Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Üçüncü göz kapağı ya da niktitatif membran bazı hayvanlarda bulunan ve gözü koruma ya da nemlendirme işlevi gören saydam ya da yarı saydam üçüncü bir göz kapağıdır. Bazı sürüngenlerde, kuşlarda ve köpekbalıklarında tam işlevli olabilen üçüncü göz kapağı memelilerin çoğunda ise gözün köşesinde körelmiş olarak küçük bir kısmı kalmıştır. Develer, , yüzgeçayaklılar ve yerdomuzları gibi bazı memelilerin ise üçüncü göz kapakları tam işlevlidir. Bilimsel terminolojide , membrana nictitans ya da palpebra tertia olarak kullanılır.
Tam işlevli üçüncü göz kapakları balıklarda, amfibilerde, sürüngenlerde, kuşlarda ve memelilerde bulunur ancak primatlarda nadiren görülür. İnsanlarda görülen plica semilunaris ve bağlantılı olan kaslar diğer memeliler ve omurgalılarda görülen üçüncü göz kapakları ile homolog organlardır. Primat türlerinin çoğunda plica semilunaris bulunur ve makimsiler ile lorisiler de ise tam işlevli üçüncü göz kapakları vardır.
Alt ve üst göz kapaklarının aksine üçüncü göz kapağı göz küresi üzerinde yatay olarak hareket eder. Normalde saydamdır. Kunduzlar ve manatiler gibi su altına dalan bazı hayvanlarda gözü su altında korumak için kapatırken gibi başka su altına dalan hayvanlarda ise kum ya da başka birikintileri gözden çıkarmak için karada iken işlev görür. Hayvanların çoğunda işlevi gözdeki yabancı maddeleri çıkarmaya yardımcı olmaktır. Yırtıcı kuşlarda aynı zamanda yavrularını beslerken ebeveynlerin gözlerini yavruların gaga darbelerinden korur. Bayağı doğanlar yaklaşık 320 km/h'lik hızla dalış yaptıklarında üçüncü göz kapakları açılıp kapanarak yabancı maddeleri dışarı atarken gözün de nemlenmesini sağlar. Kutup ayılarında, üçüncü göz kapağı gözleri kar körlüğüne karşı korur. Köpekbalıklarında, avlarına saldırırken kapanarak gözlerini korur. Ağaçkakanlar, ağacın gövdesine gagalarıyla vurmadan bir milisaniye önce üçüncü göz kapaklarını kapatarak sarsıntı kaynaklı retina hasarlarını önlerler.
Kedilerde ve köpeklerde üçüncü gözkapağının çok fazla kas demeti bulunmaz ve bu nedenle de normalde görünmez. Sürekli görünür halde olması ise bir sağlık sorunu olduğuna işarettir. Ancak sağlıklı bir hayvan uyurken nazik bir şekilde gözünün açılması sırasında görünür hale gelir. Bazı köpek ırklarında üçüncü göz kapağı dışarı doğru sarkmaya meyillidir ve bu duruma kiraz göz denir. Kiraz gözün sebebi üçüncü göz kapağı bezinin sarkmasıdır. Bu bez bazı hayvanlarda gözyaşı sıvısının %50'sini üretir. Başka hayvanlarda da Harder bezi adı verilen başka bir bez mevcuttur. Kuşlar üçüncü göz kapaklarını kontrol edebilirler.
Bazı türlerde, göz küresine gelen herhangi bir dürtüde (mesela hava üflenmesi gibi) üçüncü göz kapağı refleks olarak kapanır. Bu refleks tavşanlarda üzerinde yapılan klasik koşullanma deneylerinde yaygın olarak kullanılır.
Notlar
- ^ Butler, Ann B.; William, Hodos (2 Eylül 2005). Comparative Vertebrate Neuroanatomy: Evolution and Adaptation. John Wiley & Sons. s. 215. ISBN .
- ^ Why do cats have an inner eyelid as well as outer ones? 2 Ağustos 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Scientific American. 20 Kas 2006.
- ^ The Eye: Basic Sciences in Practice by John V. Forrester, p. 82 1 Ocak 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Osman Hill, W. C. (1953). Primates Comparative Anatomy and Taxonomy I—Strepsirhini. Edinburgh Univ Pubs Science & Maths, No 3. Edinburgh University Press. s. 13. OCLC 500576914.
- ^ Ankel-Simons, F. (2007). Primate Anatomy (3.3yayıncı = Academic Press bas.). s. 471. ISBN .
- ^ Wygnanski-Jaffe T, Murphy CJ, Smith C, Kubai M, Christopherson P, Ethier CR, Levin AV. (2007) Protective ocular mechanisms in woodpeckers Eye 21, 83–89.
- ^ Why do cats have an extra eyelid? 1 Ocak 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Guru Magazine. 7 Feb 2013. (Accessed 26 Mar 2013)
- ^ Frans C. Stades, Milton Wyman, Michael H. Boevé, Willy Neumann, Bernhard Spiess. Ophthalmology for the Veterinary Practitioner. 105–106 4 Haziran 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Gormezano, I. N. Schneiderman, E. Deaux, and I. Fuentes (1962) Nictitating Membrane: Classical Conditioning and Extinction in the Albino Rabbit Science 138:33–34.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Ucuncu goz kapagi ya da niktitatif membran bazi hayvanlarda bulunan ve gozu koruma ya da nemlendirme islevi goren saydam ya da yari saydam ucuncu bir goz kapagidir Bazi surungenlerde kuslarda ve kopekbaliklarinda tam islevli olabilen ucuncu goz kapagi memelilerin cogunda ise gozun kosesinde korelmis olarak kucuk bir kismi kalmistir Develer yuzgecayaklilar ve yerdomuzlari gibi bazi memelilerin ise ucuncu goz kapaklari tam islevlidir Bilimsel terminolojide membrana nictitans ya da palpebra tertia olarak kullanilir turu kusun ucuncu gozkapagi kapanirken Pamuk baliginin ucuncu goz kapagi Tam islevli ucuncu goz kapaklari baliklarda amfibilerde surungenlerde kuslarda ve memelilerde bulunur ancak primatlarda nadiren gorulur Insanlarda gorulen plica semilunaris ve baglantili olan kaslar diger memeliler ve omurgalilarda gorulen ucuncu goz kapaklari ile homolog organlardir Primat turlerinin cogunda plica semilunaris bulunur ve makimsiler ile lorisiler de ise tam islevli ucuncu goz kapaklari vardir Alt ve ust goz kapaklarinin aksine ucuncu goz kapagi goz kuresi uzerinde yatay olarak hareket eder Normalde saydamdir Kunduzlar ve manatiler gibi su altina dalan bazi hayvanlarda gozu su altinda korumak icin kapatirken gibi baska su altina dalan hayvanlarda ise kum ya da baska birikintileri gozden cikarmak icin karada iken islev gorur Hayvanlarin cogunda islevi gozdeki yabanci maddeleri cikarmaya yardimci olmaktir Yirtici kuslarda ayni zamanda yavrularini beslerken ebeveynlerin gozlerini yavrularin gaga darbelerinden korur Bayagi doganlar yaklasik 320 km h lik hizla dalis yaptiklarinda ucuncu goz kapaklari acilip kapanarak yabanci maddeleri disari atarken gozun de nemlenmesini saglar Kutup ayilarinda ucuncu goz kapagi gozleri kar korlugune karsi korur Kopekbaliklarinda avlarina saldirirken kapanarak gozlerini korur Agackakanlar agacin govdesine gagalariyla vurmadan bir milisaniye once ucuncu goz kapaklarini kapatarak sarsinti kaynakli retina hasarlarini onlerler insanlarda ucuncu goz kapaginin korelmis halidir Kedilerde ve kopeklerde ucuncu gozkapaginin cok fazla kas demeti bulunmaz ve bu nedenle de normalde gorunmez Surekli gorunur halde olmasi ise bir saglik sorunu olduguna isarettir Ancak saglikli bir hayvan uyurken nazik bir sekilde gozunun acilmasi sirasinda gorunur hale gelir Bazi kopek irklarinda ucuncu goz kapagi disari dogru sarkmaya meyillidir ve bu duruma kiraz goz denir Kiraz gozun sebebi ucuncu goz kapagi bezinin sarkmasidir Bu bez bazi hayvanlarda gozyasi sivisinin 50 sini uretir Baska hayvanlarda da Harder bezi adi verilen baska bir bez mevcuttur Kuslar ucuncu goz kapaklarini kontrol edebilirler Bazi turlerde goz kuresine gelen herhangi bir durtude mesela hava uflenmesi gibi ucuncu goz kapagi refleks olarak kapanir Bu refleks tavsanlarda uzerinde yapilan klasik kosullanma deneylerinde yaygin olarak kullanilir Notlar Butler Ann B William Hodos 2 Eylul 2005 Comparative Vertebrate Neuroanatomy Evolution and Adaptation John Wiley amp Sons s 215 ISBN 9780471733836 Why do cats have an inner eyelid as well as outer ones 2 Agustos 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde Scientific American 20 Kas 2006 The Eye Basic Sciences in Practice by John V Forrester p 82 1 Ocak 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde Osman Hill W C 1953 Primates Comparative Anatomy and Taxonomy I Strepsirhini Edinburgh Univ Pubs Science amp Maths No 3 Edinburgh University Press s 13 OCLC 500576914 Ankel Simons F 2007 Primate Anatomy 3 3yayinci Academic Press bas s 471 ISBN 0 12 372576 3 Wygnanski Jaffe T Murphy CJ Smith C Kubai M Christopherson P Ethier CR Levin AV 2007 Protective ocular mechanisms in woodpeckers Eye 21 83 89 Why do cats have an extra eyelid 1 Ocak 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde Guru Magazine 7 Feb 2013 Accessed 26 Mar 2013 Frans C Stades Milton Wyman Michael H Boeve Willy Neumann Bernhard Spiess Ophthalmology for the Veterinary Practitioner 105 106 4 Haziran 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde Gormezano I N Schneiderman E Deaux and I Fuentes 1962 Nictitating Membrane Classical Conditioning and Extinction in the Albino Rabbit Science 138 33 34