Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Şendurak, Erzurum ilinin Oltu ilçesine bağlı bir kırsal mahalledir.
| Şendurak | |
|---|---|
 Mahallenin haritadaki yeri | |
 Erzurum'un Türkiye'deki konumu | |
  Şendurak Şendurak'ın Erzurum 'daki konumu | |
| Ülke |  Türkiye |
| İl | Erzurum |
| İlçe | Oltu |
| Coğrafi bölge | Karadeniz Bölgesi |
| Rakım | 1403 m |
| Nüfus (2022) | 107 |
| Zaman dilimi | (TSİ) |
| İl alan kodu | 0442 |
| İl plaka kodu | 25 |
| Posta kodu | 25400 |
Tarihçe
Şendurak'ın eski adı Tamrut’tur. Gürcüce kaynaklarda Tamruti (ტამრუტი) olarak geçer. Ancak bu adın kökeni ve anlamı hakkında kesin bir bilgi yoktur. Ermenice Tamrud olarak yazıldığı ve "hurmalı" anlamına geldiğine dair görüş vardır. Bu yer adı, “hurma” anlamına gelen Arapça "tamr" (تمر) kelimesine Ermenice ek (“ud”) getirilerek türetilmiş olabilir. Osmanlı idaresi altındayken bölgeyi ele geçiren Ruslar da köyün adını Tamrut (Тамрут) şeklinde yazmıştır.
Köyün adı Osmanlıca kaynaklarda da aynı biçimde yazılmıştır. Nitekim 1928 tarihli Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları adlı Osmanlıca yayında köyün adı Tamrut (تامروت) olarak geçer. Ancak Dahiliye Vekaleti’nin 1933’te yayımladığı Köylerimiz adlı kitapta köyün adı Tamrut değil Tamrot'tur. İçişleri Bakanlığı'nın 1968 tarihli Köylerimiz adlı yayınında ise köyün eski adı Tamrut, yeni adı da Şendurak olarak geçer.
Tamrut, tarihsel Tao bölgesinde yer alan yerleşim yerlerinden biridir. Kuruluşu ve eski tarihi hakkında bir bilgi yoktur. Bununla birlikte köyde üç kilise ile bir kalenin varlığı, buranın eski bir yerleşme olduğuna işaret etmektedir. Tamrut’un hemen güneyinde yer alan bugünkü Oltu kasabası, erken Orta Çağ'da Gürcü Krallığı’nın önemli yerleşmelerinden biriydi. 10. yüzyılda burası Tao kralı III. Davit’in ikametgâhıydı. 11. yüzyılın sonlarında Oltu ile Tao-Klarceti’nin diğer yerleşimlerini Büyük Selçuklular ele geçirdi. Daha sonra Tamrut’un da içinde yer aldığı bölge, Gürcü prensliği Samtshe-Saatabago'nun (1268-1625) sınırları içinde kaldı.
16. yüzyılda Osmanlı egemenliğine giren Tamrut uzun süre Osmanlı idaresinde kaldı. 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı’nda köy Rusların eline geçti. Savaşın sona ermesinden sekiz yıl sonra 1886’da yapılan nüfus sayımına göre, Oltu kazasına (uçastok) bağlı Tamrut’ta 276 kişi yaşıyordu. 222 kişi Ermeni 54 kişi de Türk olarak kaydedilmiştir. Daha sonra Kars oblastında, Oltu sancağının (okrug) Oltu kazasında (uçastok) yer alan Tamrut’un nüfusu artmış, 1896 yılında 353, 1906 yılında 363 kişiye ulaşmıştır. 20. yüzyılın başlarında bölgeyi gezen Gürcü tarihçi Ekvtime Takaişvili, Tamrut köyünün yukarısında, Tamrutsu’nun kenarında, Cevizdere olarak adlandırılan yerde üç nefli bir kilisenin olduğunu yazar.
I. Dünya Savaşı’nın sonlarına doğru Rus ordusunun bölgeden çekilmesinin ardından Tamrut hukuken, 1918-1921 arasında bağımsız Gürcistan sınırları içinde yer aldı. Kızıl Ordu'nun Gürcistan'ı işgali sırasında Ankara Hükümeti kuvvetleri de Oltu-Ardahan-Artvin bölgesi ile geçici olarak Batum'u fiilen ele geçirdi. 16 Mart 1921’de imzalanan Moskova Antlaşması’yla Cucurus'un da içinde yer aldığı yerler Türkiye’ye bırakıldı.
Tamrut, 1928 tarihli Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları adlı yayına göre Erzurum vilayetinin Oltu kazasının merkez nahiyesine bağlı bir köydü. 1933 yılında aynı idari konuma sahip olan köyün adı Tamrot olarak geçer. 1968 yılında Şendurak olarak kaydedilmiş olan köyün adı, "yabancı kökten geldiği ve iltibasa yol açtığı" gerekçesiyle 1933-1968 arasında değiştirilmiştir. İçişleri Bakanlığı'nın 1968 tarihli Köylerimiz adlı yayınında ise köyün eski adı Tamrut, yeni adı da Şendurak olarak geçer.
1993 yılında Büyükşehir olan Erzurum’da, 2012 yılında 6360 Sayılı Yasa ile, tüm köylerin tüzel kişiliği kaldırılmıştır. Bu köy de Oltu Belediyesi’nin bir mahallesi olmuştur.
Tamrut köyünde üç kilise ile bir kalenin varlığı, kalan kalıntılardan ve yazılı kaynaklardan bilinmektedir. Bu kiliselerin en büyüğü olan üç nefli köy kilisesi, bugünkü köyün merkezinin 1,6 km güneydoğusunda yer alır. Kubbeli bir yapı olan bu kiliseden geriye yıkıntılar kalmıştır. 1907 yılında kiliseyi görmüş olan Ekvtime Takaişvili’nin verdiği bilgiye göre, kilisenin apsislerdeki tonozlar görünüyordu. Kilisenin kalan kısımları o tarihte de ayakta değildi. Kilisenin kabaca işlenmiş kırmızı taşlardan silmeleri vardı. Takaişvili kilisenin etrafındaki mezarlıktaki at ve koyun formunda mezar taşlarının bulunduğunu, ancak çoğunun parçalanmış olduğunu yazmıştır. Köyün merkezinin 2,1 km kuzeybatısında yer alan diğer köy kilisesi tek nefli bir yapıydı. Bu yapı tamamen yıkılmıştır. Köyün eskiden kireç harcıyla inşa edilmiş bir de kalesi vardı. Bugün yıkık durumda olan kale köyün merkezinin 3,8 km kuzeybatısında, yüksek bir kayalıkta yer yer alır. Ekvtime Takaişvili’nin verdiği bilgiye göre, dikdörtgen planlı kale irice bir yapıydı. Kaba taşlardan inşa edilmiş olan kalenin dört köşesinde birer kule vardı. Yaklaşık 1,5-2 metre kalınlığında duvarları olan kalenin giriş kapısı güney tarafındaydı. Bu kalenin kuzeybatı tarafında ve 250 m aşağısında bir başka kilise daha vardı ve 1907 yılında kilisenin yaklaşık 1 metre yüksekliğe kadar duvarları ayakta duruyordu. Kalenin kilisesi olduğu tahmin edilen tek nefli bu yapı da bugün yıkık haldedir.
Coğrafya
Mahalle, Erzurum il merkezine 124 km, Oltu ilçe merkezine 4 km uzaklıktadır. Mahalle, Oltu'nun kuzeyinde olup, bir köy yoluyla, doğrudan ilçe merkezine bağlıdır.
Nüfus
| Yıllara göre mahalle nüfus verileri | |
|---|---|
| 2022 | 107 |
| 2021 | 107 |
| 2020 | 134 |
| 2019 | 60 |
| 2018 | 67 |
| 2017 | 75 |
| 2016 | 96 |
| 2015 | 89 |
| 2014 | 93 |
| 2013 | 113 |
| 2012 | 116 |
| 2011 | 126 |
| 2010 | 137 |
| 2009 | 141 |
| 2008 | 148 |
| 2007 | 158 |
| 2000 | 190 |
| 1990 | 301 |
| 1985 | 419 |
| 1965 | 479 |
Kaynakça
- ^ a b c d e f g h i j k . Nufusune.com. 7 Ekim 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ekim 2023.
- ^ a b c d e f g h . Türkiye İstatistik Kurumu. 17 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Sendurak, Turkey Page" (İngilizce). Fallingrain.com. 20 Eylül 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 5 Ekim 2023.
- ^ "Index-Anatolicus”
- ^ a b ""Oltu kazası (1886 Yılı)" (Rusça)". 24 Şubat 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Mart 2020.
- ^ Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 224.
- ^ a b Köylerimiz, (Yayımlayan) Dahiliye Vekaleti, 1933, İstanbul, s. 708.
- ^ a b Köylerimiz, (Yayımlayan) İçişleri Bakanlığı, Ankara, 1968, s. 764.
- ^ Tao-Klarceti - Tarihsel ve Kültürel Anıtlar Kataloğu (Gürcüce), (Editör) Buba Kudava, (Yazarlar) Nestan Bagauri, Zurab Batiaşvili, İrma Beridze, Buba Kudava, Nikoloz Jğenti, Goça Saitidze, Natia Hizanişvili, 2018, Tiflis, s. 106-107, 273, .
- ^ Candan Badem, Çarlık Yönetiminde Kars, Ardahan, Artvin, İstanbul, 2018, s. 121, .
- ^ a b c Ekvtime Takaişvili, 1907 Yılı Kola-Oltisi ve Çangli’de Arkeolojik Araştırmalar Gezisi (Gürcüce), 1938, Paris, s. 77.
- ^ Mustafa Kemal Atatürk, Nutuk, İstanbul, 1934, 2. cilt, s. 41.
- ^ Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 224.
- ^ . Resmî Gazete. 10 Aralık 2012. 19 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Aralık 2022.
- ^ Tao-Klarceti - Tarihsel ve Kültürel Anıtlar Kataloğu (Gürcüce), (Editör) Buba Kudava, (Yazarlar) Nestan Bagauri, Zurab Batiaşvili, İrma Beridze, Buba Kudava, Nikoloz Jğenti, Goça Saitidze, Natia Hizanişvili, 2018, Tiflis, s. 106, .
- ^ Tao-Klarceti - Tarihsel ve Kültürel Anıtlar Kataloğu (Gürcüce), (Editör) Buba Kudava, (Yazarlar) Nestan Bagauri, Zurab Batiaşvili, İrma Beridze, Buba Kudava, Nikoloz Jğenti, Goça Saitidze, Natia Hizanişvili, 2018, Tiflis, s. 107, 273, .
- ^ "Şendurak Mahallesi". YerelNet.org.tr. 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 5 Ekim 2023.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 16 Ekim 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Ekim 2023.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1991). "1990 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 19 Şubat 2020.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1986). "1985 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1968). (PDF). kutuphane.tuik.gov.tr. 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.
Dış bağlantılar
- Şendurak, Oltu için uzaydan görüntü siteleri: Google, Yahoo, Microsoft
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Sendurak Erzurum ilinin Oltu ilcesine bagli bir kirsal mahalledir SendurakMahalleMahallenin haritadaki yeriErzurum un Turkiye deki konumuSendurakSendurak in Erzurum daki konumuUlke TurkiyeIlErzurumIlceOltuCografi bolgeKaradeniz BolgesiRakim1403 mNufus 2022 107Zaman dilimiUTC 03 00 TSI Il alan kodu0442Il plaka kodu25Posta kodu25400TarihceSendurak in eski adi Tamrut tur Gurcuce kaynaklarda Tamruti ტამრუტი olarak gecer Ancak bu adin kokeni ve anlami hakkinda kesin bir bilgi yoktur Ermenice Tamrud olarak yazildigi ve hurmali anlamina geldigine dair gorus vardir Bu yer adi hurma anlamina gelen Arapca tamr تمر kelimesine Ermenice ek ud getirilerek turetilmis olabilir Osmanli idaresi altindayken bolgeyi ele geciren Ruslar da koyun adini Tamrut Tamrut seklinde yazmistir Koyun adi Osmanlica kaynaklarda da ayni bicimde yazilmistir Nitekim 1928 tarihli Son Teskilat i Mulkiyede Koylerimizin Adlari adli Osmanlica yayinda koyun adi Tamrut تامروت olarak gecer Ancak Dahiliye Vekaleti nin 1933 te yayimladigi Koylerimiz adli kitapta koyun adi Tamrut degil Tamrot tur Icisleri Bakanligi nin 1968 tarihli Koylerimiz adli yayininda ise koyun eski adi Tamrut yeni adi da Sendurak olarak gecer Tamrut tarihsel Tao bolgesinde yer alan yerlesim yerlerinden biridir Kurulusu ve eski tarihi hakkinda bir bilgi yoktur Bununla birlikte koyde uc kilise ile bir kalenin varligi buranin eski bir yerlesme olduguna isaret etmektedir Tamrut un hemen guneyinde yer alan bugunku Oltu kasabasi erken Orta Cag da Gurcu Kralligi nin onemli yerlesmelerinden biriydi 10 yuzyilda burasi Tao krali III Davit in ikametgahiydi 11 yuzyilin sonlarinda Oltu ile Tao Klarceti nin diger yerlesimlerini Buyuk Selcuklular ele gecirdi Daha sonra Tamrut un da icinde yer aldigi bolge Gurcu prensligi Samtshe Saatabago nun 1268 1625 sinirlari icinde kaldi 16 yuzyilda Osmanli egemenligine giren Tamrut uzun sure Osmanli idaresinde kaldi 1877 1878 Osmanli Rus Savasi nda koy Ruslarin eline gecti Savasin sona ermesinden sekiz yil sonra 1886 da yapilan nufus sayimina gore Oltu kazasina ucastok bagli Tamrut ta 276 kisi yasiyordu 222 kisi Ermeni 54 kisi de Turk olarak kaydedilmistir Daha sonra Kars oblastinda Oltu sancaginin okrug Oltu kazasinda ucastok yer alan Tamrut un nufusu artmis 1896 yilinda 353 1906 yilinda 363 kisiye ulasmistir 20 yuzyilin baslarinda bolgeyi gezen Gurcu tarihci Ekvtime Takaisvili Tamrut koyunun yukarisinda Tamrutsu nun kenarinda Cevizdere olarak adlandirilan yerde uc nefli bir kilisenin oldugunu yazar I Dunya Savasi nin sonlarina dogru Rus ordusunun bolgeden cekilmesinin ardindan Tamrut hukuken 1918 1921 arasinda bagimsiz Gurcistan sinirlari icinde yer aldi Kizil Ordu nun Gurcistan i isgali sirasinda Ankara Hukumeti kuvvetleri de Oltu Ardahan Artvin bolgesi ile gecici olarak Batum u fiilen ele gecirdi 16 Mart 1921 de imzalanan Moskova Antlasmasi yla Cucurus un da icinde yer aldigi yerler Turkiye ye birakildi Tamrut 1928 tarihli Son Teskilat i Mulkiyede Koylerimizin Adlari adli yayina gore Erzurum vilayetinin Oltu kazasinin merkez nahiyesine bagli bir koydu 1933 yilinda ayni idari konuma sahip olan koyun adi Tamrot olarak gecer 1968 yilinda Sendurak olarak kaydedilmis olan koyun adi yabanci kokten geldigi ve iltibasa yol actigi gerekcesiyle 1933 1968 arasinda degistirilmistir Icisleri Bakanligi nin 1968 tarihli Koylerimiz adli yayininda ise koyun eski adi Tamrut yeni adi da Sendurak olarak gecer 1993 yilinda Buyuksehir olan Erzurum da 2012 yilinda 6360 Sayili Yasa ile tum koylerin tuzel kisiligi kaldirilmistir Bu koy de Oltu Belediyesi nin bir mahallesi olmustur Tamrut koyunde uc kilise ile bir kalenin varligi kalan kalintilardan ve yazili kaynaklardan bilinmektedir Bu kiliselerin en buyugu olan uc nefli koy kilisesi bugunku koyun merkezinin 1 6 km guneydogusunda yer alir Kubbeli bir yapi olan bu kiliseden geriye yikintilar kalmistir 1907 yilinda kiliseyi gormus olan Ekvtime Takaisvili nin verdigi bilgiye gore kilisenin apsislerdeki tonozlar gorunuyordu Kilisenin kalan kisimlari o tarihte de ayakta degildi Kilisenin kabaca islenmis kirmizi taslardan silmeleri vardi Takaisvili kilisenin etrafindaki mezarliktaki at ve koyun formunda mezar taslarinin bulundugunu ancak cogunun parcalanmis oldugunu yazmistir Koyun merkezinin 2 1 km kuzeybatisinda yer alan diger koy kilisesi tek nefli bir yapiydi Bu yapi tamamen yikilmistir Koyun eskiden kirec harciyla insa edilmis bir de kalesi vardi Bugun yikik durumda olan kale koyun merkezinin 3 8 km kuzeybatisinda yuksek bir kayalikta yer yer alir Ekvtime Takaisvili nin verdigi bilgiye gore dikdortgen planli kale irice bir yapiydi Kaba taslardan insa edilmis olan kalenin dort kosesinde birer kule vardi Yaklasik 1 5 2 metre kalinliginda duvarlari olan kalenin giris kapisi guney tarafindaydi Bu kalenin kuzeybati tarafinda ve 250 m asagisinda bir baska kilise daha vardi ve 1907 yilinda kilisenin yaklasik 1 metre yukseklige kadar duvarlari ayakta duruyordu Kalenin kilisesi oldugu tahmin edilen tek nefli bu yapi da bugun yikik haldedir CografyaMahalle Erzurum il merkezine 124 km Oltu ilce merkezine 4 km uzakliktadir Mahalle Oltu nun kuzeyinde olup bir koy yoluyla dogrudan ilce merkezine baglidir NufusYillara gore mahalle nufus verileri2022 1072021 1072020 1342019 602018 672017 752016 962015 892014 932013 1132012 1162011 1262010 1372009 1412008 1482007 1582000 1901990 3011985 4191965 479Kaynakca a b c d e f g h i j k Nufusune com 7 Ekim 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 5 Ekim 2023 a b c d e f g h Turkiye Istatistik Kurumu 17 Agustos 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Sendurak Turkey Page Ingilizce Fallingrain com 20 Eylul 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 5 Ekim 2023 Index Anatolicus a b Oltu kazasi 1886 Yili Rusca 24 Subat 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Mart 2020 Son Teskilat i Mulkiyede Koylerimizin Adlari Osmanlica Istanbul 1928 s 224 a b Koylerimiz Yayimlayan Dahiliye Vekaleti 1933 Istanbul s 708 a b Koylerimiz Yayimlayan Icisleri Bakanligi Ankara 1968 s 764 Tao Klarceti Tarihsel ve Kulturel Anitlar Katalogu Gurcuce Editor Buba Kudava Yazarlar Nestan Bagauri Zurab Batiasvili Irma Beridze Buba Kudava Nikoloz Jgenti Goca Saitidze Natia Hizanisvili 2018 Tiflis s 106 107 273 ISBN 9789941478178 Candan Badem Carlik Yonetiminde Kars Ardahan Artvin Istanbul 2018 s 121 ISBN 9786052100271 a b c Ekvtime Takaisvili 1907 Yili Kola Oltisi ve Cangli de Arkeolojik Arastirmalar Gezisi Gurcuce 1938 Paris s 77 Mustafa Kemal Ataturk Nutuk Istanbul 1934 2 cilt s 41 Son Teskilat i Mulkiyede Koylerimizin Adlari Osmanlica Istanbul 1928 s 224 Resmi Gazete 10 Aralik 2012 19 Ekim 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 29 Aralik 2022 Tao Klarceti Tarihsel ve Kulturel Anitlar Katalogu Gurcuce Editor Buba Kudava Yazarlar Nestan Bagauri Zurab Batiasvili Irma Beridze Buba Kudava Nikoloz Jgenti Goca Saitidze Natia Hizanisvili 2018 Tiflis s 106 ISBN 9789941478178 Tao Klarceti Tarihsel ve Kulturel Anitlar Katalogu Gurcuce Editor Buba Kudava Yazarlar Nestan Bagauri Zurab Batiasvili Irma Beridze Buba Kudava Nikoloz Jgenti Goca Saitidze Natia Hizanisvili 2018 Tiflis s 107 273 ISBN 9789941478178 Sendurak Mahallesi YerelNet org tr 5 Mart 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 5 Ekim 2023 Arsivlenmis kopya 16 Ekim 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Ekim 2023 Basbakanlik Devlet Istatistik Enstitusu 1991 1990 Genel Nufus Sayimi Idari Bolunus PDF sehirhafizasi sakarya edu tr 19 Subat 2020 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 19 Subat 2020 Basbakanlik Devlet Istatistik Enstitusu 1986 1985 Genel Nufus Sayimi Idari Bolunus PDF sehirhafizasi sakarya edu tr 19 Subat 2020 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 18 Subat 2020 Basbakanlik Devlet Istatistik Enstitusu 1968 PDF kutuphane tuik gov tr 18 Subat 2020 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 18 Subat 2020 Dis baglantilarSendurak Oltu icin uzaydan goruntu siteleri Google Yahoo Microsoft