Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
İslami Cumhuriyet Partisi (Farsça: حزب جمهوری اسلامی; İCP), 1979 yılının ortasında, İran Devrimi sırasında, Ayetullah Humeyni'nin devrimi gerçekleştirmesine yardım etmek ve ülkede teokrasinin egemen kılınmasını sağlamak amacıyla İran'da kurulmuş bir siyasi partidir. Parti, iç çekişmeler yüzünden tasfiye olduğu Mayıs 1987'ye kadar siyasi varlığını sürdürmüştür.
İslami Cumhuriyet Partisi حزب جمهوری اسلامی | |
|---|---|
 | |
| Kurucu | Muhammed Beheşti |
| Tarihi lider | Ruhullah Humeyni (ilk) Mir Hüseyin Musavi (son) |
| Kuruluş tarihi | 18 Şubat 1979 |
| Kapanış tarihi | 2 Mayıs 1987 |
| Merkez | Tahran, İran |
| Paramiliter kanat | İran Devrim Muhafızları Ordusu |
| İdeoloji | Cumhuriyetçilik İslamcılık Batı karşıtlığı |
| Siyasi pozisyon | Aşırı sağ |
| İran | |
Partinin genel özellikleri ve kurucuları
Parti, Ayetullah Humeyni'nin talebiyle, İran Devrimi'nden iki hafta sonra kurulmuştu. Partinin beş kurucu üyesi vardı; Muhammed Cevad Bahonar, Muhammed Beheşti, Haşimi Rafsancani, Ali Hamaney ve . Kurucu beş üyeyle birlikte, partinin ilk merkez komite üyeleri arasında , , , Mir Hüseyin Musavi, , , ve da bulunmaktaydı. Beheşti, Bahonar ve Hamaney, partinin genel sekreterlik vazifesini ortaklaşa yürütmekteydi.
Partinin, güçlü din adamlarından oluşan bileşimi, Humeyni'ye olan bağlılığı, liberal politik hareketlere karşı takındığı muhalif tutum ve devrimci örgütlere verdiği açık destek, en belirleyici ve ayırt edici özellikleriydi. Büyük yatırım gerektiren iktisadi kuruluşların devletleştirilmesi, İslami kültürün yaygınlaştırılması ve üniversite sisteminin buna uygun olarak yeniden düzenlenmesi ve yoksullara yardım edilmesi, gibi politikalrı desteklemekteydi.
Bu devrimci din adamları partiyi, devrim sonrasında kurulan teokratik İran devletini ele geçirip, yönetim tekeli oluşturmakta kullandılar. Parti, diğer sivil muhalif gruplarla yaptığı iktidar mücadelesinde, İran Devrim Muhafızları Ordusu ve 'ını kullandı.
Dağılmasının sebepleri
1980'lerin sonuna doğru parti içindeki fraksiyonların çatışması doruğa ulaştı. İran-Irak Savaşı, izolasyon politikasının devam ettirilip ettirilmeyeceği gibi konuların yanı sıra, ekonomi politikaları üzerinde uzlaşma sağlanamayan ve parti içi çatışmaya yol açan konulardı. Ayrıca diğer tüm siyasi partilerin ve faaliyetlerin yasaklanmış olması, siyasi arenada rakipsiz kalan İCP'yi büyük bir atalet içine sokmuştu."
Ahmed Mneysi, El-Ahram'da şöyle yazmıştı:
"İCP, tek parti hakimiyeti altında teolojik devlet yönetimi konusunda mutabık kalmakla birlikte, parti içindeki aşırı sağ unsurlar, yönetimde izlenecek İslami yöntemler konusunda (velayet-i fakih gibi) derin fikir ayrılıkları yaşıyorlardı.
İran konusunda uzman Daniel Brumberg ise, Cumhurbaşkanı Ali Hamaney ve popüler Başbakan Mir Hüseyin Musavi arasındaki çatışmanın, partinin sonunu getirdiği fikrini ortaya atıyordu. Fakat konuyla ilgili diğer bir raporda, partinin Mayıs 1987'de dağılmış olmasını, parti içi çatışmalara bağlıyordu. Nihayet, Rafsancani ve parti lideri Hamaney'in ortak talebi ve Humeyni'nin onayıyla 2 Mayıs 1987 tarihinde feshedildi.
Parti liderleri
|
|
Kaynakça
- ^ a b c Behrooz, Maziar (Ekim 1994). "Factionalism in Iran under Khomeini". Middle Eastern Studies. 27 (4). ss. 597-614. doi:10.1080/00263209108700879. 26 Ocak 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Ağustos 2013.
- ^ a b c d Asayesh, Hossein (Mart 2011). "Political Party in Islamic Republic of Iran: A Review". Journal of Politics and Law. 4 (1). 24 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Temmuz 2013.
- ^ Bakhash, Reign of the Ayatollahs, (1984), p. 67
- ^ Keddie, Nikkie, Modern Iran, 2003, pp. 259-60
- ^ Mneisi, Ahmad. 2004. The Power shift within Iran's right wing 14 Aralık 2004 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Ahram, 5 July 2004
- ^ Brumberg, Daniel, Reinventing Khomeini : The Struggle for Reform in Iran, University of Chicago Press, 2001, p. 134
- ^ Nikou, Semira N. . United States Institute of Peace. 1 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Temmuz 2013.
Konuyla ilgili yayınlar
- Cleveland, William L. A History of the Modern Middle East 2nd edition Oxford: Westview Press, 2000.
- Haft-i Tir bombalama olayı: Üst düzey 73 parti üyesi, bu saldırıda hayatını kaybetti.
Dış bağlantılar
- Islamic Republican Party 11 Ekim 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Islami Cumhuriyet Partisi Farsca حزب جمهوری اسلامی ICP 1979 yilinin ortasinda Iran Devrimi sirasinda Ayetullah Humeyni nin devrimi gerceklestirmesine yardim etmek ve ulkede teokrasinin egemen kilinmasini saglamak amaciyla Iran da kurulmus bir siyasi partidir Parti ic cekismeler yuzunden tasfiye oldugu Mayis 1987 ye kadar siyasi varligini surdurmustur Islami Cumhuriyet Partisi حزب جمهوری اسلامیKurucuMuhammed BehestiTarihi liderRuhullah Humeyni ilk Mir Huseyin Musavi son Kurulus tarihi18 Subat 1979Kapanis tarihi2 Mayis 1987MerkezTahran IranParamiliter kanatIran Devrim Muhafizlari OrdusuIdeolojiCumhuriyetcilik Islamcilik Bati karsitligiSiyasi pozisyonAsiri sagIranPartinin genel ozellikleri ve kuruculariParti Ayetullah Humeyni nin talebiyle Iran Devrimi nden iki hafta sonra kurulmustu Partinin bes kurucu uyesi vardi Muhammed Cevad Bahonar Muhammed Behesti Hasimi Rafsancani Ali Hamaney ve Kurucu bes uyeyle birlikte partinin ilk merkez komite uyeleri arasinda Mir Huseyin Musavi ve da bulunmaktaydi Behesti Bahonar ve Hamaney partinin genel sekreterlik vazifesini ortaklasa yurutmekteydi Partinin guclu din adamlarindan olusan bilesimi Humeyni ye olan bagliligi liberal politik hareketlere karsi takindigi muhalif tutum ve devrimci orgutlere verdigi acik destek en belirleyici ve ayirt edici ozellikleriydi Buyuk yatirim gerektiren iktisadi kuruluslarin devletlestirilmesi Islami kulturun yayginlastirilmasi ve universite sisteminin buna uygun olarak yeniden duzenlenmesi ve yoksullara yardim edilmesi gibi politikalri desteklemekteydi Bu devrimci din adamlari partiyi devrim sonrasinda kurulan teokratik Iran devletini ele gecirip yonetim tekeli olusturmakta kullandilar Parti diger sivil muhalif gruplarla yaptigi iktidar mucadelesinde Iran Devrim Muhafizlari Ordusu ve ini kullandi Dagilmasinin sebepleri1980 lerin sonuna dogru parti icindeki fraksiyonlarin catismasi doruga ulasti Iran Irak Savasi izolasyon politikasinin devam ettirilip ettirilmeyecegi gibi konularin yani sira ekonomi politikalari uzerinde uzlasma saglanamayan ve parti ici catismaya yol acan konulardi Ayrica diger tum siyasi partilerin ve faaliyetlerin yasaklanmis olmasi siyasi arenada rakipsiz kalan ICP yi buyuk bir atalet icine sokmustu Ahmed Mneysi El Ahram da soyle yazmisti ICP tek parti hakimiyeti altinda teolojik devlet yonetimi konusunda mutabik kalmakla birlikte parti icindeki asiri sag unsurlar yonetimde izlenecek Islami yontemler konusunda velayet i fakih gibi derin fikir ayriliklari yasiyorlardi Iran konusunda uzman Daniel Brumberg ise Cumhurbaskani Ali Hamaney ve populer Basbakan Mir Huseyin Musavi arasindaki catismanin partinin sonunu getirdigi fikrini ortaya atiyordu Fakat konuyla ilgili diger bir raporda partinin Mayis 1987 de dagilmis olmasini parti ici catismalara bagliyordu Nihayet Rafsancani ve parti lideri Hamaney in ortak talebi ve Humeyni nin onayiyla 2 Mayis 1987 tarihinde feshedildi Parti liderleriGenel BaskanMuhammed Behesti 1979 1981 Muhammed Cevad Bahonar 1981 Ali Hamaney 1981 1987 Genel Baskan Yardimcisi 1979 1981 Mir Huseyin Musavi 1981 1987 Kaynakca a b c Behrooz Maziar Ekim 1994 Factionalism in Iran under Khomeini Middle Eastern Studies 27 4 ss 597 614 doi 10 1080 00263209108700879 26 Ocak 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 20 Agustos 2013 a b c d Asayesh Hossein Mart 2011 Political Party in Islamic Republic of Iran A Review Journal of Politics and Law 4 1 24 Agustos 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Temmuz 2013 Bakhash Reign of the Ayatollahs 1984 p 67 Keddie Nikkie Modern Iran 2003 pp 259 60 Mneisi Ahmad 2004 The Power shift within Iran s right wing 14 Aralik 2004 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ahram 5 July 2004 Brumberg Daniel Reinventing Khomeini The Struggle for Reform in Iran University of Chicago Press 2001 p 134 Nikou Semira N United States Institute of Peace 1 Eylul 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 27 Temmuz 2013 Konuyla ilgili yayinlarCleveland William L A History of the Modern Middle East 2nd edition Oxford Westview Press 2000 Haft i Tir bombalama olayi Ust duzey 73 parti uyesi bu saldirida hayatini kaybetti Dis baglantilarIslamic Republican Party 11 Ekim 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde