Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Delhi Türk Sultanlığı hükümdarı. Aralık 1210'dan, 27 Nisan 1236'ya dek hüküm sürdü.
| Şemseddin İltutmuş | |
|---|---|
| İltutmuş mozolesi | |
 | |
| Hüküm süresi | 1210–1236 |
| Önce gelen | Aram Şah |
| Sonra gelen | |
| Ölüm | 1 Mayıs 1236 Delhi |
| Eş(ler)i | Şah Türkan |
| Çocuk(lar)ı | , Raziye Begüm, , |
| Hanedan | |
| Dini | İslam |
Türk kökenli olan İltutmuş, bir süre köle olarak Türkistan'ın çeşitli bölgelerinde bulunduktan sonra Gurlu Muhammed'in sarayında görev almıştı. 1205'te katıldığı bir seferde Sultan'ın dikkatini çekip bizzat Sultan tarafından hilat giydirilerek şereflendirildi ve azat edildi.Kutbiddin Aybek'in bir kızı ile evlendirildi.
Aybek öldükten sonra tahta çıkan Erem Şah'ın üke yönetiminde başarısız olacağı kısa sürede anlaşılınca Delhi'den gelen davetler üzerine Delhi tahtı için mücadeleye girdi ve galip gelerek tahta çıktı. Gurlular'ın Türk kumandanlarından Tâceddin Yıldız'ın Delhi Sultanlığı üzerine yürümesi üzerine Tarain düzlüklerinde onunla karşılaşıp esir aldı ve böylece gücünü sağlamlaştırdı.
1229'da Halife Muntasır'dan Nâsırü-l-Emir-ül-Mümînin unvanını aldı. Bengal'deki oğlu ve yardımcısı Nasırüddin Mahmud'un ölümüyle karışıklık baş gösterince Bengal'e sefer yaptı ve sükuneti sağlayarak geri döndü.
Cengiz Han komutasında batıya doğru yayılan Moğol İmparatorluğu'nun baskısına direndi. Moğol istilasından kaçan çok sayıda Müslüman Türk Hindistan'a gelmiş ve ülkesine sığındı. Aralarında sanatkârlar, emir ve melikler hatta hükümdarlık yapmış kişiler bulunuyordu. İltutmuş bu kişilere itibar gösterip yönetiminde başarılı hizmetler göstermelerini sağladı; böylece Moğol istilasını kendi lehine çevirdi.
Arka arkaya seferlerle Sind, Multan ve Bengal bölgeleri Türk hakimiyetine geçti. İltutmuş, Gucerat'ı ele geçirmeyi başaramadıysa da, 'ı yenilgiye uğratarak topraklarını güneye doğru genişletti, ayrıca yavaş yavaş Delhi Türk Sultanlığı'nın Ganj vadisine hakim olmasını da sağladı.
En beğendiği oğlu Nasirüddin Mahmud, Bengal Valisi iken ölmüştü. Başta Rükneddin olmak üzere diğer oğulları da eğlence ve sefahatla meşgul olduğu için ölümünden sonrasında kızı Raziye Begüm'ü veliaht gösterdi.
1236'da hayatını kaybetti; Delhi'de Kutub Camisi'nin kuzeybatı köşesindeki türbede toprağa verildi.
Adalete önem veren ve adaletli davranan bir hükümdar olduğu kaynaklarda zikredilir. Adalete verdiği önemi gösteren ilginç örnekler vardır. Bunlardan biri, toplumda haksızlığa uğrayan kişilerin renkli giyinmesini istemesidir. Böylece haksızlığa uğradığını düşünen kişiler kolayca tespit edilecektir. Bir diğeri, zulme uğrayan kişilerin kendisine gece vakti de kolayca ulaşmasını sağlamak için sarayının kapısına çan taktırmasıdır.
Kaynakça
- ^ a b c d Editör: Tufan Gündüz, Orta ve Yeniçağ Türk Devletleri Tarihi, T.C. Anadolu Üniversitesi Yayın No:2732, Açıköğretim Fakültesi Yayını No:1693
- ^ "A. S. Bazmee Ansar, İltutmış, İslam Ansiklopedisi" (PDF). 28 Aralık 2014 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 21 Aralık 2014.
- ^ "Üçok, B. "Delhi Müslüman - Türk Sultanlığının Kuruluşu Ve Sultan Raziye'nin Saltanatı". Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 8 (1960 ): 126". 12 Mart 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Mart 2023.
- ^ "Koç, Bilal . "Delhi Türk Sultanlığı'nda Devlet Yönetimi Anlayışı (1206-1320)". Çanakkale Araştırmaları Türk Yıllığı / 29 (Aralık 2020): 171". 21 Nisan 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Mart 2023.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Delhi Turk Sultanligi hukumdari Aralik 1210 dan 27 Nisan 1236 ya dek hukum surdu Semseddin IltutmusIltutmus mozolesiHukum suresi1210 1236Once gelenAram SahSonra gelenOlum1 Mayis 1236 DelhiEs ler iSah TurkanCocuk lar i Raziye Begum HanedanDiniIslam Turk kokenli olan Iltutmus bir sure kole olarak Turkistan in cesitli bolgelerinde bulunduktan sonra Gurlu Muhammed in sarayinda gorev almisti 1205 te katildigi bir seferde Sultan in dikkatini cekip bizzat Sultan tarafindan hilat giydirilerek sereflendirildi ve azat edildi Kutbiddin Aybek in bir kizi ile evlendirildi Aybek oldukten sonra tahta cikan Erem Sah in uke yonetiminde basarisiz olacagi kisa surede anlasilinca Delhi den gelen davetler uzerine Delhi tahti icin mucadeleye girdi ve galip gelerek tahta cikti Gurlular in Turk kumandanlarindan Taceddin Yildiz in Delhi Sultanligi uzerine yurumesi uzerine Tarain duzluklerinde onunla karsilasip esir aldi ve boylece gucunu saglamlastirdi 1229 da Halife Muntasir dan Nasiru l Emir ul Muminin unvanini aldi Bengal deki oglu ve yardimci si Nasiruddin Mahmud un olumuyle karisiklik bas gosterince Bengal e sefer yapti ve sukuneti saglayarak geri dondu Cengiz Han komutasinda batiya dogru yayilan Mogol Imparatorlugu nun baskisina direndi Mogol istilasindan kacan cok sayida Musluman Turk Hindistan a gelmis ve ulkesine sigindi Aralarinda sanatkarlar emir ve melikler hatta hukumdarlik yapmis kisiler bulunuyordu Iltutmus bu kisilere itibar gosterip yonetiminde basarili hizmetler gostermelerini sagladi boylece Mogol istilasini kendi lehine cevirdi Arka arkaya seferlerle Sind Multan ve Bengal bolgeleri Turk hakimiyetine gecti Iltutmus Gucerat i ele gecirmeyi basaramadiysa da i yenilgiye ugratarak topraklarini guneye dogru genisletti ayrica yavas yavas Delhi Turk Sultanligi nin Ganj vadisine hakim olmasini da sagladi En begendigi oglu Nasiruddin Mahmud Bengal Valisi iken olmustu Basta Rukneddin olmak uzere diger ogullari da eglence ve sefahatla mesgul oldugu icin olumunden sonrasinda kizi Raziye Begum u veliaht gosterdi 1236 da hayatini kaybetti Delhi de Kutub Camisi nin kuzeybati kosesindeki turbede topraga verildi Adalete onem veren ve adaletli davranan bir hukumdar oldugu kaynaklarda zikredilir Adalete verdigi onemi gosteren ilginc ornekler vardir Bunlardan biri toplumda haksizliga ugrayan kisilerin renkli giyinmesini istemesidir Boylece haksizliga ugradigini dusunen kisiler kolayca tespit edilecektir Bir digeri zulme ugrayan kisilerin kendisine gece vakti de kolayca ulasmasini saglamak icin sarayinin kapisina can taktirmasidir Kaynakca a b c d Editor Tufan Gunduz Orta ve Yenicag Turk Devletleri Tarihi T C Anadolu Universitesi Yayin No 2732 Acikogretim Fakultesi Yayini No 1693 A S Bazmee Ansar Iltutmis Islam Ansiklopedisi PDF 28 Aralik 2014 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 21 Aralik 2014 Ucok B Delhi Musluman Turk Sultanliginin Kurulusu Ve Sultan Raziye nin Saltanati Ankara Universitesi Ilahiyat Fakultesi Dergisi 8 1960 126 12 Mart 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 12 Mart 2023 Koc Bilal Delhi Turk Sultanligi nda Devlet Yonetimi Anlayisi 1206 1320 Canakkale Arastirmalari Turk Yilligi 29 Aralik 2020 171 21 Nisan 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 12 Mart 2023