İndira Priyadarşini Gandhi (d. 19 Kasım 1917, Allahabad, Britanya Hindistanı - ö. 31 Ekim 1984, Yeni Delhi, Hindistan), Hindistan'da 2 defa (1966-77, 1980-84) başbakanlık yapmış politikacı. Hindistan tarihindeki tek kadın başbakan olan Gandhi, ayrıca en uzun süre görev yapan ikinci başbakandır.
İndira Gandhi | |
---|---|
Hindistan Başbakanı | |
Görev süresi 14 Ocak 1980 - 31 Ekim 1984 | |
Yerine geldiği | |
Yerine gelen | Rajiv Gandhi |
Görev süresi 24 Ocak 1966 - 24 Mart 1977 | |
Yerine geldiği | (Geçici) |
Yerine gelen | Morarji Desai |
Kişisel bilgiler | |
Doğum | 19 Kasım 1917 Allahabad, Britanya Hindistanı |
Ölüm | 31 Ekim 1984 (66 yaşında) Yeni Delhi, Hindistan |
Partisi | Hindistan Ulusal Kongresi |
Evlilik(ler) | Feroze Gandhi |
Dini | Hinduizm |
İmzası |
Yaşamı
Mahatma Gandhi ile herhangi bir akrabalığı olmayan İndira Gandhi, Kongre Partisi başkanı Motilal Nehru'nun torunu, Bağımsız Hindistan'ın ilk başbakanı olan milliyetçi önder Cavaharlal Nehru'nun tek çocuğudur. Gandhi, Batı Bengal'deki ve Oxford Üniversitesi'nde öğrenim gördü. 1942'de, Oxford'da tanıştığı bir Parsi öğrenci olan, Hindistan Ulusal Kongresi'nin (INC, Kongre Partisi) üyesi (ö. 1960) ile evlendi. Rajiv(1944) ve (1946) isimli iki oğlu oldu.
Siyasi kariyeri
Üniversite eğitiminden sonra Hindistan'a döndüğünde babasının aktif siyaset içerisindeki rolüne destek olmak amacıyla ona danışmanlık yapmaya başladı. 1947 ile 1964 arasında, 1936'dan beri dul olan babasının yanında siyaset mesleğini öğrendi. 1938'de Kongre Partisi üyesi olan Gandhi, 1955'ten sonra partinin yürütme komitesinde yer aldı. 1959'da parti başkanlığına seçildi. 1964'te Nehru'nun yerine geçen 'nin hükûmetinde enformasyon ve yayın bakanı oldu.
Shastri'nin ani ölümü (Ocak 1966), Kongre'yi güç durumda bıraktı. Bunun üzerine, Kongre Partisi'nin sağ ve sol kanatlarının vardığı uzlaşma sonucunda başbakanlığı üstlendi (Ocak 1966). Ama başbakanlığı sırasında eski bakanlardan Morarci Desai'nin önderliğindeki sağ kanadın sürekli muhalefetiyle karşılaştı. 1967 seçimlerinde mutlak çoğunluğu sağlayamayınca Desai'yi başbakan yardımcılığına getirmek zorunda kaldı. Ağustos 1969'da, Kongre Partisi'nin resmi adayına karşın "kendi" adayı V. V. Giri'nin cumhurbaşkanlığına seçilmesini sağlayarak parti içinde bir bölünmeye yol açtı. Kendisi de "Kongre-R" adı verilen sol kanadın başına geçti. 1971 erken genel seçimlerinde eski Kongre Partisi'nin yasal ardılı olarak ortaya çıktı ve tutucu partilerin oluşturduğu koalisyona karşı ezici bir zafer kazandı.
Seçimlerden kısa süre sonra ayrılıkçı bir ayaklanmanın patlak verdiği Doğu Pakistan'a giren Hindistan birlikleri Pakistan kuvvetlerini yenilgiye uğrattı. Birkaç hafta sonra Doğu Pakistan'da Bangladeş adıyla bağımsız bir devlet kuruldu (Aralık 1971).
Bu arada Kongre Partisi'nin ikiye ayrılması nedeniyle Mart 1972'de yapılan genel seçimlerde Gandhi'nin önderliğindeki "Yeni Kongre Partisi" ezici bir zafer kazandı.
Bunun üzerine Gandhi, Temmuz 1969'da açıklanan reformlara girişti: büyük bankaları ve sigorta şirketlerini millileştirdi, hükümdar ödeneklerini ve mihrace ayrıcalıklarını kaldırdı. Ama gerçek bir tarım reformuna girişilemedi; enflasyon oldukça yüksekti. Şubat ve Mart 1974'te fiyat artışları ve işsizlik nedeniyle Gucerat ve Bihar'da ciddi ayaklanmalar meydana geldi.
1972 seçimlerinde yenilgiye uğrayan sosyalist muhalefet Gandhi'yi seçim yasalarını çiğnemekle suçlayarak mahkemeye verdi. Allahabad Yüksek Mahkemesi'nin Haziran 1975'te aleyhinde karar vermesi üzerine Parlamento'daki koltuğunu yitirme tehlikesiyle karşı karşıya kalan Gandhi, olağanüstü durum ilan ederek siyasi muhaliflerini tutuklattı ve kişisel özgürlükleri kısıtlayan bir dizi yasa çıkardı
Oğlu Sanjay'ın "halk otomobili" girişiminin başarısızlığıa uğraması, doğum kontrolü uygulamasının halkın kısırlaştırılması olarak algılanması[] Gandhi'yi 1977'de erken seçime gitmeye zorladı. Canata Partisi'nin (JD) çevresinde toplanan, Morarci Desai'nin yönetimindeki muhalefetin Mart 1977 genel seçimlerini kazanması olağanüstü duruma son verdi. Morarci Desai de başbakan oldu.
1978 başlarında Kongre Partisi'nden ayrılarak Hindistan Ulusal Kongresi-İndira (INC-I) adıyla yeni bir parti kurdu. Başbakanlığı sırasında görevini kötüye kullanmakla suçlanarak hakkında dava açılmasına karşın, Kasım 1978'de milletvekili seçilmeyi başardı. Ama bir ay sonra, milletvekillerinin kararıyla Parlamento'dan uzaklaştırıldı ve bir hafta hapiste tutuldu.
Janata Partisi ve lideri Morarci Desai'nin sadece Kongre Partisi'ni yenilgiye uğratacak kadar gücü olduğu, ülke yönetiminde başarısız kalmasıyla anlaşılmıştır. Buna ek olarak Janata Partisi içinde baş gösteren çekişmeler Ağustos 1979'da hükûmetin düşmesine yol açtı. Ocak 1980'de yapılan Lok Sabha (Halk Meclisi) seçimlerinde, Gandhi'nin yeni partisi sandalyelerin üçte ikisini kazandı. Yıl boyunca güçlü bir kampanya yürütmüş olan Gandhi, iki bölgeden milletvekili seçilmeyi başardı ve siyasi danışmanlığını üstlenmiş olan oğlu Sancay Gandhi'nin de meclise girmesini sağladı. 14 Ocak'ta yemin ederek başbakanlık görevine başlamasından sonra, kendisinin ve oğlunun aleyhine açılmış bütün davalar da düştü.
Sancay Gandhi'nin Haziran 1980'de bir uçak kazasında ölmesinden sonra ortaya çıkan siyasi tartışmalara karşın hükûmet üzerindeki denetimini sürdüren Gandhi, Hindistan'ın Üçüncü Dünya'daki önderlik konumunu güçlendirmeye çalıştı. Aynı dönemde içeride Hindistan'ın siyasi bütünlüğüne yönelik ayaklanmalar ve şiddet eylemleriyle karşı karşıya kaldı. Bazı eyaletler merkezi yönetim karşısında yetkilerini artırmaya çalışırken, başta Sihler olmak üzere çeşitli gruplar da özerklik elde etme amacıyla şiddete başvurmaya başladı. Hindistan birliklerinin Haziran 1984'te Sihlerin kutsal tapınağı olan Amritsar'daki Altın Tapınak'a (Harimandir) saldırmasıyla karışıklıklar doruğuna çıktı. Bu saldırı sırasında 500'e yakın Sih yaşamını yitirdi.
Bu olaydan beş ay sonra başbakanlık konutunun bahçesinde, kişisel koruması olan iki Sih'in açtığı yaylım ateşiyle vurularak öldürüldü. Ölümünden sonra oğlu Rajiv Gandhi başbakan olmuştur. Rajiv'in 1991'de suikasta kurban gitmesi üzerine parti yönetimini gelini Sonya Gandhi üstlenmiştir.
Kaynakça
- ^ Belgesel 11: Extraordinary Women - Indira Gandhi - 9/13 29 Ekim 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., http://oceanlandtoo.blogspot.com 29 Ekim 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde ..
- ^ İndira Gandi Dönemi 29 Ekim 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., hindistangezi.com.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Indira Priyadarsini Gandhi d 19 Kasim 1917 Allahabad Britanya Hindistani o 31 Ekim 1984 Yeni Delhi Hindistan Hindistan da 2 defa 1966 77 1980 84 basbakanlik yapmis politikaci Hindistan tarihindeki tek kadin basbakan olan Gandhi ayrica en uzun sure gorev yapan ikinci basbakandir Indira GandhiHindistan BasbakaniGorev suresi 14 Ocak 1980 31 Ekim 1984Yerine geldigiYerine gelen Rajiv GandhiGorev suresi 24 Ocak 1966 24 Mart 1977Yerine geldigi Gecici Yerine gelen Morarji DesaiKisisel bilgilerDogum 19 Kasim 1917 1917 11 19 Allahabad Britanya HindistaniOlum 31 Ekim 1984 66 yasinda Yeni Delhi HindistanPartisi Hindistan Ulusal KongresiEvlilik ler Feroze GandhiDini HinduizmImzasiYasamiMahatma Gandhi ile herhangi bir akrabaligi olmayan Indira Gandhi Kongre Partisi baskani Motilal Nehru nun torunu Bagimsiz Hindistan in ilk basbakani olan milliyetci onder Cavaharlal Nehru nun tek cocugudur Gandhi Bati Bengal deki ve Oxford Universitesi nde ogrenim gordu 1942 de Oxford da tanistigi bir Parsi ogrenci olan Hindistan Ulusal Kongresi nin INC Kongre Partisi uyesi o 1960 ile evlendi Rajiv 1944 ve 1946 isimli iki oglu oldu Siyasi kariyeri Universite egitiminden sonra Hindistan a dondugunde babasinin aktif siyaset icerisindeki rolune destek olmak amaciyla ona danismanlik yapmaya basladi 1947 ile 1964 arasinda 1936 dan beri dul olan babasinin yaninda siyaset meslegini ogrendi 1938 de Kongre Partisi uyesi olan Gandhi 1955 ten sonra partinin yurutme komitesinde yer aldi 1959 da parti baskanligina secildi 1964 te Nehru nun yerine gecen nin hukumetinde enformasyon ve yayin bakani oldu Shastri nin ani olumu Ocak 1966 Kongre yi guc durumda birakti Bunun uzerine Kongre Partisi nin sag ve sol kanatlarinin vardigi uzlasma sonucunda basbakanligi ustlendi Ocak 1966 Ama basbakanligi sirasinda eski bakanlardan Morarci Desai nin onderligindeki sag kanadin surekli muhalefetiyle karsilasti 1967 secimlerinde mutlak cogunlugu saglayamayinca Desai yi basbakan yardimciligina getirmek zorunda kaldi Agustos 1969 da Kongre Partisi nin resmi adayina karsin kendi adayi V V Giri nin cumhurbaskanligina secilmesini saglayarak parti icinde bir bolunmeye yol acti Kendisi de Kongre R adi verilen sol kanadin basina gecti 1971 erken genel secimlerinde eski Kongre Partisi nin yasal ardili olarak ortaya cikti ve tutucu partilerin olusturdugu koalisyona karsi ezici bir zafer kazandi Secimlerden kisa sure sonra ayrilikci bir ayaklanmanin patlak verdigi Dogu Pakistan a giren Hindistan birlikleri Pakistan kuvvetlerini yenilgiye ugratti Birkac hafta sonra Dogu Pakistan da Banglades adiyla bagimsiz bir devlet kuruldu Aralik 1971 Bu arada Kongre Partisi nin ikiye ayrilmasi nedeniyle Mart 1972 de yapilan genel secimlerde Gandhi nin onderligindeki Yeni Kongre Partisi ezici bir zafer kazandi Bunun uzerine Gandhi Temmuz 1969 da aciklanan reformlara giristi buyuk bankalari ve sigorta sirketlerini millilestirdi hukumdar odeneklerini ve mihrace ayricaliklarini kaldirdi Ama gercek bir tarim reformuna girisilemedi enflasyon oldukca yuksekti Subat ve Mart 1974 te fiyat artislari ve issizlik nedeniyle Gucerat ve Bihar da ciddi ayaklanmalar meydana geldi 1972 secimlerinde yenilgiye ugrayan sosyalist muhalefet Gandhi yi secim yasalarini cignemekle suclayarak mahkemeye verdi Allahabad Yuksek Mahkemesi nin Haziran 1975 te aleyhinde karar vermesi uzerine Parlamento daki koltugunu yitirme tehlikesiyle karsi karsiya kalan Gandhi olaganustu durum ilan ederek siyasi muhaliflerini tutuklatti ve kisisel ozgurlukleri kisitlayan bir dizi yasa cikardi Oglu Sanjay in halk otomobili girisiminin basarisizligia ugramasi dogum kontrolu uygulamasinin halkin kisirlastirilmasi olarak algilanmasi kaynak belirtilmeli Gandhi yi 1977 de erken secime gitmeye zorladi Canata Partisi nin JD cevresinde toplanan Morarci Desai nin yonetimindeki muhalefetin Mart 1977 genel secimlerini kazanmasi olaganustu duruma son verdi Morarci Desai de basbakan oldu Richard Nixon ve Indira Gandhi 1971 1978 baslarinda Kongre Partisi nden ayrilarak Hindistan Ulusal Kongresi Indira INC I adiyla yeni bir parti kurdu Basbakanligi sirasinda gorevini kotuye kullanmakla suclanarak hakkinda dava acilmasina karsin Kasim 1978 de milletvekili secilmeyi basardi Ama bir ay sonra milletvekillerinin karariyla Parlamento dan uzaklastirildi ve bir hafta hapiste tutuldu Janata Partisi ve lideri Morarci Desai nin sadece Kongre Partisi ni yenilgiye ugratacak kadar gucu oldugu ulke yonetiminde basarisiz kalmasiyla anlasilmistir Buna ek olarak Janata Partisi icinde bas gosteren cekismeler Agustos 1979 da hukumetin dusmesine yol acti Ocak 1980 de yapilan Lok Sabha Halk Meclisi secimlerinde Gandhi nin yeni partisi sandalyelerin ucte ikisini kazandi Yil boyunca guclu bir kampanya yurutmus olan Gandhi iki bolgeden milletvekili secilmeyi basardi ve siyasi danismanligini ustlenmis olan oglu Sancay Gandhi nin de meclise girmesini sagladi 14 Ocak ta yemin ederek basbakanlik gorevine baslamasindan sonra kendisinin ve oglunun aleyhine acilmis butun davalar da dustu Sancay Gandhi nin Haziran 1980 de bir ucak kazasinda olmesinden sonra ortaya cikan siyasi tartismalara karsin hukumet uzerindeki denetimini surduren Gandhi Hindistan in Ucuncu Dunya daki onderlik konumunu guclendirmeye calisti Ayni donemde iceride Hindistan in siyasi butunlugune yonelik ayaklanmalar ve siddet eylemleriyle karsi karsiya kaldi Bazi eyaletler merkezi yonetim karsisinda yetkilerini artirmaya calisirken basta Sihler olmak uzere cesitli gruplar da ozerklik elde etme amaciyla siddete basvurmaya basladi Hindistan birliklerinin Haziran 1984 te Sihlerin kutsal tapinagi olan Amritsar daki Altin Tapinak a Harimandir saldirmasiyla karisikliklar doruguna cikti Bu saldiri sirasinda 500 e yakin Sih yasamini yitirdi Bu olaydan bes ay sonra basbakanlik konutunun bahcesinde kisisel korumasi olan iki Sih in actigi yaylim atesiyle vurularak olduruldu Olumunden sonra oglu Rajiv Gandhi basbakan olmustur Rajiv in 1991 de suikasta kurban gitmesi uzerine parti yonetimini gelini Sonya Gandhi ustlenmistir Kaynakca Belgesel 11 Extraordinary Women Indira Gandhi 9 13 29 Ekim 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde http oceanlandtoo blogspot com 29 Ekim 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde Indira Gandi Donemi 29 Ekim 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde hindistangezi com