Çökme, zemin yüzeyinin çok az yatay hareketle veya hiç yatay hareketle aniden batması veya kademeli olarak aşağı doğru çökmesidir veya iç güçlerin etkisiyle, yer kabuğunun bir bölümünün asal durumunu yitirerek alçalması. Çökme kavramı sadece aşağı doğru hareketin büyüklüğü veya alanı ile ölçülemez. Doğa ve insan kaynaklı oluşabilir. Birincisi çeşitli karst fenomenleri, permafrostun çözülmesi, konsolidasyon, organik toprakların oksidasyonu, yavaş kabuk çözgüsü (izostatik ayarlama), normal faylanma, kaldera çökmesi veya katı bir kabuğun altından sıvı lavlarının çekilmesi içerir. İnsan faaliyetleri, yeraltı madenciliği veya yeraltı sıvılarının ekstraksiyonunu, örnek petrol, doğalgaz veya yeraltı suyu. Zemin çökmesi jeologlar, jeoteknik mühendisleri, sörveyörler, mühendisler, şehir planlamacıları, toprak sahipleri ve genel olarak halk için küresel bir endişe kaynağıdır.
Kireç taşının çözülmesi
Kireç, doğada "kireç taşı" veya kalker olarak bulunan kayaçların belli ebatlara indirgendikten sonra fırınlarda yakılmasıyla elde edilir. Elde edilen sönmemiş kireç, higroskopik özelliklere sahiptir ve suyla reaksiyona sokularak toz halindeki sönmüş kirece dönüştürülür. Çökme sıklıkla, kireç taşının yeraltı yüzeyindeki sıvı akışı ile çözülmesinin boşluklar (yani mağaralar) oluşturduğu karstik arazilerde büyük sorunlara neden olur. Bir boşluğun çatısı çok zayıf hale gelirse çökebilir ve üstteki kaya ve toprak uzaya düşerek yüzeyde çökmeye neden olur. Bu tür çökme yüzlerce metre derinlikte olabilecek düdenlere neden olabilir.
Madencilik
Madencilik faaliyeti planlandığında, tüm paydaşlardan işbirliği olması durumunda madenciliğe bağlı çökme başarılı bir şekilde yönetilebilir. Bu, dikkatli maden planlaması, önleyici tedbirlerin alınması ve madencilik sonrası onarımların bir kombinasyonu ile gerçekleştirilir. Madenciye bağlı çökme, ani bir sütun veya yüzeye yakın tünel çöküşünün meydana geldiği durumlar dışında (büyüklük, tezahür ve kapsamı) nispeten ön görülebilir (genellikle çok eski çalışmalar). Madencilik kaynaklı çökme neredeyse her zaman mayınlı alanın üzerindeki yüzeye artı dışarıda bir kenar boşluğuna lokalize olur. Sübvansiyonun kendisinin dikey büyüklüğü tipik olarak sorunlara neden olmaz ancak drenaj (doğal drenaj dahil) hariç - daha kötüsü, en kötü neden olan ilişkili yüzey sıkıştırma ve çekme gerilmeleri, eğrilik, eğimler ve yatay yer değiştirmedir. Doğal çevreye, binalara ve altyapıya zarar verir.
Doğal gaz çıkarımı
Doğal gazlar yeraltındaki kayaçların, çok küçük, gözle görülmeyecek durumda olan, mikroskobik gözeneklerin ve çatlakların içerisinde bulunur. Petrol ve doğal gazın aranması, jeoloji ve jeofizik hatta petrol mühendisliği dallarının ortak çalışmasını gerektirmektedir ki üç mühendisin bilgisi, doğal gaz bulumu için ancak yeterli olmaktadır. Yeraltı formasyonlarında petrolün ve/veya gazın var olup olmadığı kesin olarak yalnızca sondaj yapılarak belirlenebilir.Sondajlarla kanıtlandıktan sonra, var olan doğal gaz üretim kuyularına alınır ki bu doğal gazın yeryüzüne çıktığı yerdir. Yerin derinliklerinde bulunan kayaların gözeneklerinden ve çatlaklarından gelen doğal gaz üretim kuyusuna ulaşır.Doğal gaz aramacılığında yapılan işlemler, sondaj yapılacak noktanın belirlenmesinden itibaren üretim aşamasına kadar yapılan sondaj çalışmaları, saha çalışmaları, sismik çalışmalar, kuyu programı hazırlama çalışmaları, kuyu yeri tespiti, sondaj ve kuyu tamamlama olarak sıralanabilir;
Deprem
Yer altındaki boşlukların (mağara), kömür ocaklarında galerilerin, tuz ve jipsli arazilerde erime sonucu oluşan boşlukları tavan blokunun çökmesi ile oluşurlar. Hissedilme alanları yerel olup enerjileri azdır, fazla zarar getirmezler. Büyük heyelanlar ve gökten düşen meteorların da küçük sarsıntılara neden olduğu bilinmektedir.Deprem sırasında arazi çökmesi çeşitli şekillerde ortaya çıkabilir. Deprem sırasında fay hatları boyunca kayma nedeniyle geniş arazi alanları önemli ölçüde azalır. Arazi çökmesi, bir depremin sarsılmasından kaynaklanan konsolide olmayan tortuların çökmesi ve sıkıştırılması sonucu da ortaya çıkabilir.
Yeraltısuyu ile ilgili çökme
Yeraltı suyu basıncı kaya tanelerini ayrı olarak tutar. Su ayrıldığı zaman, ıslak tabaka sıkışabilir ve akiferin üzerinde çökmeye neden olabilir.Yeraltı suyu dalgalanmaları da dolaylı olarak organik materyalin bozulmasını etkileyebilir. Kıyı veya delta ovaları gibi ovaların yerleşimi drenaj gerektirir . Toprağın ortaya çıkan havalanması, turba gibi organik bileşenlerinin oksidasyonuna yol açar ve bu ayrışma süreci önemli arazi çökmesine neden olabilir.
Mevsimsel etkiler
Bitki örtüsü çok küçük parçacık boyutu nedeniyle, toprak nemi içeriğindeki değişikliklerden etkilenirler. Toprağın mevsimsel olarak kurutulması toprağın hem hacminin hem de yüzeyinin azalmasına neden olur. Bina temelleri mevsimsel kuruma ile ulaşılan seviyenin üzerindeyse, hareket ederler, muhtemelen konik çatlaklar şeklinde binaya zarar verirler.
Kaynakça
- EğitimSistem-İzostatik dengenin bozulması ve epirojenez olayının meydana gelmesine neden olan faktörler
- Tesisat-Doğalgazlar nasıl çıkarılır
- Afyon Kocatepe Üni.-Depremlerin oluşumu ve türleri
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Cokme zemin yuzeyinin cok az yatay hareketle veya hic yatay hareketle aniden batmasi veya kademeli olarak asagi dogru cokmesidir veya ic guclerin etkisiyle yer kabugunun bir bolumunun asal durumunu yitirerek alcalmasi Cokme kavrami sadece asagi dogru hareketin buyuklugu veya alani ile olculemez Doga ve insan kaynakli olusabilir Birincisi cesitli karst fenomenleri permafrostun cozulmesi konsolidasyon organik topraklarin oksidasyonu yavas kabuk cozgusu izostatik ayarlama normal faylanma kaldera cokmesi veya kati bir kabugun altindan sivi lavlarinin cekilmesi icerir Insan faaliyetleri yeralti madenciligi veya yeralti sivilarinin ekstraksiyonunu ornek petrol dogalgaz veya yeralti suyu Zemin cokmesi jeologlar jeoteknik muhendisleri sorveyorler muhendisler sehir planlamacilari toprak sahipleri ve genel olarak halk icin kuresel bir endise kaynagidir Kirec tasinin cozulmesiKirec dogada kirec tasi veya kalker olarak bulunan kayaclarin belli ebatlara indirgendikten sonra firinlarda yakilmasiyla elde edilir Elde edilen sonmemis kirec higroskopik ozelliklere sahiptir ve suyla reaksiyona sokularak toz halindeki sonmus kirece donusturulur Cokme siklikla kirec tasinin yeralti yuzeyindeki sivi akisi ile cozulmesinin bosluklar yani magaralar olusturdugu karstik arazilerde buyuk sorunlara neden olur Bir boslugun catisi cok zayif hale gelirse cokebilir ve ustteki kaya ve toprak uzaya duserek yuzeyde cokmeye neden olur Bu tur cokme yuzlerce metre derinlikte olabilecek dudenlere neden olabilir MadencilikMadencilik faaliyeti planlandiginda tum paydaslardan isbirligi olmasi durumunda madencilige bagli cokme basarili bir sekilde yonetilebilir Bu dikkatli maden planlamasi onleyici tedbirlerin alinmasi ve madencilik sonrasi onarimlarin bir kombinasyonu ile gerceklestirilir Madenciye bagli cokme ani bir sutun veya yuzeye yakin tunel cokusunun meydana geldigi durumlar disinda buyukluk tezahur ve kapsami nispeten on gorulebilir genellikle cok eski calismalar Madencilik kaynakli cokme neredeyse her zaman mayinli alanin uzerindeki yuzeye arti disarida bir kenar bosluguna lokalize olur Subvansiyonun kendisinin dikey buyuklugu tipik olarak sorunlara neden olmaz ancak drenaj dogal drenaj dahil haric daha kotusu en kotu neden olan iliskili yuzey sikistirma ve cekme gerilmeleri egrilik egimler ve yatay yer degistirmedir Dogal cevreye binalara ve altyapiya zarar verir Dogal gaz cikarimiDogal gazlar yeraltindaki kayaclarin cok kucuk gozle gorulmeyecek durumda olan mikroskobik gozeneklerin ve catlaklarin icerisinde bulunur Petrol ve dogal gazin aranmasi jeoloji ve jeofizik hatta petrol muhendisligi dallarinin ortak calismasini gerektirmektedir ki uc muhendisin bilgisi dogal gaz bulumu icin ancak yeterli olmaktadir Yeralti formasyonlarinda petrolun ve veya gazin var olup olmadigi kesin olarak yalnizca sondaj yapilarak belirlenebilir Sondajlarla kanitlandiktan sonra var olan dogal gaz uretim kuyularina alinir ki bu dogal gazin yeryuzune ciktigi yerdir Yerin derinliklerinde bulunan kayalarin gozeneklerinden ve catlaklarindan gelen dogal gaz uretim kuyusuna ulasir Dogal gaz aramaciliginda yapilan islemler sondaj yapilacak noktanin belirlenmesinden itibaren uretim asamasina kadar yapilan sondaj calismalari saha calismalari sismik calismalar kuyu programi hazirlama calismalari kuyu yeri tespiti sondaj ve kuyu tamamlama olarak siralanabilir DepremYer altindaki bosluklarin magara komur ocaklarinda galerilerin tuz ve jipsli arazilerde erime sonucu olusan bosluklari tavan blokunun cokmesi ile olusurlar Hissedilme alanlari yerel olup enerjileri azdir fazla zarar getirmezler Buyuk heyelanlar ve gokten dusen meteorlarin da kucuk sarsintilara neden oldugu bilinmektedir Deprem sirasinda arazi cokmesi cesitli sekillerde ortaya cikabilir Deprem sirasinda fay hatlari boyunca kayma nedeniyle genis arazi alanlari onemli olcude azalir Arazi cokmesi bir depremin sarsilmasindan kaynaklanan konsolide olmayan tortularin cokmesi ve sikistirilmasi sonucu da ortaya cikabilir Yeraltisuyu ile ilgili cokmeYeralti suyu basinci kaya tanelerini ayri olarak tutar Su ayrildigi zaman islak tabaka sikisabilir ve akiferin uzerinde cokmeye neden olabilir Yeralti suyu dalgalanmalari da dolayli olarak organik materyalin bozulmasini etkileyebilir Kiyi veya delta ovalari gibi ovalarin yerlesimi drenaj gerektirir Topragin ortaya cikan havalanmasi turba gibi organik bilesenlerinin oksidasyonuna yol acar ve bu ayrisma sureci onemli arazi cokmesine neden olabilir Mevsimsel etkilerBitki ortusu cok kucuk parcacik boyutu nedeniyle toprak nemi icerigindeki degisikliklerden etkilenirler Topragin mevsimsel olarak kurutulmasi topragin hem hacminin hem de yuzeyinin azalmasina neden olur Bina temelleri mevsimsel kuruma ile ulasilan seviyenin uzerindeyse hareket ederler muhtemelen konik catlaklar seklinde binaya zarar verirler KaynakcaEgitimSistem Izostatik dengenin bozulmasi ve epirojenez olayinin meydana gelmesine neden olan faktorler Tesisat Dogalgazlar nasil cikarilir Afyon Kocatepe Uni Depremlerin olusumu ve turleri