Kürt Çoban veya orijinal Kürtçe ismiyle Şivanê Kurmanca ya da Şivanê Kurd, Erebê Şemo tarafından Latin alfabesi kullanılarak yazılan, 1935 yılında yayımlanan ilk Kürtçe roman. Sovyetler Birliği'nde Kürtleri konu alır.
Şivanê Kurmanca | |
Eserin 1935 basımının kapağı | |
Yazar | Erebê Şemo |
---|---|
Ülke | Ermenistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti |
Dil | Kürtçe |
Konular | Savaş, mücadele, sosyalizm |
Tür | Roman |
Yayım | 1935 (özgün) 1977 (Türkçe) |
Yayımcı | Neşra |
Sayfa | 384 |
Hakkında
1928-29 yıllarında hazırlanan Şemo-Marogulov alfabesi kullanılarak hazırlanan ilk Kürtçe roman olma özelliğine sahip olan eser; 1929 yılında kaleme alınmış, 1931 yılında Î. Orstrogoskaya tarafından Rusçaya çevrilmiş ve ilk olarak Ermenistan SSC'de 1935 yılında basılmıştır. Ardından geçen sürede Ermeniceye, Fransızcaya, Almancaya, Türkçeye, Azericeye ve Arapçaya çevrilmiştir. Türkiye'de ilk kez 1977 yılında İstanbul'da yayımlanmıştır. Kürt yazar Nureddin Zaza tarafından yeniden gözden geçirilip Latin alfabesiyle Türkiye ve Suriye Kürtlerinin de okuyabileceği formatta yayımlanır. Kürdolog 'in Fransızca çevirisi ile birlikte 1989 yılındaParis Kürt Enstitüsü tarafından yayımlanmıştır. Türkçe yeniden ve gözden geçirilmiş tam metin çevirilişi 2020 yılında Edib Polat tarafından yapılmış ve Diyarbakır'da Dara Yayınları tarafından yayınlanmıştır.
Eser yayımlandığı 1935 yılından sonra kimi tartışmalara konu olmuş ve yeni tartışmaları da doğurmuştur. Kimi kaynaklar eserin önce Kiril alfabesiyle yazıldığını daha sonrasında da Latin alfabesine dönüştürüldüğü ileri sürmüş, bir başka görüş de; yazarın metni ilkin Rusça yazdığını, metnin daha sonra Kürtçeye çevirdiğini iddia etmiştir. Kitabın ilerleyen zamanlarda elde edilen orijinal belgeleri ise metnin ilkin Latin harfleri ile Kürtçe kaleme alındığını kanıtlamıştır.
Şivanê Kurmanca, 1930'lu yıllarda Rus klasikleri kadar popüler bir kitap haline gelmiştir. Sovyet yazar Maksim Gorki, Ermenistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'ne geldiği bir dönemde Erebe Şemo ile bir araya gelmiş ve Şemo, Şivanê Kurmanca romanının el yazısı ile yazılmış halini Gorki'ye vermiştir. Gorki incelediği el yazısını havaya kaldırmış ve “Kürtler, yazarları Erebe Şemo'nun diliyle konuşuyor” diyerek ona iltifatlarda bulunmuştur.
İçerik
Roman, yoksul bir Kürt köylüsü ve çobanının Bolşevik Devrimi'nin etkisi ile Kürt bey ve ağalarının yanı sıra, halkı din ile baskısı altına alan Kürt şeyhlerine karşı verdiği mücadeleyi ve sosyalizmin Kürtler açısından kazanımlarını anlatmaktadır. Çobanın Bolşeviklerle olan tanışıklığının ardından hayatındaki değişimler işlenen eser, bu yönüyle Erebê Şemo devrim yıllarındaki kendi hayatını da esere aktarmıştır.
Sovyetler Birliği'nin kurulduğu ilk yıllarda, Kürtler hala eski geleneklerini devam ettiren, yarı göçebe, ilkel şartlarda tarım yapan, okuma yazma bilmeyen, aşiret yapıları ve feodal kültürleri devam eden bir halktı. Eser, bu döneme alıntılar yaparak feodal ortamdan Kürt aydınlanmacılığını yaratmayı başarmayı konu alır. Gençlik yılları, sosyalizmin inşası ile değişen hayatlar, onun sürekli bir yolcu haline gelmesi, propaganda çalışmalarına katılması, çatışmalara girmesi ve yanı başındaki yoldaşlarını kaybetmesi, buna rağmen yılmadan inandığı yolda yürümesi, kitabın ana hattını oluşturmaktadır.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ Arikan, Ali Ufuk (20 Şubat 2016). . 17 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Kasım 2017.
- ^ (Rusça). Institutkurde.org. 17 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Kasım 2017.
- ^ a b c d . İnsanokur. 19 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Kasım 2017.
- ^ (Fransızca). Institutkurde.or. 17 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Kasım 2017.
- ^ a b Özkan Öztaş - Sovyetler Birliği'nde Kürt Sanatı, Yazılama Yayınları,
- ^ a b . Gaia. 11 Eylül 2017. 19 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Kasım 2017.
- ^ . Gazetemanifesto. 13 Kasım 2017. 19 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Kasım 2017.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kurt Coban veya orijinal Kurtce ismiyle Sivane Kurmanca ya da Sivane Kurd Erebe Semo tarafindan Latin alfabesi kullanilarak yazilan 1935 yilinda yayimlanan ilk Kurtce roman Sovyetler Birligi nde Kurtleri konu alir Kurt CobanSivane KurmancaEserin 1935 basiminin kapagiYazarErebe SemoUlkeErmenistan Sovyet Sosyalist CumhuriyetiDilKurtceKonularSavas mucadele sosyalizmTurRomanYayim1935 ozgun 1977 Turkce YayimciNesraSayfa384Hakkinda1928 29 yillarinda hazirlanan Semo Marogulov alfabesi kullanilarak hazirlanan ilk Kurtce roman olma ozelligine sahip olan eser 1929 yilinda kaleme alinmis 1931 yilinda I Orstrogoskaya tarafindan Ruscaya cevrilmis ve ilk olarak Ermenistan SSC de 1935 yilinda basilmistir Ardindan gecen surede Ermeniceye Fransizcaya Almancaya Turkceye Azericeye ve Arapcaya cevrilmistir Turkiye de ilk kez 1977 yilinda Istanbul da yayimlanmistir Kurt yazar Nureddin Zaza tarafindan yeniden gozden gecirilip Latin alfabesiyle Turkiye ve Suriye Kurtlerinin de okuyabilecegi formatta yayimlanir Kurdolog in Fransizca cevirisi ile birlikte 1989 yilindaParis Kurt Enstitusu tarafindan yayimlanmistir Turkce yeniden ve gozden gecirilmis tam metin cevirilisi 2020 yilinda Edib Polat tarafindan yapilmis ve Diyarbakir da Dara Yayinlari tarafindan yayinlanmistir Eser yayimlandigi 1935 yilindan sonra kimi tartismalara konu olmus ve yeni tartismalari da dogurmustur Kimi kaynaklar eserin once Kiril alfabesiyle yazildigini daha sonrasinda da Latin alfabesine donusturuldugu ileri surmus bir baska gorus de yazarin metni ilkin Rusca yazdigini metnin daha sonra Kurtceye cevirdigini iddia etmistir Kitabin ilerleyen zamanlarda elde edilen orijinal belgeleri ise metnin ilkin Latin harfleri ile Kurtce kaleme alindigini kanitlamistir Sivane Kurmanca 1930 lu yillarda Rus klasikleri kadar populer bir kitap haline gelmistir Sovyet yazar Maksim Gorki Ermenistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti ne geldigi bir donemde Erebe Semo ile bir araya gelmis ve Semo Sivane Kurmanca romaninin el yazisi ile yazilmis halini Gorki ye vermistir Gorki inceledigi el yazisini havaya kaldirmis ve Kurtler yazarlari Erebe Semo nun diliyle konusuyor diyerek ona iltifatlarda bulunmustur IcerikRoman yoksul bir Kurt koylusu ve cobaninin Bolsevik Devrimi nin etkisi ile Kurt bey ve agalarinin yani sira halki din ile baskisi altina alan Kurt seyhlerine karsi verdigi mucadeleyi ve sosyalizmin Kurtler acisindan kazanimlarini anlatmaktadir Cobanin Bolseviklerle olan tanisikliginin ardindan hayatindaki degisimler islenen eser bu yonuyle Erebe Semo devrim yillarindaki kendi hayatini da esere aktarmistir Sovyetler Birligi nin kuruldugu ilk yillarda Kurtler hala eski geleneklerini devam ettiren yari gocebe ilkel sartlarda tarim yapan okuma yazma bilmeyen asiret yapilari ve feodal kulturleri devam eden bir halkti Eser bu doneme alintilar yaparak feodal ortamdan Kurt aydinlanmacili gini yaratmayi basarmayi konu alir Genclik yillari sosyalizmin insasi ile degisen hayatlar onun su rekli bir yolcu haline gelmesi propaganda calismalarina katilmasi catismalara girmesi ve yani basindaki yoldaslarini kaybetmesi buna ragmen yilmadan inandigi yolda yurumesi kitabin ana hattini olusturmaktadir Ayrica bakinizSovyetler Birligi nde edebiyatKaynakca Arikan Ali Ufuk 20 Subat 2016 17 Kasim 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 17 Kasim 2017 Rusca Institutkurde org 17 Kasim 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 16 Kasim 2017 a b c d Insanokur 19 Kasim 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 16 Kasim 2017 Fransizca Institutkurde or 17 Kasim 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 16 Kasim 2017 a b Ozkan Oztas Sovyetler Birligi nde Kurt Sanati Yazilama Yayinlari ISBN 9786059988391 a b Gaia 11 Eylul 2017 19 Kasim 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 16 Kasim 2017 Gazetemanifesto 13 Kasim 2017 19 Kasim 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 16 Kasim 2017