Çok parlak kızılötesi gökada

Parlak kızılötesi gökadalar (LIRG, İngilizce: Luminous infrared galaxy), elektromanyetik spektrumun kızılötesi bölgesinde (8-1000 mikron) güneşsel aydınlatma gücünün L_☉ 10¹¹ kat üzerinde parlaklığa sahip gökadalardır. Normal tespit yöntemleri nedeniyle ayrıca milimetre altı gökadalar (SMG'ler) olarak da adlandırılırlar. Parlak kızılötesi gökadalar, benzer aydınlatma gücüne sahip olan yıldız patlama gökadaları, Seyfert gökadaları ve kuazarlardan daha yaygınlardır. Kızılötesi gökadalar, tüm diğer dalga boylarında yayılan enerjiden daha fazla enerji yayarlar. Bir LIRG'nin aydınlatma gücü Güneş'in 100 milyar katıdır.

Bir milyar ışık yılı uzaklıkta bulunan ultra parlak kızılötesi gökada

Kızılötesinde 10¹² L_☉'den fazla aydınlatma gücüne sahip daha parlak gökadalar, ultra parlak kızılötesi gökadalar olarak adlandırılır (ultraluminous infrared galaxies - ULIRG). Uzak kızılötesinde 10¹³ L_☉'den fazla aydınlatma gücüne sahip olan gökadalar ise, aşırı parlak kızılötesi gökadalar olarak adlandırılır (hyper-luminous infrared galaxies - HLIRG veya HyLIRG). Aydınlatma güçleri 10¹⁴ L_☉'yi aşan gökadalar, son derece parlak kızılötesi gökadalardır (extremely luminous infrared galaxy - ELIRG). LIRG ve ULIRG'lerin birçoğu etkileşimler ve bozulmalar göstermektedir. Bu gökada türlerinin çoğu, her yıl bir yıldız doğuran Samanyolu'na kıyasla yaklaşık 100 yeni yıldız oluşturur ve bu da yüksek aydınlatma düzeyinin oluşmasına yardımcı olur.

Liste

Parlak kızılötesi gökadaların (LIRG, ULIRG, HLIRG ve ELIRG) bazı dikkat çekici örnekleri şunlardır:

Gökada	Tip	Aydınlatma gücü	Takımyıldız	RA	DEC	Notlar
	ELIRG		Kova	22^sa 46^d 07,57^s	-05° 26′ 35,0″	2015 yılında keşfedilen ve 2015 yılı itibarıyla bilinen en parlak gökada
II Zw 96	LIRG		Yunus			birleşme sürecindeki bir gökada çifti
NGC 6240	ULIRG		Yılancı			yakındaki iyi çalışılmış bir kızılötesi gökada
Arp 220	ULIRG		Yılan			en yakın ULIRG, birleşme sürecindeki gökada çifti
	ULIRG		Kuzeytacı

Kaynakça

1. ^ . spacetelescope.org. ESA. 2 Ocak 2017. potw1701a. 3 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ocak 2017. 
2. ^ "SPITZER QUASAR AND ULIRG EVOLUTION STUDY (QUEST). IV. COMPARISON OF 1 Jy - ULTRALUMINOUS INFRARED GALAXIES WITH PALOMAR-GREEN QUASARS". 5 Mart 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 5 Mart 2023. 
3. ^ ^{a b} "Spectral energy distribution of hyperluminous infrared galaxies" (PDF). 5 Mart 2023 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 5 Mart 2023. 
4. ^ ^{a b} "The environments of hyperluminous infrared galaxies at 0.44 < z < 1.55" (PDF). 5 Mart 2023 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 19 Nisan 2023. 
5. ^ . The Astrophysical Journal, in Press. 8 Nisan 2015. 1 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mayıs 2023. 
6. ^ "A Compton-thick active galactic nucleus powering the hyperluminous infrared galaxy IRAS 00182−7112" (PDF). 5 Mart 2023 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 19 Nisan 2023. 
7. ^ "Submillimetre observations of hyperluminous infrared galaxies" (PDF). 5 Mart 2023 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 19 Nisan 2023. 
8. ^ "Most Luminous Galaxy in Universe Discovered". Science Daily. 21 Mayıs 2015. 21 Nisan 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 5 Mart 2023.