İl-İtmiş Bilge Kağatun (Eski Çince: 骨咄祿婆匐米瑞可敦, Pinyin: Ku-to-lu Mǐ ruì P’o-fu K’e-tun), hukuki olarak Göktürk Kağanlığı'nın son hükümdarıdır. Çince adı P'o-f'o'dur. Bu adın Eski Türklerde "dirayetli" anlamında kullanılan "Bügü" ismi olabileceği düşünülmüştür. Pelliot ise söz başındaki p harfinin Eski Çincede *s olduğunu savunarak GökTürkçe *Sebeg unvanına denk geldiğini ileri sürmüştür. Aslen ülkeyi hiçbir zaman yönetmemiştir. Tonyukuk'un kızı, Bilge Kağan'ın eşi, Bilge Kutluk Tengri Kağan'ın annesidir
İl-İtmiş Bilge Kağatun | |
---|---|
Eş(ler)i | Bilge Kağan |
Hanedan | Aşide |
Babası | Tonyukuk |
Meslek | Hatun |
.[]
Yaşamı
II. Göktürk Kağanlığı'nda başdanışmanlık yapan Bilge Tonyukuk'un kızıdır. Göktürklerin soylu kabilelerinden Aşide sülalesindendir.Kulun Beg'in de >Çin tarafından mağlup edilmesiyle birlikte; II. Göktürk Devleti tamamen dağılmıştır. Bunun üzerine Bilge Kağatun, Çin'e sığınmıştır. Burada kendisine prenses unvanı verilmiş, Çin hükümdarı tarafından Türk boylarının hükümdarı olarak atanmıştır.
Bilge Kağan cinayeti ile ilişkisi
Türk araştırmacı Ahmet Akyol'un iddiasına göre Bilge Kağan cinayetinin faili Buyruk Çor değildir. Ona göre, bu cinayeti işleyen kişi İl-İtmiş Bilge'dir. Bu iddiaya göre, Çinlilerle büyük bir ticaret anlaşması yapmaya hazırlanan Bilge Kağan, bu anlaşma sayesinde Çinli bir prensesle evlenmek istemiştir. Bunun üzerine eşi tarafından zehirlenmiştir.
Kaynakça
- ^ Maier, Pieter (2007), Türkische Reiche
- ^ a b Erkoç, Hayrettin İhsan (2008), Eski Türklerde Devlet Teşkilâtı (Gök Türk Dönemi), Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler enstitüsü: Yükseklisans tezi, s. 36
- ^ a b Meydan Larousse (1985), Büyük Lûgat ve Ansiklopedi - 5. cilt - Sayfa 269.
- ^ Gabain, Eski Türkçenin Grameri, TDK Yayınları.
- ^ "Eski Türk Adlarının Çinceden Orijinal Hâline Çevrilmesi". 23 Mart 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Mart 2016.
- ^ Ahmet Taşağıl: Göktürkler, AKDTYK Yayınları, Ankara, 2012, ss.359-62
- ^ Ahmet Akyol. 1 Ağustos 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Nisan 2013.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Il Itmis Bilge Kagatun Eski Cince 骨咄祿婆匐米瑞可敦 Pinyin Ku to lu Mǐ rui P o fu K e tun hukuki olarak Gokturk Kaganligi nin son hukumdaridir Cince adi P o f o dur Bu adin Eski Turklerde dirayetli anlaminda kullanilan Bugu ismi olabilecegi dusunulmustur Pelliot ise soz basindaki p harfinin Eski Cincede s oldugunu savunarak GokTurkce Sebeg unvanina denk geldigini ileri surmustur Aslen ulkeyi hicbir zaman yonetmemistir Tonyukuk un kizi Bilge Kagan in esi Bilge Kutluk Tengri Kagan in annesidirIl Itmis Bilge KagatunEs ler iBilge KaganHanedanAsideBabasiTonyukukMeslekHatun kaynak belirtilmeli YasamiII Gokturk Kaganligi nda basdanismanlik yapan Bilge Tonyukuk un kizidir Gokturklerin soylu kabilelerinden Aside sulalesindendir Kulun Beg in de gt Cin tarafindan maglup edilmesiyle birlikte II Gokturk Devleti tamamen dagilmistir Bunun uzerine Bilge Kagatun Cin e siginmistir Burada kendisine prenses unvani verilmis Cin hukumdari tarafindan Turk boylarinin hukumdari olarak atanmistir Bilge Kagan cinayeti ile iliskisiTurk arastirmaci Ahmet Akyol un iddiasina gore Bilge Kagan cinayetinin faili Buyruk Cor degildir Ona gore bu cinayeti isleyen kisi Il Itmis Bilge dir Bu iddiaya gore Cinlilerle buyuk bir ticaret anlasmasi yapmaya hazirlanan Bilge Kagan bu anlasma sayesinde Cinli bir prensesle evlenmek istemistir Bunun uzerine esi tarafindan zehirlenmistir Kaynakca Maier Pieter 2007 Turkische Reiche a b Erkoc Hayrettin Ihsan 2008 Eski Turklerde Devlet Teskilati Gok Turk Donemi Hacettepe Universitesi Sosyal Bilimler enstitusu Yukseklisans tezi s 36 a b Meydan Larousse 1985 Buyuk Lugat ve Ansiklopedi 5 cilt Sayfa 269 Gabain Eski Turkcenin Grameri TDK Yayinlari Eski Turk Adlarinin Cinceden Orijinal Haline Cevrilmesi 23 Mart 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Mart 2016 Ahmet Tasagil Gokturkler AKDTYK Yayinlari Ankara 2012 ISBN 978 975 16 2460 4 ss 359 62 Ahmet Akyol 1 Agustos 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 7 Nisan 2013