Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu maddedeki üslubun, ansiklopedik bir yazıdan beklenen resmî ve ciddi üsluba uygun olmadığı düşünülmektedir. |
Protein ve enzimler üretilirken, DNA üzerindeki genlerin harf dizilimi örnek alınarak bu genlere karşılık gelen RNA kopya dizilimleri çıkarılır. Bu RNA'lar (mRNA - haberci RNA) sentezlendikten sonra, genin bazı bölümleri Uçbirleştirme (RNA Splicing) adı verilen bir mekanizma ile RNA'nın içerisinden atılır ve kalan kısımlar (exonlar) birleştirilir. DNA'nın okunduktan sonra atılan bu bölümüne intron adı verilir. Intronlar, mRNA ve protein kodlamasına katılmazlar.
Genlerin kodlamaya katılmayan bu bölümü, toplam insan genomunun yaklaşık %97'lik bir kısmını oluşturmaktadır. Kodlanan kısımlara ise ekson adı verilir.
Gelişim
Geçmiş zamanlarda intron, DNA'nın hiçbir işe yaramayan kısımları olarak düşünülüyordu ("junk DNA"). Ancak son birkaç yılda elde edilen bulgulara göre bu bölümlerin de kodlandığı anlaşıldı. Protein yapımına katılmayan intron (ve DNA'nın genler dışında kalan bölümleri) hücre ve canlı yaşamında çok büyük görev ve fonksiyonlara sahip. Bu bölümler çeşitli RNA'lar kodlamaktadır.
Yeni yeni bulunmaya başlayan bu RNA'lar, doğrudan protein kodlamasalar da;
- Hangi proteinin nerede, nasıl, ne kadar ve ne zaman kodlanacağını,
- Ne zaman durdurulup ne zaman başlanacağını,
- Hangi genin hangi genle ya da hangi proteinin hangi proteinle birleştirileceğini,
- Hangi hücre ve dokunun hangi organda ne kadar ve ne zaman yapılacağını,
- Büyüme ve gelişmenin nerede nasıl düzenleneceğini,
- Kök hücrelerin nerede hangi hücre, doku ve organlara dönüşeceğini,
- Hangi genin hangi koşullarda susturulup çalıştırılmayacağını ya da daha önce sessiz kalıp fonksiyon göstermeyen hangi genin hangi koşullarda yeniden çalışmaya başlatılacağını,
- Bir gen okunurken hangi bölümün okunup hangi bölümün okunmayacağını, ne zaman, nereden nereye atlanacağını,
- Hücrelerin hangi koşullarda çoğaltılıp ya da öldürüleceğini,
- Ne zaman kanser geliştirileceğini,
- Hücre çoğalma ve bölünmesini,
- Kromozomların yapısını,
belirlemektedir.
Sonuç
Bu durum daha az kompleks canlılarda neden daha fazla ya da eşit sayıda genimizin bulunduğunu da açıklamaktadır. Örneğin insanda 20-25 bin gen bulunurken farede 20-25 bin, bir tür nematodda ise 19 bin gen bulunmaktadır. Protein kodlamayan (intron), protein kodlayandan (ekson) ne kadar fazlaysa, canlı o kadar kompleks hâle gelmektedir.
Kaynakça
Dr. Kenan Ateş - University College London / Moleküler ve hücre biyolojisi
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu maddedeki uslubun ansiklopedik bir yazidan beklenen resmi ve ciddi usluba uygun olmadigi dusunulmektedir Maddeyi gelistirerek ya da konuyla ilgili tartismaya katilarak Vikipedi ye katkida bulunabilirsiniz Protein ve enzimler uretilirken DNA uzerindeki genlerin harf dizilimi ornek alinarak bu genlere karsilik gelen RNA kopya dizilimleri cikarilir Bu RNA lar mRNA haberci RNA sentezlendikten sonra genin bazi bolumleri Ucbirlestirme RNA Splicing adi verilen bir mekanizma ile RNA nin icerisinden atilir ve kalan kisimlar exonlar birlestirilir DNA nin okunduktan sonra atilan bu bolumune intron adi verilir Intronlar mRNA ve protein kodlamasina katilmazlar Genlerin kodlamaya katilmayan bu bolumu toplam insan genomunun yaklasik 97 lik bir kismini olusturmaktadir Kodlanan kisimlara ise ekson adi verilir GelisimGecmis zamanlarda intron DNA nin hicbir ise yaramayan kisimlari olarak dusunuluyordu junk DNA Ancak son birkac yilda elde edilen bulgulara gore bu bolumlerin de kodlandigi anlasildi Protein yapimina katilmayan intron ve DNA nin genler disinda kalan bolumleri hucre ve canli yasaminda cok buyuk gorev ve fonksiyonlara sahip Bu bolumler cesitli RNA lar kodlamaktadir Yeni yeni bulunmaya baslayan bu RNA lar dogrudan protein kodlamasalar da Hangi proteinin nerede nasil ne kadar ve ne zaman kodlanacagini Ne zaman durdurulup ne zaman baslanacagini Hangi genin hangi genle ya da hangi proteinin hangi proteinle birlestirilecegini Hangi hucre ve dokunun hangi organda ne kadar ve ne zaman yapilacagini Buyume ve gelismenin nerede nasil duzenlenecegini Kok hucrelerin nerede hangi hucre doku ve organlara donusecegini Hangi genin hangi kosullarda susturulup calistirilmayacagini ya da daha once sessiz kalip fonksiyon gostermeyen hangi genin hangi kosullarda yeniden calismaya baslatilacagini Bir gen okunurken hangi bolumun okunup hangi bolumun okunmayacagini ne zaman nereden nereye atlanacagini Hucrelerin hangi kosullarda cogaltilip ya da oldurulecegini Ne zaman kanser gelistirilecegini Hucre cogalma ve bolunmesini Kromozomlarin yapisini belirlemektedir SonucBu durum daha az kompleks canlilarda neden daha fazla ya da esit sayida genimizin bulundugunu da aciklamaktadir Ornegin insanda 20 25 bin gen bulunurken farede 20 25 bin bir tur nematodda ise 19 bin gen bulunmaktadir Protein kodlamayan intron protein kodlayandan ekson ne kadar fazlaysa canli o kadar kompleks hale gelmektedir KaynakcaDr Kenan Ates University College London Molekuler ve hucre biyolojisi