Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Intervertebral diskler veya diğer adıyla intervertebral fibrokartilaj, vertebral kolondaki iki komşu vertebra arasında bulunur. Diskler vertebralar arasında fibrokartilajinöz eklem gibi davranırlar. Merkezindeki yumuşak yapısı nedeniyle kısmen hareketlere izin veren ayrıca ligamentöz yapısı nedeniyle omurgaya destek olan bir yapısı vardır.
| intervertebral disk | |
|---|---|
 | |
| Latince isim | discus intervertebralis |
| Sistem | |
| Tanımlayıcılar | |
| Microsoft Academic | 2777755357 2776450988, 2777755357 |
| MeSH | D007403 |
| TA | 1684 |
| FMA | 10446 |
Yapısı
Intervertebral diskler çevresinde anulus fibrosus ismi verilen, ligamentöz yapıda, sağlam halkasal bir kapsülle çevrilidir. Bu kapsülün içerisinde ise nuclous pulposus ismi verilen daha yumuşak bir yapı vardır.Anulus fibrosus Tip 1 ve Tip 2 kollajen oluşan birçok fibrokartilajinöz tabakaya sahiptir. Anulus fibrosusa dayanaıklığını veren yapı Tip 1 kollajendir. Anulus fibrosus içerisinde ise daha elastik ve yumuşak yapılı olan nucleus pulposus bulunur. Bu yapı omurgaya binen yükün disk aralığına eşit dağıtılmasını sağlar. Nucleus pulposusun yapısını mukoprotein yapıda gevşek fibriler yapılar oluşturur. Disk böylece şok emici görevi görür. Nucleus pulposus embriyonik notokord'un kalıntısıdır.
Üst boyun omurları dışında tüm omurlar arasında disk bulunur. Boyun omurlarından olan atlas (C1) ve (C2) arasında disk bulunmaz. Atlas halkasal yapıda olup, aksisin çıkıntısı ekseninde rotasyonel hareket yapar. İnsan omurgasında toplam 23 disk bulunmaktadır: 6 tane servikal (boyun) bölgesinde, 12 tane torakal (sırt) bölgesinde, 5 tane lomber (bel) bölgesinde bulunur. Diskler bir üst ve bir altındaki omurganın seviyesine göre isimlendirilir. Örneğin servikal 5. ve 6. omurga arasındaki disk C5-6 (C = cervikal) diski olarak isimlendirilir.
Gelişimi
Anne karnında gelişim ve doğumda vertebral disklerin kanlanması hemen komşuluğundaki kemik yüzeyden ve anulus fibrosustan sağlanır. Erişkin çağa gelindiğinden diskin kanlanması ortadan kalkar. Bu yüzden diskler avasküler yani kanlanmayan yapılardır.
Intervertebral disk aralığı
Intervertebral disk aralığı X-ray görüntülemede komşu iki omurga kemiği arasındaki boşluktur. Normal sağlıklı erişkinlerde bu boşluk diskin büyüklüğüne işaret eder. Disk enfeksiyonu (diskit) ve birçok omurga rahatsızlığında bu yükseklik değişebilir.
Fonksiyonu
Intervertabral diskler, her iki vertebrayı birbirinden ayırır ve şok emici görevi görür. Omurgaya yüklenme durumunda nucleus pulposus bu yüklenme basıncını disk aralığına eşit olarak dağıtır. Nucleus pulposus büyük vakuollu notokorda hücrelerinden, küçük kondrosit benzeri hücrelerden, kollajen fibrillerinden ve hyaluronik asite bağlanan proteoglikanlardan oluşur. Bu proteoglikanlar zincirler oluşturarak disk içerisindeki onkotik basıncı arttırırlar. Bu sayede disk dışından disk içeriğine su geçişi sağlandır. ileri yaşla birlikte bu glikanların miktarı azaldığından disk içeriğindeki sıvı azalır ve disk esnekleğini kaybetmeye başlar. Disk yapısı bu nedenle bozulur ve disk yüksekliği azalır.
Klinik anlamı
Fıtıklaşma
Spinal disk herniasyonu; dengesiz mekanik kuvvetler altında, deforme olmuş anulus fibrosusda oluşan defektten nucleus pulposusa ait kısmın dışarı çıkması olarak tanımlanır. Bu durum yüksek fiziksel aktivitelerde, travma sonrası veya kronik dejeneratif değişikliklerle birlikte kötü duruş poziyonu ve ""Propionbacterium acnes"" enfeksiyonu eklendiğinde ortaya çıkma ihtimali artar. Fıtıklaşan nucleus pulposus komşuluğundaki sinir köklernine baskı uygulamaya başlar ve bu nedenle radiküler semptomlar ortaya çıkmaya başlar. Bu radiküler semptomlar parestezi, uyuşma, ağrı, his kaybı, kuvvet kaybı gibi birçok semptomdan oluşabilir.
Başka bir tür fıtıklaşma çeşidi ise nucleus pulposusun dikey yönde kemik içerisine fıtıklaşmasıdır ve Schmorl nodülü olarak isimlendirilir.
Dejenerasyon
40 yaşından önce Manyetik rezonans görüntülemede (MRG) insanların %25'inde birden çok seviyede disk dejenerasyonu bulguları izlenir. 40 yaşının üstünde bu oran %60'lara kadar çıkmaktadır. Bu bulguların omurganın yaşlanmasının doğal sonucu olarak ortaya çıkar ve ağrı ile ilişkili değildir.
Yaşlanma sürecinde nucleus pulposus içerisindeki proteoglikanların azalmasına bağlı sıvı kaybı olur. Bunun sonucunda diskte yükseklik kaybı meydana gelmeye başlar. Bu nedenle diskin şok absorbe etme yeteneği azalır. Disk aralığının bu nedenlerden dolayı azalması insanların yaşlandıkça boylarının kısalmasının sebeplerinden biridir. Disk komşuluğundaki kartilaj kemik yüzeylerde incelme ve çatlamalar meydana gelmeye başlar. Bu durumu skleroz olarak isimlendirilir. Since the fissures are formed in the annulus fibrosus due to osteo-arthritic bones or degeneration in general, the inner nucleus pulposus can seep out and put pressure on any number of vertebral nerves. Fıtıklaşmış bir disk içeriği hafif ve ağır şiddette siyatik ağrısına sebep olabilir. Bu durum fizik tedavi veya bazı durumlarda cerrahi tedavi gerektirir. Diğer dejeneratif disk hastalıkları içerisinde (DISH) omurganın liagamanlarında meydana gelen kalsifikasyon nedeniyle omurgada ağrı, hareket kısıtlılığı ve eğrilikler ortaya çıkabilir.
Skolyoz
Skolyoz omurgadaki normal sınırların dışındaki eğriliklere verilen genel bir isimdir. Kimi insanda ağrı yapabileceği gibi kimi insanda yapmayabilir. Başka omurga rahatsızlıkları intervertebral disklerin yapısını etkileyebilir. Örneğin skolyoz hastalarında omurga fazladan kemikleşme ve kalsiyum depozitleri vardır, hatta bazı vakalarda disklerde bile kalsifikasyon izlenebilmektedir.
Etimoloji
"Anulus" kökeni latince olup küçük halka anlamına gelmektedir, yine Latincedeki "anus" yani halka"" kelimesinden türetilmiştir.
Referans listesi
- ^ Urban, Jill PG; Roberts, Sally (11 Mart 2003). "Degeneration of the intervertebral disc". Arthritis Res Ther. 5 (3). s. 120. doi:10.1186/ar629. ISSN 1478-6354. (PMC) 165040 $2. (PMID) 12723977.
- ^ McCann, Matthew; Owen J. Tamplin; Janet Rossant; Cheryle A. Séguin (25 Ekim 2011). "Tracing notochord-derived cells using a Noto-cre mouse: implications for intervertebral disc development". Disease Models & Mechanisms. Cilt 5. ss. 73-82. doi:10.1242/dmm.008128. (PMC) 3255545 $2. (PMID) 22028328.
- ^ . 14 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2020.
- ^ a b Roberts S, Evans H, Trivedi J, Menage J (Nisan 2006). "Histology and pathology of the human intervertebral disc". J Bone Joint Surg Am. 88 (Suppl 2). ss. 10-4. doi:10.2106/JBJS.F.00019. (PMID) 16595436.[]
- ^ Antoniou, J.; Steffen, T.; Nelson, F.; Winterbottom, N.; Hollander, A. P.; Poole, R. A.; Aebi, M.; Alini, M. (1996). "The human lumbar intervertebral disc: Evidence for changes in the biosynthesis and denaturation of the extracellular matrix with growth, maturation, ageing, and degeneration". Journal of Clinical Investigation. 98 (4). ss. 996-1003. doi:10.1172/JCI118884. (PMC) 507515 $2. (PMID) 8770872.
- ^ Capoor, Manu N.; Ruzicka, Filip; Schmitz, Jonathan E.; James, Garth A.; Machackova, Tana; Jancalek, Radim; Smrcka, Martin; Lipina, Radim; Ahmed, Fahad S. (3 Nisan 2017). "Propionibacterium acnes biofilm is present in intervertebral discs of patients undergoing microdiscectomy". PLOS ONE. 12 (4). ss. e0174518. Bibcode:2017PLoSO..1274518C. doi:10.1371/journal.pone.0174518. ISSN 1932-6203. (PMC) 5378350 $2. (PMID) 28369127.
- ^ Williams, F. M. K.; Manek, N. J.; Sambrook, P. N.; Spector, T. D.; MacGregor, A. J. (2007). "Schmorl's nodes: Common, highly heritable, and related to lumbar disc disease". Arthritis & Rheumatism. 57 (5). s. 855. doi:10.1002/art.22789. (PMID) 17530687.
- ^ . MDGuidelines. Reed Group. 1 Aralık 2012. 21 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2020.
- ^ Jensen, Maureen C.; Brant-Zawadzki, Michael N.; Obuchowski, Nancy; Modic, Michael T.; Malkasian, Dennis; Ross, Jeffrey S. (1994). "Magnetic Resonance Imaging of the Lumbar Spine in People without Back Pain". New England Journal of Medicine. 331 (2). ss. 69-73. doi:10.1056/NEJM199407143310201. (PMID) 8208267.
- ^ "McGraw-Hill Connect". connect.mheducation.com. 13 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Kasım 2015.
- ^ Resnick, D (1978). "Diffuse idiopathic skeletal hyperostosis". American Journal of Roentgenology. 130 (3). ss. 588-589. doi:10.2214/ajr.130.3.588.
- ^ Giachelli CM (Mart 1999). "Ectopic calcification: gathering hard facts about soft tissue mineralization". Am. J. Pathol. 154 (3). ss. 671-5. doi:10.1016/S0002-9440(10)65313-8. (PMC) 1866412 $2. (PMID) 10079244.
- ^ Federative Committee on Anatomical Terminology (FCAT) (1998). Terminologia Anatomica. Stuttgart: Thieme
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Intervertebral diskler veya diger adiyla intervertebral fibrokartilaj vertebral kolondaki iki komsu vertebra arasinda bulunur Diskler vertebralar arasinda fibrokartilajinoz eklem gibi davranirlar Merkezindeki yumusak yapisi nedeniyle kismen hareketlere izin veren ayrica ligamentoz yapisi nedeniyle omurgaya destek olan bir yapisi vardir intervertebral diskLatince isimdiscus intervertebralisSistemTanimlayicilarMicrosoft Academic2777755357 2776450988 2777755357MeSHD007403TA1684FMA10446YapisiServikal vertebraya ait bir intervertebral disk Intervertebral diskler cevresinde anulus fibrosus ismi verilen ligamentoz yapida saglam halkasal bir kapsulle cevrilidir Bu kapsulun icerisinde ise nuclous pulposus ismi verilen daha yumusak bir yapi vardir Anulus fibrosus Tip 1 ve Tip 2 kollajen olusan bircok fibrokartilajinoz tabakaya sahiptir Anulus fibrosusa dayanaikligini veren yapi Tip 1 kollajendir Anulus fibrosus icerisinde ise daha elastik ve yumusak yapili olan nucleus pulposus bulunur Bu yapi omurgaya binen yukun disk araligina esit dagitilmasini saglar Nucleus pulposusun yapisini mukoprotein yapida gevsek fibriler yapilar olusturur Disk boylece sok emici gorevi gorur Nucleus pulposus embriyonik notokord un kalintisidir Ust boyun omurlari disinda tum omurlar arasinda disk bulunur Boyun omurlarindan olan atlas C1 ve C2 arasinda disk bulunmaz Atlas halkasal yapida olup aksisin cikintisi ekseninde rotasyonel hareket yapar Insan omurgasinda toplam 23 disk bulunmaktadir 6 tane servikal boyun bolgesinde 12 tane torakal sirt bolgesinde 5 tane lomber bel bolgesinde bulunur Diskler bir ust ve bir altindaki omurganin seviyesine gore isimlendirilir Ornegin servikal 5 ve 6 omurga arasindaki disk C5 6 C cervikal diski olarak isimlendirilir Gelisimi Anne karninda gelisim ve dogumda vertebral disklerin kanlanmasi hemen komsulugundaki kemik yuzeyden ve anulus fibrosustan saglanir Eriskin caga gelindiginden diskin kanlanmasi ortadan kalkar Bu yuzden diskler avaskuler yani kanlanmayan yapilardir Intervertebral disk araligi Intervertebral disk araligi X ray goruntulemede komsu iki omurga kemigi arasindaki bosluktur Normal saglikli eriskinlerde bu bosluk diskin buyuklugune isaret eder Disk enfeksiyonu diskit ve bircok omurga rahatsizliginda bu yukseklik degisebilir FonksiyonuIntervertabral diskler her iki vertebrayi birbirinden ayirir ve sok emici gorevi gorur Omurgaya yuklenme durumunda nucleus pulposus bu yuklenme basincini disk araligina esit olarak dagitir Nucleus pulposus buyuk vakuollu notokorda hucrelerinden kucuk kondrosit benzeri hucrelerden kollajen fibrillerinden ve hyaluronik asite baglanan proteoglikanlardan olusur Bu proteoglikanlar zincirler olusturarak disk icerisindeki onkotik basinci arttirirlar Bu sayede disk disindan disk icerigine su gecisi saglandir ileri yasla birlikte bu glikanlarin miktari azaldigindan disk icerigindeki sivi azalir ve disk esneklegini kaybetmeye baslar Disk yapisi bu nedenle bozulur ve disk yuksekligi azalir Klinik anlamiFitiklasma Disk fitiklasmasinin asamalari Spinal disk herniasyonu dengesiz mekanik kuvvetler altinda deforme olmus anulus fibrosusda olusan defektten nucleus pulposusa ait kismin disari cikmasi olarak tanimlanir Bu durum yuksek fiziksel aktivitelerde travma sonrasi veya kronik dejeneratif degisikliklerle birlikte kotu durus poziyonu ve Propionbacterium acnes enfeksiyonu eklendiginde ortaya cikma ihtimali artar Fitiklasan nucleus pulposus komsulugundaki sinir koklernine baski uygulamaya baslar ve bu nedenle radikuler semptomlar ortaya cikmaya baslar Bu radikuler semptomlar parestezi uyusma agri his kaybi kuvvet kaybi gibi bircok semptomdan olusabilir Baska bir tur fitiklasma cesidi ise nucleus pulposusun dikey yonde kemik icerisine fitiklasmasidir ve Schmorl nodulu olarak isimlendirilir Dejenerasyon Mikrograf dejenere olmus bir disk fragmaninin patolojik kesitini gostermektedir Bu kesitte hucre cekirdekleri kaybolmus dejenere fibrokartilaj ve kondrosit kumeleri izlenmektedir 40 yasindan once Manyetik rezonans goruntulemede MRG insanlarin 25 inde birden cok seviyede disk dejenerasyonu bulgulari izlenir 40 yasinin ustunde bu oran 60 lara kadar cikmaktadir Bu bulgularin omurganin yaslanmasinin dogal sonucu olarak ortaya cikar ve agri ile iliskili degildir Yaslanma surecinde nucleus pulposus icerisindeki proteoglikanlarin azalmasina bagli sivi kaybi olur Bunun sonucunda diskte yukseklik kaybi meydana gelmeye baslar Bu nedenle diskin sok absorbe etme yetenegi azalir Disk araliginin bu nedenlerden dolayi azalmasi insanlarin yaslandikca boylarinin kisalmasinin sebeplerinden biridir Disk komsulugundaki kartilaj kemik yuzeylerde incelme ve catlamalar meydana gelmeye baslar Bu durumu skleroz olarak isimlendirilir Since the fissures are formed in the annulus fibrosus due to osteo arthritic bones or degeneration in general the inner nucleus pulposus can seep out and put pressure on any number of vertebral nerves Fitiklasmis bir disk icerigi hafif ve agir siddette siyatik agrisina sebep olabilir Bu durum fizik tedavi veya bazi durumlarda cerrahi tedavi gerektirir Diger dejeneratif disk hastaliklari icerisinde DISH omurganin liagamanlarinda meydana gelen kalsifikasyon nedeniyle omurgada agri hareket kisitliligi ve egrilikler ortaya cikabilir Skolyoz Skolyoz un 3 boyutlu medikal animasyonu Skolyoz omurgadaki normal sinirlarin disindaki egriliklere verilen genel bir isimdir Kimi insanda agri yapabilecegi gibi kimi insanda yapmayabilir Baska omurga rahatsizliklari intervertebral disklerin yapisini etkileyebilir Ornegin skolyoz hastalarinda omurga fazladan kemiklesme ve kalsiyum depozitleri vardir hatta bazi vakalarda disklerde bile kalsifikasyon izlenebilmektedir Etimoloji Anulus kokeni latince olup kucuk halka anlamina gelmektedir yine Latincedeki anus yani halka kelimesinden turetilmistir Referans listesi Urban Jill PG Roberts Sally 11 Mart 2003 Degeneration of the intervertebral disc Arthritis Res Ther 5 3 s 120 doi 10 1186 ar629 ISSN 1478 6354 PMC 165040 2 PMID 12723977 McCann Matthew Owen J Tamplin Janet Rossant Cheryle A Seguin 25 Ekim 2011 Tracing notochord derived cells using a Noto cre mouse implications for intervertebral disc development Disease Models amp Mechanisms Cilt 5 ss 73 82 doi 10 1242 dmm 008128 PMC 3255545 2 PMID 22028328 14 Ekim 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 10 Nisan 2020 a b Roberts S Evans H Trivedi J Menage J Nisan 2006 Histology and pathology of the human intervertebral disc J Bone Joint Surg Am 88 Suppl 2 ss 10 4 doi 10 2106 JBJS F 00019 PMID 16595436 olu kirik baglanti Antoniou J Steffen T Nelson F Winterbottom N Hollander A P Poole R A Aebi M Alini M 1996 The human lumbar intervertebral disc Evidence for changes in the biosynthesis and denaturation of the extracellular matrix with growth maturation ageing and degeneration Journal of Clinical Investigation 98 4 ss 996 1003 doi 10 1172 JCI118884 PMC 507515 2 PMID 8770872 Capoor Manu N Ruzicka Filip Schmitz Jonathan E James Garth A Machackova Tana Jancalek Radim Smrcka Martin Lipina Radim Ahmed Fahad S 3 Nisan 2017 Propionibacterium acnes biofilm is present in intervertebral discs of patients undergoing microdiscectomy PLOS ONE 12 4 ss e0174518 Bibcode 2017PLoSO 1274518C doi 10 1371 journal pone 0174518 ISSN 1932 6203 PMC 5378350 2 PMID 28369127 Williams F M K Manek N J Sambrook P N Spector T D MacGregor A J 2007 Schmorl s nodes Common highly heritable and related to lumbar disc disease Arthritis amp Rheumatism 57 5 s 855 doi 10 1002 art 22789 PMID 17530687 MDGuidelines Reed Group 1 Aralik 2012 21 Ekim 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 10 Nisan 2020 Jensen Maureen C Brant Zawadzki Michael N Obuchowski Nancy Modic Michael T Malkasian Dennis Ross Jeffrey S 1994 Magnetic Resonance Imaging of the Lumbar Spine in People without Back Pain New England Journal of Medicine 331 2 ss 69 73 doi 10 1056 NEJM199407143310201 PMID 8208267 McGraw Hill Connect connect mheducation com 13 Nisan 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 29 Kasim 2015 Resnick D 1978 Diffuse idiopathic skeletal hyperostosis American Journal of Roentgenology 130 3 ss 588 589 doi 10 2214 ajr 130 3 588 Giachelli CM Mart 1999 Ectopic calcification gathering hard facts about soft tissue mineralization Am J Pathol 154 3 ss 671 5 doi 10 1016 S0002 9440 10 65313 8 PMC 1866412 2 PMID 10079244 Federative Committee on Anatomical Terminology FCAT 1998 Terminologia Anatomica Stuttgart Thieme