Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Şistozomiyaz; şistozomiazis veya bilharyaz olarak adlandırılan, insanlarda görülen, Schistosoma (Şistozoma) cinsinden parazitlerin enfestasyonudur (istilasıdır). Bilharyaz (veya bilharzya, bilharzyoz) ismi 1851'de ilk (üriner) şistozomiyazı tanımlayan Theodor Bilharz'dan gelir. Bu hastalık; salyangoz ateşi, salyangoz humması, Katayama ateşi ve Katayama humması olarak da bilinir.Schistosoma (Şistozoma) türündeki neden olduğu bir hastalıktır. İdrar yolu veya bağırsakları etkileyebilir. Belirtiler arasında karın ağrısı, ishal, kanlı dışkı veya kanlı idrar bulunur. Hastalığa uzun bir süre önce yakalanmış kişilerde karaciğer hasarı, böbrek yetmezliği, kısırlık veya mesane kanseri görülebilir. Çocuklarda yavaş büyümeye ve öğrenme güçlüğüne neden olabilir.
| Şistozomiyaz | |
|---|---|
 | |
| Şistozoma asalağının vücuda girmesi nedeniyle, ön kolda cildin kabarması. | |
| Uzmanlık | Enfeksiyon hastalıkları  |
Sebebi
Yaklaşık 10–15 mm uzunluğundaki bu asalaklar, "kelebek" adıyla tanınan yaprak solucanları Schistosoma cinsindendir. Eskiden bu cinsin Latince adı Buhar zia olduğu için, hastalık bilharziyoz adıyla da bilinir.
Schistosoma (Şistozoma) cinsindeki yaprak solucanlarının 20 kadar türü vardır; bunlardan beşi, insanın çeşitli dokularına yerleşerek şistozomiyaz hastalığına yol açar. Bu asalaklar, insan ya da sığır gibi bir son konağın vücuduna yerleşmeden önce, tatlı sularda yaşayan bazı karından-bacaklı yumuşakçaları ara konak olarak kullanır ve gelişmesinin bir bölümünü bu konağın vücudunda tamamlar. Larva evresindeyken insana bulaşan solucanlar erişkin duruma geldiğinde toplardamarlara yerleşir ve yumurtalarını kana bırakır. Kan dolaşımıyla çeşitli dokulara taşınan bu yumurtalar sonunda idrar ve dışkıyla vücuttan dışan atılarak sulara karışır. Suda çatlayan yumurtalardan miracidium denen minicik larvalar çıkar. Titrek kirpikleriyle suda serbestçe yüzen bu larvalar, bir yumuşakçanın - örneğin bir tatlı su salyangozunun - içine girer ve gelişmesini burada sürdürerek bu kez serkarya denen başka bir larva evresine dönüşür.
Artık bu ara konağa gereksinimi kalmayan serkaryalar salyangozdan ayrılarak yeniden suda yüzmeye başlar. Asalak larvalarıyla kirlenmiş sularda yüzen ya da çıplak ayakla yürüyen insanların derisinden içeri giren serkaryalar önce kan damarlarına geçer, oradan karaciğere giderek olgunlaşır ve gene kan dolaşımıyla vücudun çeşitli yerlerine ulaşarak hastalık belirtilerine yol açar. Böylece asalağın yaşam çevrimi tamamlanmış olur.
Bu solucanların yerleştikleri organa göre değişik belirtiler veren birkaç şistozomiyaz türü vardır. Schistosoma (Şistozoma) türlerinden biri bağırsak şistozomiyazına, bir başkası idrar yolları şistozomiyazına, özellikle Uzakdoğu'da yaygın olan üçüncü bir tür de bu grubun en tehlikeli hastalığı olan damar şistozomiyazına neden olur.
Hastalık, asalakları içeren suyla temas edildiğinde geçer. Bu asalaklar, hastalığı taşıyan 'ndan yayılırlar. Hastalığın bulaştığı sularda oynama ihtimalleri daha yüksek olduğu için, bu hastalık özellikle gelişmekte olan ülkelerdeki çocuklar arasında çok yaygındır. Diğer yüksek risk grupları arasında çiftçiler, balıkçılar ve gündelik işleri için hastalığın bulaştığı suları kullanan kişiler bulunur. Bu hastalık, grubundadır. Teşhis, kişinin idrarı veya dışkısında asalak yumurtalarının bulunmasıyla konulur. Ayrıca kişinin kanında hastalığa karşı antikorların bulunmasıyla da teyit edilebilir.
Önlenmesi ve Tedavisi
Asalak solucanlar üzerinde etkili olan ilaçlar larvaları öldürerek hastalığın tedavisini sağlarsa da, şistozomiyazın yaygın olduğu birçok ülkede parasal nedenlerle ilaç dağıtımı ve kullanımı yeterli değildir. Hastalığı önlemek için her şeyden önce sağlık ve temizlik kurallarına uymak, kanalizasyon ağlarını yaygınlaştırarak asalak yumurtalarının içme ve kullanım sularına bulaşmasını engellemek gerekir.
Şistozomiyaz hastalığı yalnızca bazı tatlı su salyangozlarının bulunduğu yörelerde görüldüğü için, bu ara konakların yok edilmesi de etkili bir önlemdir. Ne var ki, yakın bir gelecekte denetim altına alınması pek olanaklı gözükmeyen şistozomiyaz, bugün için sıtmadan sonra dünyanın en yaygın asalak hastalığı olarak önemini korumaktadır. Türkiye'de bu hastalığa yalnızca Mardin'in Nusaybin ilçesinde, akarsuların kıyısındaki bazı köylerde rastlanmıştır.
Hastalığın önlenmesiyle ilgili yöntemler arasında, insanların temiz suya erişiminin artırılması ve salyangoz sayısının azaltılması sayılabilir. Hastalığın yaygın olduğu bölgelerde, tüm gruplar aynı anda ve her yıl prazikuantel ilacıyla tedavi edilebilir. Böylece hastalığa yakalanan kişi sayısı azaltılabilir ve hastalığın yayılma hızı düşürülebilir. Prazikuantel, hastalığa yakalandığı bilinen kişiler için Dünya Sağlık Örgütü tarafından önerilen tedavidir.
Epidemiyoloji
Şistozomiyaz, dünya çapında yaklaşık 210 milyon kişiyi etkilemekte ve her yıl tahmini 12.000 ila 200.000 kişi bu hastalık yüzünden hayatını kaybetmektedir. Hastalık, Asya ve Güney Amerika'nın yanı sıra Afrika'da sıklıkla görülmektedir. 70'i aşkın ülkede yaklaşık 700 milyon kişi, hastalığın yaygın görüldüğü bölgelerde yaşamaktadır. Şistozomiyaz, en yüksek ekonomik etkiye sahip asalak hastalığı olarak sıtmanın hemen ardından gelmektedir. Antik dönemlerden 20. yüzyılın başlarına dek, şistozomiyazın kanlı idrar belirtisi Mısır'da olarak görülmüş ve erkek çocuklar için bir olarak değerlendirilmiştir. Bu hastalık, olarak sınıflandırılmaktadır.
Kaynakça
- ^ "Schistosomiasis (bilharzia)". NHS Choices. 17 Aralık 2011. 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Mart 2014.
- ^ "Schistosomiasis". Patient.co.uk. 12 Şubat 2013. 23 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Haziran 2014.
- ^ a b c d e "Schistosomiasis Fact sheet N°115". World Health Organization. Şubat 2014. 18 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Mart 2014.
- ^ "Chapter 3 Infectious Diseases Related To Travel". cdc.gov. 1 Ağustos 2013. 23 Nisan 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 30 Kasım 2014.
- ^ Fenwick, A (Mar 2012). "The global burden of neglected tropical diseases". Public health. 126 (3). ss. 233-6. doi:10.1016/j.puhe.2011.11.015. (PMID) 22325616.
- ^ Lozano, R; Naghavi, M; Foreman, K; Lim, S; Shibuya, K; Aboyans, V; Abraham, J; Adair, T; Aggarwal, R (15 Aralık 2012). "Global and regional mortality from 235 causes of death for 20 age groups in 1990 and 2010: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2010". Lancet. 380 (9859). ss. 2095-128. doi:10.1016/S0140-6736(12)61728-0. (PMID) 23245604.
- ^ a b Thétiot-Laurent, SA; Boissier, J; Robert, A; Meunier, B (27 Haziran 2013). "Schistosomiasis Chemotherapy". Angewandte Chemie (International ed. in English). 52 (31). ss. 7936-56. doi:10.1002/anie.201208390. (PMID) 23813602.
- ^ "Schistosomiasis A major public health problem". World Health Organization. 18 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Mart 2014.
- ^ The Carter Center. . 30 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Temmuz 2008.
- ^ Kloos, Helmut; Rosalie David (2002). "The Paleoepidemiology of Schistosomiasis in Ancient Egypt" (PDF). Human Ecology Review. 9 (1). ss. 14-25. 26 Kasım 2013 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 23 Kasım 2015.
- ^ Rutherford, Patricia (2000). "The Diagnosis of Schistosomiasis in Modern and Ancient Tissues by Means of Immunocytochemistry". Chungara, Revista de Antropología Chilena. 32 (1). ISSN 0717-7356. 12 Eylül 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 23 Kasım 2015.
- ^ "Neglected Tropical Diseases". cdc.gov. 6 Haziran 2011. 11 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Kasım 2014.
| Sınıflandırma | D |
|---|---|
| Dış kaynaklar |
|
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Sistozomiyaz sistozomiazis veya bilharyaz olarak adlandirilan insanlarda gorulen Schistosoma Sistozoma cinsinden parazitlerin enfestasyonudur istilasidir Bilharyaz veya bilharzya bilharzyoz ismi 1851 de ilk uriner sistozomiyazi tanimlayan Theodor Bilharz dan gelir Bu hastalik salyangoz atesi salyangoz hummasi Katayama atesi ve Katayama hummasi olarak da bilinir Schistosoma Sistozoma turundeki neden oldugu bir hastaliktir Idrar yolu veya bagirsaklari etkileyebilir Belirtiler arasinda karin agrisi ishal kanli diski veya kanli idrar bulunur Hastaliga uzun bir sure once yakalanmis kisilerde karaciger hasari bobrek yetmezligi kisirlik veya mesane kanseri gorulebilir Cocuklarda yavas buyumeye ve ogrenme guclugune neden olabilir SistozomiyazSistozoma asalaginin vucuda girmesi nedeniyle on kolda cildin kabarmasi UzmanlikEnfeksiyon hastaliklari SebebiYaklasik 10 15 mm uzunlugundaki bu asalaklar kelebek adiyla taninan yaprak solucanlari Schistosoma cinsindendir Eskiden bu cinsin Latince adi Buhar zia oldugu icin hastalik bilharziyoz adiyla da bilinir Schistosoma Sistozoma cinsindeki yaprak solucanlarinin 20 kadar turu vardir bunlardan besi insanin cesitli dokularina yerleserek sistozomiyaz hastaligina yol acar Bu asalaklar insan ya da sigir gibi bir son konagin vucuduna yerlesmeden once tatli sularda yasayan bazi karindan bacakli yumusakcalari ara konak olarak kullanir ve gelismesinin bir bolumunu bu konagin vucudunda tamamlar Larva evresindeyken insana bulasan solucanlar eriskin duruma geldiginde toplardamarlara yerlesir ve yumurtalarini kana birakir Kan dolasimiyla cesitli dokulara tasinan bu yumurtalar sonunda idrar ve diskiyla vucuttan disan atilarak sulara karisir Suda catlayan yumurtalardan miracidium denen minicik larvalar cikar Titrek kirpikleriyle suda serbestce yuzen bu larvalar bir yumusakcanin ornegin bir tatli su salyangozunun icine girer ve gelismesini burada surdurerek bu kez serkarya denen baska bir larva evresine donusur Artik bu ara konaga gereksinimi kalmayan serkaryalar salyangozdan ayrilarak yeniden suda yuzmeye baslar Asalak larvalariyla kirlenmis sularda yuzen ya da ciplak ayakla yuruyen insanlarin derisinden iceri giren serkaryalar once kan damarlarina gecer oradan karacigere giderek olgunlasir ve gene kan dolasimiyla vucudun cesitli yerlerine ulasarak hastalik belirtilerine yol acar Boylece asalagin yasam cevrimi tamamlanmis olur Bu solucanlarin yerlestikleri organa gore degisik belirtiler veren birkac sistozomiyaz turu vardir Schistosoma Sistozoma turlerinden biri bagirsak sistozomiyazina bir baskasi idrar yollari sistozomiyazina ozellikle Uzakdogu da yaygin olan ucuncu bir tur de bu grubun en tehlikeli hastaligi olan damar sistozomiyazina neden olur Hastalik asalaklari iceren suyla temas edildiginde gecer Bu asalaklar hastaligi tasiyan ndan yayilirlar Hastaligin bulastigi sularda oynama ihtimalleri daha yuksek oldugu icin bu hastalik ozellikle gelismekte olan ulkelerdeki cocuklar arasinda cok yaygindir Diger yuksek risk gruplari arasinda ciftciler balikcilar ve gundelik isleri icin hastaligin bulastigi sulari kullanan kisiler bulunur Bu hastalik grubundadir Teshis kisinin idrari veya diskisinda asalak yumurtalarinin bulunmasiyla konulur Ayrica kisinin kaninda hastaliga karsi antikorlarin bulunmasiyla da teyit edilebilir Onlenmesi ve TedavisiAsalak solucanlar uzerinde etkili olan ilaclar larvalari oldurerek hastaligin tedavisini saglarsa da sistozomiyazin yaygin oldugu bircok ulkede parasal nedenlerle ilac dagitimi ve kullanimi yeterli degildir Hastaligi onlemek icin her seyden once saglik ve temizlik kurallarina uymak kanalizasyon aglarini yayginlastirarak asalak yumurtalarinin icme ve kullanim sularina bulasmasini engellemek gerekir Sistozomiyaz hastaligi yalnizca bazi tatli su salyangozlarinin bulundugu yorelerde goruldugu icin bu ara konaklarin yok edilmesi de etkili bir onlemdir Ne var ki yakin bir gelecekte denetim altina alinmasi pek olanakli gozukmeyen sistozomiyaz bugun icin sitmadan sonra dunyanin en yaygin asalak hastaligi olarak onemini korumaktadir Turkiye de bu hastaliga yalnizca Mardin in Nusaybin ilcesinde akarsularin kiyisindaki bazi koylerde rastlanmistir Hastaligin onlenmesiyle ilgili yontemler arasinda insanlarin temiz suya erisiminin artirilmasi ve salyangoz sayisinin azaltilmasi sayilabilir Hastaligin yaygin oldugu bolgelerde tum gruplar ayni anda ve her yil prazikuantel ilaciyla tedavi edilebilir Boylece hastaliga yakalanan kisi sayisi azaltilabilir ve hastaligin yayilma hizi dusurulebilir Prazikuantel hastaliga yakalandigi bilinen kisiler icin Dunya Saglik Orgutu tarafindan onerilen tedavidir EpidemiyolojiSistozomiyaz dunya capinda yaklasik 210 milyon kisiyi etkilemekte ve her yil tahmini 12 000 ila 200 000 kisi bu hastalik yuzunden hayatini kaybetmektedir Hastalik Asya ve Guney Amerika nin yani sira Afrika da siklikla gorulmektedir 70 i askin ulkede yaklasik 700 milyon kisi hastaligin yaygin goruldugu bolgelerde yasamaktadir Sistozomiyaz en yuksek ekonomik etkiye sahip asalak hastaligi olarak sitmanin hemen ardindan gelmektedir Antik donemlerden 20 yuzyilin baslarina dek sistozomiyazin kanli idrar belirtisi Misir da olarak gorulmus ve erkek cocuklar icin bir olarak degerlendirilmistir Bu hastalik olarak siniflandirilmaktadir Kaynakca Schistosomiasis bilharzia NHS Choices 17 Aralik 2011 5 Mart 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Mart 2014 Schistosomiasis Patient co uk 12 Subat 2013 23 Mayis 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 11 Haziran 2014 a b c d e Schistosomiasis Fact sheet N 115 World Health Organization Subat 2014 18 Temmuz 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Mart 2014 Chapter 3 Infectious Diseases Related To Travel cdc gov 1 Agustos 2013 23 Nisan 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 30 Kasim 2014 Fenwick A Mar 2012 The global burden of neglected tropical diseases Public health 126 3 ss 233 6 doi 10 1016 j puhe 2011 11 015 PMID 22325616 Lozano R Naghavi M Foreman K Lim S Shibuya K Aboyans V Abraham J Adair T Aggarwal R 15 Aralik 2012 Global and regional mortality from 235 causes of death for 20 age groups in 1990 and 2010 a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2010 Lancet 380 9859 ss 2095 128 doi 10 1016 S0140 6736 12 61728 0 PMID 23245604 a b Thetiot Laurent SA Boissier J Robert A Meunier B 27 Haziran 2013 Schistosomiasis Chemotherapy Angewandte Chemie International ed in English 52 31 ss 7936 56 doi 10 1002 anie 201208390 PMID 23813602 Schistosomiasis A major public health problem World Health Organization 18 Temmuz 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Mart 2014 The Carter Center 30 Ocak 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 17 Temmuz 2008 Kloos Helmut Rosalie David 2002 The Paleoepidemiology of Schistosomiasis in Ancient Egypt PDF Human Ecology Review 9 1 ss 14 25 26 Kasim 2013 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 23 Kasim 2015 Rutherford Patricia 2000 The Diagnosis of Schistosomiasis in Modern and Ancient Tissues by Means of Immunocytochemistry Chungara Revista de Antropologia Chilena 32 1 ISSN 0717 7356 12 Eylul 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 23 Kasim 2015 Neglected Tropical Diseases cdc gov 6 Haziran 2011 11 Mayis 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Kasim 2014 SiniflandirmaDICD 10 B 1 ICD 9 CM 125 3MeSH D012552DiseasesDB 9218Dis kaynaklarMedlinePlus 001321Patient UK Sistozomiyaz