Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
İdealar Kuramı, felsefede önemli bir prensip olarak Platon tarafından ortaya atılmış ve episteme anlayışından doğmuştur. Gerçek bilginin temelinin ancak idealar dünyâsında bulunabileceği temeline dayanır.
Platon bunu mağara örneğiyle açıklar: Bir mağaranın girişinde durup arkası güneşe dönük olan kişi, güneşi hiç görmemiştir. Yalnızca önündeki mağara duvarına yansıyan kendi gölgesini görmektedir. Bu kişi duvardaki gölge ve ışığı gerçekliğin kendisi zanneder. Oysa gerçek, Güneş ve kendi bedenidir.
İdea nedir?
İdealar kuramı her ne kadar da en genel anlamda zihinde oluşan ve belirli anlayış formlarına dönüşen, bugün 'duyumsanamaz' görüşünü koruyan algılamalar dizisi olsa da idealar daha çok basitçe, yaşantımızın, bellekteki akışının kendimiz tarafından ve tarafımızdan olmayan bir dizi denetim mekanizmalarının oluşturduğu bir çeşit sayısal kolajlar dizisidir. Bir başka deyişle zihin, belleğe kaydolan verileri saklar ve biz bellek bölümünün gücüne ve seçiciliğine bağlı kalarak istencimiz veya beklentilerimiz ekseninde kimi veriler -yeni benzer veya olmayan bilgiler- oluştururuz. Zihinde doğan bu yeni bilgi bütünü, sonrasında dış dünya (nesneler dünyası) ile tutarlılıklarını ilişkilendirir. Ortaya çıkan bu düşünsel bütün, fiziksel ortam ile -zaman, onun içindeki gerçeklik, görelilik ve en önemlisi belleği ikna ediciliği ki bu, aynı zamanda fiziksel olana aykırı gelmemesi anlamı taşır- kendisini söz konusu gerçeklikte benimseten yeni bakış açısına verilen kuramın 'soyut' sistemlenen bilgiler dizisidir.
Kuramın temelleri
Eflâtun'un Herakleitosçu öğretiden alarak İdealar Kuramı'na taşıdığı "evrende değişmeyen ve aynı kalan hiçbir şey yoktur, her şey akar" mantığından çıkarımla, "mademki evrende değişmeyen hiçbir şey yoktur, o hâlde, gelip geçici bilgilerin (göreceli/relatif gerçeklerin) değişmez ilksiz ve sonsuz, hep aynı kalan asılları olması gereken gerçek bilgiler, (idealar) bu evrenin dışında bir yerlerde olmalıdır" sonucuna varmıştır. Eflâtun, bu düşünceleri ile felsefeye çok önemli boyutlar getirmiştir.
Eflâtun'un idealar kuramı, hem mantık, hem de metafizik içeriklidir.
- Kuramın mantıksal dizini, Parmenides'in, "Eğer dil bir saçmalık değilse, sözcükler bir anlam taşımalıdır. Üzerinde konuşulsun veya konuşulmasın, var olan nedenleri anlatmalıdır." savından yola çıkar. Örneğin, doğru olarak "bu at'tır" diyebileceğimiz pek çok hayvan vardır. Bir hayvan, atlara özgü genel yapıyı taşıdığında "at"tır. Dil, "at" gibi genel anlam içeren sözcükler olmaksızın yaşayamaz. Bu sözcük eğer bir şeyi betimliyorsa bu herhangi bir "at" değil, evrensel "at" kavramıdır. Bu kavram, herhangi bir at doğduğunda doğmaz, herhangi bir at öldüğünde de ölmez. Bir varlık da değildir. Uzayda bir yer kaplamadığı gibi, zaman ile de sınırlandırılamaz.
- Kuramın metafizik bölümüne göre "at" sözcüğü, belirli bir düşünsel (ideal) at'ı, Tanrı'nın yarattığı tek bir at'ı, ilk ve ana örneği, kalıbı betimler. Tek tek atlar, ideal at ile ortak bir yapıya sahiptirler. Bu ortaklık, az ya da çok eksiktir (kopya tam ve yetkin değildir). Bu yüzden tek bir at ideası ve çok sayıda at vardır. Düşünsel (ideal) at gerçek, tek tek atlar görüntüseldir.
- Temel düşünce yapısı itibarıyla "Batı metafiziği"nin kurucusu olarak anılan Eflâtun, bu düşünsel zincirin ilk halkası olarak kabul ettiği "ruhun ölmezliği" kavramını, alışılagelmiş mythos halinden soyutlayarak, daha sağlam temellere oturtması gerektiğini de hissetmiştir. Bu noktada, ruhun ölümsüzlüğü yanında, idealar dünyasından geldiğinin ve kökünün orada olduğunun da belirlenmesi gereklidir.
Konuyla ilgili yayınlar
- FAROUKI Nayla (2009) İdea Nedir? (Çeviren: Atakan Altınörs), İstanbul, Say yayınları
 | Felsefe ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
- ^ "Ömer Çaha - Siyasi Düşüncelere Giriş (say. 17)". 2 Ekim 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 1 Ekim 2015.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Idealar Kurami felsefede onemli bir prensip olarak Platon tarafindan ortaya atilmis ve episteme anlayisindan dogmustur Gercek bilginin temelinin ancak idealar dunyasinda bulunabilecegi temeline dayanir Platon bunu magara ornegiyle aciklar Bir magaranin girisinde durup arkasi gunese donuk olan kisi gunesi hic gormemistir Yalnizca onundeki magara duvarina yansiyan kendi golgesini gormektedir Bu kisi duvardaki golge ve isigi gercekligin kendisi zanneder Oysa gercek Gunes ve kendi bedenidir Idea nedir Idealar kurami her ne kadar da en genel anlamda zihinde olusan ve belirli anlayis formlarina donusen bugun duyumsanamaz gorusunu koruyan algilamalar dizisi olsa da idealar daha cok basitce yasantimizin bellekteki akisinin kendimiz tarafindan ve tarafimizdan olmayan bir dizi denetim mekanizmalarinin olusturdugu bir cesit sayisal kolajlar dizisidir Bir baska deyisle zihin bellege kaydolan verileri saklar ve biz bellek bolumunun gucune ve seciciligine bagli kalarak istencimiz veya beklentilerimiz ekseninde kimi veriler yeni benzer veya olmayan bilgiler olustururuz Zihinde dogan bu yeni bilgi butunu sonrasinda dis dunya nesneler dunyasi ile tutarliliklarini iliskilendirir Ortaya cikan bu dusunsel butun fiziksel ortam ile zaman onun icindeki gerceklik gorelilik ve en onemlisi bellegi ikna ediciligi ki bu ayni zamanda fiziksel olana aykiri gelmemesi anlami tasir kendisini soz konusu gerceklikte benimseten yeni bakis acisina verilen kuramin soyut sistemlenen bilgiler dizisidir Kuramin temelleriEflatun un Herakleitoscu ogretiden alarak Idealar Kurami na tasidigi evrende degismeyen ve ayni kalan hicbir sey yoktur her sey akar mantigindan cikarimla mademki evrende degismeyen hicbir sey yoktur o halde gelip gecici bilgilerin goreceli relatif gerceklerin degismez ilksiz ve sonsuz hep ayni kalan asillari olmasi gereken gercek bilgiler idealar bu evrenin disinda bir yerlerde olmalidir sonucuna varmistir Eflatun bu dusunceleri ile felsefeye cok onemli boyutlar getirmistir Eflatun un idealar kurami hem mantik hem de metafizik iceriklidir Kuramin mantiksal dizini Parmenides in Eger dil bir sacmalik degilse sozcukler bir anlam tasimalidir Uzerinde konusulsun veya konusulmasin var olan nedenleri anlatmalidir savindan yola cikar Ornegin dogru olarak bu at tir diyebilecegimiz pek cok hayvan vardir Bir hayvan atlara ozgu genel yapiyi tasidiginda at tir Dil at gibi genel anlam iceren sozcukler olmaksizin yasayamaz Bu sozcuk eger bir seyi betimliyorsa bu herhangi bir at degil evrensel at kavramidir Bu kavram herhangi bir at dogdugunda dogmaz herhangi bir at oldugunde de olmez Bir varlik da degildir Uzayda bir yer kaplamadigi gibi zaman ile de sinirlandirilamaz Kuramin metafizik bolumune gore at sozcugu belirli bir dusunsel ideal at i Tanri nin yarattigi tek bir at i ilk ve ana ornegi kalibi betimler Tek tek atlar ideal at ile ortak bir yapiya sahiptirler Bu ortaklik az ya da cok eksiktir kopya tam ve yetkin degildir Bu yuzden tek bir at ideasi ve cok sayida at vardir Dusunsel ideal at gercek tek tek atlar goruntuseldir Temel dusunce yapisi itibariyla Bati metafizigi nin kurucusu olarak anilan Eflatun bu dusunsel zincirin ilk halkasi olarak kabul ettigi ruhun olmezligi kavramini alisilagelmis mythos halinden soyutlayarak daha saglam temellere oturtmasi gerektigini de hissetmistir Bu noktada ruhun olumsuzlugu yaninda idealar dunyasindan geldiginin ve kokunun orada oldugunun da belirlenmesi gereklidir Konuyla ilgili yayinlarFAROUKI Nayla 2009 Idea Nedir Ceviren Atakan Altinors Istanbul Say yayinlariFelsefe ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz Omer Caha Siyasi Dusuncelere Giris say 17 2 Ekim 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 1 Ekim 2015