İzlanda'da İslam bir azınlık dinidir. Pew Araştırma Merkezi, İzlanda'daki Müslümanların sayısının 10.000 asgari eşiğinin altında olduğunu tahmin etmiştir ve resmi istatistikler rakamı 1.300'ün altında veya toplam nüfusun yaklaşık %0.4'ü olarak göstermektedir.
2011 yılında İzlandalı Müslümanlar El Cezire'nin ilgisini çekti; kanal İzlanda ve Yeni Zelanda'daki Müslümanlarla ilgili bir belgesel planladı. El Cezire, Ramazan'ın, Müslümanların çoğunlukta olduğu topraklara kıyasla gecenin alışılmadık uzunlukta olabileceği yüksek enlemlerde nasıl yapıldığı ile ilgileniyordu.
Tarih
İzlanda'nın Müslüman kaynaklarda ilk sözü, İzlanda'nın Kuzey Denizi'ndeki konumundan bahseden Muhammed el-İdris idi. Tabula Rogeriana kitabında anlatmıştır. Vikinglerin uzun mesafeli ticaret ve baskın ağları, veya Harald Hardrada gibi çeşitli insanların Orta Çağ boyunca Müslüman dünyasıyla doğrudan temasa geçmesi anlamına gelir. Bu durum İzlanda'daki Arap sikkelerinin buluntuları ile kanıtlanır.
İzlanda'nın 1000 civarında Hristiyanlığa dönüşmesinin ardından, bazı İzlandalılar İslam dünyasıyla haç ibadeti yardımıyla ilişki kurmuştur.
On üçüncü yüzyılın sonlarından itibaren, kısmen Haçlı Seferleri'nden etkilenen Kıta anlatılarından esinlenerek, Orta Çağ İzlanda yazılarında İslam dünyasının farklı bir versiyonu öne çıkmaktadır. Bu yazılar genellikle İslam dünyasını 'dinsiz' olarak nitelendirme ve Orta Çağ Batı'sında yaygın olan İslam'ın yanlış anlama durumlarını içerir, aynı zamanda metinden metne önemli ölçüde farklılık gösterir, örneğin bazen İslam dünyasını büyük bir zenginlikle ilişkilendirilebilir. Bu yazılar, İzlandalıların Orta Çağ sonrası dönemde İslam'ı düşünmeleri için bir araç olarak hizmet etmeye devam etti.
İzlanda'ya gelen Müslümanların belki de bilinen en eski örneği 1627'de Hollandalı Müslüman Jan Janszoon ve Berberi korsanlarının güneybatı sahili, Vestmann Adaları ve doğu fiyortları da dahil olmak üzere İzlanda'nın bazı kısımlarına baskın düzenlediğinde meydana geldi. Bu olay İzlanda tarihinde Tyrkjaránið (" Türk Kaçırmaları ") olarak bilinir. Tahminen 400-800 İzlandalı köle olarak satılmıştır.
İslam, kısmen göç yoluyla (örneğin Salmann Tamimi) ve kısmen İzlandalıların seyahat ederken İslam kültürüne maruz kalmasıyla (örneğin İbrahim Sverrir Agnarsson) İzlanda kültüründe varlık kazanmaya başladı. Kosova'dan gruplar da dahil olmak üzere birçok Müslüman mülteci olarak geldi.Kuran, 2003 yılında düzeltilmiş bir baskı ile ilk olarak 1993'te İzlandaca'ya çevrildi.
Demografik bilgiler
Salmann Tamimi, 1971'de İzlanda'ya geldiğinde orada belki de yedi Müslüman yaşadığını tahmin ediyor. Ancak 2013 itibarıyla
- İzlanda Müslümanlar Derneği'nin (Félag múslima á Íslandi) 465 üyesi vardır.
- "İzlanda İslam Kültür Merkezi" nin (Menningarsetur múslima á Íslandi) 305 üyesi vardır.
İzlanda'da doğan ilk Müslüman nesli, muhtemelen Yusuf Ingi Tamimi (d. 1988) gibi Salmann'ın kendi çocukları ile başladı. İzlanda'nın Müslüman nüfusu, Arap dünyası, Arnavutluk, Afrika ve İzlanda'da doğan insanlar da dahil olmak üzere farklı kökenlere sahiptir.
Organizasyonlar
İzlanda Müslümanlar Derneği
İzlanda Müslümanlar Derneği (Félag múslima á Íslandi) 1997 yılında Filistinli bir göçmen olan Salmann Tamimi tarafından kuruldu; 25 Şubat'ta resmen tanındı. 2010'dan beri başkan İbrahim Sverrir Agnarsson'dur. 2014 yılı itibarıyla derneğin 465 üyesi bulunmaktadır.
İzlanda Müslümanlar Derneği şu anda, Reykjavík'teki bir ofis binasının üçüncü katında Sünni bir cami olan Reykjavik Camii'ni işletmektedir. kurumun İki imamı vardır ve yerel İzlandalılar ile ziyarete gelen Müslümanların bir karışımının katıldığı günlük dualar yapılır. Aynı zamanda haftalık Cuma namazı sunar. 2000 yılında Müslüman Derneği, Reykjavík'te bir cami inşa etmek için başvurdu; uzun bir süreç sonunda 6 Temmuz 2013'te inşaat izni verildi.
Dualar Arapça söylenir, ancak cemaatin farklı doğası nedeniyle İngilizce ve İzlandaca da yaygın olarak kullanılmaktadır. Dernek düzenli olarak hem Arapça hem de İzlandaca kurslar düzenlemektedir. Cumartesi günleri farklı yaşlardaki çocuklar için Kuran dersleri var.
İzlanda İslam Kültür Merkezi
(Menningarsetur múslima á Íslandi), aslen Faslı olan Karim Askari tarafından 2008 yılında kurulmuştur ve 2014 itibarıyla 305 üyeye sahiptir. Merkez, 2011 yılında aslen Mısırlı olan Ahmad Seddeq'i imam olarak işe aldı.
İzlanda İslam Kültür Merkezi, Reykjavík'te bir cami işletiyor.
Ayrımcılık
İzlanda'nın ırksal ve dini gruplara yönelik tutumu üzerine ana araştırmacılardan biri olan Kristín Loftsdóttir, İzlanda'nın genellikle diğer Avrupa devletlerinden tamamen farklı bir ilişki geçmişine sahip olmasına rağmen, birçok İzlandalının İslamofobi ile bağlantılı göçmen karşıtı söylemler sergilediğini bulmuştur.
2010 romanı İslamofobik tavırları anlatmaktadır.
Birçok İzlandalı Müslüman, Tanrı ile ilişkilerini kişisel olarak gördükleri için resmi bir örgüte katılmamayı tercih etmektedir.
Kaynakça
- ^ . Pew Research Center's Religion & Public Life Project. 2 Nisan 2015. 4 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Nisan 2017.
- ^ . PX-Web. 13 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2019.
- ^ . Iceland Review. 17 Ağustos 2011. 12 Haziran 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ağustos 2011.
- ^ Neil Price, 'The Vikings in Spain, North Africa and the Mediterranean', in The Viking World, ed. by Stefan Brink and Neil Price (Abingdon: Routledge, 2008), pp. 462--69.
- ^ E.g. the hoard found at the farm Keta in Skefilsstaðhreppur: Fedir Androshchuk and Ragnheiður Traustadóttir, 'A Viking Age Spearhead from Kolkuós', Hólarannsóknin Framvinduskýrsla 6 (2004), https://www.academia.edu/Documents/in/Viking_Age_Spearheads 16 Kasım 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde ..
- ^ Martin, John Stanley, 'Attitudes to Islam from the Chansons de geste to the Riddarasögur', Parergon, n. s. 8.2 (1990), 81-95. DOI:10.1353/pgn.1990.0001
- ^ Sverrir Jakobsson, Við og veröldin: Heimsmynd Íslendinga 1100-1400 (Reykjavík: Háskólaútgáfan, 2005), pp. 130-60. Cf. Sheryl Elizabeth McDonald Werronen, 'Transforming Popular Romance on the Edge of the World: Nítíða saga in Late Medieval and Early Modern Iceland' (unpublished PhD thesis, University of Leeds, 2013), pp. 150--56; Bjørn Bandlien, 'Muslims in Karlamagnúss saga and Elíss saga ok Rósamundar ' and Geraldine Barnes, 'Byzantium in the riddarasögur ', in Á austrvega: Saga and East Scandinavia. Preprint Papers of the 14th International Saga Conference, Uppsala, 9th–15th August 2009. Eds. Agneta Ney, Henrik Williams, and Fredrik Charpentier Ljungqvist. Institutionen för humaniora och samhällsvetenskaps skriftserie 14. Gävle: Gävle UP, 2009. 1.85–91 and 1.92–98, http://www.saga.nordiska.uu.se/preprint 19 Şubat 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde ..
- ^ Yearbook of Muslims in Europe. BRILL. 11 Kasım 2010. ss. 251-. ISBN . 4 Haziran 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 9 Eylül 2012.
- ^ Heimir Björnsson, 'Hvaða átt til Mekka? Stofnun trúfélags múslima á Íslandi, þróun þess og starf á Íslandi og barátta gegn fordómum' (unpublished BA thesis, University of Iceland), pp. 8-9. http://skemman.is/item/view/1946/2283 4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .; International Religious Freedom Report 2006 23 Temmuz 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Kóran, trans. by Helgi Hálfdánarson, second edn, Reykjvík, 2003.
- ^ a b Eygló Svala Arnarsdóttir, 'To a Mosque on a Magic Carpet', Iceland Review, 52.1 (2014), 64--68 (p. 66).
- ^ a b Mannfjöldi eftir trúfélögum 1998-2012 25 Şubat 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. Hagstofan.is (İzlandaca)
- ^ Viðar Þorsteinsson and Yousef Ingi Tamimi, 'Maður verður að hafa húmor fyrir sjálfum sér: Viđar Þorsteinsson og Yousef Ingi Tamimi ræða saman', in Íslam með afslætti, ed. by Auður Jónsdóttir and Óttar Martin Norðfjörð, Afbók, 4 ([Reykjavík]: Nýhil, 2008), pp. 142-51 (p. 143).
- ^ a b Heimir Björnsson, 'Hvaða átt til Mekka? Stofnun trúfélags múslima á Íslandi, þróun þess og starf á Íslandi og barátta gegn fordómum' (unpublished BA thesis, University of Iceland), p. 13. http://skemman.is/item/view/1946/2283 4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde ..
- ^ Heimir Björnsson, 'Hvaða átt til Mekka? Stofnun trúfélags múslima á Íslandi, þróun þess og starf á Íslandi og barátta gegn fordómum' (unpublished BA thesis, University of Iceland), p. 6. http://skemman.is/item/view/1946/2283 4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde ..
- ^ a b Eygló Svala Arnarsdóttir, 'To a Mosque on a Magic Carpet', Iceland Review, 52.1 (2014), 64--68 (p. 65).
- ^ Eygló Svala Arnarsdóttir, 'To a Mosque on a Magic Carpet', Iceland Review, 52.1 (2014), 64--68 (p. 67).
- ^ Eygló Svala Arnarsdóttir, 'To a Mosque on a Magic Carpet', Iceland Review, 52.1 (2014), 64--68 (pp. 65-66).
- ^ Kristín Loftsdóttir. 2012a. Whiteness is from Another World: Gender, Icelandic International Development and Multiculturalism. European Journal of Women’s Studies, 19(1), 41–54 (p. 47). See also Þorgerður H. Þorvaldsdóttir, 'The Gender-Equal North: Icelandic Images of Femininity and Masculinity', in Iceland and Images of the North, ed. by Sumarliði R. Ísleifsson (Québec: Presses de l'Université du Québec, 2011), pp. 405-34 (pp. 410-11).
- ^ 'Fávitinn, Ofvitinn, Örvitinn og Óttar M. Norðfjörð: Strákur Karlsson heldur út í heim', Morgunblaðið, 3 March 2010, http://www.mbl.is/greinasafn/grein/1324420/ 12 Nisan 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde ..
Dış bağlantılar
- islam.is 9 Şubat 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Izlanda da Islam bir azinlik dinidir Pew Arastirma Merkezi Izlanda daki Muslumanlarin sayisinin 10 000 asgari esiginin altinda oldugunu tahmin etmistir ve resmi istatistikler rakami 1 300 un altinda veya toplam nufusun yaklasik 0 4 u olarak gostermektedir Izlanda Musluman Kultur Merkezi Reykjavik 2011 yilinda Izlandali Muslumanlar El Cezire nin ilgisini cekti kanal Izlanda ve Yeni Zelanda daki Muslumanlarla ilgili bir belgesel planladi El Cezire Ramazan in Muslumanlarin cogunlukta oldugu topraklara kiyasla gecenin alisilmadik uzunlukta olabilecegi yuksek enlemlerde nasil yapildigi ile ilgileniyordu TarihIzlanda nin Musluman kaynaklarda ilk sozu Izlanda nin Kuzey Denizi ndeki konumundan bahseden Muhammed el Idris idi Tabula Rogeriana kitabinda anlatmistir Vikinglerin uzun mesafeli ticaret ve baskin aglari veya Harald Hardrada gibi cesitli insanlarin Orta Cag boyunca Musluman dunyasiyla dogrudan temasa gecmesi anlamina gelir Bu durum Izlanda daki Arap sikkelerinin buluntulari ile kanitlanir Izlanda nin 1000 civarinda Hristiyanliga donusmesinin ardindan bazi Izlandalilar Islam dunyasiyla hac ibadeti yardimiyla iliski kurmustur On ucuncu yuzyilin sonlarindan itibaren kismen Hacli Seferleri nden etkilenen Kita anlatilarindan esinlenerek Orta Cag Izlanda yazilarinda Islam dunyasinin farkli bir versiyonu one cikmaktadir Bu yazilar genellikle Islam dunyasini dinsiz olarak nitelendirme ve Orta Cag Bati sinda yaygin olan Islam in yanlis anlama durumlarini icerir ayni zamanda metinden metne onemli olcude farklilik gosterir ornegin bazen Islam dunyasini buyuk bir zenginlikle iliskilendirilebilir Bu yazilar Izlandalilarin Orta Cag sonrasi donemde Islam i dusunmeleri icin bir arac olarak hizmet etmeye devam etti Izlanda ya gelen Muslumanlarin belki de bilinen en eski ornegi 1627 de Hollandali Musluman Jan Janszoon ve Berberi korsanlarinin guneybati sahili Vestmann Adalari ve dogu fiyortlari da dahil olmak uzere Izlanda nin bazi kisimlarina baskin duzenlediginde meydana geldi Bu olay Izlanda tarihinde Tyrkjaranid Turk Kacirmalari olarak bilinir Tahminen 400 800 Izlandali kole olarak satilmistir Islam kismen goc yoluyla ornegin Salmann Tamimi ve kismen Izlandalilarin seyahat ederken Islam kulturune maruz kalmasiyla ornegin Ibrahim Sverrir Agnarsson Izlanda kulturunde varlik kazanmaya basladi Kosova dan gruplar da dahil olmak uzere bircok Musluman multeci olarak geldi Kuran 2003 yilinda duzeltilmis bir baski ile ilk olarak 1993 te Izlandaca ya cevrildi Demografik bilgilerIzlanda daki Musluman Dernekleri uyeleri Salmann Tamimi 1971 de Izlanda ya geldiginde orada belki de yedi Musluman yasadigini tahmin ediyor Ancak 2013 itibariyla Izlanda Muslumanlar Dernegi nin Felag muslima a Islandi 465 uyesi vardir Izlanda Islam Kultur Merkezi nin Menningarsetur muslima a Islandi 305 uyesi vardir Izlanda da dogan ilk Musluman nesli muhtemelen Yusuf Ingi Tamimi d 1988 gibi Salmann in kendi cocuklari ile basladi Izlanda nin Musluman nufusu Arap dunyasi Arnavutluk Afrika ve Izlanda da dogan insanlar da dahil olmak uzere farkli kokenlere sahiptir OrganizasyonlarIzlanda Muslumanlar Dernegi Izlanda Muslumanlar Dernegi Felag muslima a Islandi 1997 yilinda Filistinli bir gocmen olan Salmann Tamimi tarafindan kuruldu 25 Subat ta resmen tanindi 2010 dan beri baskan Ibrahim Sverrir Agnarsson dur 2014 yili itibariyla dernegin 465 uyesi bulunmaktadir Izlanda Muslumanlar Dernegi su anda Reykjavik teki bir ofis binasinin ucuncu katinda Sunni bir cami olan Reykjavik Camii ni isletmektedir kurumun Iki imami vardir ve yerel Izlandalilar ile ziyarete gelen Muslumanlarin bir karisiminin katildigi gunluk dualar yapilir Ayni zamanda haftalik Cuma namazi sunar 2000 yilinda Musluman Dernegi Reykjavik te bir cami insa etmek icin basvurdu uzun bir surec sonunda 6 Temmuz 2013 te insaat izni verildi Dualar Arapca soylenir ancak cemaatin farkli dogasi nedeniyle Ingilizce ve Izlandaca da yaygin olarak kullanilmaktadir Dernek duzenli olarak hem Arapca hem de Izlandaca kurslar duzenlemektedir Cumartesi gunleri farkli yaslardaki cocuklar icin Kuran dersleri var Izlanda Islam Kultur Merkezi Menningarsetur muslima a Islandi aslen Fasli olan Karim Askari tarafindan 2008 yilinda kurulmustur ve 2014 itibariyla 305 uyeye sahiptir Merkez 2011 yilinda aslen Misirli olan Ahmad Seddeq i imam olarak ise aldi Izlanda Islam Kultur Merkezi Reykjavik te bir cami isletiyor AyrimcilikIzlanda nin irksal ve dini gruplara yonelik tutumu uzerine ana arastirmacilardan biri olan Kristin Loftsdottir Izlanda nin genellikle diger Avrupa devletlerinden tamamen farkli bir iliski gecmisine sahip olmasina ragmen bircok Izlandalinin Islamofobi ile baglantili gocmen karsiti soylemler sergiledigini bulmustur 2010 romani Islamofobik tavirlari anlatmaktadir Bircok Izlandali Musluman Tanri ile iliskilerini kisisel olarak gordukleri icin resmi bir orgute katilmamayi tercih etmektedir Kaynakca Pew Research Center s Religion amp Public Life Project 2 Nisan 2015 4 Nisan 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 20 Nisan 2017 PX Web 13 Ocak 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 15 Ocak 2019 Iceland Review 17 Agustos 2011 12 Haziran 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 17 Agustos 2011 Neil Price The Vikings in Spain North Africa and the Mediterranean in The Viking World ed by Stefan Brink and Neil Price Abingdon Routledge 2008 pp 462 69 E g the hoard found at the farm Keta in Skefilsstadhreppur Fedir Androshchuk and Ragnheidur Traustadottir A Viking Age Spearhead from Kolkuos Holarannsoknin Framvinduskyrsla 6 2004 https www academia edu Documents in Viking Age Spearheads 16 Kasim 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde Martin John Stanley Attitudes to Islam from the Chansons de geste to the Riddarasogur Parergon n s 8 2 1990 81 95 DOI 10 1353 pgn 1990 0001 Sverrir Jakobsson Vid og veroldin Heimsmynd Islendinga 1100 1400 Reykjavik Haskolautgafan 2005 pp 130 60 Cf Sheryl Elizabeth McDonald Werronen Transforming Popular Romance on the Edge of the World Nitida saga in Late Medieval and Early Modern Iceland unpublished PhD thesis University of Leeds 2013 pp 150 56 Bjorn Bandlien Muslims in Karlamagnuss saga and Eliss saga ok Rosamundar and Geraldine Barnes Byzantium in the riddarasogur in A austrvega Saga and East Scandinavia Preprint Papers of the 14th International Saga Conference Uppsala 9th 15th August 2009 Eds Agneta Ney Henrik Williams and Fredrik Charpentier Ljungqvist Institutionen for humaniora och samhallsvetenskaps skriftserie 14 Gavle Gavle UP 2009 1 85 91 and 1 92 98 http www saga nordiska uu se preprint 19 Subat 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde Yearbook of Muslims in Europe BRILL 11 Kasim 2010 ss 251 ISBN 978 90 04 18475 6 4 Haziran 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 9 Eylul 2012 Heimir Bjornsson Hvada att til Mekka Stofnun trufelags muslima a Islandi throun thess og starf a Islandi og baratta gegn fordomum unpublished BA thesis University of Iceland pp 8 9 http skemman is item view 1946 2283 4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde International Religious Freedom Report 2006 23 Temmuz 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde Koran trans by Helgi Halfdanarson second edn Reykjvik 2003 a b Eyglo Svala Arnarsdottir To a Mosque on a Magic Carpet Iceland Review 52 1 2014 64 68 p 66 a b Mannfjoldi eftir trufelogum 1998 2012 25 Subat 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde Hagstofan is Izlandaca Vidar THorsteinsson and Yousef Ingi Tamimi Madur verdur ad hafa humor fyrir sjalfum ser Viđar THorsteinsson og Yousef Ingi Tamimi raeda saman in Islam med afslaetti ed by Audur Jonsdottir and ottar Martin Nordfjord Afbok 4 Reykjavik Nyhil 2008 pp 142 51 p 143 a b Heimir Bjornsson Hvada att til Mekka Stofnun trufelags muslima a Islandi throun thess og starf a Islandi og baratta gegn fordomum unpublished BA thesis University of Iceland p 13 http skemman is item view 1946 2283 4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde Heimir Bjornsson Hvada att til Mekka Stofnun trufelags muslima a Islandi throun thess og starf a Islandi og baratta gegn fordomum unpublished BA thesis University of Iceland p 6 http skemman is item view 1946 2283 4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde a b Eyglo Svala Arnarsdottir To a Mosque on a Magic Carpet Iceland Review 52 1 2014 64 68 p 65 Eyglo Svala Arnarsdottir To a Mosque on a Magic Carpet Iceland Review 52 1 2014 64 68 p 67 Eyglo Svala Arnarsdottir To a Mosque on a Magic Carpet Iceland Review 52 1 2014 64 68 pp 65 66 Kristin Loftsdottir 2012a Whiteness is from Another World Gender Icelandic International Development and Multiculturalism European Journal of Women s Studies 19 1 41 54 p 47 See also THorgerdur H THorvaldsdottir The Gender Equal North Icelandic Images of Femininity and Masculinity in Iceland and Images of the North ed by Sumarlidi R Isleifsson Quebec Presses de l Universite du Quebec 2011 pp 405 34 pp 410 11 Favitinn Ofvitinn Orvitinn og ottar M Nordfjord Strakur Karlsson heldur ut i heim Morgunbladid 3 March 2010 http www mbl is greinasafn grein 1324420 12 Nisan 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde Dis baglantilarislam is 9 Subat 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde