 2018, s. 245
- ^ Zürcher, 2018, s. 245-246
- ^ Bu teknik olarak doğru değildir zira DP'den önce kurulmuş olan üç yasal muhalefet partisi vardır: Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası (TCF), Serbest Cumhuriyet Fırkası (SCF) ve Milli Kalkınma Partisi (MKP). Fakat TCF ve SCF kurulmalarından çok kısa bir süre sonra kapanmıştır, MKP de herhangi bir siyasal muhalefet yürütemeyecek kadar önemsiz bir partidir.
- ^ Zürcher, 2018, s. 246
- ^ Zürcher, 2018, s. 243
Kaynakça
- Boratav, K. (2019). Türkiye iktisat tarihi: 1908-2015 (24. bas.). İmge Kitabevi.
- Karpat, K. (1959). Turkey's politics: The transition to a multi-party system. Princeton University Press.
- Thornburg, M. W. (1949). Turkey: An economic appraisal. Twentieth Century Fund.
- Zürcher, E. J. (2018). Modernleşen Türkiye'nin tarihi (4. bas., Y. Saner, çev.). İletişim.
 | Ekonomi veya finans ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
 | ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Ciftciyi Topraklandirma Kanunu 11 Haziran 1945 te Sukru Saracoglu hukumeti tarafindan topraksiz ya da az toprakli ciftcilere toprak dagitmak amaciyla cikarilan kanundur Kanunun tarihsel onemi ongordugu ekonomik politikadan ziyade kanunun cikarilmasina iliskin siyasi surec ile ilgilidir Kanun arazileri 500 donumu asan toprak sahiplerinin yani sira kullanilmayan devlet arazilerini dini vakif arazilerini tarima elverisli hale getirilmis arazileri ve mulkiyeti belirsiz arazileri hedefliyordu O sirada Turkiye deki ciftliklerin 99 75 i 500 donumden cok daha kucuk yalnizca 0 01 i 500 donumden buyuktu Yaklasik 3 milyon koylu ailesi gecimini saglayacak topraktan yoksundu Bunun neticesinde cogu geliri ve yasam duzeyi dusuk ortaklar haline gelmisti bir kentli zengin veya buyuk toprak sahibi onlara tohum ve alet verir karsiliginda hasadin ceyregi ila yarisini alirdi Kanunun 17 maddesi yogun nufuslu bolgelerde olup 200 donumden fazla araziye sahip ciftcilerin topraklarinin dort birine kadarinin kamulastirilmasini ve ciftcilere faizsiz 20 yillik borc verilmesini ongoruyordu CHP Kasim 1947 deki kongresinde bu maddeyi kanun metninden cikarma karari aldi ve meclis bu karari 1950 de uyguladi Siyasi SonuclariKanun Turkiye de orgutlu siyasal muhalefetin dogusunda ozellikle de Turkiye nin ilk yasal muhalefet partisi olan Demokrat Parti nin DP kurulmasinda katalizor gorevi gormustur Ciftciyi Topraklandirma Kanunu na karsi meclis muhalefetinin sozcusu olan Aydin Milletvekili Adnan Menderes 1899 1961 DP nin Kurulmasindaki Rolu Mayis 1945 te meclise sunulan kanun burada siddetli muhalefet ile karsilasmistir Neticede yasa oy birligiyle kabul edilmis olsa da bu Turkiye de hukumetin meclis kursusunde alenen ve siddetle elestirilip de bu elestirinin onemli destek gordugu ilk andir Bu muhalefeti yuruten vekiller ya kendileri ya da akrabalari toprak sahibi olan kimselerdi ve Aydin Milletvekili Adnan Menderes bu grubun sozculugunu yapiyordu Menderes muhalefeti ilk basta ekonomik temellerde yuruttu kanunun mulk guvenligini tahrip ettigini yatirimlara selte vurdugunu ve verimsiz tarimla sonuclanacagini soyledi Fakat bu kisa surede hukumetin otoriter ve anti demokratik niteligine karsi daha genel bir siyasi muhalefete donustu Menderes 7 Haziran 1945 te Refik Koraltan Mehmet Fuat Koprulu ve eski basbakan Celal Bayar ile birlikte Dortlu Takrir onergesini meclise sundu olarak bilinen bu siyasetciler 7 Ocak 1946 da Demokrat Parti yi resmen kurdular Cumhuriyet halk partisi nin Iktidari Kaybetmesindeki Rolu Kanun Demokrat Parti nin kurulmasinin yani sira 14 Mayis 1950 Genel Secimleri nde Cumhuriyet halk partisi ni maglup etmesinde de onemli bir rol oynamistir Cumhuriyet halk partisi nin bu kanunu cikarmasi Toprak Mahsulleri Vergisi ile beraber buyuk toprak sahiplerini mutsuz etmis ve onlarin hukumet aleyhinde tavir almasina sebep oldu Bundan itibaren buyuk toprak sahipleri DP secmen tabaninin onemli bir unsuru olageldi Ayrica bakinizVarlik Vergisi Toprak Mahsulleri Vergisi Dortlu Takrir Demokrat PartiDis baglantilarCiftciyi Topraklandirma Kanunu nun tam metnini iceren 6032 sayili Resmi Gazete https www resmigazete gov tr arsiv 6032 pdf 15 Aralik 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde Dipnotlar Bu kanunun cikarilmasi hamlesine bazen Toprak Reformu denir ancak Turkiye de birden fazla toprak reformu yapma girisimi olmustur dolayisiyla bu ismin kullanilmasi karisikliga yol acabilir Boratav 2019 s 100 Krs Thornburg 1949 s 133 akt Zurcher 2018 s 245 Burada ciftliklerin 97 sinin 125 donumden kucuk 2 3 unun 125 ila 1250 donum buyuklugunde oldugu soylenir Karpat 1959 s 99 akt Zurcher 2018 s 245 Zurcher 2018 s 245 246 Bu teknik olarak dogru degildir zira DP den once kurulmus olan uc yasal muhalefet partisi vardir Terakkiperver Cumhuriyet Firkasi TCF Serbest Cumhuriyet Firkasi SCF ve Milli Kalkinma Partisi MKP Fakat TCF ve SCF kurulmalarindan cok kisa bir sure sonra kapanmistir MKP de herhangi bir siyasal muhalefet yurutemeyecek kadar onemsiz bir partidir Zurcher 2018 s 246 Zurcher 2018 s 243KaynakcaBoratav K 2019 Turkiye iktisat tarihi 1908 2015 24 bas Imge Kitabevi Karpat K 1959 Turkey s politics The transition to a multi party system Princeton University Press Thornburg M W 1949 Turkey An economic appraisal Twentieth Century Fund Zurcher E J 2018 Modernlesen Turkiye nin tarihi 4 bas Y Saner cev Iletisim Ekonomi veya finans ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz Turkiye hukuk sistemi ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz