Üçüncü Ağrı Harekâtı ya da Üçüncü Ağrı Ayaklanması, 11 Haziran 1930'da Türk ordusu ayaklanmaya karşılık verdi. Hoybun örgütü bu ayaklanma için diğer Kürtlerin acilen destek çağrısında bulundu. Bu ayaklanma çoğunluğu Kırmanci Kürtlerinden olanlar tarafından yapılmıştır. Kirmancilerin sayısı Dersimlilerin sayısından fazlaydı. Çünkü Hoybun'un çağrısına Türk askeri Iğdır, , Van civarında ani karşılık vermiştir ve destek çok küçük bir alanda olmuştur. Türkler geçici olarak Ağrı'ya yaptıkları hücumu durdurmuşlardır. İsyancılar çok fazla sayıda olan Türk askerlerince bertaraf edilmişlerdir.
Üçüncü Ağrı Harekâtı | |||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Ağrı ayaklanmaları | |||||||||
| |||||||||
Taraflar | |||||||||
Türkiye | Ağrı Milli Hareketi | ||||||||
Komutanlar ve liderler | |||||||||
İhsan Nuri |
Ayaklanmanın kumandanı İhsan Nuri Paşa, Türk Hava birliklerinin Ağrı Dağı ayaklanmasını bertaraf etmesindeki rolünü konu alan ve başlığı La Révolte de L'Agridagh (Ağrı Dağı İsyanı) olan bir kitap yazdı.
1930 yılının yazında, Türk uçakları Ağrı dağını her yönden bombalıyordu. İhsan Nuri Paşa'ya göre. Türk uçaklarının üstünlüğü isyancıların demoralize olmasına ve buna bağlı olarak da teslim olmasına neden oldu.
Ayaklanma boyunca, Türk uçakları birkaç Kürt aşiret ve köyünü bombaladı. Örneğin Helikanlı ve Herki aşiretleri 18 Ağustos 1939'da[] bombalandı. Asi köyler devamlı olarak bombalandı. İkincisi de 2 ve 29 Ağustos'ta oldu.
12 ve 19 Haziran 1930'da. Kürt pozisyonları aşırı derecede bombalanıyordu. Kürtler Ağrı dağının daha üst bölümlerine geri çekildiler. 9 Haziran tarihli Cumhuriyet Gazetesi Türk uçaklarının Ağrı dağını "Yağmur gibi bombalıyor" haberini yayınladı. Bombardımandan kaçan Kürtler canlı olarak ele geçirildi. 13 Haziran'da, Zilan'daki ayaklanma bastırıldı. Ayaklanmayı bastırmada 10-15 hava bölüğü kullanıldı. 16 Haziran'da 2 Türk uçağı düşürüldü ve içindeki iki pilot da isyancı tarafından öldürüldü. Hava bombardımanı birkaç gün devam etti ve isyancı güçleri 5.000 metre yüksekliğe çekildiler. 21 Haziran'da yapılan bombardımanda birçok isyancı yok edildi. Bu operasyonlar sırasında Türkiye ordusu 66.000 asker ve 100 uçağa sahipti. İsyancılara karşı yapılan bu mücadele 17 Eylül 1930'da sona erdi.
Ağrı ayaklanması 1931'de bertaraf edildi ve Türkiye bölgedeki hakimiyetine devam etti.
Kaynakça
- ^ "Ethnic Differentiation among the Kurds". 2 Haziran 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 10 Kasım 2008.
- ^ .waideh, Wadie (1960) The Kürt Nationalist Hareketi: Kökeni ve Gelişmesi.Basılmamış Phd tezi
- ^ Ihsan Nuri Paşa, La Révolte de L'Agridagh, İsmet Şerif Vanlı'nın giriş bölümüyle, 'da 1985'te basıldı. Türkçeye: Ağrı Dağı İsyanı, Med Basımevi, İstanbul, 1992.(pp.98, 105, 131, 141, 156 ve 164)
- ^ Olson, R., The Kurdish Rebellions of Sheikh Said (1925), Mt. Ararat (1930), and Dersim (1937-8): Their Impact on the Development of the Turkish Air Force and on Kurdish and Turkish Nationalism, Die Welt des Islam, New Ser., Vol.40, Issue 1, March 2000, p.81
- ^ Olson, R., The Kurdish Rebellions of Sheikh Said (1925), Mt. Ararat (1930), and Dersim (1937-8): 'Their Impact on the Development of the Turkish Air Force and on Kurdish and Turkish Nationalism', Die Welt des Islam, New Ser., Vol.40, Issue 1, Mart 2000, s. 82
- ^ Karaca, Emin (2003). Ağrı Eteklerinde İsyan - Bir Kürt Ayaklanmasının Anatomisi. İstanbul: KaraKutu Yayınları. ss. 100-101. ISBN .
- ^ Olson, R., The Kurdish Rebellions of Sheikh Said (1925), Mt. Ararat (1930), and Dersim (1937-8): Their Impact on the Development of the Turkish Air Force and on Kurdish and Turkish Nationalism, Die Welt des Islam, New Ser., Vol.40, Issue 1, March 2000, pp.83,84,85,86,88
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Ucuncu Agri Harekati ya da Ucuncu Agri Ayaklanmasi 11 Haziran 1930 da Turk ordusu ayaklanmaya karsilik verdi Hoybun orgutu bu ayaklanma icin diger Kurtlerin acilen destek cagrisinda bulundu Bu ayaklanma cogunlugu Kirmanci Kurtlerinden olanlar tarafindan yapilmistir Kirmancilerin sayisi Dersimlilerin sayisindan fazlaydi Cunku Hoybun un cagrisina Turk askeri Igdir Van civarinda ani karsilik vermistir ve destek cok kucuk bir alanda olmustur Turkler gecici olarak Agri ya yaptiklari hucumu durdurmuslardir Isyancilar cok fazla sayida olan Turk askerlerince bertaraf edilmislerdir Ucuncu Agri HarekatiAgri ayaklanmalariTarih7 14 Eylul 1930BolgeAgri Dagi AgriSebepIsyani bastirmakSonucIsyancilarin cekilisiTaraflarTurkiyeAgri Milli HareketiKomutanlar ve liderlerIhsan Nuri Ayaklanmanin kumandani Ihsan Nuri Pasa Turk Hava birliklerinin Agri Dagi ayaklanmasini bertaraf etmesindeki rolunu konu alan ve basligi La Revolte de L Agridagh Agri Dagi Isyani olan bir kitap yazdi 1930 yilinin yazinda Turk ucaklari Agri dagini her yonden bombaliyordu Ihsan Nuri Pasa ya gore Turk ucaklarinin ustunlugu isyancilarin demoralize olmasina ve buna bagli olarak da teslim olmasina neden oldu Ayaklanma boyunca Turk ucaklari birkac Kurt asiret ve koyunu bombaladi Ornegin Helikanli ve Herki asiretleri 18 Agustos 1939 da kaynak belirtilmeli bombalandi Asi koyler devamli olarak bombalandi Ikincisi de 2 ve 29 Agustos ta oldu 12 ve 19 Haziran 1930 da Kurt pozisyonlari asiri derecede bombalaniyordu Kurtler Agri daginin daha ust bolumlerine geri cekildiler 9 Haziran tarihli Cumhuriyet Gazetesi Turk ucaklarinin Agri dagini Yagmur gibi bombaliyor haberini yayinladi Bombardimandan kacan Kurtler canli olarak ele gecirildi 13 Haziran da Zilan daki ayaklanma bastirildi Ayaklanmayi bastirmada 10 15 hava bolugu kullanildi 16 Haziran da 2 Turk ucagi dusuruldu ve icindeki iki pilot da isyanci tarafindan olduruldu Hava bombardimani birkac gun devam etti ve isyanci gucleri 5 000 metre yukseklige cekildiler 21 Haziran da yapilan bombardimanda bircok isyanci yok edildi Bu operasyonlar sirasinda Turkiye ordusu 66 000 asker ve 100 ucaga sahipti Isyancilara karsi yapilan bu mucadele 17 Eylul 1930 da sona erdi Agri ayaklanmasi 1931 de bertaraf edildi ve Turkiye bolgedeki hakimiyetine devam etti Kaynakca Ethnic Differentiation among the Kurds 2 Haziran 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 10 Kasim 2008 waideh Wadie 1960 The Kurt Nationalist Hareketi Kokeni ve Gelismesi Basilmamis Phd tezi Ihsan Nuri Pasa La Revolte de L Agridagh Ismet Serif Vanli nin giris bolumuyle da 1985 te basildi Turkceye Agri Dagi Isyani Med Basimevi Istanbul 1992 pp 98 105 131 141 156 ve 164 Olson R The Kurdish Rebellions of Sheikh Said 1925 Mt Ararat 1930 and Dersim 1937 8 Their Impact on the Development of the Turkish Air Force and on Kurdish and Turkish Nationalism Die Welt des Islam New Ser Vol 40 Issue 1 March 2000 p 81 Olson R The Kurdish Rebellions of Sheikh Said 1925 Mt Ararat 1930 and Dersim 1937 8 Their Impact on the Development of the Turkish Air Force and on Kurdish and Turkish Nationalism Die Welt des Islam New Ser Vol 40 Issue 1 Mart 2000 s 82 Karaca Emin 2003 Agri Eteklerinde Isyan Bir Kurt Ayaklanmasinin Anatomisi Istanbul KaraKutu Yayinlari ss 100 101 ISBN 975 8658 38 7 Olson R The Kurdish Rebellions of Sheikh Said 1925 Mt Ararat 1930 and Dersim 1937 8 Their Impact on the Development of the Turkish Air Force and on Kurdish and Turkish Nationalism Die Welt des Islam New Ser Vol 40 Issue 1 March 2000 pp 83 84 85 86 88