Şeyl (İngilizce shale) silt ve kil boyutlu ince çökel öğelerinin birleşmesinden oluşan ve çamur taşı da denen bir tortul kayaç türü.
Özellikleri
Mineraloji
Şeyl mineralojik açıdan kil boyutlu malzemelerin büyük bir birliğini sergiler. İç yapının kahir ekseriyeti illit, smektit ve gibi kil minerallerinden oluşmakla beraber ufak boyutlu kuvars, çört ve feldspat gibi diğer mineral gruplarını de içermektedir.
Fiziksel ve kimyasal özellikler
Bu çökel kayası çok önemli ve ayırt edici özelliklere sahiptir. Bu özellikler tanecik boyutu, tanelerin paketlenmesi ve çevresel etkiler sonucu oluşan çökel yapıları olarak sıralanabilir. Fiziksel özelliklerin yanı sıra kimyasal olarak da şeylin önemli bir yeri vardır, zira şeyl büyük organik madde kalıntısı yönünden bir hayli zengindir. Bu fiziksel ve kimyasal özellikler ciddi şekilde petrolojik özellikleri etkilemektedir. Ayrıca şeyl ince tabakalanma yani laminasyon gösterir ve tabakalanma düzlemine paralel olarak yaprak yaprak ayrılır.
Petroloji
Şeylin petrolojisi dikkate değer izler taşır. Fiziksel ve kimyasal özellikler olan tane ve tanelerin paketlenmesi gözeneklilik ve geçirimlilik gibi petrolojik özellikleri denetlemektedir. Taneler arası boşluk sahibi olan şeyl gözenekliyken yani taneleri arasında geniş boşluklar onu gözenekli bir yapıya sokarken bu sayede şeyl tanecikleri arasında akışkanlar barındırabilme şansına sahip olur. Geçirgenlikse yine tane boyutu, bu tanelerin paketlenmesi ve yapısal çatlaklar üzerine şekillenir. Boşluklar arası bağlantı da çatlak ve kırıklarla sağlanır ve akışkanlar taneler arası boşluktan dışarı hareket edebilir. Şeyller ise çok düşük geçirimlilik özelliğine sahiptir.
Ekonomi
Şeyl kayası yapı, imalat ve enerji sektörleri için mühim bir değer taşımaktadır. Eski çağlardan bu yana kil pek çok alanda kullanılmış ve uygarlık içinde önemli bir yer tutmuştur. Tuğla, briket, çimento yapımı üzerinden inşaat ve seramik, çanak çömlek ve diğer sınai malzemelerin yapımı üzerindense imalat sanayine kaynaklık eder. Petrollü şeyl gibi bünyesinde kerojen barındıran konvansiyonel kaynaklarsa enerji sektöründeki alternatifi yaratır, ancak çıkarması pahalı olduğundan ve işlenme sürecinde ciddi oranda atık ürün çıkardığından hala kullanışlı bir alternatif olamamıştır. Petrollü şeylin çıkarılması için yatay sondaj yahut hidrolik çatlatma yöntemi kullanılmaktadır, bu iki yöntem de yukarıda ifade edildiği gibi özel ve pahalı yöntemlerdir.
Kaynakça
- ^ a b The Editors of Encyclopaedia Britannica, The Editors of Encyclopaedia Britannica. "Shale". Encyclopædia Britannica. Encyclopædia Britannica, inc. 27 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Ekim 2020.
- ^ a b c Dyrka, Ireneusz. . GAZ I ROPA. infolupki.pgi.gov.pl/pl. 28 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ M. King, HobartM. . www.geology.com. Geology. 31 Aralık 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Seyl Ingilizce shale silt ve kil boyutlu ince cokel ogelerinin birlesmesinden olusan ve camur tasi da denen bir tortul kayac turu OzellikleriSeyl parcalari Cozy Dell FmMineraloji Seyl mineralojik acidan kil boyutlu malzemelerin buyuk bir birligini sergiler Ic yapinin kahir ekseriyeti illit smektit ve gibi kil minerallerinden olusmakla beraber ufak boyutlu kuvars cort ve feldspat gibi diger mineral gruplarini de icermektedir Fiziksel ve kimyasal ozellikler Bu cokel kayasi cok onemli ve ayirt edici ozelliklere sahiptir Bu ozellikler tanecik boyutu tanelerin paketlenmesi ve cevresel etkiler sonucu olusan cokel yapilari olarak siralanabilir Fiziksel ozelliklerin yani sira kimyasal olarak da seylin onemli bir yeri vardir zira seyl buyuk organik madde kalintisi yonunden bir hayli zengindir Bu fiziksel ve kimyasal ozellikler ciddi sekilde petrolojik ozellikleri etkilemektedir Ayrica seyl ince tabakalanma yani laminasyon gosterir ve tabakalanma duzlemine paralel olarak yaprak yaprak ayrilir Petroloji Seylin petrolojisi dikkate deger izler tasir Fiziksel ve kimyasal ozellikler olan tane ve tanelerin paketlenmesi gozeneklilik ve gecirimlilik gibi petrolojik ozellikleri denetlemektedir Taneler arasi bosluk sahibi olan seyl gozenekliyken yani taneleri arasinda genis bosluklar onu gozenekli bir yapiya sokarken bu sayede seyl tanecikleri arasinda akiskanlar barindirabilme sansina sahip olur Gecirgenlikse yine tane boyutu bu tanelerin paketlenmesi ve yapisal catlaklar uzerine sekillenir Bosluklar arasi baglanti da catlak ve kiriklarla saglanir ve akiskanlar taneler arasi bosluktan disari hareket edebilir Seyller ise cok dusuk gecirimlilik ozelligine sahiptir Petrollu seyl ve laminasyon izleriEkonomiSeyl kayasi yapi imalat ve enerji sektorleri icin muhim bir deger tasimaktadir Eski caglardan bu yana kil pek cok alanda kullanilmis ve uygarlik icinde onemli bir yer tutmustur Tugla briket cimento yapimi uzerinden insaat ve seramik canak comlek ve diger sinai malzemelerin yapimi uzerindense imalat sanayine kaynaklik eder Petrollu seyl gibi bunyesinde kerojen barindiran konvansiyonel kaynaklarsa enerji sektorundeki alternatifi yaratir ancak cikarmasi pahali oldugundan ve islenme surecinde ciddi oranda atik urun cikardigindan hala kullanisli bir alternatif olamamistir Petrollu seylin cikarilmasi icin yatay sondaj yahut hidrolik catlatma yontemi kullanilmaktadir bu iki yontem de yukarida ifade edildigi gibi ozel ve pahali yontemlerdir Kaynakca a b The Editors of Encyclopaedia Britannica The Editors of Encyclopaedia Britannica Shale Encyclopaedia Britannica Encyclopaedia Britannica inc 27 Temmuz 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 13 Ekim 2020 a b c Dyrka Ireneusz GAZ I ROPA infolupki pgi gov pl pl 28 Kasim 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi M King HobartM www geology com Geology 31 Aralik 2008 tarihinde kaynagindan arsivlendi