İpek böceği (Bombyx mori). Kelebek yumurtalarını dut yaprakları üzerine bırakır, yumurtladıktan üç dört gün sonra ölür. Baharda taze dut yaprakları üzerindeki yumurtalardan larva halinde çıkan tırtıllar sık tüylü ve siyahtır. Büyük bir iştahla devamlı dut yaprağı yerler ve dört beş defa gömlek değiştirerek bir birbuçuk ayda 7 veya 8 santime ulaşırlar. Büyüdükçe renkleri açılır ve tüyleri kaybolur. İyice büyüyüp de hücrelerine yerleşince üst dudağındaki delikten iplik halinde zamk gibi bir sıvı çıkararak kozasını yapmaya başlar. Tırtıl önce kozanın dış kısmını sonra kendi vücudunun etrafını örmeye devam eder ve görünmez olur. Eğer kendi haline bıraklırsa iki üç hafta içinde kelebek haline gelerek ördüğü kozayı parçalar ve dışarı çıkar. Bu yüzden kozayı parçalamadan kozalar sıcak suya atılır veya sıcak su buharına tutularak tırtıl öldürülür. Böylece ipek kozaları elde edilir. Bu kozalardan da tel şeklindeki ipek lifleri çıkarılıp ham ipek üretilir.
İpek böceği | |||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
erkek (üstte), dişi (altta) | |||||||||||||||||
Korunma durumu | |||||||||||||||||
Evcil hayvan | |||||||||||||||||
Biyolojik sınıflandırma | |||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
İkili adlandırma | |||||||||||||||||
Bombyx mori (Linnaeus, ) | |||||||||||||||||
Sinonimler | |||||||||||||||||
|
Böceğin neslinin devamı için bir kısım kozanın gelişimini tamamlayıp kelebeğin çıkmasına müsaade edilir. Suni ipek kavak, göknar, söğüt gibi selülozca zengin olan ağaçlardan kimyasal yollarla elde edilen liflere denir.
Suni ipek metodu ile elde edilir. Belirtilen ağaçlar önce levha haline getirilir. Sonra kurutulur ve makinelere konularak lif lif parçalanır. Selüloz lifleri sac kaplarda birkaç gün bekletildikten sonra kükürtleme makinalarında 100 kilogramına 33 kilogram karıştırılarak, belirli sıcaklıkta 2-3 saat bekletilir. Bu arada selüloz renklenmeye başlar istenilen beyaz renk elde edilince kükürtleme kesilir. Elde edilen madde kesilir. Sonra platin alaşımından yapılmış çok ince delikli gözlerden asitli bir banyo içine fışkırtılır. Böylece gözlerden çıkan madde iplik haline gelir ve makaralara sarılır. Asit kükürt ve serbest tuzdan temizlenen madde suni ipek olarak piyasaya sürülür. Suni ipek doğal ipek kadar dayanıklı değildir.
İpekböceği ilk defa M.Ö. 2600 yılında Çin'de beslemeye alınmıştır. Türkiye'de ipekböcekçiliği 1500 yıllık bir geçmişe sahiptir ve dut ağacının yetiştiği yerlerde yardımcı tarım olarak yapılır.
Dış bağlantılar
- Wikimedia Commons'ta İpek böceği ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur.
- Vikitür'de İpek böceği ile ilgili ayrıntılı taksonomik bilgiler bulunur.
Kaynakça
- ^ (PDF). Tarım ve Orman Bakanlığı. 2 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Temmuz 2020.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Ipek bocegi Bombyx mori Kelebek yumurtalarini dut yapraklari uzerine birakir yumurtladiktan uc dort gun sonra olur Baharda taze dut yapraklari uzerindeki yumurtalardan larva halinde cikan tirtillar sik tuylu ve siyahtir Buyuk bir istahla devamli dut yapragi yerler ve dort bes defa gomlek degistirerek bir birbucuk ayda 7 veya 8 santime ulasirlar Buyudukce renkleri acilir ve tuyleri kaybolur Iyice buyuyup de hucrelerine yerlesince ust dudagindaki delikten iplik halinde zamk gibi bir sivi cikararak kozasini yapmaya baslar Tirtil once kozanin dis kismini sonra kendi vucudunun etrafini ormeye devam eder ve gorunmez olur Eger kendi haline biraklirsa iki uc hafta icinde kelebek haline gelerek ordugu kozayi parcalar ve disari cikar Bu yuzden kozayi parcalamadan kozalar sicak suya atilir veya sicak su buharina tutularak tirtil oldurulur Boylece ipek kozalari elde edilir Bu kozalardan da tel seklindeki ipek lifleri cikarilip ham ipek uretilir Ipek bocegierkek ustte disi altta Korunma durumuEvcil hayvanBiyolojik siniflandirmaAlem AnimaliaSube ArthropodaSinif InsectaTakim LepidopteraFamilya BombycidaeAlt familya Cins Tur B moriIkili adlandirmaBombyx mori Linnaeus SinonimlerPhalaena mori Linnaeus 1758 Bombyx arracanensis Moore amp Hutton 1862 Bombyx brunnea Grunberg 1911 Bombyx croesi Moore amp Hutton 1862 Bombyx fortunatus Moore amp Hutton 1862 Bombyx meridionalis Wood Mason 1886 Bombyx sinensis Moore amp Hutton 1862 Bombyx textor Moore amp Hutton 1862Tirtil halinde ipek bocekleri Gurleyik EskisehirIpek kozalari Bocegin neslinin devami icin bir kisim kozanin gelisimini tamamlayip kelebegin cikmasina musaade edilir Suni ipek kavak goknar sogut gibi selulozca zengin olan agaclardan kimyasal yollarla elde edilen liflere denir Suni ipek metodu ile elde edilir Belirtilen agaclar once levha haline getirilir Sonra kurutulur ve makinelere konularak lif lif parcalanir Seluloz lifleri sac kaplarda birkac gun bekletildikten sonra kukurtleme makinalarinda 100 kilogramina 33 kilogram karistirilarak belirli sicaklikta 2 3 saat bekletilir Bu arada seluloz renklenmeye baslar istenilen beyaz renk elde edilince kukurtleme kesilir Elde edilen madde kesilir Sonra platin alasimindan yapilmis cok ince delikli gozlerden asitli bir banyo icine fiskirtilir Boylece gozlerden cikan madde iplik haline gelir ve makaralara sarilir Asit kukurt ve serbest tuzdan temizlenen madde suni ipek olarak piyasaya surulur Suni ipek dogal ipek kadar dayanikli degildir Ipekbocegi ilk defa M O 2600 yilinda Cin de beslemeye alinmistir Turkiye de ipekbocekciligi 1500 yillik bir gecmise sahiptir ve dut agacinin yetistigi yerlerde yardimci tarim olarak yapilir Dis baglantilarWikimedia Commons ta Ipek bocegi ile ilgili coklu ortam belgeleri bulunur Vikitur de Ipek bocegi ile ilgili ayrintili taksonomik bilgiler bulunur Kaynakca PDF Tarim ve Orman Bakanligi 2 Temmuz 2020 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 2 Temmuz 2020