Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
İmparatoriçe Aleksandra Rus-Müslüman Kız Mektebi (Rusça: Александрийское императорское женское русско-мусульманское училище; Azerice: Aleksandra imperator rus-müsəlman qız məktəbi), Bakü’de Müslüman kızların eğitim görmesi için Hacı Zeynel Abidin Tağıyev tarafından kurulan ve 1901-1918 yılları arasında hizmet vermiş olan yatılı okuldur. Bakü Müslüman Kız Mektebi ve Tağıyev’in Kız Mektebi olarak da bilinir.
Rus İmparatorluğu’nda açılmış ilk Müslüman kız okuludur. Okulda Kafkasya’nın her tarafından yedi yaşından itibaren alınan öğrenciler dört yıl eğitim görmekteydi. Okulun eğitim süresi önce beş yıla, sonra altı yıla çıkmış ve ardından lise haline dönüşmüştür. Eğitim müfredatında; Azerbaycan Türkçesi ve Rusça, edebiyat, matematik, fizik, tarih, coğrafya, anatomi, dini ilimler, sağlık bilgisi, güzel sanatlar ve müzik dersleri bulunmaktaydı.
Hacı Zeynel Abidin Tağıyev’in 1901 yılında kurduğu okul, 1918’de Rus bolşevik ihtilalinin getirdiği zorluklar sebebi ile faaliyetine ara verdi. 1920 yılında Аzerbаycаn'ın XI. Ordu tarafından işgal edilmesinden sonra Tağıyev’in malı mülkü elinden alınmış ve himayesinde bulunan kız okulu da faaliyetini durdurmak zorunda kalmıştır.
Okul binası günümüzde Azerbaycan Millî İlimler Akademisi olarak kullanılır. 1918 yılında kurulan Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti’nin ilk parlamento toplantısı bu binanın salonunda yapılmıştır.
Tarihçe
1860’lı yıllarda Anadolu’yu gezen ve vakıf sistemine hayranlık duyan hayırsever iş insanı Tağıyev’in ısrarı sonucu Azerbaycan aydını ve zengin işadamları bir vakıf meydana getirerek bu okulu kurmuşlardır.
III. Aleksander çar olduğunda Hacı Zeynel Abidin bir dilekçe yazarak Müslüman kızların anadillerinde okuyabilmeleri için Bakü’de bir mektep açılmasına izin verilmesini istemiş, bu talep reddedilmişti. Hacı Zeynel Abidin, II. Nikolay tahta çıktığında izin almak için yeniden girişimde bulundu. Taç giyme merasimi sırasında Nikolay’ın eşi Aleksandra Fyodorovna’ya dilekçe sundu. Tüm masrafları karşılayacağını belirterek bankaya bu amaçla yüksek tutarda para yatırdı. 1896’da gerekli izinler alındı ve inşaat başladı.
Hacı Zeynel Abidin bu arda oğlunu Mekke, Medine, Kerbela, Horasan, Kahire, İstanbul ve Tahran’a göndererek kızların erkekler gibi fen alanında eğitim veren okullarda okumasında sakınca olmadığına dair din âlimlerinden imza ve mühürle onaylanmış fetvalar getirtti. Kızlar için okul açılmasını uygun bulmayan din âlimlerini ikna için kadın doktorlara, öğretmenlere olan ihtiyacı anlatmak üzere toplantılar düzenledi; toplumu bu okulun gerekliliğine inandırdı.
Okul binası Bakû’nün merkezi caddelerinden birinde 1896–1901 yılları arasında inşa edildi. İnşaatın maliyeti 183.000 manat olarak gerçekleşti.
Okulun açılmasıyla ilgili resmi kararname 19 Mayıs 1898’de tasdik oldu. Okulun İmparatoriçe Aleksandra Fyodorovna adına adıyla açılmasına izin verildi. Eylül 1901’de bütün hazırlıklar tamamlanmasına rağmen yeterli sayıda öğrenci başvurmadığı için okul açılamadı. Bakü ve diğer şehirlerde ailelerle kızlarını okula göndermeye ikna için toplantılar yapıldıktan sonra öğrenci başvuruları sağlandı. Okul, 7 Ekim 1901 günü gerçekleşen resmi törenle açıldı.
Kafkas Tahsil Dairesi’ne bağlı ilkokul düzeyinde bir eğitim kurumu olarak hizmete giren okul, dört yıllıktı. İki yıl sonra eğitim süresi beş yıla; sonra altı yıla çıkarıldı ve ardından liseye dönüştü.
Okula olan rağbet zamanla artmış ve Azerbaycan ile Kafkasya'dan seçkin ailelerin kızları bu okulda eğitim görmüşlerdir. Okul halk arasında “Tağıyev’in Kız Mektebi” ve “Necip Kızlar Mektebi” olarak anılmıştır.
1918’de Bakü şehri ve civarında Azeri sivillere yönelik katliamların gerçekleştiği Mart Olayları sırasında okulun eğitimine ara verildi. 1918 yılında kurulan Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti’nin ilk parlamento toplantısı okulun salonunda yapıldı.
1920 yılında Аzerbаycаn’ın XI. Оrdu tarafından işgal edilmesiyle Tağıyev’in malı mülkü elinden alındı ve onun himayesindeki okul kapanmak zorunda kaldı.
Kaynakça
- ^ (PDF). 2 Nisan 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mart 2015.
Galeri
-
![image]()
Öğrenci ve öğretmenler, 1902 -
![image]()
Nakış dersleri -
![image]()
Zeynelabidin Tağıyev, eşi Sona Hanım, Hasan bey Zardabi, eşi Hanifa Malikova, Alimardan Topchubashov ve öğrenciler
-
![image]()
Nakış dersleri, 1911 -
![image]()
1911 yılında okulda dersler. Tahtada "İlk Tatar Okulu" yazılı (20. yy. başında Azerbaycanlılara Tatar denirdi.) -
![image]()
Okul müdürü Hanifa Malikova öğrenciler arasında
Dış bağlantılar
| Wikimedia Commons'ta İmparatoriçe Aleksandra Rus-Müslüman Kız Mektebi ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Imparatorice Aleksandra Rus Musluman Kiz Mektebi Rusca Aleksandrijskoe imperatorskoe zhenskoe russko musulmanskoe uchilishe Azerice Aleksandra imperator rus muselman qiz mektebi Baku de Musluman kizlarin egitim gormesi icin Haci Zeynel Abidin Tagiyev tarafindan kurulan ve 1901 1918 yillari arasinda hizmet vermis olan yatili okuldur Baku Musluman Kiz Mektebi ve Tagiyev in Kiz Mektebi olarak da bilinir Bosievik Ihtilali oncesinde okul binasiAzerbaycan Milli Ilimler Akademisi El Yazmalari Enstitusu binasi Rus Imparatorlugu nda acilmis ilk Musluman kiz okuludur Okulda Kafkasya nin her tarafindan yedi yasindan itibaren alinan ogrenciler dort yil egitim gormekteydi Okulun egitim suresi once bes yila sonra alti yila cikmis ve ardindan lise haline donusmustur Egitim mufredatinda Azerbaycan Turkcesi ve Rusca edebiyat matematik fizik tarih cografya anatomi dini ilimler saglik bilgisi guzel sanatlar ve muzik dersleri bulunmaktaydi Haci Zeynel Abidin Tagiyev in 1901 yilinda kurdugu okul 1918 de Rus bolsevik ihtilalinin getirdigi zorluklar sebebi ile faaliyetine ara verdi 1920 yilinda Azerbaycan in XI Ordu tarafindan isgal edilmesinden sonra Tagiyev in mali mulku elinden alinmis ve himayesinde bulunan kiz okulu da faaliyetini durdurmak zorunda kalmistir Okul binasi gunumuzde Azerbaycan Milli Ilimler Akademisi olarak kullanilir 1918 yilinda kurulan Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti nin ilk parlamento toplantisi bu binanin salonunda yapilmistir Tarihce1860 li yillarda Anadolu yu gezen ve vakif sistemine hayranlik duyan hayirsever is insani Tagiyev in israri sonucu Azerbaycan aydini ve zengin isadamlari bir vakif meydana getirerek bu okulu kurmuslardir III Aleksander car oldugunda Haci Zeynel Abidin bir dilekce yazarak Musluman kizlarin anadillerinde okuyabilmeleri icin Baku de bir mektep acilmasina izin verilmesini istemis bu talep reddedilmisti Haci Zeynel Abidin II Nikolay tahta ciktiginda izin almak icin yeniden girisimde bulundu Tac giyme merasimi sirasinda Nikolay in esi Aleksandra Fyodorovna ya dilekce sundu Tum masraflari karsilayacagini belirterek bankaya bu amacla yuksek tutarda para yatirdi 1896 da gerekli izinler alindi ve insaat basladi Haci Zeynel Abidin bu arda oglunu Mekke Medine Kerbela Horasan Kahire Istanbul ve Tahran a gondererek kizlarin erkekler gibi fen alaninda egitim veren okullarda okumasinda sakinca olmadigina dair din alimlerinden imza ve muhurle onaylanmis fetvalar getirtti Kizlar icin okul acilmasini uygun bulmayan din alimlerini ikna icin kadin doktorlara ogretmenlere olan ihtiyaci anlatmak uzere toplantilar duzenledi toplumu bu okulun gerekliligine inandirdi Okul binasi Baku nun merkezi caddelerinden birinde 1896 1901 yillari arasinda insa edildi Insaatin maliyeti 183 000 manat olarak gerceklesti Okulun acilmasiyla ilgili resmi kararname 19 Mayis 1898 de tasdik oldu Okulun Imparatorice Aleksandra Fyodorovna adina adiyla acilmasina izin verildi Eylul 1901 de butun hazirliklar tamamlanmasina ragmen yeterli sayida ogrenci basvurmadigi icin okul acilamadi Baku ve diger sehirlerde ailelerle kizlarini okula gondermeye ikna icin toplantilar yapildiktan sonra ogrenci basvurulari saglandi Okul 7 Ekim 1901 gunu gerceklesen resmi torenle acildi Kafkas Tahsil Dairesi ne bagli ilkokul duzeyinde bir egitim kurumu olarak hizmete giren okul dort yillikti Iki yil sonra egitim suresi bes yila sonra alti yila cikarildi ve ardindan liseye donustu Okula olan ragbet zamanla artmis ve Azerbaycan ile Kafkasya dan seckin ailelerin kizlari bu okulda egitim gormuslerdir Okul halk arasinda Tagiyev in Kiz Mektebi ve Necip Kizlar Mektebi olarak anilmistir 1918 de Baku sehri ve civarinda Azeri sivillere yonelik katliamlarin gerceklestigi Mart Olaylari sirasinda okulun egitimine ara verildi 1918 yilinda kurulan Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti nin ilk parlamento toplantisi okulun salonunda yapildi 1920 yilinda Azerbaycan in XI Ordu tarafindan isgal edilmesiyle Tagiyev in mali mulku elinden alindi ve onun himayesindeki okul kapanmak zorunda kaldi Kaynakca PDF 2 Nisan 2015 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 18 Mart 2015 GaleriOgrenci ve ogretmenler 1902 Nakis dersleri Zeynelabidin Tagiyev esi Sona Hanim Hasan bey Zardabi esi Hanifa Malikova Alimardan Topchubashov ve ogrenciler Nakis dersleri 1911 1911 yilinda okulda dersler Tahtada Ilk Tatar Okulu yazili 20 yy basinda Azerbaycanlilara Tatar denirdi Okul muduru Hanifa Malikova ogrenciler arasindaDis baglantilarWikimedia Commons ta Imparatorice Aleksandra Rus Musluman Kiz Mektebi ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir