Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Öksökö, Türk ve Altay mitolojisinde çift başlı kartal. Türklerde önemli bir mitolojik öğedir.
Özellikleri
Bakır tırnaklıdır. Sağ kanadı ile Güneş’i, sol kanadı ile Ay’ı kaplar. Yaşam Ağacının tepesinde yaşar. Tanrı Ülgen’in sembolüdür. Gökten yıldırımlar indirir. Altın (renkli) kanatları vardır. Pençeleriyle Ay ve Güneş’i tutar. Göğün kapısını bekler. Gece ve gündüzü, ak ve karayı, aydınlık ve karanlığı (yaruk ve karuk), evrendeki çiftli zıtlığı simgeler. İki kartal Yer ve Göğün tam ortasında evrenin dönüşüne uyarak birbirlerinin etrafında dönmeye başlamışlar ve sonra da birbirleriyle kaynaşıp tek varlık olmuşlardır. Tanrı’nın güçlü bir bekçisidir. Çift başlı kartal Selçuklu Devleti'nin bayrağında ve armalarında yer almıştır. Günümüzde Arnavutluk bayrağında da bu simge vardır. Ölümsüzlük suyunu içtiği söylenir. Farsça Simurg (Kuş) sözcüğünün Semrük olarak değişerek eşanlamlı kullanıldığı da görülür. Çift başlı kartal motifine; eskiçağlarda Sümerler ve Hititlilerde rastlanır. Sümerler’de Lagaş kentinin simgesi çift başlı kartaldır. Onlardan; Akadlara, Asurlulara, Sasanilere ve Bizanslara geçer. Aynı zamanda Hititlilerde, Büyük krallık döneminde Hattuşa, Alacahöyük ve Yazılıkaya’daki kabartmalarda, yine çift başlı kartal görülür. Anadolu’da durum böyle iken; Orta Asya’da Şamanizm’e göre yer ile göğün arasındaki çelik kapıyı kartal tutar. İnsanlara gökyüzü ve yeryüzü yolculuklarında; refakât eden varlıklar, kuş şeklindedir. Kartal kuşlar arasında, ululuk ve yükseklik timsalidir. Bu yüzden; Türkler; kılıç kabzalarında, çift başlı kartal figürü kullanmışlardır. Günümüzde Türk Polis Teşkilatının armasında yer alır.
Kırgız mitolojisindeki gök kuşu ile Öksökö'nün aynı kuş olduğu düşünülmektedir. Gök kuşu, Kırgız inancına göre gece ve gündüzün oluşumundan sorumludur.
Devlet Kuşu
Osmanlı tarihinde bilinen "Hümayun" teriminin, "Umay (Humay) adıyla ilgili olduğu düşünülür. Hakimiyetin göklerden geldiğine, Tanrı vergisi oluğuna dair eski mitolojik inancın izleri, halk arasında "Hüma" yani devlet kuşuyla ilgili dolaşan söylentilerde korunmuştur. Çok yaygın olan bir inanışa göre de "Devlet Kuşu" veya "Şahlık Kuşu" denilen "Hüma Kuşu"nun gölgesinin bir insanın başı üzerine düşmesi, o insanın dünyada çok bahtiyar biri olacağının, taç giyeceğinin ve hakimiyete ulaşacağının işareti sayılırdı. Bu inanç Azerbaycan hikâye ve efsanelerinde, "Devlet Kuşu"nun uçurulması ve omzuna oturduğu insanın padişah seçileceği şeklinde yaşamaktadır. Onun bahtiyarlık ve mutluluk sembolüne dönüşmesi ise benzer bir olaydır.
Etimoloji
Ök “Ana, Yaratıcı” ve Sökö “Söken” veya Sük/Sök “Kemik, Soy”. Moğolca Ögsöh sözcüğü tırmanmak ve yükseğe çıkmak anlamları taşır.
Ayrıca bakınız
Dış bağlantılar
- Türk Mitolojisi ve Sonsuz Gökyüzü4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Öksökö - Hayali Kişilikler Ansiklopedisi[](Rusça)
Kaynakça
- ^ Türk Söylence Sözlüğü, Deniz Karakurt, Türkiye, 2011 (OTRS: CC BY-SA 3.0) 27 Aralık 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ . UluKayın. 29 Eylül 2021. 8 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2022.
- ^ Türk Mitolojisi Ansiklopedik Sözlük, Celal Beydili, Yurt Yayınevi
- ^ . 16 Aralık 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ocak 2012.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Oksoko Turk ve Altay mitolojisinde cift basli kartal Turklerde onemli bir mitolojik ogedir OzellikleriBakir tirnaklidir Sag kanadi ile Gunes i sol kanadi ile Ay i kaplar Yasam Agacinin tepesinde yasar Tanri Ulgen in semboludur Gokten yildirimlar indirir Altin renkli kanatlari vardir Penceleriyle Ay ve Gunes i tutar Gogun kapisini bekler Gece ve gunduzu ak ve karayi aydinlik ve karanligi yaruk ve karuk evrendeki ciftli zitligi simgeler Iki kartal Yer ve Gogun tam ortasinda evrenin donusune uyarak birbirlerinin etrafinda donmeye baslamislar ve sonra da birbirleriyle kaynasip tek varlik olmuslardir Tanri nin guclu bir bekcisidir Cift basli kartal Selcuklu Devleti nin bayraginda ve armalarinda yer almistir Gunumuzde Arnavutluk bayraginda da bu simge vardir Olumsuzluk suyunu ictigi soylenir Farsca Simurg Kus sozcugunun Semruk olarak degiserek esanlamli kullanildigi da gorulur Cift basli kartal motifine eskicaglarda Sumerler ve Hititlilerde rastlanir Sumerler de Lagas kentinin simgesi cift basli kartaldir Onlardan Akadlara Asurlulara Sasanilere ve Bizanslara gecer Ayni zamanda Hititlilerde Buyuk krallik doneminde Hattusa Alacahoyuk ve Yazilikaya daki kabartmalarda yine cift basli kartal gorulur Anadolu da durum boyle iken Orta Asya da Samanizm e gore yer ile gogun arasindaki celik kapiyi kartal tutar Insanlara gokyuzu ve yeryuzu yolculuklarinda refakat eden varliklar kus seklindedir Kartal kuslar arasinda ululuk ve yukseklik timsalidir Bu yuzden Turkler kilic kabzalarinda cift basli kartal figuru kullanmislardir Gunumuzde Turk Polis Teskilatinin armasinda yer alir Kirgiz mitolojisindeki gok kusu ile Oksoko nun ayni kus oldugu dusunulmektedir Gok kusu Kirgiz inancina gore gece ve gunduzun olusumundan sorumludur Devlet KusuOsmanli tarihinde bilinen Humayun teriminin Umay Humay adiyla ilgili oldugu dusunulur Hakimiyetin goklerden geldigine Tanri vergisi oluguna dair eski mitolojik inancin izleri halk arasinda Huma yani devlet kusuyla ilgili dolasan soylentilerde korunmustur Cok yaygin olan bir inanisa gore de Devlet Kusu veya Sahlik Kusu denilen Huma Kusu nun golgesinin bir insanin basi uzerine dusmesi o insanin dunyada cok bahtiyar biri olacaginin tac giyeceginin ve hakimiyete ulasacaginin isareti sayilirdi Bu inanc Azerbaycan hikaye ve efsanelerinde Devlet Kusu nun ucurulmasi ve omzuna oturdugu insanin padisah secilecegi seklinde yasamaktadir Onun bahtiyarlik ve mutluluk sembolune donusmesi ise benzer bir olaydir EtimolojiOk Ana Yaratici ve Soko Soken veya Suk Sok Kemik Soy Mogolca Ogsoh sozcugu tirmanmak ve yuksege cikmak anlamlari tasir Ayrica bakinizZuzulo Konrul Garuda Turk mitolojisiDis baglantilarTurk Mitolojisi ve Sonsuz Gokyuzu4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde Oksoko Hayali Kisilikler Ansiklopedisi olu kirik baglanti Rusca Kaynakca Turk Soylence Sozlugu Deniz Karakurt Turkiye 2011 OTRS CC BY SA 3 0 27 Aralik 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi UluKayin 29 Eylul 2021 8 Kasim 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 23 Nisan 2022 Turk Mitolojisi Ansiklopedik Sozluk Celal Beydili Yurt Yayinevi 16 Aralik 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 10 Ocak 2012