Latin alfabesi Ğğ harfi | |
Ğ | ğ |
Ğ | ğ |
Ğ, (küçük harfle ğ) Latin alfabesinden türetilen Türk, Azeri ve Kazak alfabelerinde; ayrıca Kırım Tatarcası, Çerkesçe, Lazca ve Tatarcanın yazımında kullanılan Latin kökenli alfabelerde de bulunan bir harftir. Kullanıldığı yazı dizgelerinde ötümlü artdamaksıl sürtünmeli ünsüz olan /ɣ/, ötümlü artdamaksıl sürtünmesiz ünsüz /ɰ/ veya ötümlü küçükdilsil sürtünmeli ünsüz /ʁ/ seslerini temsilen yer almaktadır.
Türkçenin öncülü olan dil değişkelerinde var olan ötümlü artdamaksıl sürtünmeli ünsüz /ɣ/ sesin İstanbul Türkçesinde kaybolması nedeniyle standart kabul edilen bu değişkede başka sesleri veya süreçleri temsil eder hâle dönüşmüştür. Anadil konuşucularından <ğ>'nin sesletilmesi istendiğinde verilen yanıt tipik olarak /ɣ/ olmakta, dikkatli konuşmada da sıklıkla ötümlü artdamaksıl sürtünmesiz ünsüz /ɰ/ olarak üretilmektedir.
Ses değerini büyük ölçüde yitirmiş olduğu ve Türkçede ünlü aralığına izin verilmediği için bu aralıkların giderilmesi için çeşitli sesbilimsel süreçler işletilir ve bu süreçler farklı etkilere neden olur:
- Sözcük sonu konumunda ve arka ünlüleri takip ettiği seslem sonu konumda kendisinden önce gelen ünlünün uzamasına neden olur: dağlar ; sığ
- Ön ünlüleri takip ettiği seslem sonu konumda alternatif olarak ötümlü damaksıl sürtünmesiz ünsüz /j/ ile karşılanabilir: değnek ;
- Kendisinden önce gelen ünlüler aynı ve arka ünlüyse, bu ünlü aralığını gidermek için iki strateji kullanılabilir:
- İki ünlü birleşerek tek bir uzun ünlü olarak gerçekleşir: sığınak
- Aralığı gidermek için /ɰ/ eklenir: sığınak
- Kendisinden önce gelen ünlüler aynı ve ön ünlüyse, bu ünlü aralığını gidermek için yine iki strateji kullanılabilir:
- İki ünlü birleşerek tek bir uzunlu ünlü olarak gerçekleşir: sevdiğim
- Aralığı gidermek için /j/ eklenir:
- Kendisinden önce ve sonra gelen ünlüler farklıysa, ek stratejiler devreye girer:
- Ünlüler arkalık ve yuvarlaklık özelliklerini paylaşıyorlarsa (/e/-/i/ ikilisi istisna olmak kaydıyla);
- İkinci ünlü ilk ünlüyle benzeşerek uzun ünlü oluşturabilir: soğuk -> ; ağız -> ; göğüs ->
- Aralığı gidermek için /ɰ/ eklenir: soğuk -> ; ağız -> ; göğüs ->
- /e/-/i/ birleşimlerinde ise aralığı gidermek için /j/ eklenir: değin
- Ünlüler arkalık ve yuvarlaklık özelliklerini paylaşmıyorlarsa:
- Aralığı gidermek için /ɰ/ eklenir: soluğan ; sağistem ; göğem
- Ünlüler arkalık ve yuvarlaklık özelliklerini paylaşıyorlarsa (/e/-/i/ ikilisi istisna olmak kaydıyla);
Türkçede bir sözcüğün başına gelmeyen <ğ> harfi, Kırım Tatarcası ve Tatarcada bu konumda kullanılabilir. Örneğin Türkçedeki Abdullah adı Tatarcada Ğabdulla olarak yazılır. Bu dillerde <ğ> değişim geçirmemiş olarak /ɣ/ sesini karşılar. Kiril alfabesi ile geliştirilmiş sistemlerde <ғ> ya da <гъ> ile karşılanır.
Ayrıca bakınız
temel Latin alfabesi | |||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Aa | Bb | Cc | Dd | Ee | Ff | Gg | Hh | Ii | Jj | Kk | Ll | Mm | Nn | Oo | Pp | Rr | Ss | Tt | Uu | Vv | Ww | Xx | Yy | Zz | |
Özel işaret almış G harfi Ters şapka işaretini kullanan harfler • paleografi • türetimler • diyakritik • noktalama • rakamlar • |
Kaynakça
- ^ Göksel, Aslı; Kerslake, Celia (2005). (PDF). Routledge. ss. 7-8. ISBN . 8 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Kasım 2019.
- ^ a b Eker, Süer (2007). . İlmî Araştırmalar Dil ve Edebiyat İncelemeleri Dergisi, 24. s. 27, 34. ISSN 1304-9828. 11 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Kasım 2019.
- ^ a b Kabak, Barış (2007). "Hiatus resolution in Turkish: an underspecification account". Lingua, 117. ss. 1380-1381. 10 Kasım 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 10 Kasım 2019.
- ^ Clements, George N.; Keyser, Samuel Jay (1983). (PDF). Cambridge, MA: MIT Press. s. 68. 29 Mart 2017 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Kasım 2019.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Latin alfabesi Gg harfiG gG g G kucuk harfle g Latin alfabesinden turetilen Turk Azeri ve Kazak alfabelerinde ayrica Kirim Tatarcasi Cerkesce Lazca ve Tatarcanin yaziminda kullanilan Latin kokenli alfabelerde de bulunan bir harftir Kullanildigi yazi dizgelerinde otumlu artdamaksil surtunmeli unsuz olan ɣ otumlu artdamaksil surtunmesiz unsuz ɰ veya otumlu kucukdilsil surtunmeli unsuz ʁ seslerini temsilen yer almaktadir Turkcenin onculu olan dil degiskelerinde var olan otumlu artdamaksil surtunmeli unsuz ɣ sesin Istanbul Turkcesinde kaybolmasi nedeniyle standart kabul edilen bu degiskede baska sesleri veya surecleri temsil eder hale donusmustur Anadil konusucularindan lt g gt nin sesletilmesi istendiginde verilen yanit tipik olarak ɣ olmakta dikkatli konusmada da siklikla otumlu artdamaksil surtunmesiz unsuz ɰ olarak uretilmektedir Ses degerini buyuk olcude yitirmis oldugu ve Turkcede unlu araligina izin verilmedigi icin bu araliklarin giderilmesi icin cesitli sesbilimsel surecler isletilir ve bu surecler farkli etkilere neden olur Sozcuk sonu konumunda ve arka unluleri takip ettigi seslem sonu konumda kendisinden once gelen unlunun uzamasina neden olur daglar dɑːɫɑr sig sɯː On unluleri takip ettigi seslem sonu konumda alternatif olarak otumlu damaksil surtunmesiz unsuz j ile karsilanabilir degnek dejnec Kendisinden once gelen unluler ayni ve arka unluyse bu unlu araligini gidermek icin iki strateji kullanilabilir Iki unlu birleserek tek bir uzun unlu olarak gerceklesir siginak sɯːnɑk Araligi gidermek icin ɰ eklenir siginak sɯɰɯnɑk Kendisinden once gelen unluler ayni ve on unluyse bu unlu araligini gidermek icin yine iki strateji kullanilabilir Iki unlu birleserek tek bir uzunlu unlu olarak gerceklesir sevdigim sevdiːm Araligi gidermek icin j eklenir sevdijim Kendisinden once ve sonra gelen unluler farkliysa ek stratejiler devreye girer Unluler arkalik ve yuvarlaklik ozelliklerini paylasiyorlarsa e i ikilisi istisna olmak kaydiyla Ikinci unlu ilk unluyle benzeserek uzun unlu olusturabilir soguk souk gt so k agiz aɯz gt a z gogus ɟœys gt ɟœ s Araligi gidermek icin ɰ eklenir soguk souk gt soɰuk agiz aɯz gt aɰɯz gogus ɟœys gt ɟœɰys e i birlesimlerinde ise araligi gidermek icin j eklenir degin dɛjin Unluler arkalik ve yuvarlaklik ozelliklerini paylasmiyorlarsa Araligi gidermek icin ɰ eklenir solugan soluɰɑn sagistem sɑɰistɛm gogem ɟœɰɛm Turkcede bir sozcugun basina gelmeyen lt g gt harfi Kirim Tatarcasi ve Tatarcada bu konumda kullanilabilir Ornegin Turkcedeki Abdullah adi Tatarcada Gabdulla olarak yazilir Bu dillerde lt g gt degisim gecirmemis olarak ɣ sesini karsilar Kiril alfabesi ile gelistirilmis sistemlerde lt g gt ya da lt g gt ile karsilanir Ayrica bakinizƢtemel Latin alfabesiAa Bb Cc Dd Ee Ff Gg Hh Ii Jj Kk Ll Mm Nn Oo Pp Qq Rr Ss Tt Uu Vv Ww Xx Yy ZzOzel isaret almis G harfi Ǵǵ Gg Ĝĝ Ǧǧ Ġġ Gg GʻgʻTers sapka isaretini kullanan harflerǍǎ Cc Dd Ǧǧ Ȟȟ Ǩǩ Nn Rr Ss Tt Ǔǔ Zz Ǯǯ paleografi turetimler diyakritik noktalama rakamlar Kaynakca Goksel Asli Kerslake Celia 2005 PDF Routledge ss 7 8 ISBN 978 0415114943 8 Agustos 2017 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 10 Kasim 2019 a b Eker Suer 2007 Ilmi Arastirmalar Dil ve Edebiyat Incelemeleri Dergisi 24 s 27 34 ISSN 1304 9828 11 Kasim 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 11 Kasim 2019 a b Kabak Baris 2007 Hiatus resolution in Turkish an underspecification account Lingua 117 ss 1380 1381 10 Kasim 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 10 Kasim 2019 Clements George N Keyser Samuel Jay 1983 PDF Cambridge MA MIT Press s 68 29 Mart 2017 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 10 Kasim 2019