Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Şehzadebaşı Baskını, 16 Mart 1920 sabahı saat 05.45’e karşı İstanbul’da bir İngiliz müfrezesinin Şehzadebaşı'nda ve Mızıka Takımının koğuş olarak kullandığı binaya aniden girerek, yataklarında uyuyan Türk askerlerinin üzerine ateş açması olayıdır.
| Şehzadebaşı Baskını | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| İstanbul'un İşgali | |||||||||
 Şehzadebaşı'ndaki Mızıka Karakolu'nu basan İngiliz askerleri tarafından öldürülen bir Türk askeri. | |||||||||
| |||||||||
| Taraflar | |||||||||
 10. Kafkas Tümeni |  Bir İngiliz müfrezesi | ||||||||
| Kayıplar | |||||||||
| 4 ölü, 10 yaralı Osmanlı askeri | |||||||||
Dört Türk askerinin hayatını kaybetmesi, onunun yaralaması ile sonuçlanan bu baskın, İstanbul’un işgalinin en ibret verici olaylarından biri olarak tarihe geçmiştir. Baskının İstanbul halkına dehşet havası vermek için yapıldığı düşünülür. Karakol Cemiyeti kurucularından olan tümen komutanı Kemalettin Sami Bey’i alıkoymak için yapılmış olması da muhtemeldir.
Arka Plan
13 Kasım 1918’de İtilaf güçleri tarafından işgal edilen İstanbul, şehirdeki yüksek müttefik komiserlerinin aldığı kararlar uyarınca 16 Mart 1920 sabahı ikinci kez işgal edildi. İşgalin resmi başlama saati 10.00 idi ancak şehrin çeşitli semt ve mahallerinde baskın ve tutuklamalar gece yarısı başladı.
Basılmasına karar veriler yerlerden birisi Şehzadebaşı’ndaki 10. Kafkas Tümeni Karargâhı idi.
Mondros Mütarekesi’nin imzalanmasından birkaç gün önce 10. Kafkas Tümeni İstanbul’a gelmiş, tümene bağlı birlikler şehrin çeşitli semtlerine; tümen karargâhı şubeleriyle birlikte Şehzadebaşı’ndaki Letafet Apartmanı’na; tümen karargâhı ve tümene bağlı mızıka takımının askerleri ise, bu apartmanın karşı köşesindeki iki katlı harap ve ahşap binaya yerleştirilmişti.
Baskın
İngilizler 16 Mart 1920 sabahı saat 5.45’te, Şehzadebaşı Direklerarası’nda 10. Kafkas Tümen Karargâhı’nın bulunduğu caddeye iki yük otomobili ile geldi. Otomobillerden biri Saraçhane’ye gidip gözetleme yaparken diğer otomobilden karargâh önünde inen 50-60 askerlik karma bir İngiliz müfrezesi kapıda nöbet bekleyen askere saldırdıktan sonra yardım için gelen nöbeti onbaşıyı yaraladı; arkasından koğuşa giderek henüz uykuda bulunan ve o sırada yataklarından kalkmak isteyenlerin üzerine ateş açtılar. Bu arada üst kat koğuşlarda kalan Karargâh Mızıka efradını koridora çıkarıp iki sıra halinde dizen İngiliz subay hiçbir direnme göstermeyen silahsız bu efrad için ateş emri verdi.
Baskın sırasında karargahta bulunan 61 Türk askerinden dördü hayatını kaybetti, 10 asker yaralandı, 1 asker kayboldu. Yaralı erlerden biri (Ödemişli Er Halil oğlu Osman) yolda öldü.
Baskının nedenlerinden birinin 10. Kafkas Tümen Kumandanı Yarbay Kemaleddin Sami Bey’i tutuklamak olduğu düşünülür. Ancak baskın sırasında kumandan karargahta değildi.
Hayatını kaybeden askerler ve mezarları
Baskın sırasında hayatını kaybeden dört askerin adları şöyledir;
- Fırka Karargâhından Onbaşı Veli oğlu Mehmed (Reşadiye)
- Fırka Karargâhından Çavuş İbiş oğlu Abdullah/Abdulkadir (Zile)
- Mızıka Efradından Ahmed oğlu Nasuh (Balıkesir)
- Mızıka Efradından Kadir oğlu Ömer Osman (Şehirkışla/Şarkışla)
Baskında ölen askerlerden üçü Eyüp’te Bahariye yolu üzerindeki mezarlığa törensiz ve gösterişsiz biçimde defnedilmiş, mezartaşları Türk Kurtuluş Savaşı’nın zaferle sonuçlanmasından sonra dikilmiş; 1947’de de Edirnekapı Şehitliği’ne nakledilerek buradaki Sakızağacı Şehitliği’ne gömülmüşlerdir. Gazeteci Galip Kemali Bey, öldürülen askerlerden Kadiroğlu Ömer Osman’ın İplikhane Hastanesi karşısındaki siviller arasında defnedildiğine dair bilgi vermiştir; yaralıyken yolda hayatını kaybeden Ödemişli Er Halil oğlu Osman’ın defnedildiği yer ve baskında yaralanan diğer dokuz askerden hayatını kaybeden olup olmadığı bilinmiyor.
Kaynakça
- ^ a b c d e Sürmeli, Serpil. "Şehzadebaşı Karakolu Baskını ve Olay Mahalline Giren İlk Gazete Tevhid-İ Efkâr" (PDF). Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi S 45, Bahar 2010. 9 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 16 Mart 2018.
- ^ "Şehzadebaşı Baskını'nın tüm detayları". Dünya Bülteni 4 Nisan 2010. 16 Mart 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Mart 2018.
- ^ ARAT, Murat BARDAKÇI, Süleyman. . www.hurriyet.com.tr. 17 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Aralık 2020.
- ^ Saylan, Gürkan Fırat (2014). "İstanbul'un resmen işgali (16 Mart 1920)".[]
- ^ Sürmeli, Serpil (18 Nisan 2019). "Şehzadebaşı Karakolu Baskını ve Olay Mahalline Giren İlk Gazete Tevhid-İ Efkâr" (İngilizce). doi:10.1501/Tite_0000000319. ISSN 1303-5290.
- ^ Fotoğraflarla Kurtuluş Savaşı Yılları. İstanbul: Üsküdar Belediyesi Başkanlığı. 2002.
- ^ Sürmeli, Serpil (2010). "Şehzadebaşı Karakolu baskını ve olay mahalline giren ilk gazete Tevhid-i Efkar". ATATÜRK YOLU DERGİSİ. 12 (45). ss. 103-116. ISSN 1303-5290.
- ^ . turkiyegazetesi.com.tr. 3 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Aralık 2020.
- ^ . Fahri Sarrafoğlu Kişisel Sayfası. 13 Kasım 2016. 21 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Aralık 2020.
- ^ "Şehzadebaşı Karakolu Baskını Şehitlerimiz ve Bu Hadiseye Sessiz Kalanlar". www.kamudannethaber.com. 8 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Aralık 2020.
- ^ "Kanlı baskının 100'üncü yılı: Askerlerimizi uyurken şehit ettiler!". Kırım Haber Ajansı - QHA. 16 Mart 2020. 1 Ocak 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Aralık 2020.
- ^ . www.sozcu.com.tr. 18 Mart 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Aralık 2020.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Sehzadebasi Baskini 16 Mart 1920 sabahi saat 05 45 e karsi Istanbul da bir Ingiliz mufrezesinin Sehzadebasi nda ve Mizika Takiminin kogus olarak kullandigi binaya aniden girerek yataklarinda uyuyan Turk askerlerinin uzerine ates acmasi olayidir Sehzadebasi BaskiniIstanbul un IsgaliSehzadebasi ndaki Mizika Karakolu nu basan Ingiliz askerleri tarafindan oldurulen bir Turk askeri Tarih16 Mart 1920BolgeSehzadebasi Karakolu IstanbulSebepIstanbul halkina korku vermek ve Kemalettin Sami Bey i tutuklamakSonucKarargahtaki Osmanli askerlerinin katliTaraflar10 Kafkas TumeniBir Ingiliz mufrezesiKayiplar4 olu 10 yarali Osmanli askeri18 Mart 1929 tarihli Cumhuriyet gazetesinde 16 Mart i unutmadik fakat meshedi unuttuk altyazisiyla verilen Sehzadebasi Karakolu fotografi 17 Mart 1933 tarihli Cumhuriyet gazetesinde 16 Mart anma toreni Dort Turk askerinin hayatini kaybetmesi onunun yaralamasi ile sonuclanan bu baskin Istanbul un isgalinin en ibret verici olaylarindan biri olarak tarihe gecmistir Baskinin Istanbul halkina dehset havasi vermek icin yapildigi dusunulur Karakol Cemiyeti kurucularindan olan tumen komutani Kemalettin Sami Bey i alikoymak icin yapilmis olmasi da muhtemeldir Arka Plan13 Kasim 1918 de Itilaf gucleri tarafindan isgal edilen Istanbul sehirdeki yuksek muttefik komiserlerinin aldigi kararlar uyarinca 16 Mart 1920 sabahi ikinci kez isgal edildi Isgalin resmi baslama saati 10 00 idi ancak sehrin cesitli semt ve mahallerinde baskin ve tutuklamalar gece yarisi basladi Basilmasina karar veriler yerlerden birisi Sehzadebasi ndaki 10 Kafkas Tumeni Karargahi idi Mondros Mutarekesi nin imzalanmasindan birkac gun once 10 Kafkas Tumeni Istanbul a gelmis tumene bagli birlikler sehrin cesitli semtlerine tumen karargahi subeleriyle birlikte Sehzadebasi ndaki Letafet Apartmani na tumen karargahi ve tumene bagli mizika takiminin askerleri ise bu apartmanin karsi kosesindeki iki katli harap ve ahsap binaya yerlestirilmisti BaskinIngilizler 16 Mart 1920 sabahi saat 5 45 te Sehzadebasi Direklerarasi nda 10 Kafkas Tumen Karargahi nin bulundugu caddeye iki yuk otomobili ile geldi Otomobillerden biri Sarachane ye gidip gozetleme yaparken diger otomobilden karargah onunde inen 50 60 askerlik karma bir Ingiliz mufrezesi kapida nobet bekleyen askere saldirdiktan sonra yardim icin gelen nobeti onbasiyi yaraladi arkasindan kogusa giderek henuz uykuda bulunan ve o sirada yataklarindan kalkmak isteyenlerin uzerine ates actilar Bu arada ust kat koguslarda kalan Karargah Mizika efradini koridora cikarip iki sira halinde dizen Ingiliz subay hicbir direnme gostermeyen silahsiz bu efrad icin ates emri verdi Baskin sirasinda karargahta bulunan 61 Turk askerinden dordu hayatini kaybetti 10 asker yaralandi 1 asker kayboldu Yarali erlerden biri Odemisli Er Halil oglu Osman yolda oldu Baskinin nedenlerinden birinin 10 Kafkas Tumen Kumandani Yarbay Kemaleddin Sami Bey i tutuklamak oldugu dusunulur Ancak baskin sirasinda kumandan karargahta degildi Hayatini kaybeden askerler ve mezarlari Baskin sirasinda hayatini kaybeden dort askerin adlari soyledir Firka Karargahindan Onbasi Veli oglu Mehmed Resadiye Firka Karargahindan Cavus Ibis oglu Abdullah Abdulkadir Zile Mizika Efradindan Ahmed oglu Nasuh Balikesir Mizika Efradindan Kadir oglu Omer Osman Sehirkisla Sarkisla Baskinda olen askerlerden ucu Eyup te Bahariye yolu uzerindeki mezarliga torensiz ve gosterissiz bicimde defnedilmis mezartaslari Turk Kurtulus Savasi nin zaferle sonuclanmasindan sonra dikilmis 1947 de de Edirnekapi Sehitligi ne nakledilerek buradaki Sakizagaci Sehitligi ne gomulmuslerdir Gazeteci Galip Kemali Bey oldurulen askerlerden Kadiroglu Omer Osman in Iplikhane Hastanesi karsisindaki siviller arasinda defnedildigine dair bilgi vermistir yaraliyken yolda hayatini kaybeden Odemisli Er Halil oglu Osman in defnedildigi yer ve baskinda yaralanan diger dokuz askerden hayatini kaybeden olup olmadigi bilinmiyor Kaynakca a b c d e Surmeli Serpil Sehzadebasi Karakolu Baskini ve Olay Mahalline Giren Ilk Gazete Tevhid I Efkar PDF Ankara Universitesi Turk Inkilap Tarihi Enstitusu Ataturk Yolu Dergisi S 45 Bahar 2010 9 Agustos 2021 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 16 Mart 2018 Sehzadebasi Baskini nin tum detaylari Dunya Bulteni 4 Nisan 2010 16 Mart 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Mart 2018 ARAT Murat BARDAKCI Suleyman www hurriyet com tr 17 Mayis 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 22 Aralik 2020 Saylan Gurkan Firat 2014 Istanbul un resmen isgali 16 Mart 1920 olu kirik baglanti Surmeli Serpil 18 Nisan 2019 Sehzadebasi Karakolu Baskini ve Olay Mahalline Giren Ilk Gazete Tevhid I Efkar Ingilizce doi 10 1501 Tite 0000000319 ISSN 1303 5290 Fotograflarla Kurtulus Savasi Yillari Istanbul Uskudar Belediyesi Baskanligi 2002 Surmeli Serpil 2010 Sehzadebasi Karakolu baskini ve olay mahalline giren ilk gazete Tevhid i Efkar ATATURK YOLU DERGISI 12 45 ss 103 116 ISSN 1303 5290 turkiyegazetesi com tr 3 Nisan 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 22 Aralik 2020 Fahri Sarrafoglu Kisisel Sayfasi 13 Kasim 2016 21 Ekim 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 22 Aralik 2020 Sehzadebasi Karakolu Baskini Sehitlerimiz ve Bu Hadiseye Sessiz Kalanlar www kamudannethaber com 8 Mayis 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Aralik 2020 Kanli baskinin 100 uncu yili Askerlerimizi uyurken sehit ettiler Kirim Haber Ajansi QHA 16 Mart 2020 1 Ocak 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Aralik 2020 www sozcu com tr 18 Mart 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 22 Aralik 2020