Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Charles Edward Spearman, FRS (10 Eylül 1863 - 17 Eylül 1945), istatistik alanındaki çalışmalarıyla, faktör analizinin öncüsü olarak ve Spearman'ın sıra korelasyon katsayısıyla tanınan bir İngiliz psikologdu. Ayrıca, farklı bilişsel test puanlarının tek bir genel zeka faktörünü yansıttığı teorisi ve g faktörü terimini türetmesi de dahil olmak üzere, insan zekası modelleri üzerinde ufuk açıcı çalışmalar yaptı.
Charles Spearman | |
|---|---|
 | |
| Doğum | Charles Edward Spearman 10 Eylül 1863 London, United Kingdom |
| Ölüm | 17 Eylül 1945 (82 yaşında) London, United Kingdom |
| Eğitim | Leipzig Üniversitesi, Almanya |
| Ödüller | Fellow of the Royal Society |
| Kariyeri | |
| Çalıştığı kurumlar | University College London |
| Doktora öğrencileri | |
| Diğer önemli öğrencileri | Raymond Cattell||David Wechsler |
| Etkilendikleri | Francis Galton|Wilhelm Wundt |
| Etkiledikleri | ||Hans Eysenck|| |
Biyografisi
Spearman'ın bir psikolog için alışılmadık bir geçmişi vardı. Çocukluğunda akademik kariyer yapma konusunda hırslıydı. Orduya ilk olarak Ağustos 1883'te mühendis subayı olarak katıldı ve 8 Temmuz 1893'te Munster Piyadeleri'nde görev yaparak yüzbaşılığa terfi etti. 15 yıl sonra, 1897'de deneysel psikoloji alanında doktora yapmak üzere istifa etti. Britanya'da psikoloji genellikle felsefenin bir dalı olarak görülüyordu ve Spearman, Leipzig'de Wilhelm Wundt'un yanında okumayı seçti çünkü burası metafizik spekülasyon yerine bilimsel yöntemi kullanan "yeni psikolojinin" merkeziydi. Wundt, çoklu görevleri ve popülaritesi nedeniyle sıklıkla ortalıkta olmadığından, Spearman büyük ölçüde her ikisine de hayran olduğu Felix Krueger ve Wilhelm Wirth ile çalıştı. 1897'de göreve başladı ve bir süre ara verdikten sonra (İkinci Boer savaşı sırasında orduya geri çağrıldı ve Şubat 1900'den itibaren Adjutant General Yardımcısı olarak görev yaptı ) 1906'da diplomasını aldı. Zekanın faktör analizi üzerine ufuk açıcı makalesini zaten yayınlamıştı (1904). Spearman , University College London'daki görevinden ayrıldığında Spearman'ın yerine geçmesini ayarlayan psikolog William McDougall ile tanıştı ve onu etkiledi. Spearman, 1931'de emekli olana kadar Üniversite Koleji'nde kaldı. Başlangıçta Reader'dı ve küçük psikolojik laboratuvarın başkanıydı. 1911'de Zihin ve Mantık Felsefesi alanında Grote profesörlüğüne terfi etti. 1928'de ayrı bir Psikoloji Bölümü kurulduğunda unvanı Psikoloji Profesörü olarak değiştirildi.
Spearman 1924'te Kraliyet Cemiyeti'ne seçildiğinde alıntı şöyleydi:
Dr. Spearman deneysel psikoloji alanında birçok araştırma yapmıştır. Yayınlanmış birçok makalesi geniş bir alanı kapsamaktadır, ancak özellikle matematiksel yöntemlerin insan zihninin analizine uygulanmasındaki öncü çalışması ve bu alandaki orijinal korelasyon çalışmaları ile öne çıkmaktadır. Pek çok öğrencinin araştırma çalışmalarına ilham vermiş ve onları yönetmiştir.
Bu başarıların en önemlisi, insan zekasındaki genel faktörün keşfi ve daha sonra "g" teorisini geliştirmesi ve yetenek üzerine ampirik çalışmanın senteziydi.
Spearman, Francis Galton'un çalışmalarından güçlü bir şekilde etkilendi. Galton, psikolojide öncü çalışmalar yaptı ve Spearman'ın kullandığı ana istatistiksel araç olan korelasyonu geliştirdi.
İstatistikte Spearman, geleneksel Pearson korelasyonunun parametrik olmayan bir versiyonu olan sıralama korelasyonunu (1904) ve hem zayıflama için yaygın olarak kullanılan düzeltmeyi (1907) hem de bir 'faktör analizinin' en eski versiyonunu (Lovie & Lovie) geliştirdi. 1996, s. 81). İstatistiksel çalışması Üniversite Koleji'ndeki meslektaşı Karl Pearson tarafından takdir edilmedi ve aralarında uzun bir çekişmeyi başlattı.
Spearman'in bu çalışması kendisine istatistik alanında geniş bir yer bulurken günümüzde bu çalışması yapay zeka da dahil pek çok veri bilimi ve makine öğrenmesi projesinde kullanılmaktadır. Her ne kadar Spearman kendi zamanında en çok istatistiksel çalışmalarıyla tanınsa da, bu çalışmayı psikolojinin temel yasalarına yönelik arayışının ikincil bir parçası olarak görüyordu ve şimdi her ikisiyle de aynı şekilde tanınıyor.
Charles Spearman her zaman çalışmalarının psikiyatride uygulanması konusunda ısrar etti ve Maudsley'de Kraliyet Mediko-Psikoloji Derneği'ne verdiği konferansta da bunu teşvik etti. Öğrencileri ve meslektaşları tarafından bu doğrultuda bazı çalışmalar yapılmış olsa da, psikiyatrinin bir aracı olarak faktör analizinin gelişimi onun amaçladığından farklı bir yol izledi. Ne olursa olsun, psikiyatriye dolaylı katkıları dikkate değerdi.
Spearman'ın hayatı Londra şehrinde hem başladı hem de burada sona erdi. Üç kızı ve bir oğlu vardı ve 1941'in başlarında Girit'te öldü.
Zeka teorisi
Carnegie sponsorluğundaki Uluslararası Sınav Araştırma Toplantıları sırasında Spearman'ın g hakkındaki görüşlerinin (ve ayrıca Godfrey Thomson ve Edward Thorndike'nin görüşlerinin) bir kaydı yapıldı.
Spearman burada bulgularının ve g teorisinin kısa bir özetini veriyor:
"G nedir" sorulduğunda, terimlerin anlamları ile şeyler hakkındaki gerçekler arasındaki farkı ayırt etmek gereklidir. G, istatistiksel işlemlerden türetilen belirli bir miktarı temsil eder. Belirli koşullar altında bir kişinin zihinsel bir testteki skoru, her testte her zaman aynı olan bir faktöre ve diğer faktörün ise testten teste değişen bir faktöre ayrılabilir; ilki genel faktör veya G olarak adlandırılırken, diğeri özgül faktör olarak adlandırılır. İşte G terimi tam olarak budur, bir skor faktörü ve başka bir şey değil. Ancak bu anlam, terimi iyi tanımlanmış yapmak için yeterlidir, böylece temel şey bilimsel araştırmaya uygun hale gelir; bu skor faktörü veya G faktörü hakkında gerçekleri bulmaya devam edebiliriz. G faktörünün, diğer özgül faktöre göre hangi tür zihinsel işlemlerde baskın bir rol oynadığını tespit edebiliriz. Ve bu keşif, G'nin mantık yürütme veya Latin öğrenme gibi işlemlerde baskın olduğunu, diğer bir tonda bir tonun diğerinden ayırt edilmesi gibi işlemlerde ise çok küçük bir rol oynadığını göstermektedir. . . G, ilişkilerin algılanmasını gerektiren performansa bağlı olarak baskınlaşmaya eğilimlidir veya bir durumda görülen ilişkilerin başka bir duruma aktarılmasını gerektirir. . . . Kanıtları tartıştıktan sonra, birçoğumuz bu G'nin bazı türdeki zihinsel enerjiyi ölçtüğü görünüşte olduğunu söylerdik. Ancak ilk olarak, böyle bir öneri gereksiz tartışmalara yol açmaya müsaittir. Bunun önüne geçilebilir, daha dikkatli bir şekilde G'nin bir enerjiyi ölçüyormuş gibi davrandığını söyleyerek. İkinci olarak ise, enerji kavramını "güç" kavramına dönüştürme iyi bir neden gibi görünüyor (ki bu, elbette enerjinin veya işin zamanla bölünmesidir). Bu şekilde, zihin gücü hakkında at gücü hakkında konuşur gibi konuşabilirsiniz. . . . . . G, normal olaylar seyrinde doğuştan belirlenir; bir kişi onu daha yüksek bir derecede sahip olacak şekilde eğitilmiş olamaz, tıpkı daha uzun boylu olacak şekilde eğitilmiş olamayacağı gibi. (ss. 156-157).
Ayrıca Spearman'ın önerdiği gibi özel zeka olan başka bir ortak faktör daha vardı. Özel zeka aynı testlerde yüksek başarı elde eden bireylere yönelikti. Ancak daha sonra Spearman, g veya s faktörünün sonucu olmayan korelasyonlara özel olan grup faktörünü tanıttı. Fikirleri 1938'de psikolog Louis L. Thurstone tarafından kağıt üzerinde eleştirildi ve Thurstone, kendi deneylerinin zekanın yedi ana kategoriyi oluşturduğunu gösterdiğini savundu: sayısal, akıl yürütme, mekansal, algısal, hafıza, sözel akıcılık ve sözlü anlama. Thurstone sonuçta yetenek ölçümleri arasında genel bir faktörün olduğu konusunda Spearman'la aynı fikirdeydi. Daha sonra Raymond Cattell (1963) de Spearman tarafından teorileştirilen genel yetenek kavramını destekledi ancak ileri yaşlardaki gelişimleriyle ayırt edilen iki yetenek biçimini vurguladı: akışkan ve kristalize zeka.
Zaman ilerledikçe Spearman, g'nin psikolojik açıdan tek bir yetenek olmadığını, normalde birbirine yakın çalışan iki farklı yetenekten oluştuğunu giderek daha fazla savundu. Bunlara "eğitici" yetenek ve "üretici" yetenek adını verdi. İkinci terim Latince "educere" kökünden gelir; bu "uzatmak" anlamına da gelir ve dolayısıyla kafa karışıklığından anlam çıkarma becerisine atıfta bulunur. Bu farklı yetenekleri "keskin zıtlıkları, her yerde bulunan işbirlikleri ve genetik bağlantıları içinde" anlamanın, "bireysel farklılıklar ve hatta bilişin kendisi" üzerine yapılan araştırmalar için "bilgeliğin başlangıcı" olacağını iddia etti.
Spearman'ın g'nin geniş bir test dizisinden ortaya çıkan bir şey olduğunu, yani tek bir testle mükemmel bir şekilde ölçülmediğini iddia etmesine rağmen, g-teorisi, yeteneğin çoğunun tek bir faktörde yakalanabileceğini öne sürüyordu ve onun önerisi Bu genel faktörün altında yatan "ilişkiler ve korelasyonlar eğitimi", bu genel yeteneği test etme arayışına yol açtı. Raven'ın Aşamalı Matrisleri bunlardan biri olarak kabul edilebilir, ancak Raven'ın kendisi testlerinin "zeka" testleri olarak görülmemesi gerektiğini açıkça ifade etmiştir.
Spearman, "yetenek"teki bireysel farklılıkların çoğunu açıkladığını tutarlı bir şekilde savunurken ("okullarda yeri olmayan" testlerle ölçülen), Spearman şunu da kabul etti: "Her normal erkek, kadın ve çocuk... bir konuda dahidir... Geriye ne olduğunu keşfetmek kalıyor..." Bu deha alanlarını tespit etmenin, "mevcut kullanımda mevcut test prosedürlerinden herhangi birinden" çok farklı prosedürler gerektirdiğini düşünüyordu, ancak bunların "büyük ilerleme" sağlayabileceğini düşünüyordu.
Spearman, g'nin yeterince geniş herhangi bir bilişsel ölçüm kümesinde tespit edilebilmesine rağmen, g'nin ortaya çıktığı testlerin "okullarda yeri olmadığını" çünkü bu testlerin öğretmenleri, öğrencileri, ebeveynleri ve aileleri "yönlendirdiğini" hissetti. Politikacıların dikkatini, kelimenin Latince kökünün de ima ettiği gibi, bir öğrencinin sahip olabileceği yeteneklerin "ortaya çıkarılması" ile ilgili olması gereken eğitim işinden çekmesi gerekiyor.[]
Britannica Ansiklopedisi'nin 14. baskısındaki "Genel ve özel yetenekler" bölümünde görüşlerinin bir özetini sundu.
Spearman'ın modeli etkiliydi ama aynı zamanda Godfrey Thomson gibi başkaları tarafından da eleştirildi. Özellikle psikolojik bir g'den biyolojik bir g'ye, yani üniter bir biyolojik mekanizmaya veya mekanizmalara geçiş, aktif bir araştırma konusu olarak kaldı.
Faktor analizi
Faktör analizi, birden fazla ilişkili ölçüm arasındaki ilişkileri bulmak için kullanılan istatistiksel bir testtir ve Spearman, bunun geliştirilmesinde açık bir rol oynamıştır. Spearman faktör analizi terimini icat etti ve bunu bilişsel performansın çoklu ölçümlerini analiz etmede yaygın olarak kullandı. Spearman'ın yeteneğin orijinal genel ve özel faktör modellerini öne sürmesine yol açan faktör analitik verileriydi. Spearman, matematiksel prosedürleri psikolojik olgulara uyguladı ve analizinin sonucunu, modern psikolojiyi büyük ölçüde etkileyen bir teoriye dönüştürdü. Faktör analizi ve onun modern ilişkileri doğrulayıcı faktör analizi ve yapısal eşitlik modellemesi, modern davranış araştırmalarının çoğunun temelini oluşturur.
Kaynakça
- ^ a b c d Thomson (1947). "Charles Spearman. 1863-1945". . 5 (15): 373-385. doi:10.1098/rsbm.1947.0006.
- ^ New Zealand Ministry for Culture and Heritage Te Manatu Taonga. "Beeby, Clarence Edward". teara.govt.nz (İngilizce). 27 Kasım 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Kasım 2022.
- ^ . Human Intelligence. 28 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ağustos 2015.
- ^ a b Lovie (1996). "Charles Edward Spearman, F.R.S. (1863-1945)". Notes and Records of the Royal Society. 50: 75-88. doi:10.1098/rsnr.1996.0007.
- ^ a b Spearman (1904). ""General Intelligence," Objectively Determined and Measured". The American Journal of Psychology. 15 (2): 201-292. doi:10.2307/1412107.
- ^ "Spearman, Charles Edward". Encyclopedia of Statistics in Behavioral Science. 2005. doi:10.1002/0470013192.bsa634. ISBN .
- ^ a b Thomson, Godfrey (1947). "Charles Spearman". The Royal Society. ss. 373-385.
- ^ Hart's Army list, 1901
- ^ Ogden (1925). "The Nature of 'Intelligence' and the Principles of Cognition, 1923". The American Journal of Psychology. 36 (1): 140-145. doi:10.2307/1413513. 1 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Ağustos 2023.
- ^ a b Spearman, Charles B. (2005). The Abilities of Man: Their Nature and Measurement. The Blackburn Press. ISBN .
- ^ Öznitelik Mühendisliği (PDF). Aralık, 2017, , v. 4, is. 4. s. 16-21. 4 Aralık 2022 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 27 Ağustos 2023.
- ^ "The Lancet" A Chair of Anatomy. October 1945. p. 440
- ^ Deary (2008). ""A conversation between Charles Spearman, Godfrey Thomson, and Edward L. Thorndike: The International Examinations Inquiry Meetings 1931-1938": Correction to Deary, Lawn, and Bartholomew (2008)" (PDF). History of Psychology. 11 (3): 163. doi:10.1037/1093-4510.11.3.163. 6 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 27 Ağustos 2023.
- ^ Edward Roy; Bernstein, Douglas A.; Penner, Louis A. (2007). Psychology. Boston: Houghton Mifflin. ISBN . Yazar eksik
|soyadı1=() - ^ Spearman (1925). "Some Issues in the Theory of "g" (including the Law of Diminishing Returns)". Nature. 116 (2916): 436-439. doi:10.1038/116436a0.
- ^ Charles Spearman (1930). Encyclopaedia Britannica (İngilizce). ss. 45-47.
- ^ "Williams, R. H., Zimmerman, D. W., Zumbo, B. D. & Ross, D. (2003). Charles Spearman: British Behavioral Scientist. Human Nature Review. 3: 114–118". 26 Ocak 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Ağustos 2023.
- ^ Spearman, C. (1950). Human Ability, Macmillan, London.
- ^ "The Chair of Anatomy". The Lancet. 246 (6371): 440. October 1945. doi:10.1016/S0140-6736(45)91700-4.
Daha Fazla Bilgi için
- Spearman (1987). "The proof and measurement of association between two things. By C. Spearman, 1904". The American Journal of Psychology. 100 (3–4): 441-471. doi:10.2307/1422689. (PMID) 3322052.
- Spearman (2010). "The proof and measurement of association between two things". International Journal of Epidemiology. 39 (5): 1137-1150. doi:10.1093/ije/dyq191. (PMID) 21051364.
- Spearman (1907). "Demonstration of Formulæ for True Measurement of Correlation". The American Journal of Psychology. 18 (2): 161-169. doi:10.2307/1412408.
- Psychological Testing: History, Principles, and Applications. Sixth. Boston: Allyn & Bacon. 2011. ISBN . Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=() - IQ and Human Intelligence. Oxford: Oxford University Press. 1998. ISBN . Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=() - Charles Spearman at Human Intelligence 30 Ocak 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- John Raven, İstihbarat Üzerine Spearman 23 Mayıs 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., 14 Mayıs 2011
- Charles Spearman, 1927 İnsanın yetenekleri : bunların doğası ve ölçümü 14 Eylül 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Charles Edward Spearman FRS 10 Eylul 1863 17 Eylul 1945 istatistik alanindaki calismalariyla faktor analizinin oncusu olarak ve Spearman in sira korelasyon katsayisiyla taninan bir Ingiliz psikologdu Ayrica farkli bilissel test puanlarinin tek bir genel zeka faktorunu yansittigi teorisi ve g faktoru terimini turetmesi de dahil olmak uzere insan zekasi modelleri uzerinde ufuk acici calismalar yapti Charles SpearmanDogumCharles Edward Spearman 10 Eylul 1863 1863 09 10 London United KingdomOlum17 Eylul 1945 82 yasinda London United KingdomEgitimLeipzig Universitesi AlmanyaOdullerFellow of the Royal SocietyKariyeriCalistigi kurumlarUniversity College LondonDoktora ogrencileriDiger onemli ogrencileriRaymond Cattell David WechslerEtkilendikleriFrancis Galton Wilhelm WundtEtkiledikleri Hans Eysenck BiyografisiSpearman in bir psikolog icin alisilmadik bir gecmisi vardi Cocuklugunda akademik kariyer yapma konusunda hirsliydi Orduya ilk olarak Agustos 1883 te muhendis subayi olarak katildi ve 8 Temmuz 1893 te Munster Piyadeleri nde gorev yaparak yuzbasiliga terfi etti 15 yil sonra 1897 de deneysel psikoloji alaninda doktora yapmak uzere istifa etti Britanya da psikoloji genellikle felsefenin bir dali olarak goruluyordu ve Spearman Leipzig de Wilhelm Wundt un yaninda okumayi secti cunku burasi metafizik spekulasyon yerine bilimsel yontemi kullanan yeni psikolojinin merkeziydi Wundt coklu gorevleri ve popularitesi nedeniyle siklikla ortalikta olmadigindan Spearman buyuk olcude her ikisine de hayran oldugu Felix Krueger ve Wilhelm Wirth ile calisti 1897 de goreve basladi ve bir sure ara verdikten sonra Ikinci Boer savasi sirasinda orduya geri cagrildi ve Subat 1900 den itibaren Adjutant General Yardimcisi olarak gorev yapti 1906 da diplomasini aldi Zekanin faktor analizi uzerine ufuk acici makalesini zaten yayinlamisti 1904 Spearman University College London daki gorevinden ayrildiginda Spearman in yerine gecmesini ayarlayan psikolog William McDougall ile tanisti ve onu etkiledi Spearman 1931 de emekli olana kadar Universite Koleji nde kaldi Baslangicta Reader di ve kucuk psikolojik laboratuvarin baskaniydi 1911 de Zihin ve Mantik Felsefesi alaninda Grote profesorlugune terfi etti 1928 de ayri bir Psikoloji Bolumu kuruldugunda unvani Psikoloji Profesoru olarak degistirildi Spearman 1924 te Kraliyet Cemiyeti ne secildiginde alinti soyleydi Dr Spearman deneysel psikoloji alaninda bircok arastirma yapmistir Yayinlanmis bircok makalesi genis bir alani kapsamaktadir ancak ozellikle matematiksel yontemlerin insan zihninin analizine uygulanmasindaki oncu calismasi ve bu alandaki orijinal korelasyon calismalari ile one cikmaktadir Pek cok ogrencinin arastirma calismalarina ilham vermis ve onlari yonetmistir Bu basarilarin en onemlisi insan zekasindaki genel faktorun kesfi ve daha sonra g teorisini gelistirmesi ve yetenek uzerine ampirik calismanin senteziydi Spearman Francis Galton un calismalarindan guclu bir sekilde etkilendi Galton psikolojide oncu calismalar yapti ve Spearman in kullandigi ana istatistiksel arac olan korelasyonu gelistirdi Istatistikte Spearman geleneksel Pearson korelasyonunun parametrik olmayan bir versiyonu olan siralama korelasyonunu 1904 ve hem zayiflama icin yaygin olarak kullanilan duzeltmeyi 1907 hem de bir faktor analizinin en eski versiyonunu Lovie amp Lovie gelistirdi 1996 s 81 Istatistiksel calismasi Universite Koleji ndeki meslektasi Karl Pearson tarafindan takdir edilmedi ve aralarinda uzun bir cekismeyi baslatti Spearman in bu calismasi kendisine istatistik alaninda genis bir yer bulurken gunumuzde bu calismasi yapay zeka da dahil pek cok veri bilimi ve makine ogrenmesi projesinde kullanilmaktadir Her ne kadar Spearman kendi zamaninda en cok istatistiksel calismalariyla taninsa da bu calismayi psikolojinin temel yasalarina yonelik arayisinin ikincil bir parcasi olarak goruyordu ve simdi her ikisiyle de ayni sekilde taniniyor Charles Spearman her zaman calismalarinin psikiyatride uygulanmasi konusunda israr etti ve Maudsley de Kraliyet Mediko Psikoloji Dernegi ne verdigi konferansta da bunu tesvik etti Ogrencileri ve meslektaslari tarafindan bu dogrultuda bazi calismalar yapilmis olsa da psikiyatrinin bir araci olarak faktor analizinin gelisimi onun amacladigindan farkli bir yol izledi Ne olursa olsun psikiyatriye dolayli katkilari dikkate degerdi Spearman in hayati Londra sehrinde hem basladi hem de burada sona erdi Uc kizi ve bir oglu vardi ve 1941 in baslarinda Girit te oldu Zeka teorisiCarnegie sponsorlugundaki Uluslararasi Sinav Arastirma Toplantilari sirasinda Spearman in g hakkindaki goruslerinin ve ayrica Godfrey Thomson ve Edward Thorndike nin goruslerinin bir kaydi yapildi Spearman burada bulgularinin ve g teorisinin kisa bir ozetini veriyor G nedir soruldugunda terimlerin anlamlari ile seyler hakkindaki gercekler arasindaki farki ayirt etmek gereklidir G istatistiksel islemlerden turetilen belirli bir miktari temsil eder Belirli kosullar altinda bir kisinin zihinsel bir testteki skoru her testte her zaman ayni olan bir faktore ve diger faktorun ise testten teste degisen bir faktore ayrilabilir ilki genel faktor veya G olarak adlandirilirken digeri ozgul faktor olarak adlandirilir Iste G terimi tam olarak budur bir skor faktoru ve baska bir sey degil Ancak bu anlam terimi iyi tanimlanmis yapmak icin yeterlidir boylece temel sey bilimsel arastirmaya uygun hale gelir bu skor faktoru veya G faktoru hakkinda gercekleri bulmaya devam edebiliriz G faktorunun diger ozgul faktore gore hangi tur zihinsel islemlerde baskin bir rol oynadigini tespit edebiliriz Ve bu kesif G nin mantik yurutme veya Latin ogrenme gibi islemlerde baskin oldugunu diger bir tonda bir tonun digerinden ayirt edilmesi gibi islemlerde ise cok kucuk bir rol oynadigini gostermektedir G iliskilerin algilanmasini gerektiren performansa bagli olarak baskinlasmaya egilimlidir veya bir durumda gorulen iliskilerin baska bir duruma aktarilmasini gerektirir Kanitlari tartistiktan sonra bircogumuz bu G nin bazi turdeki zihinsel enerjiyi olctugu gorunuste oldugunu soylerdik Ancak ilk olarak boyle bir oneri gereksiz tartismalara yol acmaya musaittir Bunun onune gecilebilir daha dikkatli bir sekilde G nin bir enerjiyi olcuyormus gibi davrandigini soyleyerek Ikinci olarak ise enerji kavramini guc kavramina donusturme iyi bir neden gibi gorunuyor ki bu elbette enerjinin veya isin zamanla bolunmesidir Bu sekilde zihin gucu hakkinda at gucu hakkinda konusur gibi konusabilirsiniz G normal olaylar seyrinde dogustan belirlenir bir kisi onu daha yuksek bir derecede sahip olacak sekilde egitilmis olamaz tipki daha uzun boylu olacak sekilde egitilmis olamayacagi gibi ss 156 157 Ayrica Spearman in onerdigi gibi ozel zeka olan baska bir ortak faktor daha vardi Ozel zeka ayni testlerde yuksek basari elde eden bireylere yonelikti Ancak daha sonra Spearman g veya s faktorunun sonucu olmayan korelasyonlara ozel olan grup faktorunu tanitti Fikirleri 1938 de psikolog Louis L Thurstone tarafindan kagit uzerinde elestirildi ve Thurstone kendi deneylerinin zekanin yedi ana kategoriyi olusturdugunu gosterdigini savundu sayisal akil yurutme mekansal algisal hafiza sozel akicilik ve sozlu anlama Thurstone sonucta yetenek olcumleri arasinda genel bir faktorun oldugu konusunda Spearman la ayni fikirdeydi Daha sonra Raymond Cattell 1963 de Spearman tarafindan teorilestirilen genel yetenek kavramini destekledi ancak ileri yaslardaki gelisimleriyle ayirt edilen iki yetenek bicimini vurguladi akiskan ve kristalize zeka Zaman ilerledikce Spearman g nin psikolojik acidan tek bir yetenek olmadigini normalde birbirine yakin calisan iki farkli yetenekten olustugunu giderek daha fazla savundu Bunlara egitici yetenek ve uretici yetenek adini verdi Ikinci terim Latince educere kokunden gelir bu uzatmak anlamina da gelir ve dolayisiyla kafa karisikligindan anlam cikarma becerisine atifta bulunur Bu farkli yetenekleri keskin zitliklari her yerde bulunan isbirlikleri ve genetik baglantilari icinde anlamanin bireysel farkliliklar ve hatta bilisin kendisi uzerine yapilan arastirmalar icin bilgeligin baslangici olacagini iddia etti Spearman in g nin genis bir test dizisinden ortaya cikan bir sey oldugunu yani tek bir testle mukemmel bir sekilde olculmedigini iddia etmesine ragmen g teorisi yetenegin cogunun tek bir faktorde yakalanabilecegini one suruyordu ve onun onerisi Bu genel faktorun altinda yatan iliskiler ve korelasyonlar egitimi bu genel yetenegi test etme arayisina yol acti Raven in Asamali Matrisleri bunlardan biri olarak kabul edilebilir ancak Raven in kendisi testlerinin zeka testleri olarak gorulmemesi gerektigini acikca ifade etmistir Spearman yetenek teki bireysel farkliliklarin cogunu acikladigini tutarli bir sekilde savunurken okullarda yeri olmayan testlerle olculen Spearman sunu da kabul etti Her normal erkek kadin ve cocuk bir konuda dahidir Geriye ne oldugunu kesfetmek kaliyor Bu deha alanlarini tespit etmenin mevcut kullanimda mevcut test prosedurlerinden herhangi birinden cok farkli prosedurler gerektirdigini dusunuyordu ancak bunlarin buyuk ilerleme saglayabilecegini dusunuyordu Spearman g nin yeterince genis herhangi bir bilissel olcum kumesinde tespit edilebilmesine ragmen g nin ortaya ciktigi testlerin okullarda yeri olmadigini cunku bu testlerin ogretmenleri ogrencileri ebeveynleri ve aileleri yonlendirdigini hissetti Politikacilarin dikkatini kelimenin Latince kokunun de ima ettigi gibi bir ogrencinin sahip olabilecegi yeteneklerin ortaya cikarilmasi ile ilgili olmasi gereken egitim isinden cekmesi gerekiyor kaynak belirtilmeli Britannica Ansiklopedisi nin 14 baskisindaki Genel ve ozel yetenekler bolumunde goruslerinin bir ozetini sundu Spearman in modeli etkiliydi ama ayni zamanda Godfrey Thomson gibi baskalari tarafindan da elestirildi Ozellikle psikolojik bir g den biyolojik bir g ye yani uniter bir biyolojik mekanizmaya veya mekanizmalara gecis aktif bir arastirma konusu olarak kaldi Faktor analiziFaktor analizi birden fazla iliskili olcum arasindaki iliskileri bulmak icin kullanilan istatistiksel bir testtir ve Spearman bunun gelistirilmesinde acik bir rol oynamistir Spearman faktor analizi terimini icat etti ve bunu bilissel performansin coklu olcumlerini analiz etmede yaygin olarak kullandi Spearman in yetenegin orijinal genel ve ozel faktor modellerini one surmesine yol acan faktor analitik verileriydi Spearman matematiksel prosedurleri psikolojik olgulara uyguladi ve analizinin sonucunu modern psikolojiyi buyuk olcude etkileyen bir teoriye donusturdu Faktor analizi ve onun modern iliskileri dogrulayici faktor analizi ve yapisal esitlik modellemesi modern davranis arastirmalarinin cogunun temelini olusturur Kaynakca a b c d Thomson 1947 Charles Spearman 1863 1945 5 15 373 385 doi 10 1098 rsbm 1947 0006 New Zealand Ministry for Culture and Heritage Te Manatu Taonga Beeby Clarence Edward teara govt nz Ingilizce 27 Kasim 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Kasim 2022 Human Intelligence 28 Mart 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 26 Agustos 2015 a b Lovie 1996 Charles Edward Spearman F R S 1863 1945 Notes and Records of the Royal Society 50 75 88 doi 10 1098 rsnr 1996 0007 a b Spearman 1904 General Intelligence Objectively Determined and Measured The American Journal of Psychology 15 2 201 292 doi 10 2307 1412107 Spearman Charles Edward Encyclopedia of Statistics in Behavioral Science 2005 doi 10 1002 0470013192 bsa634 ISBN 0470860804 a b Thomson Godfrey 1947 Charles Spearman The Royal Society ss 373 385 Hart s Army list 1901 Ogden 1925 The Nature of Intelligence and the Principles of Cognition 1923 The American Journal of Psychology 36 1 140 145 doi 10 2307 1413513 1 Agustos 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Agustos 2023 a b Spearman Charles B 2005 The Abilities of Man Their Nature and Measurement The Blackburn Press ISBN 1 932846 10 7 Oznitelik Muhendisligi PDF Aralik 2017 v 4 is 4 s 16 21 4 Aralik 2022 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 27 Agustos 2023 The Lancet A Chair of Anatomy October 1945 p 440 Deary 2008 A conversation between Charles Spearman Godfrey Thomson and Edward L Thorndike The International Examinations Inquiry Meetings 1931 1938 Correction to Deary Lawn and Bartholomew 2008 PDF History of Psychology 11 3 163 doi 10 1037 1093 4510 11 3 163 6 Agustos 2020 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 27 Agustos 2023 Edward Roy Bernstein Douglas A Penner Louis A 2007 Psychology Boston Houghton Mifflin ISBN 978 0 618 87407 1 Yazar eksik soyadi1 yardim Spearman 1925 Some Issues in the Theory of g including the Law of Diminishing Returns Nature 116 2916 436 439 doi 10 1038 116436a0 Charles Spearman 1930 Encyclopaedia Britannica Ingilizce ss 45 47 Williams R H Zimmerman D W Zumbo B D amp Ross D 2003 Charles Spearman British Behavioral Scientist Human Nature Review 3 114 118 26 Ocak 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Agustos 2023 Spearman C 1950 Human Ability Macmillan London The Chair of Anatomy The Lancet 246 6371 440 October 1945 doi 10 1016 S0140 6736 45 91700 4 Daha Fazla Bilgi icinSpearman 1987 The proof and measurement of association between two things By C Spearman 1904 The American Journal of Psychology 100 3 4 441 471 doi 10 2307 1422689 PMID 3322052 Spearman 2010 The proof and measurement of association between two things International Journal of Epidemiology 39 5 1137 1150 doi 10 1093 ije dyq191 PMID 21051364 Spearman 1907 Demonstration of Formulae for True Measurement of Correlation The American Journal of Psychology 18 2 161 169 doi 10 2307 1412408 Psychological Testing History Principles and Applications Sixth Boston Allyn amp Bacon 2011 ISBN 978 0 205 78214 7 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim IQ and Human Intelligence Oxford Oxford University Press 1998 ISBN 978 0 19 852367 3 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim Charles Spearman at Human Intelligence 30 Ocak 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde John Raven Istihbarat Uzerine Spearman 23 Mayis 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde 14 Mayis 2011 Charles Spearman 1927 Insanin yetenekleri bunlarin dogasi ve olcumu 14 Eylul 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde