II. Nikolay ya da Nikolay Aleksandroviç Romanov (Rusça: Никола́й II, Никола́й Алекса́ндрович Рома́нов, 18 Mayıs 1868 - 17 Temmuz 1918, Yekaterinburg), Romanov hanedanına mensup tüm Rusya İmparatoru, Polonya Çarı ve Finlandiya Büyük Prensi (1 Kasım 1894-15 Mart 1917), Albay (1892); buna ek olarak, İngiliz Filo Amirali (10 Haziran 1908) ve İngiliz Ordusu Saha Mareşali (31 Aralık 1915) idi. Saltanatı sırasında Rus İmparatorluğu, dünyanın önde gelen büyük güçlerinden biriydi ancak ekonomik ve askeri çöküşe geçti. Sovyet tarihçiler tarafından verdiği kararlar sebebiyle askeri yenilgilere ve milyonlarca insanın ölümüne yol açan zayıf ve beceriksiz bir lider olduğu ifade edildi. Batılı tarihçiler ise genel anlamda II. Nikolay'ı Sovyet sistemiyle eşdeğer gördü. Nikolai Tolstoy "Çar'ın rejimi hakkında birçok kötü şey vardı, ama otokrasiyi miras aldı, eylemleri şimdi perspektifte ve Sovyetler tarafından işlenen korkunç suçlarla karşılaştırıldığında görülüyor." ifadelerini kullandı.
II. Nikolay | |||||
---|---|---|---|---|---|
II. Nikolay (1909) | |||||
Rusya İmparatoru | |||||
Hüküm süresi | 1 Kasım 1894 - 15 Mart 1917 | ||||
Taç giymesi | 26 Mayıs 1896 | ||||
Önce gelen | III. Aleksandr | ||||
Sonra gelen | Monarşi kaldırıldı De facto : Georgi Lvov (Geçici Hükûmet Başkanı) | ||||
Veliaht(lar) | Nikolay Aleksandroviç Romanov (Kardeşi) Aleksey Nikolayeviç Romanov (Oğlu) | ||||
Doğum | 18 Mayıs 1868 Tsarskoye Selo, Rus İmparatorluğu | ||||
Ölüm | 17 Temmuz 1918 (50 yaşında) Yekaterinburg, Rusya SFSC | ||||
Defin | 17 Temmuz 1998 St. Peter ve Paul Katedrali, Sankt-Peterburg, Rusya SFSC | ||||
Eş(ler)i | Aleksandra Fyodorovna | ||||
Çocuk(lar)ı | Olga Tatyana Mariya Anastasya Aleksey | ||||
| |||||
Hanedan | Romanov Hanedanı | ||||
Babası | III. Aleksandr | ||||
Annesi | Maria Fyodorovna | ||||
Dini | Ortodoks | ||||
İmza |
İmparator olarak Nikolay, üst düzey yardımcılar Sergey Vitte ve Pyotr Stolypin tarafından teşvik edilen ekonomik ve politik reformlara sınırlı destek verdi, ancak güçlü aristokrat muhalefet bunların tamamen etkili olmasını engelledi. Dış kredilere ve Fransa ile yakın ilişkilere dayanan modernleşmeyi destekledi, ancak yeni parlamentoya (Duma) büyük roller vermeye direndi. Hodınka izdihamı, , Kanlı Pazar, 1905 Rus Devrimi'nin şiddetli baskıları, siyasi muhaliflerin baskısı ve Rus-Japon Savaşı'ndaki (1904-1905) yenilgi için algılanan sorumluluk nedeniyle eleştirildi. 'nun Tsushima Muharebesi'nde imha edildiği; Mançurya ve Kore üzerindeki Rus etkisinin kaybı ve Sahalin Adası'nın güneyinin Japon ilhakı bunlara örnektir.
Nikolay, Almanya'nın Ortadoğu'da nüfuz kazanma girişimlerine karşı koymak üzere tasarlanmış 1907 Britanya-Rusya Antantı imzaladı; Rusya ve Britanya İmparatorluğu arasındaki Büyük Oyunu sona erdirdi. Sırbistan'ı destekledi ve 30 Temmuz 1914'te Rus Ordusu'nun seferberliğini onayladı. Buna karşılık, Almanya 1 Ağustos 1914'te Rusya'ya ve müttefiki Fransa'ya 3 Ağustos 1914'te savaş ilan etti. Aristokrasi, aşağılanmış köylü rahip Grigori Rasputin'in Çar üzerindeki güçlü etkisinden endişe duyuyordu. Ciddi askeri kayıplar, cephede ve Rusya'da moralin çökmesine yol açtı ve 1917 Şubat Devrimi'nde Romanov Hanedanı'nın tahttan indirilmesine neden oldu. Nikolay kendisi ve oğlu adına tahttan feragat etti. Ardından kendisi ve ailesi Çarskoye Selo'daki 'nda ev hapsinde kaldı.1917 yazında Geçici Hükûmetin kararı ile Tobolsk'ta ailesi ve yakınları ile sürgüne gönderildi ve ertesi yıl 16/17 Temmuz 1918 gecesi, eşi, çocukları, aile hekimi, uşakları ve aşçısıyla birlikte Bolşevikler tarafından kurşuna dizilerek idam edildi.
1981'de Nikolay, karısı ve çocukları, New York'ta bulunan Rusya dışındaki Rus Ortodoks Kilisesi tarafından şehit olarak kabul edildi. Mezar yerleri 1979'da keşfedildi, ancak 1989'a kadar kabul edilmedi. Komünizmin çöküşünden sonra, ailenin kalıntıları çıkarıldı, DNA analizi ile tanımlandı ve 17 Temmuz 1998'de St.Petersburg'daki ayrıntılı bir devlet ve kilise törenine yeniden defnedildiler. 20 Ağustos 2000 yılında şehit olarak kabul görüldü ve Rus Ortodoks Kilisesi tarafından aziz ilan edildi.
Aile Bağları
II. Nikolay, 18 Mayıs 1868'de İmparator III. Aleksandr ve İmparatoriçe Maria Fyodorovna'nın en büyük oğlu olarak Çarskoye Selo'da Aleksandr Sarayı'nda dünyaya geldi. Baba tarafından II. Aleksandr'ın, anne tarafından ise Danimarka Kralı IX. Christian'ın torunuydu.Kardeşleri (1875-1960), (1878-1918), (1882-1960), (1869-1870) ve (1871-1899) ile birlikte altı kardeşlerdi. Babası III. Aleksandr'ın 1894'te ölümünden sonra, sıklıkla notlarında nostaljik olarak babasından bahsetti.Birbirlerine yolladıkları mektuplarında anlaşıldığı üzere annesine çok yakındı. Nikolay öncelikli olarak Alman ve Danimarka kökenliydi. Etnik olarak ise Ruslara, atası Büyük Petro'nun kızı olan Rusya Büyük Düşesi Anna Petrovna (1708-1728)'dan ulaşmaktaydı. İmparator Nikolay'ın, Avrupa'daki birçok hanedan ile kan bağı mevcuttu. Annesinin kardeşleri arasında VIII. Frederik Danimarka Kralı, I. Georgios Yunanistan kralı ve Alexandra (Kral VII. Edward'ın eşi) Britanya Kraliçesi idi. Ayrıca eşi Alexandra, Britanya Kraliçesi Victoria'nın torunu ve Alman İmparatoru II. Wilhelm ile İngiltere Kralı V. George'un birinci dereceden kuzenidir. Bununla birlikte II. Nikolay hem Kral VII. Haakon hem de Norveç Kraliçesi Maud'un yanı sıra Danimarka Kralı X. Christian ve Yunanistan Kralı I. Konstantin 'in birinci dereceden kuzeniydi. Çocukluğunda Nikolay, ebeveynleri ve kardeşleri ile birlikte büyükanne ve büyükbabalarını, ziyaret etmek için Danimarka'daki Fredensborg ve Bernstorff kraliyet saraylarına yıllık ziyaretler yaptı. Ziyaretler aynı zamanda annesinin kardeşlerinin de Birleşik Krallık, Almanya ve Yunanistan'dan aileleriyle birlikte geleceği için aile toplantıları olarak da hizmet etmiştir. 1883'te İngiliz kuzeni Prenses Victoria ile flört etti. 1873'te Nikolay, iki aylık, yarı resmi bir ziyaret için İngiltere'ye gitmek üzere annesi ve iki yaşındaki erkek kardeşi George'a eşlik etti.Londra'da Nikolay ve ailesi, Marlborough House'da kaldı.
Çareviç Nikolay
Büyükbabası Çar 'ın suikastının ardından Nikolay, babası 'ın tahta geçmesi ile birlikte Rus tahtının yeni mirasçısı oldu. Nikolay ve diğer aile üyeleri, saldırıdan sonra getirildiği St.Petersburg'daki Kış Sarayı'nda bulunan II. Aleksandr'ın cenazesine tanıklık ettiler. Güvenlik nedeniyle, yeni Çar ve ailesi birincil konutlarını şehir dışındaki Gatchina Sarayı'na taşıdılar ve sadece çeşitli tören işlevleri için başkente gitmekteydiler. Sosyal hayattan uzaklaşan izole edilmiş yaşam tarzı, sonunda Nikolay'ın İmparatorluğun tüm toplumsal katmanlarından kopmasına yol açtı. Nikolay, bu dönem de Çar danışmanı olan muhafazakâr-din adamı hukukçu 'in gözetiminde büyüdü. Pobedonostsev, Çareviç Nikolay'ın dünya görüşü üzerinde büyük bir etkiye sahipti. Batı liberalizmini reddetmekte ve Tanrı'nın lütfuna layık olmak için otokratik güce ihtiyaç olduğunu vurgulamaktaydı. İngiliz öğretmeninin eğitimi ve talimatı ile biraz kendinden emin olarak nitelendirilen Nikolay, sakin, kendini kontrol edebilen ve görev duygusu için erken yaşlarda beceriler geliştirdi, ancak bir hükümdarın faaliyetlerine çok az ilgi göstermekteydi.1885-1890 yılları arasında Nikolay, St.Petersburg Üniversitesi Hukuk Fakültesi'nde Siyaset bilimi ve ekonomi derslerine katıldı. Aynı zamanda memur kariyerine 19 yaşında başladı ve seçkin 'na katıldı. Orduya katılması, ilk kez akranlarıyla sürekli temas hâlinde olan Çareviç üzerinde özgürlükçü bir etkiye sahipti. Ardından kısa süre içinde albay rütbesine yükseldi. 1890/91 yılında Nikolay, kardeşi Georgi ve kuzeni Georg von Greece eşliğinde,Pamjat Asowa adlı gemi ile Süveyş Kanalı, Hindistan, Seylan, Bangkok, Singapur ve 1891 baharında Japon İmparatorluğu gibi dünyanın dört bir yanında seyahatlere başladı. 11 Mayıs 1891'de, bir Japon polis memuru () tarafından bir kılıçla saldırıya uğradığında Çareviç Nikolay'a bir suikast girişimi yapıldı ancak başarısız oldu. 23 Mayıs'ta babası adına Trans-Sibirya Demiryolu'nun temel atma törenine katıldı.Rusya'ya dönüşü üzerine Nikolay, hükûmet işleri ilk görevini III. Aleksandr tarafından aldı. Ardından danıştay üyeliğine atandı. Ancak Çar'ın meclisi, 45 yaşındaki Çar'ın yakın gelecekte görevini oğluna teslim etmek zorunda olmadığı görüşüne sahip olduğu için, siyasi karar alma süreçlerinde çok az rol oynadı.
Nişanı ve Evliliği
8 Nisan 1894'te Nikolay ile ikinci dereceden kuzeni Alix von Hessen-Darmstadt arasındaki ilişki Coburg'da resmi olarak açıklandı. Alix, Hessen Büyük Dükü Ludwig'in kızıydı ve İngiltere Kraliçesi Victoria'nın torunuydu.Çift, 1884'te Alix'in ablası Elisabeth'in ve Sankt-Peterburg'daki Nikolay'ın amcası Büyük Dük Sergei Aleksandroviç'in düğünü sırasında tanıştılar. Annesinin bir Alman prensesi ve Kraliçe Victoria'nın Rusya hakkındaki endişelerine ve başlangıçta Alix'in Rus Ortodoks Kilisesi'ne tabii olmayı reddetmesine rağmen, daha sonra Nikolay ile nişanlanmayı kabul etti. III. Aleksandr'ın ani ölümü, 1 Kasım 1894'te yeni hükümdarın hızla evliliğini yapmasını gerektirdi. Bu sebeple,1895 için planlanan evlilik töreni 26 Kasım 1894'te yapıldı. Avrupa hanedanlarının birçok üyesinin katılımı ile düğün Kış Sarayı'nda yapıldı ve yas süresi nedeniyle tören, o zamandaki standartlar nedeniyle olağanüstü mütevazıydı. Rus Ortodoks Kilisesi'ne geçmesi ile birlikte Alix, adını Aleksandra Fyodorovna olarak değiştirdi.
Hükümdarlığı
Taç Giyme
III.Aleksandr'ın ölümünden (1 Kasım 1894) sonra tahtın varisi Çareviç Nikolay saray ve devlet yetkililerin katıldığı yemin töreni ile birlikte Rusya İmparatoru oldu. 1894 Kış Sarayı Büyük Kilisesi'nde Aleksandra Fyodorovna ile evlendi; balayı anma törenleri ve cenaze ziyaretleri atmosferinde yapıldı. İmparator II. Nikolay 'ın ilk kararlarından biri, Aralık 1894'te İosif Gurko'nun Polonya Krallığı Genel Valisi görevinden ve Şubat 1895'te Dışişleri Bakanı Aleksey Lobanov-Rostovsky'nin görevinden alınmasıydı. Avam Kamarası tartışılırken gözlemlediği ve anayasal monarşinin mekanizmalarından etkilendiği İngiltere'yi ziyaret etmesine rağmen, II. Nikolay Rusya'daki seçilmiş temsilcilere herhangi bir yetki verme fikrine yanaşmadı. İmparatorun ilk büyük uluslararası eylemi, Üçlü Müdahale - eşzamanlı olarak (23 Nisan 1895), Rusya Dışişleri Bakanlığı'nın inisiyatifiyle, (Almanya ve Fransa ile) Japonya ile yapılanShimonoseki barış anlaşmasının şartlarını gözden geçirerek Liaotung Yarımadası üzerindeki hak iddialarını reddetmesi oldu.
Çarlık döneminin ilk yılları
Çareviç Aleksandr Aleksandroviç'le (1881'den sonra Rus Çarı III. Aleksandr) ile Çariçe Maria Fyodorovna'nın (Danimarka prensesi Dagmar) büyük oğluydu. 1 Kasım 1894'te babasının ölümü üzerine tahta çıktı. 14 Mayıs 1896 tarihinde Moskova yakınlarındaki 'da düzenlenen taç giyme töreninde halkın bulunduğu tribünler çökmüş ve yaklaşık 1.400 kişi yaşamını kaybetmişti.
Nikolay yetiştirilişi ve kişiliği bakımından mutlakiyetle yönetilen büyük bir imparatorluğun hükümdarı olarak kendisini bekleyen görevelere uygun bir insan değildi. 26 Kasım 1894'te evlendiği Alman asıllı karısı Hessen-Darmstadt Prensesi Aleksandra Fyodorovna kendisine dört kız ve bir erkek çocuk verdi. Nikolay üzerinde güçlü bir etkiye sahip olan Aleksandra Fyodorovna'nın ailesinden gelme hemofili hastalığı yüzünden, veliaht Aleksey de hemofili hastasıydı.
Nikolay, kamu yaşamından elverdiğince uzak kalarak çoğunlukla Çarskoye Selo'da yaşadı. Saraydaki aşırı lükse de önemli bir darbe indirdi. Karısının etkisiyle çevresine topladığı Grigori Rasputin gibi mistiklere ve telkinle iyileştirme gücü olan kişilere danışmadan karar vermiyor, entelektüel açıdan kendisinden üstün olduklarını düşündüğü ve ayrıcalıklarını elinden almalarından korktuğu bakanlarına güvenmiyordu. Gücünü Tanrı'dan aldığına ve yalnız ona karşı sorumlu olduğuna inanıyor, mutlak iktidarını korumayı kutsal bir görev sayıyordu. Ama görevini bu kadar önemseyen birinde bulunması gereken irade gücünden yoksundu.
Tahta çıktıktan hemen sonra 'ların (yerel meclis) liberal üyelerine yaptığı bir konuşmada, yönetime katılma beklentilerini "anlamsız düşler" olarak niteleyip reddetti. "Otokrasi ilkesini, unutulmaz babası kadar enerji ve azimle korumaya" kararlı olduğunu açıkça ortaya koydu. Böylece, kararsızlık ya da zayıflıkla suçlanan Nikolay, sahip olduğu otokrat çar ayrıcalıklarını inatla savundu. Halk arasında giderek artan hoşnutsuzluklara, polis baskısını yoğunlaştırarak yanıt verdi.
Nikolay, nüfusu hızla artan ve hızlı bir sanayileşme sürecine girmiş bir ülkenin karmaşık sorunlarıyla karşı karşıya bulunuyordu. İki asırdır süren modernleşme çabalarına karşın, Rusya nüfusunun yüzde 90'ını köylüler oluşturuyordu ve bu insanlar Orta Çağ koşullarından daha kötü koşullarda yaşıyorlardı. Petrograd, Moskova, Bakü, Odessa ve Kiev gibi kentlerde telefon ve elektrik vardı, ama ülkenin geri kalanı kandillerle aydınlatılıyordu. Rusya o tarihlerde Fransa'dan yüzölçümü olarak 40 misli daha büyük bir ülke olmasına rağmen, tüm yolların uzunluğu Fransa'dakilerin yarısına bile ulaşmıyordu. Son yıllarda işletilmeye başlanan petrol yataklarında yoğunlaşan işçi sınıfı ise, çok kötü koşullarda yaşıyordu. Bu koşullar içinde sosyalist düşünceler de yavaş yavaş gelişmeye başlamıştı.
Maliye bakanı ve arkadan Sergey Vitte, Fransa ile sanayinin gelişmesini sağlayacak devlet istikrazları için görüşmeler yaptı. Sanayileşme, sorunları giderek ağırlaşan toprak sahipleri, köylüler ve soyluların zararına gelişti. Vitte, imparatordan, köylü sınıfının gereksinimleri konusunda bir konferans toplanması için gerekli izni aldı (1902). Köylülerin özleyişlerinin radikalleşmesinden memnun olmayan Nikolay, Pleve'yi karışıklığı bastırmakla görevlendirdi ve Vitte'yi uzaklaştırdı (1903). 1902'den başlayarak gelişen bunalım, toplumun bütün katlarını (zemstvolardaki liberaller ve serbest meslek sahipleri, eylemleri terörizme kayan öğrenciler, Ukrayna ve Orta Volga'da isyanlar çıkaran köylüler ve grevleri 1903'ten itibaren yayılan işçiler) sardı.
Öte yandan ülkesiyle Almanya'nın geleneksel düşmanı Fransa arasındaki ittifaka karşın, Temmuz 1905'te Alman imparatoru II. Wilhelm'le Björkö'de bir ittifak antlaşması imzalamasının da gösterdiği gibi, Rusya'nın uluslararası yükümlülükleri karşısındaki umursamaz tutumu ve saflığıyla zaman zaman Rus diplomatlarını zor duruma soktu.
Nikolay Asya'ya kişisel ilgi gösteren ilk Rus çarıydı. Henüz çareviçken Hindistan, Çin ve Japonya'yı kapsayan bir geziye çıkmıştı (1891). Daha sonra Trans Sibirya Demiryolu'nun yapımıyla yakından ilgilendi. Rusya'nın Japonların da toprak sahibi olduğu Kore'deki nüfuzunu korumaya ve güçlendirmeye yönelik girişimleri, Rus - Japon Savaşı'nın (1904 - 1905) başlamasında önemli rol oynadı.
Ocak 1904'te, Nikolay, taht çevresinde ulusal birliği yeniden sağlamak umuduyla, Japonya'ya karşı savaşa girdi. Ancak Rusya'nın savaşta uğradığı yenilgi hem Nikolay'ın Rusya'yı Çin, Tibet ve İran'ı denetimi altında tutan büyük bir Avrasya imparatorluğu durumuna getirme düşlerinin sonu oldu, hem de halkın hoşnutsuzluğunu artırarak 1905 Devrimi'ne yol açtı.
Duma'nın kurulması
Pleve'nin (temmuz 1904'te öldürüldü) yönettiği baskı ve Rus-Japon Savaşı'nda (1904-05) uğranılan bozgunlar, bunalımı daha da ağırlaştırdı; Japon yenilgisi halk üzerinde büyük bir hiddet ve aşağılanma duygusu yarattı. Nitekim, Port Arthur limanının Japonların eline geçmesinden sonra, 22 Ocak 1905 günü Petrograd'ta büyük bir protesto gösterisi gerçekleştirildi. Kışlık Saray önündeki meydanı dolduran yüzbinlerce insan, hem iş ve ekmek, hem de II. Nikolay'dan Japon yenilgisinin intikamını hemen almasını talep etmekteydi. Ne var ki, böyle kritik anlarda esnek bir politika uygulayacak kişiliğe sahip olmayan Nikolay, halkın karşısına çıkmayıp Petrograd yakınlarındaki Çarskoye Selo malikanesine kaçarak protestocuların durumunu İçişleri Bakanı Prens ile Silahlı Kuvvetler Komutanı Grandük Vladimir'in kararına bıraktı. Bu iki yeteneksiz bürokrat, kışkırtıcıların marifetiyle protestolarını arttıran çocuklu kadınlı kalabalığın üstüne ateş açtırdı. Başkomutan Vladimir bununla da yetinmeyerek, aynı kalabalığın üzerine kılıçlarını çekmiş atlı Kazak birliklerini sürdü. Tarihe "Kanlı Pazar" olarak geçen (22 Ocak 1905) bu felaket, "halkın babası çar" efsanesi yıktı ve 1905 Devrimi'nin patlak vermesine yol açtı.
Nikolay, devrimci dalga karşısında 3 Mart 1905'te danışma meclisi niteliğindeki temsile dayalı bir devlet meclisini (Duma) toplantıya çağırmayı kabul etmek zorunda kaldı. Ekim Manifestosu'yla da (30 Ekim 1905) Duma'nın onayı olmadan hiçbir yasanın yürürlüğe konmayacağı, demokratik oy hakkıyla sivil özgürlüklerin güvence altına alınacağı anayasal bir rejime geçileceğine söz verdi.
Ama baskı altında verdiği sözleri tutmaya niyeti olmadığından eski gücünü yeniden kazanmak için harekete geçti. Ordu Uzakdoğu'dan dönünce Petrograd ve Moskova Sovyetleri'ni ezdi (aralık 1905-ocak 1906). Duma'nın, Kurucu Meclis'e dönüşmesini önlemek amacıyla Mayıs 1906'da yürürlüğe giren Temel Yasalar'da, mutlak yetkilere sahip bir hükümdar olarak tanımlanmasını sağladı. Bu yasalar göre çar, otokrat unvanını, askeri, diplomatik ve dinsel sorunların yönetimini üstlenmeye devam ediyor, Duma'yı toplama, dağıtma ve oturumlar arasında yasa gücünde kararnameler çıkarma hakkına sahip oluyordu.
Ayrıca şiddet yöntemleri kullanan ve Yahudi karşıtı propaganda etkinlikleri yürüten Rus Halkının Birliği adlı aşırı sağcı örgütü koruması altına aldı. Ekim Manifestosu'nun yayımlanmasından sorumlu tuttuğu Başbakan Kont Sergei Vitte'yi görevinden alıp ilk iki Duma'yı süresinden önce dağıttı.
Vitte'nin yerine geçen ve 16 Haziran 1906'da ikinci Duma'yı dağıtan Pyotr Stolipin çara sadık ve yetenekli bir devlet adamı olmasına karşın, Nikolay, güvenmediği Stolipin'e karşı entrikalar düzenlenmesine ve bunun sonucunda konumunun sarsılmasına göz yumdu.
Devrimci partilere karşı baskıyı arttırmaya ve köylüleri mir'in zincirlerinden kurtaracağı varsayılan bir tarım reformunu gerçekleştirmeye çalışan Stolipin'in öldürülmesinden (1911) sonra, imparator, 'u göreve çağırdı (1911-1914), ardından çevresini dar görüşlü ya da yeteneksiz gerici bakanlarla doldurdu. Kamuoyunun gözünde, ve , sarayca rezilce işlere giren Rasputin'in sadık bendeleriydi.
I. Dünya Savaşı ve Nikolay'ın otoritesini kaybetmesi
Nikolay, temmuz 1905'te Björkö'de Alman İmparatoru II. Wilhelm'le yaptığı gizli görüşme sırasında, Almanya ile bir savunma ittifakı imzaladı, ama daha sonra bu antlaşmadan vazgeçerek daha çok Fransız-Rus ittifakını tercih etti. Daha sonra Büyük Britanya'ya yanaşarak, 1907'de bu ülkeyle bir antlaşma imzaladı ve İtilaf Devletleri'ne katıldı.
Uzak Doğu'ya ilişkin yayılmacı planları Japonlarca engellenen Nikolay, dikkatini Balkanlar'a çevirdi. Nikolay Slavların milliyetçi isteklerine sempati besliyor ve Boğazlar'ı denetim altına almak için sabırsızlanıyordu. Ama büyük devletler arasındaki barışın korunmasını istediğinden yayılmacı eğilimlerini dizginliyordu. Balkan Savaşları'yla Osmanlı egemenlinin sona erdiği Balkanlar'da, İzvolskiy'in teşvikiyle, etkin bir politikaya sürüklenen Nikolay, Avusturya-Macaristan İmparatorluğu ile ittifak kurmuş olan Bulgaristan'a karşı Sırbistan'ı destekledi. Böylece, Rusya'yı aşılması olanaksız güçlüklere sokan I. Dünya Savaşı'na girmek zorunda kaldı.
Avusturya arşidükü Franz Ferdinand'ın Saraybosna'da öldürülmesinden sonra savaşı engelleyebilmek için yoğun diplomatik çaba harcadı. Ama ordudan gelen baskılar karşısında 30 Temmuz 1914'te genel seferberlik ilan etmek zorunda kaldı. I. Dünya Savaşı monarşiye geçici olarak güç kazandırdıysa da, Nikolay halkının kendisinden beklediği şeylerin hiçbirini yapmadı. Duma'ya gereken önem verilmedi ve gönüllü yurtsever örgütlerin yönetime destek olma çabaları engellendi.
Yönetici kadrolarla halk arasındaki uçurum giderek büyüyordu. Nikolay, karısı Aleksandra'nın kışkırtmasıyla, 5 Eylül 1915'te babasının kuzeni Prens Nikolay'ı görevden alarak başkomutanlığı bizzat üstlendi. Hemen hemen bütün bakanlar Nikolay'ın savaş deneyimi olmamasının ordunun moralini bozacağı gerekçesiyle karara karşı çıktılar. Ama görüşleri dikkate alınmadığı gibi, çok geçmeden görevden uzaklaştırıldılar.
Nikolay askeri kararlara gereksiz müdahalelerde bulunmadıysa da, saraydan ayrılması ciddi siyasi sonuçlar doğurdu. Mogilev'deki genel karargahında soyutlanmış durumda olan Nikolay, "ruhani danışmanı" Rasputin'in etkisi altına giren Çariçe Aleksandra'nın yönetimde giderek artan bir rol oynamasına göz yumdu. Çarın yetkilerini devralan Çariçe Aleksandra'nın, değerli bakan ve subayları görevden alarak yerlerine Rasputin'in aday gösterdiği yeteneksiz kişileri getirmesi ve sarayın ihanet içinde olduğu düşüncesinin halk arasında yayılması çar ailesine karşı beslenen düşmanlığı arttırdı.
Nikolay'ın vurdumduymazlığı karşısında sivil toplum, zemstvolar, meslek dernekleri, savaş ekonomisini örgütlemeye çalıştılar; böylece 1916'da askeri durumda kısa süreli bir iyileşme görüldü. 1915'te Duma bünyesinde kurulan "İlerici Blok", ülkenin güvenini kazanmış bir hükûmet kurulmasını istedi ve Nikolay'ı devirmeye yönelik bir komplo tasarladı. Muhafazakârların monarşinin geleceğini kurtarma umuduyla Nikolay'ı tahttan indirme planları yapması ve Rasputin'in Aralık 1916'da öldürülmesi bile Nikolay'ı durumun ciddiyetini kavrayarak gerekli önlemleri almaya yöneltmedi.
Tahttan indirilmesi ve ölümü
İktisadi güçlükler, 1916-17 kışında iaşe bunalımına yol açtı ve Çar karşıtı muhalafetin Duma'yı aşarak halk ayaklanmasına dönüşmesine neden oldu. Bu durumda, sosyalist devrimciler ve sosyal demokratlar tarafından örgütlenen Petrograd halkı ayaklandı. Nikolay, 8 Mart 1917'de Petrograd'da (Sankt-Peterburg) başlayan ayaklanmanın ardından kentin komutanına sert önlemler almasını emrederek düzeni sağlamak üzere destek birlikleri gönderdi. Ancak, olayların önünün alınamaması sonucunda Nikolay, ordunun da desteğini alan Duma'nın çağrısına uyarak 15 Mart 1917'de Pskov'da kardeşi Mihail lehine tahttan çekildi. Ancak Mihail'in tacı reddetmesiyle Romanovların saltanatı ile birlikte Rusya'da bin yıllık monarşi yönetimi son buldu.
Georgi Lvov başkanlığındaki geçici hükûmet döneminde Çarskoye Selo'da gözaltında tutuldu. Ailesiyle birlikte İngiltere'ye gönderilmesi planlansa da Petrograd İşçi ve Asker Temsilcileri Sovyeti'nin buna karşı çıkması nedeniyle çar ve ailesi önce Batı Sibirya'daki Tobolsk'a, Bolşevik İhtilali'nden sonra da Nisan 1918'de de Urallar'daki Yekaterinburg'a götürüldü.
Bolşeviklere karşı savaşan Beyaz Ordu kuvvetlerine bağlı Çek Lejyonunun bölgeye yaklaşması ve çarı kurtarmaları olasılığı üzerine, yerel yetkililerin kararıyla, 16-17 Temmuz gecesi Çar II. Nikolay, Çariçe Aleksandra, kızları Olga, Tatyana, Anastasia, Maria, oğulları Aleksey, aile doktoru Yevgeniy Botkin, halayık Aloiziy Trupp, Çariçe'nin hizmetkarı Anna Demidova ve aşçı İvan Haritonov hapsedildikleri evin bodrumunda kurşuna dizilerek öldürüldüler. Cesetler terk edilmiş bir maden ocağında yakıldıktan sonra yakınlardaki ormanlık araziye gömüldü.
II. Nikolay ve aile üyelerinin naaşları, o dönemde bölgedeki Bolşeviklerin lideri olan Yakov Yurovski'nin kayıtlarından yola çıkılarak, amatör arkeolog Aleksandır Avdonin tarafından 1979'da ortaya çıkarıldı. Ancak bu keşif Sovyet yetkilileri tarafından 10 yıl kamuoyundan gizlendi. Sovyetler Birliği'nin dağılmasından sonra kemiklerin gerçekten Çar'a ve ailesie ait olup olmadığının belirlenmesi için kimlik testi uygulandı.
17 Temmuz 1998'de yapılan devlet töreniyle ailesiyle birlikte Sankt-Peterburg'da St. Peter ve Paul Katedrali'nde defnedildi. Çar ailesi, 2000 yılında Rus Ortodoks Kilisesi tarafından Aziz ilan edildi. 2008 yılında, Rusya Yüksek Mahkemesi Çar ailesinin öldürülmesinin haksız siyasi baskılar sonucu olduğuna, dolayısıyla siyasi cinayete kurban gittiklerine karar verdi ve itibarlarının iade edilmesini kararlaştırdı.
Unvanları
- 18 Mayıs 1868 – 13 Mart 1881: İmparatorluk Altesleri Rusya Büyük Dükü Nikolai Alexandrovich
- 13 Mart 1881 – 1 Kasım 1894: İmparatorluk Altesleri Rusya Çareviçi
- 1 Kasım 1894 – 15 Mart 1917: İmparatorluk Majesteleri Tüm Rusların İmparatoru ve Otokratı
- 15 Mart 1917 – 17 Temmuz 1918: Nikolai Alexandrovich Romanov
Kaynakça
- ^ Nicholas II / Shatsillo K.F. // Nikko - Otoliths. - M .: Sovyet Ansiklopedisi, 1974. - (Büyük Sovyet Ansiklopedisi: [30.ciltte] / Ch. Aleksandr Prohorov; 1969-1978, cilt 18).
- ^ Правительственный вестник (Hükûmet Gazetesi), 11 Haziran 1908, No. 116, s. 1.
- ^ Правительственный вестник (Hükûmet Gazetesi) 12 Haziran 1908, No. 117, s. 1.
- ^ Martin Vennard (27 June 2012), Tsar Nicholas – exhibits from an execution 26 Ekim 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., BBC News, Erişim Tarihi: 30 Nisan 2020 (İngilizce)
- ^ "World War I Declarations 11 Ağustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .". The Library of Congress (Kongre Kütüphanesi). Erişim tarihi: 30 Nisan 2020. (İngilizce)
- ^ A Reader's Guide to Orthodox Icons The Icons that Canonized the Holy Royal Martyrs 16 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce)
- ^ Чин канонизации новопрославленных святых состоялся в Храме Христа Спасителя Архивная копия от 10 августа 2011 на 29 Aralık 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (Yeni yüceltilen azizlerin kanonlaşmasının ayini, 10 Ağustos 2011 tarihinde Kurtarıcı İsa Kilisesi'nin katedralinde gerçekleşti) 10 Ağustos 2011 tarihinden itibaren Wayback Machine. Pravoslavie.ru. (Rusça)
- ^ "Orthodox Terminology 22 Mart 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde .", Church of the Mother of God. Churchmotherofgod.org. Erişim tarihi: 5 Aralık 2018. (İngilizce)
- ^ The letters of Tsar Nicholas and Empress Marie: being confidential correspondence between Nicholas II, last of the Tsars, and his mother, Dowager Empress Maria Feodorovna. Edward J. Bing (ed.). London: Nicholson and Watson, 1937.
- ^ Van Der Kiste, John (2003) The Romanovs: 1818-1959, Sutton Publishing, s. 151
- ^ Clay, Catarine (2006) King, Kaiser, Tsar: Three Royal Cousins Who Led the World to War, Walker & Company, s.54
- ^ Magnus, Philip (1964) King Edward the Seventh, E.P. Dutton & Co, s. 126
- ^ Massie, Robert (1967). Nicholas and Alexandra. Londra: Pan Books. s. 38. ISBN .
- ^ King, Greg (1994). The Last Empress. Birch Lane Press s.54
- ^ Andreas Rüesch: Die zweite Eroberung Sibiriens. Mit dem Baubeginn für die Transsibirische Eisenbahn bewies Russland seinen Modernisierungswillen.(Andreas Rüesch: Sibirya'nın ikinci fethi. Trans-Sibirya Demiryolu için inşaatın başlamasıyla birlikte Rusya modernleşme isteğini gösterdi) In: Neue Zürcher Zeitung, 31. Mayıs 2016, S. 6.
- ^ Pierre, Andre (1925) Journal Intime de Nicholas II, Paris: Payot, s. 45
- ^ King, Greg (2006). The Court of the Last Czar: Pomp, Power and Pageantry in the Reign of Nicholas II. John Wiley & Sons. s.326
- ^ Hükûmet Gazetesi, (Правительственный вестник) 3 Kasım 1894, No. 230, s. 1. (Rusça)
- ^ Великий князь Александр Михайлович. Книга воспоминаний. (Büyük Dük Alexander Mikhailovich. Anılar kitabı). Paris, 1933. s. 169-170.
- ^ Warth, Robert D. (1997). Nicholas II, The Life and Reign of Russia's Last Monarch. Praeger. s. 20. 5 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından .
- ^ Pierre, Andre (1925) Journal Intime de Nicholas II, Paris: Payot, s. 127
- ^ (2015). A People's Tragedy: The Russian Revolution 1891-1924. The Bodley Head. s. 165.
- ^ Rasputin, Focus Dergisi, 1996
- ^ Romanovlar, Focus Dergisi, Mart 1998
- ^ "Rusya, Çar'dan resmen özür diledi". 7 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Mart 2013.
- ^ "Çar'a iade-i itibar". 14 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Ocak 2009.
Dış kaynaklar
- Crankshaw, Edward (Yeni ed. 1986), The Shadow of the Winter Palace: the Drift To Revolution 1825-1917. Londra: Papermac (İngilizce)
- Van Der Kiste, John (2003) The Romanovs: 1818-1959 Stroud: Sutton Publishing ve 9780750934596 (İngilizce)
- Almedingen, Edith M. (1995), Die Romanows. Die Geschichte einer Dynastie. Russland 1613-1917, Ullstein: Frankfurt-am-Main, (Almanca)
Dış bağlantılar
Wikimedia Commons'ta II. Nikolay ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- Kurat, Akdes Nimet (6.baskı: 2014), Rusya Tarihi / Başlangıcından 1917'ye Kadar, Ankara:Türk Tarih Kurumu, . Online:[1] 18 Aralık 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- YouTube'da Romanovs. Romanovs. Sekizinci film. Alexander III; Nicholas II – "The Romanovs" adlı dokumenter film. Yapımcı:StarMedia. Babich-Design (Rusya, 2013) (Rusca)
- Açık Dizin Projesi'nde II. Nikolay 9 Mayıs 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Çar'a iade-i itibar Milliyet
Önce gelen: III. Aleksandr | Rusya İmparatoru 1894-1917 | Sonra gelen: – |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
II Nikolay ya da Nikolay Aleksandrovic Romanov Rusca Nikola j II Nikola j Aleksa ndrovich Roma nov 18 Mayis 1868 17 Temmuz 1918 Yekaterinburg Romanov hanedanina mensup tum Rusya Imparatoru Polonya Cari ve Finlandiya Buyuk Prensi 1 Kasim 1894 15 Mart 1917 Albay 1892 buna ek olarak Ingiliz Filo Amirali 10 Haziran 1908 ve Ingiliz Ordusu Saha Maresali 31 Aralik 1915 idi Saltanati sirasinda Rus Imparatorlugu dunyanin onde gelen buyuk guclerinden biriydi ancak ekonomik ve askeri cokuse gecti Sovyet tarihciler tarafindan verdigi kararlar sebebiyle askeri yenilgilere ve milyonlarca insanin olumune yol acan zayif ve beceriksiz bir lider oldugu ifade edildi Batili tarihciler ise genel anlamda II Nikolay i Sovyet sistemiyle esdeger gordu Nikolai Tolstoy Car in rejimi hakkinda bircok kotu sey vardi ama otokrasiyi miras aldi eylemleri simdi perspektifte ve Sovyetler tarafindan islenen korkunc suclarla karsilastirildiginda goruluyor ifadelerini kullandi II NikolayII Nikolay 1909 Rusya ImparatoruHukum suresi1 Kasim 1894 15 Mart 1917Tac giymesi26 Mayis 1896Once gelenIII AleksandrSonra gelenMonarsi kaldirildi De facto Georgi Lvov Gecici Hukumet Baskani Veliaht lar Nikolay Aleksandrovic Romanov Kardesi Aleksey Nikolayevic Romanov Oglu Dogum18 Mayis 1868 1868 05 18 Tsarskoye Selo Rus ImparatorluguOlum17 Temmuz 1918 50 yasinda Yekaterinburg Rusya SFSCDefin17 Temmuz 1998 St Peter ve Paul Katedrali Sankt Peterburg Rusya SFSCEs ler iAleksandra FyodorovnaCocuk lar iOlga Tatyana Mariya Anastasya AlekseyTam adiNikolay Aleksandrovic RomanovHanedanRomanov HanedaniBabasiIII AleksandrAnnesiMaria FyodorovnaDiniOrtodoksImza Imparator olarak Nikolay ust duzey yardimcilar Sergey Vitte ve Pyotr Stolypin tarafindan tesvik edilen ekonomik ve politik reformlara sinirli destek verdi ancak guclu aristokrat muhalefet bunlarin tamamen etkili olmasini engelledi Dis kredilere ve Fransa ile yakin iliskilere dayanan modernlesmeyi destekledi ancak yeni parlamentoya Duma buyuk roller vermeye direndi Hodinka izdihami Kanli Pazar 1905 Rus Devrimi nin siddetli baskilari siyasi muhaliflerin baskisi ve Rus Japon Savasi ndaki 1904 1905 yenilgi icin algilanan sorumluluk nedeniyle elestirildi nun Tsushima Muharebesi nde imha edildigi Mancurya ve Kore uzerindeki Rus etkisinin kaybi ve Sahalin Adasi nin guneyinin Japon ilhaki bunlara ornektir Nikolay Almanya nin Ortadogu da nufuz kazanma girisimlerine karsi koymak uzere tasarlanmis 1907 Britanya Rusya Antanti imzaladi Rusya ve Britanya Imparatorlugu arasindaki Buyuk Oyunu sona erdirdi Sirbistan i destekledi ve 30 Temmuz 1914 te Rus Ordusu nun seferberligini onayladi Buna karsilik Almanya 1 Agustos 1914 te Rusya ya ve muttefiki Fransa ya 3 Agustos 1914 te savas ilan etti Aristokrasi asagilanmis koylu rahip Grigori Rasputin in Car uzerindeki guclu etkisinden endise duyuyordu Ciddi askeri kayiplar cephede ve Rusya da moralin cokmesine yol acti ve 1917 Subat Devrimi nde Romanov Hanedani nin tahttan indirilmesine neden oldu Nikolay kendisi ve oglu adina tahttan feragat etti Ardindan kendisi ve ailesi Carskoye Selo daki nda ev hapsinde kaldi 1917 yazinda Gecici Hukumetin karari ile Tobolsk ta ailesi ve yakinlari ile surgune gonderildi ve ertesi yil 16 17 Temmuz 1918 gecesi esi cocuklari aile hekimi usaklari ve ascisiyla birlikte Bolsevikler tarafindan kursuna dizilerek idam edildi 1981 de Nikolay karisi ve cocuklari New York ta bulunan Rusya disindaki Rus Ortodoks Kilisesi tarafindan sehit olarak kabul edildi Mezar yerleri 1979 da kesfedildi ancak 1989 a kadar kabul edilmedi Komunizmin cokusunden sonra ailenin kalintilari cikarildi DNA analizi ile tanimlandi ve 17 Temmuz 1998 de St Petersburg daki ayrintili bir devlet ve kilise torenine yeniden defnedildiler 20 Agustos 2000 yilinda sehit olarak kabul goruldu ve Rus Ortodoks Kilisesi tarafindan aziz ilan edildi Tac giyme elbisesiyle Nikolay Aile BaglariII Nikolay 18 Mayis 1868 de Imparator III Aleksandr ve Imparatorice Maria Fyodorovna nin en buyuk oglu olarak Carskoye Selo da Aleksandr Sarayi nda dunyaya geldi Baba tarafindan II Aleksandr in anne tarafindan ise Danimarka Krali IX Christian in torunuydu Kardesleri 1875 1960 1878 1918 1882 1960 1869 1870 ve 1871 1899 ile birlikte alti kardeslerdi Babasi III Aleksandr in 1894 te olumunden sonra siklikla notlarinda nostaljik olarak babasindan bahsetti Birbirlerine yolladiklari mektuplarinda anlasildigi uzere annesine cok yakindi Nikolay oncelikli olarak Alman ve Danimarka kokenliydi Etnik olarak ise Ruslara atasi Buyuk Petro nun kizi olan Rusya Buyuk Dusesi Anna Petrovna 1708 1728 dan ulasmaktaydi Imparator Nikolay in Avrupa daki bircok hanedan ile kan bagi mevcuttu Annesinin kardesleri arasinda VIII Frederik Danimarka Krali I Georgios Yunanistan krali ve Alexandra Kral VII Edward in esi Britanya Kralicesi idi Ayrica esi Alexandra Britanya Kralicesi Victoria nin torunu ve Alman Imparatoru II Wilhelm ile Ingiltere Krali V George un birinci dereceden kuzenidir Bununla birlikte II Nikolay hem Kral VII Haakon hem de Norvec Kralicesi Maud un yani sira Danimarka Krali X Christian ve Yunanistan Krali I Konstantin in birinci dereceden kuzeniydi Cocuklugunda Nikolay ebeveynleri ve kardesleri ile birlikte buyukanne ve buyukbabalarini ziyaret etmek icin Danimarka daki Fredensborg ve Bernstorff kraliyet saraylarina yillik ziyaretler yapti Ziyaretler ayni zamanda annesinin kardeslerinin de Birlesik Krallik Almanya ve Yunanistan dan aileleriyle birlikte gelecegi icin aile toplantilari olarak da hizmet etmistir 1883 te Ingiliz kuzeni Prenses Victoria ile flort etti 1873 te Nikolay iki aylik yari resmi bir ziyaret icin Ingiltere ye gitmek uzere annesi ve iki yasindaki erkek kardesi George a eslik etti Londra da Nikolay ve ailesi Marlborough House da kaldi Carevic Nikolay 1889 Carevic NikolayCarevic Nikolay 1892 Buyukbabasi Car in suikastinin ardindan Nikolay babasi in tahta gecmesi ile birlikte Rus tahtinin yeni mirascisi oldu Nikolay ve diger aile uyeleri saldiridan sonra getirildigi St Petersburg daki Kis Sarayi nda bulunan II Aleksandr in cenazesine taniklik ettiler Guvenlik nedeniyle yeni Car ve ailesi birincil konutlarini sehir disindaki Gatchina Sarayi na tasidilar ve sadece cesitli toren islevleri icin baskente gitmekteydiler Sosyal hayattan uzaklasan izole edilmis yasam tarzi sonunda Nikolay in Imparatorlugun tum toplumsal katmanlarindan kopmasina yol acti Nikolay bu donem de Car danismani olan muhafazakar din adami hukukcu in gozetiminde buyudu Pobedonostsev Carevic Nikolay in dunya gorusu uzerinde buyuk bir etkiye sahipti Bati liberalizmini reddetmekte ve Tanri nin lutfuna layik olmak icin otokratik guce ihtiyac oldugunu vurgulamaktaydi Ingiliz ogretmeninin egitimi ve talimati ile biraz kendinden emin olarak nitelendirilen Nikolay sakin kendini kontrol edebilen ve gorev duygusu icin erken yaslarda beceriler gelistirdi ancak bir hukumdarin faaliyetlerine cok az ilgi gostermekteydi 1885 1890 yillari arasinda Nikolay St Petersburg Universitesi Hukuk Fakultesi nde Siyaset bilimi ve ekonomi derslerine katildi Ayni zamanda memur kariyerine 19 yasinda basladi ve seckin na katildi Orduya katilmasi ilk kez akranlariyla surekli temas halinde olan Carevic uzerinde ozgurlukcu bir etkiye sahipti Ardindan kisa sure icinde albay rutbesine yukseldi 1890 91 yilinda Nikolay kardesi Georgi ve kuzeni Georg von Greece esliginde Pamjat Asowa adli gemi ile Suveys Kanali Hindistan Seylan Bangkok Singapur ve 1891 baharinda Japon Imparatorlugu gibi dunyanin dort bir yaninda seyahatlere basladi 11 Mayis 1891 de bir Japon polis memuru tarafindan bir kilicla saldiriya ugradiginda Carevic Nikolay a bir suikast girisimi yapildi ancak basarisiz oldu 23 Mayis ta babasi adina Trans Sibirya Demiryolu nun temel atma torenine katildi Rusya ya donusu uzerine Nikolay hukumet isleri ilk gorevini III Aleksandr tarafindan aldi Ardindan danistay uyeligine atandi Ancak Car in meclisi 45 yasindaki Car in yakin gelecekte gorevini ogluna teslim etmek zorunda olmadigi gorusune sahip oldugu icin siyasi karar alma sureclerinde cok az rol oynadi Nisani ve Evliligi Laurits Tuxen in II Nikolay in evlilik toreni tablosu 8 Nisan 1894 te Nikolay ile ikinci dereceden kuzeni Alix von Hessen Darmstadt arasindaki iliski Coburg da resmi olarak aciklandi Alix Hessen Buyuk Duku Ludwig in kiziydi ve Ingiltere Kralicesi Victoria nin torunuydu Cift 1884 te Alix in ablasi Elisabeth in ve Sankt Peterburg daki Nikolay in amcasi Buyuk Duk Sergei Aleksandrovic in dugunu sirasinda tanistilar Annesinin bir Alman prensesi ve Kralice Victoria nin Rusya hakkindaki endiselerine ve baslangicta Alix in Rus Ortodoks Kilisesi ne tabii olmayi reddetmesine ragmen daha sonra Nikolay ile nisanlanmayi kabul etti III Aleksandr in ani olumu 1 Kasim 1894 te yeni hukumdarin hizla evliligini yapmasini gerektirdi Bu sebeple 1895 icin planlanan evlilik toreni 26 Kasim 1894 te yapildi Avrupa hanedanlarinin bircok uyesinin katilimi ile dugun Kis Sarayi nda yapildi ve yas suresi nedeniyle toren o zamandaki standartlar nedeniyle olaganustu mutevaziydi Rus Ortodoks Kilisesi ne gecmesi ile birlikte Alix adini Aleksandra Fyodorovna olarak degistirdi HukumdarligiTac Giyme Tac giyme toreninden sahne Laurits Tuxen tarafindan yapilan tablo III Aleksandr in olumunden 1 Kasim 1894 sonra tahtin varisi Carevic Nikolay saray ve devlet yetkililerin katildigi yemin toreni ile birlikte Rusya Imparatoru oldu 1894 Kis Sarayi Buyuk Kilisesi nde Aleksandra Fyodorovna ile evlendi balayi anma torenleri ve cenaze ziyaretleri atmosferinde yapildi Imparator II Nikolay in ilk kararlarindan biri Aralik 1894 te Iosif Gurko nun Polonya Kralligi Genel Valisi gorevinden ve Subat 1895 te Disisleri Bakani Aleksey Lobanov Rostovsky nin gorevinden alinmasiydi Avam Kamarasi tartisilirken gozlemledigi ve anayasal monarsinin mekanizmalarindan etkilendigi Ingiltere yi ziyaret etmesine ragmen II Nikolay Rusya daki secilmis temsilcilere herhangi bir yetki verme fikrine yanasmadi Imparatorun ilk buyuk uluslararasi eylemi Uclu Mudahale eszamanli olarak 23 Nisan 1895 Rusya Disisleri Bakanligi nin inisiyatifiyle Almanya ve Fransa ile Japonya ile yapilanShimonoseki baris anlasmasinin sartlarini gozden gecirerek Liaotung Yarimadasi uzerindeki hak iddialarini reddetmesi oldu Carlik doneminin ilk yillari Sagda Romanya Krali ortada Rus Cari Carin Romanya seyahati sirasinda Carevic Aleksandr Aleksandrovic le 1881 den sonra Rus Cari III Aleksandr ile Carice Maria Fyodorovna nin Danimarka prensesi Dagmar buyuk ogluydu 1 Kasim 1894 te babasinin olumu uzerine tahta cikti 14 Mayis 1896 tarihinde Moskova yakinlarindaki da duzenlenen tac giyme toreninde halkin bulundugu tribunler cokmus ve yaklasik 1 400 kisi yasamini kaybetmisti Nikolay yetistirilisi ve kisiligi bakimindan mutlakiyetle yonetilen buyuk bir imparatorlugun hukumdari olarak kendisini bekleyen gorevelere uygun bir insan degildi 26 Kasim 1894 te evlendigi Alman asilli karisi Hessen Darmstadt Prensesi Aleksandra Fyodorovna kendisine dort kiz ve bir erkek cocuk verdi Nikolay uzerinde guclu bir etkiye sahip olan Aleksandra Fyodorovna nin ailesinden gelme hemofili hastaligi yuzunden veliaht Aleksey de hemofili hastasiydi Nikolay kamu yasamindan elverdigince uzak kalarak cogunlukla Carskoye Selo da yasadi Saraydaki asiri lukse de onemli bir darbe indirdi Karisinin etkisiyle cevresine topladigi Grigori Rasputin gibi mistiklere ve telkinle iyilestirme gucu olan kisilere danismadan karar vermiyor entelektuel acidan kendisinden ustun olduklarini dusundugu ve ayricaliklarini elinden almalarindan korktugu bakanlarina guvenmiyordu Gucunu Tanri dan aldigina ve yalniz ona karsi sorumlu olduguna inaniyor mutlak iktidarini korumayi kutsal bir gorev sayiyordu Ama gorevini bu kadar onemseyen birinde bulunmasi gereken irade gucunden yoksundu Tahta ciktiktan hemen sonra larin yerel meclis liberal uyelerine yaptigi bir konusmada yonetime katilma beklentilerini anlamsiz dusler olarak niteleyip reddetti Otokrasi ilkesini unutulmaz babasi kadar enerji ve azimle korumaya kararli oldugunu acikca ortaya koydu Boylece kararsizlik ya da zayiflikla suclanan Nikolay sahip oldugu otokrat car ayricaliklarini inatla savundu Halk arasinda giderek artan hosnutsuzluklara polis baskisini yogunlastirarak yanit verdi Nikolay nufusu hizla artan ve hizli bir sanayilesme surecine girmis bir ulkenin karmasik sorunlariyla karsi karsiya bulunuyordu Iki asirdir suren modernlesme cabalarina karsin Rusya nufusunun yuzde 90 ini koyluler olusturuyordu ve bu insanlar Orta Cag kosullarindan daha kotu kosullarda yasiyorlardi Petrograd Moskova Baku Odessa ve Kiev gibi kentlerde telefon ve elektrik vardi ama ulkenin geri kalani kandillerle aydinlatiliyordu Rusya o tarihlerde Fransa dan yuzolcumu olarak 40 misli daha buyuk bir ulke olmasina ragmen tum yollarin uzunlugu Fransa dakilerin yarisina bile ulasmiyordu Son yillarda isletilmeye baslanan petrol yataklarinda yogunlasan isci sinifi ise cok kotu kosullarda yasiyordu Bu kosullar icinde sosyalist dusunceler de yavas yavas gelismeye baslamisti Maliye bakani ve arkadan Sergey Vitte Fransa ile sanayinin gelismesini saglayacak devlet istikrazlari icin gorusmeler yapti Sanayilesme sorunlari giderek agirlasan toprak sahipleri koyluler ve soylularin zararina gelisti Vitte imparatordan koylu sinifinin gereksinimleri konusunda bir konferans toplanmasi icin gerekli izni aldi 1902 Koylulerin ozleyislerinin radikallesmesinden memnun olmayan Nikolay Pleve yi karisikligi bastirmakla gorevlendirdi ve Vitte yi uzaklastirdi 1903 1902 den baslayarak gelisen bunalim toplumun butun katlarini zemstvolardaki liberaller ve serbest meslek sahipleri eylemleri terorizme kayan ogrenciler Ukrayna ve Orta Volga da isyanlar cikaran koyluler ve grevleri 1903 ten itibaren yayilan isciler sardi Ote yandan ulkesiyle Almanya nin geleneksel dusmani Fransa arasindaki ittifaka karsin Temmuz 1905 te Alman imparatoru II Wilhelm le Bjorko de bir ittifak antlasmasi imzalamasinin da gosterdigi gibi Rusya nin uluslararasi yukumlulukleri karsisindaki umursamaz tutumu ve safligiyla zaman zaman Rus diplomatlarini zor duruma soktu Nikolay Asya ya kisisel ilgi gosteren ilk Rus cariydi Henuz carevicken Hindistan Cin ve Japonya yi kapsayan bir geziye cikmisti 1891 Daha sonra Trans Sibirya Demiryolu nun yapimiyla yakindan ilgilendi Rusya nin Japonlarin da toprak sahibi oldugu Kore deki nufuzunu korumaya ve guclendirmeye yonelik girisimleri Rus Japon Savasi nin 1904 1905 baslamasinda onemli rol oynadi Ocak 1904 te Nikolay taht cevresinde ulusal birligi yeniden saglamak umuduyla Japonya ya karsi savasa girdi Ancak Rusya nin savasta ugradigi yenilgi hem Nikolay in Rusya yi Cin Tibet ve Iran i denetimi altinda tutan buyuk bir Avrasya imparatorlugu durumuna getirme duslerinin sonu oldu hem de halkin hosnutsuzlugunu artirarak 1905 Devrimi ne yol acti Duma nin kurulmasi Sergey Vitte Pleve nin temmuz 1904 te olduruldu yonettigi baski ve Rus Japon Savasi nda 1904 05 ugranilan bozgunlar bunalimi daha da agirlastirdi Japon yenilgisi halk uzerinde buyuk bir hiddet ve asagilanma duygusu yaratti Nitekim Port Arthur limaninin Japonlarin eline gecmesinden sonra 22 Ocak 1905 gunu Petrograd ta buyuk bir protesto gosterisi gerceklestirildi Kislik Saray onundeki meydani dolduran yuzbinlerce insan hem is ve ekmek hem de II Nikolay dan Japon yenilgisinin intikamini hemen almasini talep etmekteydi Ne var ki boyle kritik anlarda esnek bir politika uygulayacak kisilige sahip olmayan Nikolay halkin karsisina cikmayip Petrograd yakinlarindaki Carskoye Selo malikanesine kacarak protestocularin durumunu Icisleri Bakani Prens ile Silahli Kuvvetler Komutani Granduk Vladimir in kararina birakti Bu iki yeteneksiz burokrat kiskirticilarin marifetiyle protestolarini arttiran cocuklu kadinli kalabaligin ustune ates actirdi Baskomutan Vladimir bununla da yetinmeyerek ayni kalabaligin uzerine kiliclarini cekmis atli Kazak birliklerini surdu Tarihe Kanli Pazar olarak gecen 22 Ocak 1905 bu felaket halkin babasi car efsanesi yikti ve 1905 Devrimi nin patlak vermesine yol acti Nikolay devrimci dalga karsisinda 3 Mart 1905 te danisma meclisi niteligindeki temsile dayali bir devlet meclisini Duma toplantiya cagirmayi kabul etmek zorunda kaldi Ekim Manifestosu yla da 30 Ekim 1905 Duma nin onayi olmadan hicbir yasanin yururluge konmayacagi demokratik oy hakkiyla sivil ozgurluklerin guvence altina alinacagi anayasal bir rejime gecilecegine soz verdi Ama baski altinda verdigi sozleri tutmaya niyeti olmadigindan eski gucunu yeniden kazanmak icin harekete gecti Ordu Uzakdogu dan donunce Petrograd ve Moskova Sovyetleri ni ezdi aralik 1905 ocak 1906 Duma nin Kurucu Meclis e donusmesini onlemek amaciyla Mayis 1906 da yururluge giren Temel Yasalar da mutlak yetkilere sahip bir hukumdar olarak tanimlanmasini sagladi Bu yasalar gore car otokrat unvanini askeri diplomatik ve dinsel sorunlarin yonetimini ustlenmeye devam ediyor Duma yi toplama dagitma ve oturumlar arasinda yasa gucunde kararnameler cikarma hakkina sahip oluyordu Ayrica siddet yontemleri kullanan ve Yahudi karsiti propaganda etkinlikleri yuruten Rus Halkinin Birligi adli asiri sagci orgutu korumasi altina aldi Ekim Manifestosu nun yayimlanmasindan sorumlu tuttugu Basbakan Kont Sergei Vitte yi gorevinden alip ilk iki Duma yi suresinden once dagitti Vitte nin yerine gecen ve 16 Haziran 1906 da ikinci Duma yi dagitan Pyotr Stolipin cara sadik ve yetenekli bir devlet adami olmasina karsin Nikolay guvenmedigi Stolipin e karsi entrikalar duzenlenmesine ve bunun sonucunda konumunun sarsilmasina goz yumdu Devrimci partilere karsi baskiyi arttirmaya ve koyluleri mir in zincirlerinden kurtaracagi varsayilan bir tarim reformunu gerceklestirmeye calisan Stolipin in oldurulmesinden 1911 sonra imparator u goreve cagirdi 1911 1914 ardindan cevresini dar goruslu ya da yeteneksiz gerici bakanlarla doldurdu Kamuoyunun gozunde ve sarayca rezilce islere giren Rasputin in sadik bendeleriydi I Dunya Savasi ve Nikolay in otoritesini kaybetmesi Carice Aleksandra Fyodorovna Nikolay temmuz 1905 te Bjorko de Alman Imparatoru II Wilhelm le yaptigi gizli gorusme sirasinda Almanya ile bir savunma ittifaki imzaladi ama daha sonra bu antlasmadan vazgecerek daha cok Fransiz Rus ittifakini tercih etti Daha sonra Buyuk Britanya ya yanasarak 1907 de bu ulkeyle bir antlasma imzaladi ve Itilaf Devletleri ne katildi Uzak Dogu ya iliskin yayilmaci planlari Japonlarca engellenen Nikolay dikkatini Balkanlar a cevirdi Nikolay Slavlarin milliyetci isteklerine sempati besliyor ve Bogazlar i denetim altina almak icin sabirsizlaniyordu Ama buyuk devletler arasindaki barisin korunmasini istediginden yayilmaci egilimlerini dizginliyordu Balkan Savaslari yla Osmanli egemenlinin sona erdigi Balkanlar da Izvolskiy in tesvikiyle etkin bir politikaya suruklenen Nikolay Avusturya Macaristan Imparatorlugu ile ittifak kurmus olan Bulgaristan a karsi Sirbistan i destekledi Boylece Rusya yi asilmasi olanaksiz gucluklere sokan I Dunya Savasi na girmek zorunda kaldi Avusturya arsiduku Franz Ferdinand in Saraybosna da oldurulmesinden sonra savasi engelleyebilmek icin yogun diplomatik caba harcadi Ama ordudan gelen baskilar karsisinda 30 Temmuz 1914 te genel seferberlik ilan etmek zorunda kaldi I Dunya Savasi monarsiye gecici olarak guc kazandirdiysa da Nikolay halkinin kendisinden bekledigi seylerin hicbirini yapmadi Duma ya gereken onem verilmedi ve gonullu yurtsever orgutlerin yonetime destek olma cabalari engellendi Yonetici kadrolarla halk arasindaki ucurum giderek buyuyordu Nikolay karisi Aleksandra nin kiskirtmasiyla 5 Eylul 1915 te babasinin kuzeni Prens Nikolay i gorevden alarak baskomutanligi bizzat ustlendi Hemen hemen butun bakanlar Nikolay in savas deneyimi olmamasinin ordunun moralini bozacagi gerekcesiyle karara karsi ciktilar Ama gorusleri dikkate alinmadigi gibi cok gecmeden gorevden uzaklastirildilar Nikolay askeri kararlara gereksiz mudahalelerde bulunmadiysa da saraydan ayrilmasi ciddi siyasi sonuclar dogurdu Mogilev deki genel karargahinda soyutlanmis durumda olan Nikolay ruhani danismani Rasputin in etkisi altina giren Carice Aleksandra nin yonetimde giderek artan bir rol oynamasina goz yumdu Carin yetkilerini devralan Carice Aleksandra nin degerli bakan ve subaylari gorevden alarak yerlerine Rasputin in aday gosterdigi yeteneksiz kisileri getirmesi ve sarayin ihanet icinde oldugu dusuncesinin halk arasinda yayilmasi car ailesine karsi beslenen dusmanligi arttirdi Nikolay in vurdumduymazligi karsisinda sivil toplum zemstvolar meslek dernekleri savas ekonomisini orgutlemeye calistilar boylece 1916 da askeri durumda kisa sureli bir iyilesme goruldu 1915 te Duma bunyesinde kurulan Ilerici Blok ulkenin guvenini kazanmis bir hukumet kurulmasini istedi ve Nikolay i devirmeye yonelik bir komplo tasarladi Muhafazakarlarin monarsinin gelecegini kurtarma umuduyla Nikolay i tahttan indirme planlari yapmasi ve Rasputin in Aralik 1916 da oldurulmesi bile Nikolay i durumun ciddiyetini kavrayarak gerekli onlemleri almaya yoneltmedi Tahttan indirilmesi ve olumuIktisadi guclukler 1916 17 kisinda iase bunalimina yol acti ve Car karsiti muhalafetin Duma yi asarak halk ayaklanmasina donusmesine neden oldu Bu durumda sosyalist devrimciler ve sosyal demokratlar tarafindan orgutlenen Petrograd halki ayaklandi Nikolay 8 Mart 1917 de Petrograd da Sankt Peterburg baslayan ayaklanmanin ardindan kentin komutanina sert onlemler almasini emrederek duzeni saglamak uzere destek birlikleri gonderdi Ancak olaylarin onunun alinamamasi sonucunda Nikolay ordunun da destegini alan Duma nin cagrisina uyarak 15 Mart 1917 de Pskov da kardesi Mihail lehine tahttan cekildi Ancak Mihail in taci reddetmesiyle Romanovlarin saltanati ile birlikte Rusya da bin yillik monarsi yonetimi son buldu Car II Nikolay in ve ailesinin ikonasi Georgi Lvov baskanligindaki gecici hukumet doneminde Carskoye Selo da gozaltinda tutuldu Ailesiyle birlikte Ingiltere ye gonderilmesi planlansa da Petrograd Isci ve Asker Temsilcileri Sovyeti nin buna karsi cikmasi nedeniyle car ve ailesi once Bati Sibirya daki Tobolsk a Bolsevik Ihtilali nden sonra da Nisan 1918 de de Urallar daki Yekaterinburg a goturuldu Bolseviklere karsi savasan Beyaz Ordu kuvvetlerine bagli Cek Lejyonunun bolgeye yaklasmasi ve cari kurtarmalari olasiligi uzerine yerel yetkililerin karariyla 16 17 Temmuz gecesi Car II Nikolay Carice Aleksandra kizlari Olga Tatyana Anastasia Maria ogullari Aleksey aile doktoru Yevgeniy Botkin halayik Aloiziy Trupp Carice nin hizmetkari Anna Demidova ve asci Ivan Haritonov hapsedildikleri evin bodrumunda kursuna dizilerek oldurulduler Cesetler terk edilmis bir maden ocaginda yakildiktan sonra yakinlardaki ormanlik araziye gomuldu II Nikolay ve aile uyelerinin naaslari o donemde bolgedeki Bolseviklerin lideri olan Yakov Yurovski nin kayitlarindan yola cikilarak amator arkeolog Aleksandir Avdonin tarafindan 1979 da ortaya cikarildi Ancak bu kesif Sovyet yetkilileri tarafindan 10 yil kamuoyundan gizlendi Sovyetler Birligi nin dagilmasindan sonra kemiklerin gercekten Car a ve ailesie ait olup olmadiginin belirlenmesi icin kimlik testi uygulandi 17 Temmuz 1998 de yapilan devlet toreniyle ailesiyle birlikte Sankt Peterburg da St Peter ve Paul Katedrali nde defnedildi Car ailesi 2000 yilinda Rus Ortodoks Kilisesi tarafindan Aziz ilan edildi 2008 yilinda Rusya Yuksek Mahkemesi Car ailesinin oldurulmesinin haksiz siyasi baskilar sonucu olduguna dolayisiyla siyasi cinayete kurban gittiklerine karar verdi ve itibarlarinin iade edilmesini kararlastirdi Unvanlari 18 Mayis 1868 13 Mart 1881 Imparatorluk Altesleri Rusya Buyuk Duku Nikolai Alexandrovich 13 Mart 1881 1 Kasim 1894 Imparatorluk Altesleri Rusya Carevici 1 Kasim 1894 15 Mart 1917 Imparatorluk Majesteleri Tum Ruslarin Imparatoru ve Otokrati 15 Mart 1917 17 Temmuz 1918 Nikolai Alexandrovich RomanovKaynakca Nicholas II Shatsillo K F Nikko Otoliths M Sovyet Ansiklopedisi 1974 Buyuk Sovyet Ansiklopedisi 30 ciltte Ch Aleksandr Prohorov 1969 1978 cilt 18 Pravitelstvennyj vestnik Hukumet Gazetesi 11 Haziran 1908 No 116 s 1 Pravitelstvennyj vestnik Hukumet Gazetesi 12 Haziran 1908 No 117 s 1 Martin Vennard 27 June 2012 Tsar Nicholas exhibits from an execution 26 Ekim 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde BBC News Erisim Tarihi 30 Nisan 2020 Ingilizce World War I Declarations 11 Agustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde The Library of Congress Kongre Kutuphanesi Erisim tarihi 30 Nisan 2020 Ingilizce A Reader s Guide to Orthodox Icons The Icons that Canonized the Holy Royal Martyrs 16 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce Chin kanonizacii novoproslavlennyh svyatyh sostoyalsya v Hrame Hrista Spasitelya Arhivnaya kopiya ot 10 avgusta 2011 na 29 Aralik 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde Yeni yuceltilen azizlerin kanonlasmasinin ayini 10 Agustos 2011 tarihinde Kurtarici Isa Kilisesi nin katedralinde gerceklesti 10 Agustos 2011 tarihinden itibaren Wayback Machine Pravoslavie ru Rusca Orthodox Terminology 22 Mart 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde Church of the Mother of God Churchmotherofgod org Erisim tarihi 5 Aralik 2018 Ingilizce The letters of Tsar Nicholas and Empress Marie being confidential correspondence between Nicholas II last of the Tsars and his mother Dowager Empress Maria Feodorovna Edward J Bing ed London Nicholson and Watson 1937 Van Der Kiste John 2003 The Romanovs 1818 1959 Sutton Publishing s 151 Clay Catarine 2006 King Kaiser Tsar Three Royal Cousins Who Led the World to War Walker amp Company ISBN 0802716237 s 54 Magnus Philip 1964 King Edward the Seventh E P Dutton amp Co s 126 Massie Robert 1967 Nicholas and Alexandra Londra Pan Books s 38 ISBN 9780440363583 King Greg 1994 The Last Empress Birch Lane Press s 54 Andreas Ruesch Die zweite Eroberung Sibiriens Mit dem Baubeginn fur die Transsibirische Eisenbahn bewies Russland seinen Modernisierungswillen Andreas Ruesch Sibirya nin ikinci fethi Trans Sibirya Demiryolu icin insaatin baslamasiyla birlikte Rusya modernlesme istegini gosterdi In Neue Zurcher Zeitung 31 Mayis 2016 S 6 Pierre Andre 1925 Journal Intime de Nicholas II Paris Payot s 45 King Greg 2006 The Court of the Last Czar Pomp Power and Pageantry in the Reign of Nicholas II John Wiley amp Sons s 326 Hukumet Gazetesi Pravitelstvennyj vestnik 3 Kasim 1894 No 230 s 1 Rusca Velikij knyaz Aleksandr Mihajlovich Kniga vospominanij Buyuk Duk Alexander Mikhailovich Anilar kitabi Paris 1933 s 169 170 Warth Robert D 1997 Nicholas II The Life and Reign of Russia s Last Monarch Praeger s 20 5 Agustos 2020 tarihinde kaynagindan Pierre Andre 1925 Journal Intime de Nicholas II Paris Payot s 127 2015 A People s Tragedy The Russian Revolution 1891 1924 The Bodley Head s 165 Rasputin Focus Dergisi 1996 Romanovlar Focus Dergisi Mart 1998 Rusya Car dan resmen ozur diledi 7 Temmuz 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Mart 2013 Car a iade i itibar 14 Temmuz 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Ocak 2009 Dis kaynaklarCrankshaw Edward Yeni ed 1986 The Shadow of the Winter Palace the Drift To Revolution 1825 1917 Londra Papermac Ingilizce Van Der Kiste John 2003 The Romanovs 1818 1959 Stroud Sutton Publishing ISBN 075093459X ve 9780750934596 Ingilizce Almedingen Edith M 1995 Die Romanows Die Geschichte einer Dynastie Russland 1613 1917 Ullstein Frankfurt am Main ISBN 3 548 34952 8 Almanca Dis baglantilarWikimedia Commons ta II Nikolay ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Kurat Akdes Nimet 6 baski 2014 Rusya Tarihi Baslangicindan 1917 ye Kadar Ankara Turk Tarih Kurumu ISBN 9751605504 Online 1 18 Aralik 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde YouTube da Romanovs Romanovs Sekizinci film Alexander III Nicholas II The Romanovs adli dokumenter film Yapimci StarMedia Babich Design Rusya 2013 Rusca Acik Dizin Projesi nde II Nikolay 9 Mayis 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde Car a iade i itibar MilliyetOnce gelen III Aleksandr Rusya Imparatoru 1894 1917 Sonra gelen