Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu maddenin veya bölümün , doğrulanamaz veya yoruma dayalı ifadeler içerdiği düşünülmektedir. Lütfen iddiaları ederek ve yeni geliştirin. Özgün araştırmadan oluşmuş ifadeler kaldırılabilir. Ayrıntılar maddenin bulunabilir. |
Üçgen aşk teorisi, Robert Sternberg tarafından geliştirilen bir aşk teorisidir. Kişilerarası ilişkiler bağlamında, "üçgen teorisine göre aşkın üç bileşeni vardır: birincisi yakınlık (arkadaşlık), ikincisi tutku ve üçüncüsü bağlılık (sadakat) bileşenidir." Sternberg, yakınlığın (arkadaşlık/samimiyet) "sevgi dolu ilişkilerde yakınlık, bağlılık ve bağlılık duyguları" anlamına geldiğini, tutkunun "sevgi dolu ilişkilerde romantizm, fiziksel çekim, cinsel birleşme ve ilgili olgulara yol açan dürtüler" anlamına geldiğini ve karar/bağlılığın (sadakatin) kısa ve uzun vadede farklı şeyler ifade ettiğini söylüyor. Bağlılık (sadakat) kısa vadede, "belirli bir kişinin diğer kişiyi sevme kararını", uzun vadede ise "kişinin bu sevgisini sürdürme taahhüdünü" ifade eder."
Bileşenler
Teoride tanımlandığı şekliyle aşkın üç bileşeni aşağıdaki gibidir:
Tutku
Tutku fiziksel uyarılma ya da duygusal uyarılma ile ilişkilendirilebilir. Tutku üç şekilde tanımlanır:
- Bir şey için veya bir şey yapmakla ilgili güçlü bir coşku veya heyecan duygusu
- İnsanların tehlikeli bir şekilde hareket etmesine neden olan (öfke gibi) güçlü bir duygu
- Birine karşı güçlü cinsel veya romantik hisler
Samimiyet (Arkadaşlık)
Samimiyet, birbirine yakınlık ve bağlılık duyguları olarak tanımlanır. Bu, söz konusu iki birey arasında paylaşılan sıkı bağı güçlendirme eğilimindedir. Ayrıca, yakınlık duygusuna sahip olmak, iki tarafın duygularının karşılıklı olması anlamında, birbirleriyle rahat olma hissinin yaratılmasına yardımcı olur.
Yakınlık öncelikle kişisel veya özel nitelikte bir şey olarak tanımlanır; aşinalık.
Bağlılık (Sadakat)
Diğer iki ögeden farklı olarak, birbirlerine bağlı kalmaya yönelik bilinçli bir kararı içerir. Bağlı kalma kararı, esas olarak bir partnerin ilişkiden elde ettiği tatmin düzeyi tarafından belirlenir. Bağlılığı tanımlamanın üç yolu vardır:
- Bir şey yapma veya verme sözü.
- Birine ya da bir şeye sadık kalma sözü.
- Bir şeyi yapmak ya da desteklemek için çok çalışan birinin tutumu.
"Kişinin deneyimlediği sevgi miktarı, bu üç bileşenin mutlak gücüne bağlıdır ve kişinin deneyimlediği sevgi türü, birbirlerine göre güçlerine bağlıdır." Aşkın farklı aşamaları ve türleri bu üç unsurun farklı kombinasyonları olarak açıklanabilir; örneğin, yetişkin bir romantik ilişki geliştikçe her bir bileşenin göreceli vurgusu, gücü zaman içinde değişir. Tutku gibi sadece tek bir unsura dayalı bir ilişkinin, iki ya da üç unsura dayalı bir ilişkiye göre hayatta kalma olasılığı, devam etme ihtimali çok daha düşüktür.
Kökenleri
Çok sayıda farklı erken ve geç dönem aşk teorisi arasında, Sternberg'in teorisine katkıda bulunan ve onu etkileyen iki spesifik erken dönem teorisi vardır.
Bunlardan ilki, Zick Rubin tarafından ortaya atılan Hoşlanma ve Sevme Teorisi'dir. Rubin teorisinde, romantik aşkı tanımlamak için, bağlanma, önemseme ve yakınlığın bir kişiden hoşlanma ve onu sevme arasındaki farkın anahtarı olan üç ana ilke olduğu sonucuna varır. Rubin, eğer bir kişi sadece diğerinin varlığından ve onunla vakit geçirmekten hoşlanıyorsa, o kişinin sadece diğerinden hoşlandığını belirtmektedir. Bununla birlikte, eğer bir kişi yakınlık ve temas için güçlü bir arzuyu paylaşıyor ve diğerinin ve kendisinin ihtiyaçlarını eşit derecede önemsiyorsa, o kişi diğerini seviyor demektir. Sternberg'in teorisinde ana ilkelerden biri yakınlıktır. Yakınlığın aşkın önemli bir yönü olduğu açıktır ve nihayetinde bunu şefkatli ve tutkulu aşk arasındaki farkı tanımlamaya yardımcı olmak için kullanır.
İkincisi, tarafından sunulan Aşkın renk çarkı teorisi'dir. Lee teorisinde, ana renkleri aşka benzeterek üç farklı aşk tarzını tanımlar: Eros, Ludos ve Storge. Teorisindeki en önemli nokta, bu üç ana stilin, tamamlayıcı renklerin oluşturulması gibi, ikincil aşk biçimlerini oluşturmak için birleştirilebileceği sonucuna varmasıdır. Sternberg'in teorisinde, Lee gibi, üç ana prensibin kombinasyonu yoluyla farklı aşk biçimlerinin yaratıldığını ortaya koymaktadır.
Sternberg ayrıca Spearmanian, ve Thurstonian modelleri de dahil olmak üzere üç aşk modeli tanımlamıştır. Spearmanian modele göre aşk, olumlu duyguların tek bir demetidir. Thomsonian modelde ise aşk, bir araya getirildiğinde bu duyguyu ortaya çıkaran çoklu duyguların bir karışımıdır. Thurstonian model, üçgen aşk teorisine en yakın olanıdır ve aşkın, bütünleşik bir bütünden ziyade kendi başlarına en iyi şekilde anlaşılan, yaklaşık olarak eşit öneme sahip bir dizi duygudan oluştuğunu ileri sürer. Bu modelde, bu çeşitli faktörler aşk deneyimine eşzamanlı olarak katkıda bulunur ve birbirlerinden kopuk olabilirler.
Geliştirilmesi
Sternberg'in üçgen aşk teorisi, tutkulu aşk ve eşlik eden aşkın tanımlanmasından sonra geliştirilmiştir. Tutkulu aşk, bir ilişkinin başlangıcında şimdiki zamana odaklanırken, eşlik eden aşk, o ilişkideki derin anlamlarla zaman içinde devam eder ve büyür. Her ikisi de farklı aşk türleridir ancak ilişkilerde birbirleriyle bağlantılıdır.
Tutkulu aşk, belirli bir kişiye yönelik güçlü sevgi ve arzu duygularıyla ilişkilidir. Bu aşk heyecan ve yeniliklerle doludur. Tutkulu aşk ilişkinin başlangıcında önemlidir ve tipik olarak 3-12 ay sürer. Tutkulu aşkın kimyasal bir bileşeni vardır; bunu yaşayanlar feniletilamin ve oksitosin nörotransmitterlerinde bir artış yaşarlar. Özellikle Panksepp'in aşkı beyindeki opioid devresine bağlayan ampirik araştırmaları vardır. Bu duygular en yaygın olarak aşkın en erken aşamalarında bulunur.
Arkadaşça aşk tutkulu aşkı takip eder. Arkadaşça aşk aynı zamanda şefkatli aşk olarak da bilinir. Bir çift bu aşk seviyesine ulaştığında, birbirlerine karşı karşılıklı anlayış ve özen hissederler. Bu sevgi ilişkinin devamlılığı için önemlidir. Bu tür sevgi ilişkinin ilerleyen aşamalarında ortaya çıkar ve ilişkideki her bir kişi için belirli bir bilgi düzeyi gerektirir.
Sternberg daha sonra kendi üçgenini oluşturmuştur. Üçgenin noktaları samimiyet, tutku ve bağlılıktır.
Samimi aşk, üçgenin sevgi dolu ilişkilerin yakın bağlarını kapsayan köşesidir. İki kişi arasında hissedilen samimi aşk, her birinin diğerine karşı yüksek bir saygı hissettiği anlamına gelir. Birbirlerini mutlu etmek, birbirleriyle paylaşmak, birbirleriyle iletişim halinde olmak, birinin ihtiyacı olduğunda yardım etmek isterler. Samimi aşka sahip iki kişi birbirlerine derinden değer verir. Yakın aşk, iki insanı birbirine yakınlaştırdığı için "sıcak" aşk olarak adlandırılmıştır. Sternberg, uzun ilişkilerde yakınlık seviyelerinin düşeceğini öngörmüş, ancak daha sonra yapılan bir çalışmada bu öngörünün gerçekleşmediği görülmüştür.
Tutkulu aşk güdüye dayanır. Tutkulu aşk yaşayan çiftler birbirlerine karşı fiziksel bir çekim hissederler. Cinsel arzu tipik olarak tutkulu aşkın bir bileşenidir. Ancak tutkulu aşk cinsel çekimle sınırlı değildir. Çiftler için yetiştirme, hükmetme, boyun eğme, kendini gerçekleştirme vb. duyguları ifade etmenin bir yoludur. Tutkulu aşk, iki kişi arasındaki uyarılmanın güçlü varlığı nedeniyle aşkın "sıcak" bileşeni olarak kabul edilir. Sternberg, ilişkinin pozitif gücü karşıt güçler tarafından ele geçirildikçe tutkulu aşkın azalacağına inanıyordu. Bu fikir Solomon'un 'nden gelmektedir. Ancak daha önce bahsedilen çalışma bunun sadece kadınlar için geçerli olduğunu ortaya koymuştur.
Bağlılık veya adanmış aşk, uzun bir süre birlikte olmaya kararlı olan aşıkların aşkıdır. Ancak bağlılıkla ilgili dikkat edilmesi gereken bir husus, kişinin birine karşı diğer iki sevgiyi hissetmeden de bağlılık duyabileceği ve birine karşı bağlılık duymadan da diğer iki sevgiyi hissedebileceğidir. Bağlılık, yakınlık ya da tutku gerektirmediği için "soğuk" aşk olarak kabul edilir. Sternberg, bağlılığın ilişki büyüdükçe yoğunluğunun arttığına inanmaktadır. Bağlılık, arkadaşlarla da mevcut olabilir.
Sternberg, aşkın öngörülebilir şekillerde ilerlediğine ve geliştiğine - aşık olan tüm çiftlerin aynı kalıplarda samimi, tutkulu ve bağlı aşk yaşayacağına inanıyordu.
Bu aşk türleri, sevgi içermeyen ilişkilerde de var olan nitelikler içerse de, sevgi dolu ilişkilere özgüdür. Sevgisizliğin tanımı, diğer sevgi türleriyle birlikte aşağıda listelenmiştir. Bu aşk türleri, Sternberg'in aşk üçgeninin üç köşesinden birinin veya ikisinin kombinasyonlarıdır.
Aşk Türleri
|
Bir üçgenin köşelerinde resimsel olarak etiketlenen üç bileşen, birbirleriyle ve ürettikleri eylemlerle etkileşime girerek yedi farklı türde aşk deneyimi oluşturur (aşksızlık/non-love temsil edilmemiştir). Üçgenin boyutu sevginin "miktarını" temsil etme işlevi görür; üçgen ne kadar büyükse aşk da o kadar büyüktür. Her köşenin kendi aşk türü vardır ve farklı aşk türleri ve bunlar için etiketler oluşturmak için farklı kombinasyonlar sağlar. Üçgenin şekli, ilişkinin seyri boyunca değişebilecek olan aşk "tarzını" temsil etme işlevi görür:
- 'Aşksızlık Aşkın üç türünden herhangi birinin yokluğu. Bağlantı yok. İlişkiye karşı kayıtsız.
- Hoşlanma/arkadaşlık Bu tür aşk, tutku veya bağlılık olmadan yaşanan yakınlıktır. Buna arkadaşlıklar ve tanıdıklar da dahildir.
- Karasevda: Karasevda, yakınlık veya bağlılık olmadan yaşanan tutkudur. Bu "" veya henüz ciddileşmemiş ilişkiler olarak kabul edilir. Romantik ilişkiler genellikle karasevda olarak başlar ve zaman içinde yakınlık geliştikçe romantik aşka dönüşür. Yakınlık veya bağlılık gelişmeden, karasevda aniden ortadan kalkabilir.
- 'Boş aşk' samimiyet veya tutku olmadan bağlılık ile karakterize edilir. Daha güçlü bir aşk boş aşka dönüşebilir. Bir görücü usulü evlilikte, eşlerin ilişkisi boş aşk olarak başlayabilir ve başka bir şekle dönüşebilir, bu da "boş aşkın uzun vadeli bir ilişkinin son hali olması gerekmediğini gösterir.... [ama] sondan ziyade başlangıç".
- Romantik aşk' Bu aşk tutkulu ve samimidir ancak bağlılığı yoktur. Bu romantik bir ilişki ya da tek gecelik bir ilişki olabilir.
- 'Arkadaşça aşk (mantık aşkı/realist aşk)', uzun süreli bağlılık unsuru nedeniyle arkadaşlıktan daha güçlü olan samimi, tutkulu olmayan bir aşk türüdür. "Bu tür aşk, tutkunun artık mevcut olmadığı uzun süreli evliliklerde görülür" ancak derin bir sevgi ve bağlılığın devam ettiği evliliklerde görülür. İdeal olarak aile üyeleri arasında paylaşılan aşk, platonik ama güçlü bir arkadaşlığa sahip yakın arkadaşlar arasındaki aşk gibi bir yoldaşlık aşkı biçimidir.
- 'Aptalca aşk' kasırgalı bir flört ve evlilikle örneklendirilebilir - tutku ve bağlılık noktaları vardır ancak yakınlık yoktur. Bunun bir örneği "ilk görüşte aşk "tır.
- 'Mükemmel aşk (sevgi/gerçek sevgi)' aşkın eksiksiz halidir ve insanların ulaşmak için çabaladığı ideal bir ilişkiyi temsil eder. Aşkın yedi çeşidinden, "mükemmel çift" ile ilişkilendirilen aşkın tamamlanmış aşk olduğu teorize edilir. (Erich Fromm'un Sevme Sanatı ve Türkiye'de Nevzat Tarhan, Zati Sungur tarafından ortaya konan aşktan farklı sevgi hali bkz. Aşk - Aşk ile Sevgi Kavramları Arasındaki Farklılık Tartışmaları kısmı) Sternberg'e göre, bu çiftler on beş yıl ya da daha uzun bir süre boyunca harika cinsel birliktelik yaşamaya devam ederler, kendilerini uzun vadede başka biriyle daha mutlu hayal edemezler, birkaç zorluğun üstesinden incelikle gelirler ve her biri diğeriyle olan ilişkisinden zevk alır. Ancak Sternberg, mükemmel bir aşkı sürdürmenin ona ulaşmaktan daha zor olabileceği konusunda uyarır. Sevginin bileşenlerini eyleme dönüştürmenin önemini vurguluyor. "İfade olmadan," diye uyarıyor, "en büyük aşklar bile ölebilir." Dolayısıyla, mükemmel aşk da bazı durumlarda kalıcı olmayabilir. Tutku zamanla kaybolursa, Arkadaşça Aşk/Mantık Aşkına (Companionate (Realistic) love) dönüşebilir. Mükemmel aşk (Sevgi/Gerçek sevgi) en tatmin edici yetişkin ilişkisi türüdür çünkü üçgenin tüm parçalarını tek bir aşk türünde birleştirir. İdeal ilişki türüdür. Bu tür bir ilişki uzun süreler boyunca ya da filmlerde görülen idealist ilişkilerde bulunabilir.
Sternberg'in üçgen aşk teorisi, daha sonra geliştirdiği Hikâye Olarak Aşk (Love as a Story) adlı aşk teorisi için güçlü bir temel oluşturmaktadır. Bu teoride, çok sayıda benzersiz ve farklı aşk hikâyesinin, aşkın nasıl anlaşıldığına dair farklı yollar sunduğunu açıklamaktadır. Zaman içinde bu maruz kalmanın, kişinin aşkın ne olduğunu ya da ne olması gerektiğini belirlemesine yardımcı olduğuna inanmaktadır. Bu iki teori Sternberg'in dubleks aşk teorisini oluşturur.
"En uzun ömürlü ve tatmin edici kişisel ilişkiler, partnerlerin sürekli olarak yakınlığı sürdürmek ve birbirlerine olan bağlılıklarını güçlendirmek için çalıştıkları ilişkilerdir."
Destekler ve eleştiriler
Michele Acker ve Mark Davis tarafından 1992 yılında yapılan bir çalışmada, Sternberg'in üçgen aşk teorisinin geçerliliği test edilmiştir. Acker ve Davis, tipik olarak incelenen 18-20 yaş arası üniversite öğrencileri grubunun dışında kalan bir popülasyonu inceleyerek, insanlardaki aşk aşamalarını daha doğru bir şekilde inceleyebilmişlerdir. Sternberg'in aşk teorisine yönelik bazı eleştiriler, bir kişinin başka bir kişiye duyduğu aşkın aşamalarını tahmin etmesine rağmen, aşamaların gelişeceği bir zaman veya ilişki noktası belirtmemiş olmasıdır. Aşkın farklı bölümlerinin ilişkinin süresine mi yoksa ilişkinin ulaştığı belirli bir aşamaya mı bağlı olduğunu belirtmemiştir. Acker ve Davis, ilişkinin aşaması ve süresinin aşk bileşeni için potansiyel olarak önemli olduğuna işaret etmekte ve bunları araştırmaktadır.
Kesin cevaplar olmadığını, çünkü sadece her çiftin değil, çiftteki her bireyin aşkı farklı bir şekilde deneyimlediğini keşfettiler. Üçgen aşk teorisinin ya da "çoklu üçgen olasılığının" üç algısı vardır. Birden fazla üçgen var olabilir çünkü bireyler aşkın her bir bileşenini (ya da üçgenin her bir noktasını) diğerinden daha yoğun yaşayabilir. Acker, Davis ve diğer birçok kişiye göre bu ayrı üçgenler "gerçek" üçgenler, "ideal" üçgenler ve "algılanan" üçgenlerdir.
Bu 'gerçek' üçgenler, her bireyin ilişkisinin ilerleyişini ve derinliğini nasıl gördüğünün göstergesidir. 'İdeal' üçgenler, her bireyin partnerine/ilişkisine dair ideal niteliklerinin göstergesidir. 'Algılanan' üçgenler, her bireyin partnerinin ilişkiyi nasıl gördüğüne dair fikirlerinin göstergesidir. Bu üç ayrı üçgenden herhangi biri kişinin partnerinin üçgenleriyle aynı görünmüyorsa, memnuniyetsizliğin artması muhtemeldir.
Aşk, Sternberg'in üçgen teorisinin başlangıçta ortaya koyduğu kadar basit olmayabilir. Sternberg teorisini kabaca aynı yaşta olan (ortalama yaş 28) ve ilişki süreleri kabaca aynı olan (4 ila 5 yıl) çiftler üzerinde ölçmüştür. Örneklem büyüklüğü karakteristik çeşitlilik açısından sınırlıydı. Acker ve Davis bu sorunu Sternberg'in teorisiyle ilgili üç büyük sorundan biri olarak ilan etmiştir. Özellikle romantik aşk, lisans düzeyindeki (üniversite düzeyindeki veya üniversite öğrenimini bitirmiş) çiftlerde, lisans öğrencisi olmayan (genç ya da üniversite eğitimi almamış) çiftlerle genellikle aynı şekil ve düzeyde değildir. Acker ve Davis, Sternberg'in lisans öğrencileri örnekleminden daha yaşlı bir örneklem üzerinde çalışmıştır. Sternberg'in kendisi de bunu 1997 yılında yapmıştır.
Sternberg'in aşk teorisiyle ilgili diğer en belirgin iki sorun ise aşağıdaki gibidir. Birincisi, sevgi düzeylerinin ayrı doğası sorunudur. İkincisi ise, sevginin üç seviyesini değerlendirmek için kullanılan ölçümlerle ilgili bir sorundur. Teoriyle ilgili bu sorunlar, örneğin Lomas (2018) tarafından incelenmeye devam etmiştir.
2020'de dergisinde yayınlanan büyük ölçekli bir kültürler arası çalışmada, teorinin kültürel evrenselliği desteklenmiştir.
Ayrıca Bakınız
Kaynakça
- ^ Sternberg, Robert J. (2007). "Triangulating Love". Oord, T. J. (Ed.). The Altruism Reader: Selections from Writings on Love, Religion, and Science. West Conshohocken, PA: Templeton Foundation. s. 332. ISBN .
- ^ a b Sternberg, Robert J. (1997). "Construct validation of a triangular love scale". European Journal of Social Psychology. 27 (3): 313-335. doi:10.1002/(SICI)1099-0992(199705)27:3<313::AID-EJSP824>3.0.CO;2-4.
- ^ a b c Webster, Noah. New Collegiate Dictionary. A Merriam-Webster. Springfield, MA: G. & C. Merriam, 1953. Print.
- ^ Sternberg, Robert J. (2004). "A Triangular Theory of Love". Reis, H. T.; Rusbult, C. E. (Ed.). Close Relationships. New York: Psychology Press. s. 258. ISBN .
- ^ Rubin, Zick (1970). "Measurement of Romantic Love". Journal of Personality and Social Psychology. 16 (2): 265-273. CiteSeerX 10.1.1.452.3207 $2. doi:10.1037/h0029841. (PMID) 5479131.
- ^ Lee, John A. (1976). The Colors of Love. New York: Prentice-Hall.
- ^ Sternberg, R.. "A Triangular Theory of Love." 12 Ocak 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Psychological Review. American Psychological Association, Inc., 1986.
- ^ Wang, A. Y., & Nguyen, H. T. (1995). Passionate love and anxiety: A cross-generational study. The Journal of Social Psychology, 135(4), 459. DOI:10.1080/00224545.1995.9712215
- ^ a b c d e Levy, P. E. (2013). Industrial Organizational Psychology (4. bas.). New York: Worth. ss. 316-317. ISBN .
- ^ a b c d e f g h i Acker, M.; Davis, M. (1992). "Intimacy, passion, and commitment in adult romantic relationships: a test of the triangular theory of love". Journal of Social and Personal Relationships. 9 (1): 21-50. doi:10.1177/0265407592091002.
- ^ a b c d e f Rothwell, J. Dan (2010). In the Company of Others. Oxford University Press. ss. 224.
- ^ Sternberg, Close Relationships içinde s. 268
- ^ Ashford, J. B. (2009). Human Behavior in the Social Environment. Gardners Books. s. 498. ISBN .
- ^ "Cupid's Arrow - the Course of Love through Time" by Robert Sternberg. Yayıncı: Cambridge University Press (1998)
- ^ Robert J. Sternberg, "Liking versus Loving" Psychological Bulletin (1987) s. 341
- ^ Sternberg, Robert J. "What's Your Love Story?". Psychology Today.What's Your Love Story}}
- ^ Sternberg, Robert J. (1995). "Love as a Story". Journal of Social and Personal Relationships. 12 (4): 541-546. doi:10.1177/0265407595124007.
- ^ Lomas, Tim (2018). "The flavours of love: A cross-cultural lexical analysis" (PDF). Journal for the Theory of Social Behaviour. 48: 134-152. doi:10.1111/jtsb.12158. 27 Nisan 2019 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 30 Ağustos 2023.
- ^ Sorokowski, Piotr; Sorokowska, Agnieszka; Karwowski, Maciej; Groyecka, Agata; Aavik, Toivo; Akello, Grace; Alm, Charlotte; Amjad, Naumana; Anjum, Afifa; Asao, Kelly; Atama, Chiemezie S. (12 Ağustos 2020). "Universality of the Triangular Theory of Love: Adaptation and Psychometric Properties of the Triangular Love Scale in 25 Countries". The Journal of Sex Research. 58 (1): 106-115. doi:10.1080/00224499.2020.1787318. hdl:11250/2755478. ISSN 0022-4499. (PMID) 32783568.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu maddenin veya bolumun ozgun arastirma dogrulanamaz veya yoruma dayali ifadeler icerdigi dusunulmektedir Lutfen iddialari kontrol ederek ve yeni kaynaklar ekleyerek gelistirin Ozgun arastirmadan olusmus ifadeler kaldirilabilir Ayrintilar maddenin tartisma sayfasinda bulunabilir Ucgen ask teorisi Robert Sternberg tarafindan gelistirilen bir ask teorisidir Kisilerarasi iliskiler baglaminda ucgen teorisine gore askin uc bileseni vardir birincisi yakinlik arkadaslik ikincisi tutku ve ucuncusu baglilik sadakat bilesenidir Sternberg yakinligin arkadaslik samimiyet sevgi dolu iliskilerde yakinlik baglilik ve baglilik duygulari anlamina geldigini tutkunun sevgi dolu iliskilerde romantizm fiziksel cekim cinsel birlesme ve ilgili olgulara yol acan durtuler anlamina geldigini ve karar bagliligin sadakatin kisa ve uzun vadede farkli seyler ifade ettigini soyluyor Baglilik sadakat kisa vadede belirli bir kisinin diger kisiyi sevme kararini uzun vadede ise kisinin bu sevgisini surdurme taahhudunu ifade eder BilesenlerTeoride tanimlandigi sekliyle askin uc bileseni asagidaki gibidir Tutku Tutku fiziksel uyarilma ya da duygusal uyarilma ile iliskilendirilebilir Tutku uc sekilde tanimlanir Bir sey icin veya bir sey yapmakla ilgili guclu bir cosku veya heyecan duygusu Insanlarin tehlikeli bir sekilde hareket etmesine neden olan ofke gibi guclu bir duygu Birine karsi guclu cinsel veya romantik hislerSamimiyet Arkadaslik Samimiyet birbirine yakinlik ve baglilik duygulari olarak tanimlanir Bu soz konusu iki birey arasinda paylasilan siki bagi guclendirme egilimindedir Ayrica yakinlik duygusuna sahip olmak iki tarafin duygularinin karsilikli olmasi anlaminda birbirleriyle rahat olma hissinin yaratilmasina yardimci olur Yakinlik oncelikle kisisel veya ozel nitelikte bir sey olarak tanimlanir asinalik Baglilik Sadakat Diger iki ogeden farkli olarak birbirlerine bagli kalmaya yonelik bilincli bir karari icerir Bagli kalma karari esas olarak bir partnerin iliskiden elde ettigi tatmin duzeyi tarafindan belirlenir Bagliligi tanimlamanin uc yolu vardir Bir sey yapma veya verme sozu Birine ya da bir seye sadik kalma sozu Bir seyi yapmak ya da desteklemek icin cok calisan birinin tutumu Kisinin deneyimledigi sevgi miktari bu uc bilesenin mutlak gucune baglidir ve kisinin deneyimledigi sevgi turu birbirlerine gore guclerine baglidir Askin farkli asamalari ve turleri bu uc unsurun farkli kombinasyonlari olarak aciklanabilir ornegin yetiskin bir romantik iliski gelistikce her bir bilesenin goreceli vurgusu gucu zaman icinde degisir Tutku gibi sadece tek bir unsura dayali bir iliskinin iki ya da uc unsura dayali bir iliskiye gore hayatta kalma olasiligi devam etme ihtimali cok daha dusuktur KokenleriCok sayida farkli erken ve gec donem ask teorisi arasinda Sternberg in teorisine katkida bulunan ve onu etkileyen iki spesifik erken donem teorisi vardir Bunlardan ilki Zick Rubin tarafindan ortaya atilan Hoslanma ve Sevme Teorisi dir Rubin teorisinde romantik aski tanimlamak icin baglanma onemseme ve yakinligin bir kisiden hoslanma ve onu sevme arasindaki farkin anahtari olan uc ana ilke oldugu sonucuna varir Rubin eger bir kisi sadece digerinin varligindan ve onunla vakit gecirmekten hoslaniyorsa o kisinin sadece digerinden hoslandigini belirtmektedir Bununla birlikte eger bir kisi yakinlik ve temas icin guclu bir arzuyu paylasiyor ve digerinin ve kendisinin ihtiyaclarini esit derecede onemsiyorsa o kisi digerini seviyor demektir Sternberg in teorisinde ana ilkelerden biri yakinliktir Yakinligin askin onemli bir yonu oldugu aciktir ve nihayetinde bunu sefkatli ve tutkulu ask arasindaki farki tanimlamaya yardimci olmak icin kullanir Ikincisi tarafindan sunulan Askin renk carki teorisi dir Lee teorisinde ana renkleri aska benzeterek uc farkli ask tarzini tanimlar Eros Ludos ve Storge Teorisindeki en onemli nokta bu uc ana stilin tamamlayici renklerin olusturulmasi gibi ikincil ask bicimlerini olusturmak icin birlestirilebilecegi sonucuna varmasidir Sternberg in teorisinde Lee gibi uc ana prensibin kombinasyonu yoluyla farkli ask bicimlerinin yaratildigini ortaya koymaktadir Sternberg ayrica Spearmanian ve Thurstonian modelleri de dahil olmak uzere uc ask modeli tanimlamistir Spearmanian modele gore ask olumlu duygularin tek bir demetidir Thomsonian modelde ise ask bir araya getirildiginde bu duyguyu ortaya cikaran coklu duygularin bir karisimidir Thurstonian model ucgen ask teorisine en yakin olanidir ve askin butunlesik bir butunden ziyade kendi baslarina en iyi sekilde anlasilan yaklasik olarak esit oneme sahip bir dizi duygudan olustugunu ileri surer Bu modelde bu cesitli faktorler ask deneyimine eszamanli olarak katkida bulunur ve birbirlerinden kopuk olabilirler GelistirilmesiSternberg in ucgen ask teorisi tutkulu ask ve eslik eden askin tanimlanmasindan sonra gelistirilmistir Tutkulu ask bir iliskinin baslangicinda simdiki zamana odaklanirken eslik eden ask o iliskideki derin anlamlarla zaman icinde devam eder ve buyur Her ikisi de farkli ask turleridir ancak iliskilerde birbirleriyle baglantilidir Tutkulu ask belirli bir kisiye yonelik guclu sevgi ve arzu duygulariyla iliskilidir Bu ask heyecan ve yeniliklerle doludur Tutkulu ask iliskinin baslangicinda onemlidir ve tipik olarak 3 12 ay surer Tutkulu askin kimyasal bir bileseni vardir bunu yasayanlar feniletilamin ve oksitosin norotransmitterlerinde bir artis yasarlar Ozellikle Panksepp in aski beyindeki opioid devresine baglayan ampirik arastirmalari vardir Bu duygular en yaygin olarak askin en erken asamalarinda bulunur Arkadasca ask tutkulu aski takip eder Arkadasca ask ayni zamanda sefkatli ask olarak da bilinir Bir cift bu ask seviyesine ulastiginda birbirlerine karsi karsilikli anlayis ve ozen hissederler Bu sevgi iliskinin devamliligi icin onemlidir Bu tur sevgi iliskinin ilerleyen asamalarinda ortaya cikar ve iliskideki her bir kisi icin belirli bir bilgi duzeyi gerektirir Sternberg daha sonra kendi ucgenini olusturmustur Ucgenin noktalari samimiyet tutku ve bagliliktir Samimi ask ucgenin sevgi dolu iliskilerin yakin baglarini kapsayan kosesidir Iki kisi arasinda hissedilen samimi ask her birinin digerine karsi yuksek bir saygi hissettigi anlamina gelir Birbirlerini mutlu etmek birbirleriyle paylasmak birbirleriyle iletisim halinde olmak birinin ihtiyaci oldugunda yardim etmek isterler Samimi aska sahip iki kisi birbirlerine derinden deger verir Yakin ask iki insani birbirine yakinlastirdigi icin sicak ask olarak adlandirilmistir Sternberg uzun iliskilerde yakinlik seviyelerinin dusecegini ongormus ancak daha sonra yapilan bir calismada bu ongorunun gerceklesmedigi gorulmustur Tutkulu ask guduye dayanir Tutkulu ask yasayan ciftler birbirlerine karsi fiziksel bir cekim hissederler Cinsel arzu tipik olarak tutkulu askin bir bilesenidir Ancak tutkulu ask cinsel cekimle sinirli degildir Ciftler icin yetistirme hukmetme boyun egme kendini gerceklestirme vb duygulari ifade etmenin bir yoludur Tutkulu ask iki kisi arasindaki uyarilmanin guclu varligi nedeniyle askin sicak bileseni olarak kabul edilir Sternberg iliskinin pozitif gucu karsit gucler tarafindan ele gecirildikce tutkulu askin azalacagina inaniyordu Bu fikir Solomon un nden gelmektedir Ancak daha once bahsedilen calisma bunun sadece kadinlar icin gecerli oldugunu ortaya koymustur Baglilik veya adanmis ask uzun bir sure birlikte olmaya kararli olan asiklarin askidir Ancak baglilikla ilgili dikkat edilmesi gereken bir husus kisinin birine karsi diger iki sevgiyi hissetmeden de baglilik duyabilecegi ve birine karsi baglilik duymadan da diger iki sevgiyi hissedebilecegidir Baglilik yakinlik ya da tutku gerektirmedigi icin soguk ask olarak kabul edilir Sternberg bagliligin iliski buyudukce yogunlugunun arttigina inanmaktadir Baglilik arkadaslarla da mevcut olabilir Sternberg askin ongorulebilir sekillerde ilerledigine ve gelistigine asik olan tum ciftlerin ayni kaliplarda samimi tutkulu ve bagli ask yasayacagina inaniyordu Bu ask turleri sevgi icermeyen iliskilerde de var olan nitelikler icerse de sevgi dolu iliskilere ozgudur Sevgisizligin tanimi diger sevgi turleriyle birlikte asagida listelenmistir Bu ask turleri Sternberg in ask ucgeninin uc kosesinden birinin veya ikisinin kombinasyonlaridir Ask TurleriBir ucgenin koselerinde etiketlenen bu uc bilesen intimacy Samimiyet yakinlik arkadaslik passion tutku commitment baglilik birbirleriyle etkilesime girerek yedi farkli turde ask deneyimi olustururYakinlik arkadaslik tutku baglilik sadakat kombinasyonlari Yakinlik Tutku BaglilikAsksiz Non love Hoslanma Arkadaslik Liking x Kara Sevda Infatuated love x Bos Ask Empty love xRomantik Ask Romantic love x x Arkadasca Ask Mantik Aski Companionate Realistic love x xAptalca Ask Fatuous love x xMukemmel Ask Sevgi Gercek Sevgi Consummate love x x x Bir ucgenin koselerinde resimsel olarak etiketlenen uc bilesen birbirleriyle ve urettikleri eylemlerle etkilesime girerek yedi farkli turde ask deneyimi olusturur asksizlik non love temsil edilmemistir Ucgenin boyutu sevginin miktarini temsil etme islevi gorur ucgen ne kadar buyukse ask da o kadar buyuktur Her kosenin kendi ask turu vardir ve farkli ask turleri ve bunlar icin etiketler olusturmak icin farkli kombinasyonlar saglar Ucgenin sekli iliskinin seyri boyunca degisebilecek olan ask tarzini temsil etme islevi gorur AsksizlikAskin uc turunden herhangi birinin yoklugu Baglanti yok Iliskiye karsi kayitsiz Hoslanma arkadaslik Bu tur ask tutku veya baglilik olmadan yasanan yakinliktir Buna arkadasliklar ve tanidiklar da dahildir Karasevda Karasevda yakinlik veya baglilik olmadan yasanan tutkudur Bu veya henuz ciddilesmemis iliskiler olarak kabul edilir Romantik iliskiler genellikle karasevda olarak baslar ve zaman icinde yakinlik gelistikce romantik aska donusur Yakinlik veya baglilik gelismeden karasevda aniden ortadan kalkabilir Bos ask samimiyet veya tutku olmadan baglilik ile karakterize edilir Daha guclu bir ask bos aska donusebilir Bir gorucu usulu evlilikte eslerin iliskisi bos ask olarak baslayabilir ve baska bir sekle donusebilir bu da bos askin uzun vadeli bir iliskinin son hali olmasi gerekmedigini gosterir ama sondan ziyade baslangic Romantik ask Bu ask tutkulu ve samimidir ancak bagliligi yoktur Bu romantik bir iliski ya da tek gecelik bir iliski olabilir Arkadasca ask mantik aski realist ask uzun sureli baglilik unsuru nedeniyle arkadasliktan daha guclu olan samimi tutkulu olmayan bir ask turudur Bu tur ask tutkunun artik mevcut olmadigi uzun sureli evliliklerde gorulur ancak derin bir sevgi ve bagliligin devam ettigi evliliklerde gorulur Ideal olarak aile uyeleri arasinda paylasilan ask platonik ama guclu bir arkadasliga sahip yakin arkadaslar arasindaki ask gibi bir yoldaslik aski bicimidir Aptalca ask kasirgali bir flort ve evlilikle orneklendirilebilir tutku ve baglilik noktalari vardir ancak yakinlik yoktur Bunun bir ornegi ilk goruste ask tir Mukemmel ask sevgi gercek sevgi askin eksiksiz halidir ve insanlarin ulasmak icin cabaladigi ideal bir iliskiyi temsil eder Askin yedi cesidinden mukemmel cift ile iliskilendirilen askin tamamlanmis ask oldugu teorize edilir Erich Fromm un Sevme Sanati ve Turkiye de Nevzat Tarhan Zati Sungur tarafindan ortaya konan asktan farkli sevgi hali bkz Ask Ask ile Sevgi Kavramlari Arasindaki Farklilik Tartismalari kismi Sternberg e gore bu ciftler on bes yil ya da daha uzun bir sure boyunca harika cinsel birliktelik yasamaya devam ederler kendilerini uzun vadede baska biriyle daha mutlu hayal edemezler birkac zorlugun ustesinden incelikle gelirler ve her biri digeriyle olan iliskisinden zevk alir Ancak Sternberg mukemmel bir aski surdurmenin ona ulasmaktan daha zor olabilecegi konusunda uyarir Sevginin bilesenlerini eyleme donusturmenin onemini vurguluyor Ifade olmadan diye uyariyor en buyuk asklar bile olebilir Dolayisiyla mukemmel ask da bazi durumlarda kalici olmayabilir Tutku zamanla kaybolursa Arkadasca Ask Mantik Askina Companionate Realistic love donusebilir Mukemmel ask Sevgi Gercek sevgi en tatmin edici yetiskin iliskisi turudur cunku ucgenin tum parcalarini tek bir ask turunde birlestirir Ideal iliski turudur Bu tur bir iliski uzun sureler boyunca ya da filmlerde gorulen idealist iliskilerde bulunabilir Sternberg in ucgen ask teorisi daha sonra gelistirdigi Hikaye Olarak Ask Love as a Story adli ask teorisi icin guclu bir temel olusturmaktadir Bu teoride cok sayida benzersiz ve farkli ask hikayesinin askin nasil anlasildigina dair farkli yollar sundugunu aciklamaktadir Zaman icinde bu maruz kalmanin kisinin askin ne oldugunu ya da ne olmasi gerektigini belirlemesine yardimci olduguna inanmaktadir Bu iki teori Sternberg in dubleks ask teorisini olusturur En uzun omurlu ve tatmin edici kisisel iliskiler partnerlerin surekli olarak yakinligi surdurmek ve birbirlerine olan bagliliklarini guclendirmek icin calistiklari iliskilerdir Destekler ve elestirilerMichele Acker ve Mark Davis tarafindan 1992 yilinda yapilan bir calismada Sternberg in ucgen ask teorisinin gecerliligi test edilmistir Acker ve Davis tipik olarak incelenen 18 20 yas arasi universite ogrencileri grubunun disinda kalan bir populasyonu inceleyerek insanlardaki ask asamalarini daha dogru bir sekilde inceleyebilmislerdir Sternberg in ask teorisine yonelik bazi elestiriler bir kisinin baska bir kisiye duydugu askin asamalarini tahmin etmesine ragmen asamalarin gelisecegi bir zaman veya iliski noktasi belirtmemis olmasidir Askin farkli bolumlerinin iliskinin suresine mi yoksa iliskinin ulastigi belirli bir asamaya mi bagli oldugunu belirtmemistir Acker ve Davis iliskinin asamasi ve suresinin ask bileseni icin potansiyel olarak onemli olduguna isaret etmekte ve bunlari arastirmaktadir Kesin cevaplar olmadigini cunku sadece her ciftin degil ciftteki her bireyin aski farkli bir sekilde deneyimledigini kesfettiler Ucgen ask teorisinin ya da coklu ucgen olasiliginin uc algisi vardir Birden fazla ucgen var olabilir cunku bireyler askin her bir bilesenini ya da ucgenin her bir noktasini digerinden daha yogun yasayabilir Acker Davis ve diger bircok kisiye gore bu ayri ucgenler gercek ucgenler ideal ucgenler ve algilanan ucgenlerdir Bu gercek ucgenler her bireyin iliskisinin ilerleyisini ve derinligini nasil gordugunun gostergesidir Ideal ucgenler her bireyin partnerine iliskisine dair ideal niteliklerinin gostergesidir Algilanan ucgenler her bireyin partnerinin iliskiyi nasil gordugune dair fikirlerinin gostergesidir Bu uc ayri ucgenden herhangi biri kisinin partnerinin ucgenleriyle ayni gorunmuyorsa memnuniyetsizligin artmasi muhtemeldir Ask Sternberg in ucgen teorisinin baslangicta ortaya koydugu kadar basit olmayabilir Sternberg teorisini kabaca ayni yasta olan ortalama yas 28 ve iliski sureleri kabaca ayni olan 4 ila 5 yil ciftler uzerinde olcmustur Orneklem buyuklugu karakteristik cesitlilik acisindan sinirliydi Acker ve Davis bu sorunu Sternberg in teorisiyle ilgili uc buyuk sorundan biri olarak ilan etmistir Ozellikle romantik ask lisans duzeyindeki universite duzeyindeki veya universite ogrenimini bitirmis ciftlerde lisans ogrencisi olmayan genc ya da universite egitimi almamis ciftlerle genellikle ayni sekil ve duzeyde degildir Acker ve Davis Sternberg in lisans ogrencileri ornekleminden daha yasli bir orneklem uzerinde calismistir Sternberg in kendisi de bunu 1997 yilinda yapmistir Sternberg in ask teorisiyle ilgili diger en belirgin iki sorun ise asagidaki gibidir Birincisi sevgi duzeylerinin ayri dogasi sorunudur Ikincisi ise sevginin uc seviyesini degerlendirmek icin kullanilan olcumlerle ilgili bir sorundur Teoriyle ilgili bu sorunlar ornegin Lomas 2018 tarafindan incelenmeye devam etmistir 2020 de dergisinde yayinlanan buyuk olcekli bir kulturler arasi calismada teorinin kulturel evrenselligi desteklenmistir Ayrica BakinizAsk Askin renk carki teorisiKaynakca Sternberg Robert J 2007 Triangulating Love Oord T J Ed The Altruism Reader Selections from Writings on Love Religion and Science West Conshohocken PA Templeton Foundation s 332 ISBN 9781599471273 a b Sternberg Robert J 1997 Construct validation of a triangular love scale European Journal of Social Psychology 27 3 313 335 doi 10 1002 SICI 1099 0992 199705 27 3 lt 313 AID EJSP824 gt 3 0 CO 2 4 a b c Webster Noah New Collegiate Dictionary A Merriam Webster Springfield MA G amp C Merriam 1953 Print Sternberg Robert J 2004 A Triangular Theory of Love Reis H T Rusbult C E Ed Close Relationships New York Psychology Press s 258 ISBN 978 0863775956 Rubin Zick 1970 Measurement of Romantic Love Journal of Personality and Social Psychology 16 2 265 273 CiteSeerX 10 1 1 452 3207 2 doi 10 1037 h0029841 PMID 5479131 Lee John A 1976 The Colors of Love New York Prentice Hall Sternberg R A Triangular Theory of Love 12 Ocak 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde Psychological Review American Psychological Association Inc 1986 Wang A Y amp Nguyen H T 1995 Passionate love and anxiety A cross generational study The Journal of Social Psychology 135 4 459 DOI 10 1080 00224545 1995 9712215 a b c d e Levy P E 2013 Industrial Organizational Psychology 4 bas New York Worth ss 316 317 ISBN 9781429242295 a b c d e f g h i Acker M Davis M 1992 Intimacy passion and commitment in adult romantic relationships a test of the triangular theory of love Journal of Social and Personal Relationships 9 1 21 50 doi 10 1177 0265407592091002 a b c d e f Rothwell J Dan 2010 In the Company of Others Oxford University Press ss 224 Sternberg Close Relationships icinde s 268 Ashford J B 2009 Human Behavior in the Social Environment Gardners Books s 498 ISBN 9780495604662 Cupid s Arrow the Course of Love through Time by Robert Sternberg Yayinci Cambridge University Press 1998 0 521 47893 6 Robert J Sternberg Liking versus Loving Psychological Bulletin 1987 s 341 Sternberg Robert J What s Your Love Story Psychology Today What s Your Love Story Sternberg Robert J 1995 Love as a Story Journal of Social and Personal Relationships 12 4 541 546 doi 10 1177 0265407595124007 Lomas Tim 2018 The flavours of love A cross cultural lexical analysis PDF Journal for the Theory of Social Behaviour 48 134 152 doi 10 1111 jtsb 12158 27 Nisan 2019 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 30 Agustos 2023 Sorokowski Piotr Sorokowska Agnieszka Karwowski Maciej Groyecka Agata Aavik Toivo Akello Grace Alm Charlotte Amjad Naumana Anjum Afifa Asao Kelly Atama Chiemezie S 12 Agustos 2020 Universality of the Triangular Theory of Love Adaptation and Psychometric Properties of the Triangular Love Scale in 25 Countries The Journal of Sex Research 58 1 106 115 doi 10 1080 00224499 2020 1787318 hdl 11250 2755478 ISSN 0022 4499 PMID 32783568