İstanbul Ansiklopedisi, Reşad Ekrem Koçu tarafından 1944-1973 yılları arasında yayımlanan ve tamamlanamayan kültür ansiklopedisi.

İstanbul'un "kütük"ünü oluşturma amacıyla yola çıkan ancak yarım kalan İstanbul Ansiklopedisi, dünyanın ikinci şehir ansiklopedisidir (Bu tarzdaki ilk eser, William Kent tarafından Londra için hazırlanmış ve ilk baskısı 1937'de yapılmış olan tek ciltlik kitaptır.) Tarih, edebiyat, sanat tarihi, mimari, folklor ve basın gibi konularda bir kaynak kitaptır. Maddeler hikâyeci bir anlatımla kaleme alınmıştır.Mikro ve makro tarih bir arada ele alınır. Baştan sona kadar çizim örnekleriyle doludur.
Koçu'nun 1944 yılının Kasım ayında yayımlamaya başladığı ansiklopedi, 1944-1951 arasında fasiküller halinde yayınlanmış (birinci dönem); 4. cildin ortalarında (son madde "Bahadır Sokağı") yayımı durmuştu. Ansiklopedi, 1958-1973 arasında (ikinci dönem) fasiküller çıkmaya devam etmiş ve 173. sayıda (Son madde "Gökçınar") ikinci kez son bulmuştur.
Geçmişi
İlk dönemde ansiklopedinin ortağı ve sponsoru Cemal Çaltı adında bir kereste tüccarı idi. Bu dönemde 32 sayfalık fasiküller halinde çıkan eser büyük boyda 25x34 cm boyutundaki kâğıtlara basılmaktaydı. Ansiklopedi gazete ressamlarına yaptırılmış "tire" tekniğindeki çizimler içermekte, fotoğraf kullanılmamakta idi. Çizimlerin büyük kısmı Nezih İzmirlioğlu, desinatör Reşad Sevinçsoy ve Sabiha Rüştü Bozcalı tarafından hazırlanmaktaydı. İllüstratör ve çizim kadrosunda şu ismler de bulunmaktaydı. Ferzan Baydar, Aydın Burteçene, Behçet Cantok, H. Çizer, H. Hüsnü, A. Bülend Koçu [Reşad Ekrem Koçu], Abdullah Tomruk, Salih Sinan, O. Zeki Çakaloz, Hâşim, Kemal Zeren, Turan Açıksöz, Münif Fehim, F.A., H.A., M. Kayalar, Kemal Külmat, Bülent Şeren, Zeki Yönet, Özay Aslan, Nuriye Nirven, Ömer Tel, Agop Arad, Sabih Büyükerbil, Salim Erdem, Turan Açıksöz, Yaşar Ekinci, Tekin Gökçen, H. Kutay, Serpil Büyükerbil, Halit Eraktan. Cemal Çatı-Koçu ortaklığı 16. fasikülde sona erdi. Maddi sıkıntılar yaşayan Koçu, 4. fasikülde iken "Bahadır Sokağı" maddesinde İstanbul Ansiklopedisi'nin yayınını durdurdu.
Yedi yıllık aradan sonra İstanbul Ansiklopedisi, 15 Temmuz 1958'de Mehmet Ali Akbay adlı iş insanının desteğiyle yeniden yayına başladı. Dönemin pek çok yazar ve çizeri İstanbul Ansiklopedisi'nde Koçu'ya yardımcı oldu. Fasiküller artık 16 sayfa idi ve kâğıdın boyutu küçülerek 21x30 cm yapılmıştı. Ansiklopedinin idare yeri birinci dönemde Ankara Caddesi'nde iken, ikinci dönemde Bahçekapı'da Mühürdarzade İşhanı'nda bir büro idi.
7. cilt 106. fasikülden sonra Mehmet Ali Akbay ile Koçu'nun arası bozulunca yayının tüm sorumluluğu 107. sayıdan itibaren Koçu'nun üzerine kaldı. Koçu Yayınları'nı kuran Reşad Ekrem Koçu, çalışmalarını Göztepe'deki evinden yürütmeye başladı. 1973'teki ölümüne kadar kadar 67 fasikül daha çıkardı. 173. fasikül İstanbul Ansiklopedisi'nin son fasikülü, "Gökçınar" maddesi Koçu tarafından yazılan son madde oldu.
Güncel arşiv çalışmaları
İstanbul Ansiklopedisi'nin 20 bin ögeden oluşan arşivi 2017 yılında Kadir Has Üniversitesi tarafından devralındı. Tasarı aşamasında kalmış maddelere dair Koçu'nun derleyip kaleme aldığı malzemeyi ve kişisel kütüphanesinden 1460 yayını da içeren arşiv üzerine SALT ile işbirliğinde iki kurum tarafından çalışmalar başlatıldı. 2021 yılında tamamlanması öngörülen projede, ansiklopedideki tamamlanmamış maddelerin belgelenmesi, arşiv malzemelerinin değerlendirilmesi ve kamusal programlarla atölye çalışmaları gerçekleştirilmesi, arşivin dijitalleştirilmesi ve erişime açılması öngörülmektedir.
Yazarları
Birinci cildin kapağında "Bu ansiklopedide Reşad Ekrem Koçu'ya yardım eden selahiyetli kalemler" başlığı altında şu isimler yer alır: Haluk Akbay, Mehmed Ali Akbay, Şinasi Akbatu, Saim Turgut Aktansel, Sermet Muhtar Alus, Ekrem Hakkı Ayverdi, Naşid Baylav, Pertev Naili Boratav, Münir Süleyman Çapanoğlu, Osman Nuri Ergin, Muzaffer Esen, , İsmail Ersevim, Semavi Eyice, Ali Genceli, Ali Nüzhet Göksel, Hakkı Göktürk, Reşid Halid Gönç, İhsan Hammamioğlu, Vasıf Hiç, Mehmed Baha Kahyaoğlu, İbrahim Hakkı Konyalı, Eftim Lambooğlu, Reşad Mimaroğlu, Aziz Ogan, M. Kemal Özerengin, Yılmaz Öztuna, Kevork Pamukciyan, Şevket Rado, Ali Rıza Sağman, , Cahide Tamer, Hadi Tamer, İbrahim Hilmi Tanışık, B. Ülker, Süheyl Ünver, A. Cabir Vada, Mahmut Yesari katkı sağlamışlardır. Kimi sözlü, kimi de elindeki ve hafızasındakileri yazılı notlar halinde Reşad Ekrem Koçu'ya ulaştırmışlardır.
Ayrıca bakınız
- Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi
- Kadir Has Üniversitesi'nin İstanbul Ansiklopedisi atölyeleri 14 Ağustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Tanıklık: Reşad Ekrem Koçu ve İstanbul Ansiklopedisi (konuşma: Erdem Yücel) 14 Ağustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
Kaynakça
- ^ Eyice, Semavi. "İstanbul Ansiklopedisi anıları" (PDF). Albüm, Mart 1998,. 17 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 16 Mayıs 2018.
- ^ Açelya Betül GÖNÜLLÜ, "Reşat Ekrem Koçu’nun İstanbul Ansiklopedisi’nde Sabiha Rüştü Bozcalı’nın İllüstrasyonları Üzerine" 4 Haziran 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde . www.josrss.com. Erişim Tarihi: 04.06.2020
- ^ Ulucutsoy, Hasan. "Reşat Ekrem Koçu'nun "İstanbul Ansiklopedisi"". Marmara Türkiyat Araştırmaları Dergisi • Cilt 1I, Sayı 1, Bahar 2015,. 6 Kasım 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Mayıs 2018.
- ^ a b c . T24. 12 Mayıs 2019. 12 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ocak 2021.
- ^ . SALT. 5 Kasım 2018. 9 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ocak 2021.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Istanbul Ansiklopedisi Resad Ekrem Kocu tarafindan 1944 1973 yillari arasinda yayimlanan ve tamamlanamayan kultur ansiklopedisi Istanbul Ansiklopedisi nin 8 cilt 108 sayisinin kapagi 1965 Istanbul un kutuk unu olusturma amaciyla yola cikan ancak yarim kalan Istanbul Ansiklopedisi dunyanin ikinci sehir ansiklopedisidir Bu tarzdaki ilk eser William Kent tarafindan Londra icin hazirlanmis ve ilk baskisi 1937 de yapilmis olan tek ciltlik kitaptir Tarih edebiyat sanat tarihi mimari folklor ve basin gibi konularda bir kaynak kitaptir Maddeler hikayeci bir anlatimla kaleme alinmistir Mikro ve makro tarih bir arada ele alinir Bastan sona kadar cizim ornekleriyle doludur Kocu nun 1944 yilinin Kasim ayinda yayimlamaya basladigi ansiklopedi 1944 1951 arasinda fasikuller halinde yayinlanmis birinci donem 4 cildin ortalarinda son madde Bahadir Sokagi yayimi durmustu Ansiklopedi 1958 1973 arasinda ikinci donem fasikuller cikmaya devam etmis ve 173 sayida Son madde Gokcinar ikinci kez son bulmustur GecmisiIlk donemde ansiklopedinin ortagi ve sponsoru Cemal Calti adinda bir kereste tuccari idi Bu donemde 32 sayfalik fasikuller halinde cikan eser buyuk boyda 25x34 cm boyutundaki kagitlara basilmaktaydi Ansiklopedi gazete ressamlarina yaptirilmis tire teknigindeki cizimler icermekte fotograf kullanilmamakta idi Cizimlerin buyuk kismi Nezih Izmirlioglu desinator Resad Sevincsoy ve Sabiha Rustu Bozcali tarafindan hazirlanmaktaydi Illustrator ve cizim kadrosunda su ismler de bulunmaktaydi Ferzan Baydar Aydin Burtecene Behcet Cantok H Cizer H Husnu A Bulend Kocu Resad Ekrem Kocu Abdullah Tomruk Salih Sinan O Zeki Cakaloz Hasim Kemal Zeren Turan Aciksoz Munif Fehim F A H A M Kayalar Kemal Kulmat Bulent Seren Zeki Yonet Ozay Aslan Nuriye Nirven Omer Tel Agop Arad Sabih Buyukerbil Salim Erdem Turan Aciksoz Yasar Ekinci Tekin Gokcen H Kutay Serpil Buyukerbil Halit Eraktan Cemal Cati Kocu ortakligi 16 fasikulde sona erdi Maddi sikintilar yasayan Kocu 4 fasikulde iken Bahadir Sokagi maddesinde Istanbul Ansiklopedisi nin yayinini durdurdu Yedi yillik aradan sonra Istanbul Ansiklopedisi 15 Temmuz 1958 de Mehmet Ali Akbay adli is insaninin destegiyle yeniden yayina basladi Donemin pek cok yazar ve cizeri Istanbul Ansiklopedisi nde Kocu ya yardimci oldu Fasikuller artik 16 sayfa idi ve kagidin boyutu kuculerek 21x30 cm yapilmisti Ansiklopedinin idare yeri birinci donemde Ankara Caddesi nde iken ikinci donemde Bahcekapi da Muhurdarzade Ishani nda bir buro idi 7 cilt 106 fasikulden sonra Mehmet Ali Akbay ile Kocu nun arasi bozulunca yayinin tum sorumlulugu 107 sayidan itibaren Kocu nun uzerine kaldi Kocu Yayinlari ni kuran Resad Ekrem Kocu calismalarini Goztepe deki evinden yurutmeye basladi 1973 teki olumune kadar kadar 67 fasikul daha cikardi 173 fasikul Istanbul Ansiklopedisi nin son fasikulu Gokcinar maddesi Kocu tarafindan yazilan son madde oldu Guncel arsiv calismalariIstanbul Ansiklopedisi nin 20 bin ogeden olusan arsivi 2017 yilinda Kadir Has Universitesi tarafindan devralindi Tasari asamasinda kalmis maddelere dair Kocu nun derleyip kaleme aldigi malzemeyi ve kisisel kutuphanesinden 1460 yayini da iceren arsiv uzerine SALT ile isbirliginde iki kurum tarafindan calismalar baslatildi 2021 yilinda tamamlanmasi ongorulen projede ansiklopedideki tamamlanmamis maddelerin belgelenmesi arsiv malzemelerinin degerlendirilmesi ve kamusal programlarla atolye calismalari gerceklestirilmesi arsivin dijitallestirilmesi ve erisime acilmasi ongorulmektedir YazarlariBirinci cildin kapaginda Bu ansiklopedide Resad Ekrem Kocu ya yardim eden selahiyetli kalemler basligi altinda su isimler yer alir Haluk Akbay Mehmed Ali Akbay Sinasi Akbatu Saim Turgut Aktansel Sermet Muhtar Alus Ekrem Hakki Ayverdi Nasid Baylav Pertev Naili Boratav Munir Suleyman Capanoglu Osman Nuri Ergin Muzaffer Esen Ismail Ersevim Semavi Eyice Ali Genceli Ali Nuzhet Goksel Hakki Gokturk Resid Halid Gonc Ihsan Hammamioglu Vasif Hic Mehmed Baha Kahyaoglu Ibrahim Hakki Konyali Eftim Lambooglu Resad Mimaroglu Aziz Ogan M Kemal Ozerengin Yilmaz Oztuna Kevork Pamukciyan Sevket Rado Ali Riza Sagman Cahide Tamer Hadi Tamer Ibrahim Hilmi Tanisik B Ulker Suheyl Unver A Cabir Vada Mahmut Yesari katki saglamislardir Kimi sozlu kimi de elindeki ve hafizasindakileri yazili notlar halinde Resad Ekrem Kocu ya ulastirmislardir Ayrica bakinizDunden Bugune Istanbul Ansiklopedisi Kadir Has Universitesi nin Istanbul Ansiklopedisi atolyeleri 14 Agustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Taniklik Resad Ekrem Kocu ve Istanbul Ansiklopedisi konusma Erdem Yucel 14 Agustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Kaynakca Eyice Semavi Istanbul Ansiklopedisi anilari PDF Album Mart 1998 17 Mayis 2018 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 16 Mayis 2018 Acelya Betul GONULLU Resat Ekrem Kocu nun Istanbul Ansiklopedisi nde Sabiha Rustu Bozcali nin Illustrasyonlari Uzerine 4 Haziran 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde www josrss com Erisim Tarihi 04 06 2020 Ulucutsoy Hasan Resat Ekrem Kocu nun Istanbul Ansiklopedisi Marmara Turkiyat Arastirmalari Dergisi Cilt 1I Sayi 1 Bahar 2015 6 Kasim 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Mayis 2018 a b c T24 12 Mayis 2019 12 Mayis 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 18 Ocak 2021 SALT 5 Kasim 2018 9 Kasim 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 18 Ocak 2021