Âsım Gündüz (1880, Kütahya – 14 Ocak 1970, İstanbul), Türk asker ve siyasetçi.
Âsım Gündüz 1316-P.2 | |
---|---|
Doğum | 1 Aralık 1880 Kütahya, Osmanlı İmparatorluğu |
Ölüm | 14 Ocak 1970 (90 yaşında) İstanbul, Türkiye |
Bağlılığı | Osmanlı (1901-1921) Türkiye (1921-1945) |
Hizmet yılları | 1901-1945 |
Rütbesi | Orgeneral |
Komutası | 3. Kolordu Kurmay Başkanlığı, Sina Cephesi Kurmay Başkanlığı, 8. Ordu Kurmay Başkanvekili, 48. Tümen, Harp Akademisi Taktik Öğretmenliği, Şehzade Öğretmenliği, Genelkurmay 2. Başkanlığı Batı Cephesi Kurmay Başkanlığı, Genelkurmay Başkan Vekili, 8. Kolordu, 9. Kolordu, 5. Kolordu, Yüksek Askerî Şûra üyesi |
Çatışma/savaşları | Balkan Savaşları I. Dünya Savaşı Türk Kurtuluş Savaşı |
Ödülleri | |
Sonraki işi | TBMM Kütahya Milletvekili |
Hayatı
Müftü Hacı İsmailoğulları'ndan Ömer Bey'in oğludur. Kütahya Rüştiyesini bitirdikten sonra Kuleli Askerî Lisesine girdi. 1905 yılında Harp Akademisinden kurmay yüzbaşı rütbesiyle mezun oldu. Mustafa Kemal, Ali Fuat ve Ali İhsan ile aynı sınıfta okudu. 1909-1911 yılları arasında okudu ve Alman Genelkurmayında staj yaptı.
27 Kasım 1911 tarihinde binbaşı rütbesine terfi etti. Bu rütbedeyken 27 Kasım 1911 tarihinde 10. Kolordu 1. Şube Müdürü, 22 Ocak 1912 tarihinde Genelkurmay 3. Şube, 4 Haziran 1912 tarihinde geçici olarak Harp Okulunda tabiye öğretmeni, 29 Eylül 1912 tarihinde, Balkan Savaşı süresince, Genel Karargâh Harekât Şube Müdürü Yardımcısı, 22 Aralık 1913 tarihinde Alman Islah Heyetinden Harp Akademisinde istihkâm öğretmenliği görevini yapan Mirliva Veber Paşa'nın yardımcısı, 17 Ocak 1914 tarihinde İstihkâm Kıtaları ve Müstahkem Mevkiler Müfettişliği Kurmay Başkanı, Müfettiş Vekili olarak görevlendirildi.
14 Eylül 1915 tarihinde kaymakam rütbesine terfi etti. 29 Eylül 1915 tarihinde müfettişliğin lağvı üzerine Genel Karargâh 12. Şube Müdürü olarak görevlendirildi. 13 Mayıs 1917 tarihinde 3. Kolordu Kurmay Başkanı, 18 Eylül 1917 tarihinde Sina Cephesi Kurmay Başkanı, 10 Ekim 1917 tarihinde 8. Ordu Kurmay Başkan Vekili, 17 Şubat 1918 tarihinde 48. Tümen Komutanı olarak atandı.
25 Mayıs 1918 tarihinde miralay rütbesine terfi etti. 27 Ağustos 1918 tarihinde 5. Ordu kurmay başkanlığına atandıysa da Yıldırım Ordular Grubu'nun isteğiyle 48. Tümen Komutanlığı görevinde bırakıldı. 2 Ekim 1918 tarihinde Şam dolaylarında İngilizlere esir düştü.
4 Ağustos 1919 tarihinde esaretten İstanbul'a dönerek Harp Akademisinde tabya öğretmenliği ve aynı zamanda şehzade öğretmenliği yaptı. 3 Ağustos 1921 tarihinde Anadolu'ya geçerek Türk Kurtuluş Savaşı'na katıldı. 30 Ağustos 1921 tarihinde Batı Cephesi Komutanlığı kurmay başkanlığına atandı. Büyük Taarruz planlarının hazırlanmasında önemli rol oynadı. Savaştaki başarısından sonra 31 Ağustos 1922 tarihinde mirliva rütbesine terfi etti ve paşa oldu.
2 Eylül 1923 tarihinde Genelkurmay II. Başkanlığına atandı. Bu görevden sonra 8. ve 9. Kolordu Komutanlığı yaptı. 1926 yılında ferîk rütbesine terfi etti. 5. Kolordu Komutanı iken 5 Ocak 1929 tarihinde tekrar Genelkurmay II. Başkanlığına atandı. 1937 yılında Trakya Manevraları'na katıldı. 30 Ağustos 1937 tarihinde orgeneral rütbesine terfi etti. Genelkurmay II. Başkanlığı döneminde Mareşal Fevzi Çakmak'ın en yakın çalışma arkadaşı oldu.
1938 yılında Hatay'ın Türkiye'ye katılması için Hatay'da Fransızlarla yapılan görüşmelerde Türk Askerî Heyeti'nin başkanlığını yaptı. 1 Aralık 1943 tarihinde Yüksek Askerî Şûra üyeliğine atandı. 3 Ağustos 1945 tarihinde yaş haddinden emekliye ayrıldı.
Emekli olduktan sonra VIII. ve IX. dönem TBMM Kütahya milletvekili seçildi. 1954 yılına kadar bu görevini sürdürdü. Daha sonra Kadıköy Bahariye'deki köşküne çekilerek oğlu Ferruh Gündüz ile beraber hayatının geri kalan kısmını istirahat ederek geçirdi.
14 Ocak 1970 tarihinde öldü. İstanbul Garnizon Komutanlığının hazırladığı askerî törenle Bahariye'deki evinden alınarak Kadıköy'den Dolmabahçe'ye ve oradan Harbiye'ye getirilerek askerî törenle Şişli Camii'nde kılınan cenaze namazından sonra Zincirlikuyu'daki aile kabristanına getirildi ve 25 sene önce vefat eden hanımının yanına defnedildi.
Almanca ve Fransızca bilmekteydi.
Kaynakça
- ^ T.C. Genelkurmay Harp Tarihi Başkanlığı Yayınları, Türk İstiklâl Harbine Katılan Tümen ve Daha Üst Kademelerdeki Komutanların Biyografileri, Genelkurmay Başkanlığı Basımevi, Ankara, 1972, s. 124.
- ^ John M. VanderLippe, The politics of Turkish democracy: İsmet İnönü and the formation of the multi-party system, 1938-1950 2 Aralık 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., SUNY Press, 2005 .
Wikimedia Commons'ta Asım Gündüz ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
Askerî görevi | ||
---|---|---|
Önce gelen: Kâzım Orbay | TSK Genelkurmay II. Başkanı 5 Ocak 1929 - 1 Aralık 1943 | Sonra gelen: Kâzım Orbay |
Önce gelen: Salih Omurtak | TSK Genelkurmay II. Başkanı 2 Eylül 1923 - 12 Ocak 1924 | Sonra gelen: Kâzım Orbay |
Önce gelen: Naci Tınaz | Batı Cephesi Kurmay Başkanı 30 Ağustos 1921 - 2 Eylül 1923 | Sonra gelen: Makam kaldırıldı |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Asim Gunduz 1880 Kutahya 14 Ocak 1970 Istanbul Turk asker ve siyasetci Asim Gunduz 1316 P 2Dogum1 Aralik 1880 Kutahya Osmanli ImparatorluguOlum14 Ocak 1970 90 yasinda Istanbul TurkiyeBagliligi Osmanli 1901 1921 Turkiye 1921 1945 Hizmet yillari1901 1945RutbesiOrgeneralKomutasi3 Kolordu Kurmay Baskanligi Sina Cephesi Kurmay Baskanligi 8 Ordu Kurmay Baskanvekili 48 Tumen Harp Akademisi Taktik Ogretmenligi Sehzade Ogretmenligi Genelkurmay 2 Baskanligi Bati Cephesi Kurmay Baskanligi Genelkurmay Baskan Vekili 8 Kolordu 9 Kolordu 5 Kolordu Yuksek Askeri Sura uyesiCatisma savaslariBalkan Savaslari I Dunya Savasi Turk Kurtulus SavasiOdulleriSonraki isiTBMM Kutahya MilletvekiliBuyuk Taarruz oncesi Bati Cephesi Kurmay Baskani Asim Bey Soldan ucuncu Bati Cephesi Komutani Ismet Pasa Soldan ikinci ile birlikteHayatiMuftu Haci Ismailogullari ndan Omer Bey in ogludur Kutahya Rustiyesini bitirdikten sonra Kuleli Askeri Lisesine girdi 1905 yilinda Harp Akademisinden kurmay yuzbasi rutbesiyle mezun oldu Mustafa Kemal Ali Fuat ve Ali Ihsan ile ayni sinifta okudu 1909 1911 yillari arasinda okudu ve Alman Genelkurmayinda staj yapti 27 Kasim 1911 tarihinde binbasi rutbesine terfi etti Bu rutbedeyken 27 Kasim 1911 tarihinde 10 Kolordu 1 Sube Muduru 22 Ocak 1912 tarihinde Genelkurmay 3 Sube 4 Haziran 1912 tarihinde gecici olarak Harp Okulunda tabiye ogretmeni 29 Eylul 1912 tarihinde Balkan Savasi suresince Genel Karargah Harekat Sube Muduru Yardimcisi 22 Aralik 1913 tarihinde Alman Islah Heyetinden Harp Akademisinde istihkam ogretmenligi gorevini yapan Mirliva Veber Pasa nin yardimcisi 17 Ocak 1914 tarihinde Istihkam Kitalari ve Mustahkem Mevkiler Mufettisligi Kurmay Baskani Mufettis Vekili olarak gorevlendirildi 14 Eylul 1915 tarihinde kaymakam rutbesine terfi etti 29 Eylul 1915 tarihinde mufettisligin lagvi uzerine Genel Karargah 12 Sube Muduru olarak gorevlendirildi 13 Mayis 1917 tarihinde 3 Kolordu Kurmay Baskani 18 Eylul 1917 tarihinde Sina Cephesi Kurmay Baskani 10 Ekim 1917 tarihinde 8 Ordu Kurmay Baskan Vekili 17 Subat 1918 tarihinde 48 Tumen Komutani olarak atandi 25 Mayis 1918 tarihinde miralay rutbesine terfi etti 27 Agustos 1918 tarihinde 5 Ordu kurmay baskanligina atandiysa da Yildirim Ordular Grubu nun istegiyle 48 Tumen Komutanligi gorevinde birakildi 2 Ekim 1918 tarihinde Sam dolaylarinda Ingilizlere esir dustu 4 Agustos 1919 tarihinde esaretten Istanbul a donerek Harp Akademisinde tabya ogretmenligi ve ayni zamanda sehzade ogretmenligi yapti 3 Agustos 1921 tarihinde Anadolu ya gecerek Turk Kurtulus Savasi na katildi 30 Agustos 1921 tarihinde Bati Cephesi Komutanligi kurmay baskanligina atandi Buyuk Taarruz planlarinin hazirlanmasinda onemli rol oynadi Savastaki basarisindan sonra 31 Agustos 1922 tarihinde mirliva rutbesine terfi etti ve pasa oldu Genelkurmay II Baskani Orgeneral Asim Gunduz Hatay da karsilanirken Temmuz 1938 2 Eylul 1923 tarihinde Genelkurmay II Baskanligina atandi Bu gorevden sonra 8 ve 9 Kolordu Komutanligi yapti 1926 yilinda ferik rutbesine terfi etti 5 Kolordu Komutani iken 5 Ocak 1929 tarihinde tekrar Genelkurmay II Baskanligina atandi 1937 yilinda Trakya Manevralari na katildi 30 Agustos 1937 tarihinde orgeneral rutbesine terfi etti Genelkurmay II Baskanligi doneminde Maresal Fevzi Cakmak in en yakin calisma arkadasi oldu 1938 yilinda Hatay in Turkiye ye katilmasi icin Hatay da Fransizlarla yapilan gorusmelerde Turk Askeri Heyeti nin baskanligini yapti 1 Aralik 1943 tarihinde Yuksek Askeri Sura uyeligine atandi 3 Agustos 1945 tarihinde yas haddinden emekliye ayrildi Emekli olduktan sonra VIII ve IX donem TBMM Kutahya milletvekili secildi 1954 yilina kadar bu gorevini surdurdu Daha sonra Kadikoy Bahariye deki koskune cekilerek oglu Ferruh Gunduz ile beraber hayatinin geri kalan kismini istirahat ederek gecirdi 14 Ocak 1970 tarihinde oldu Istanbul Garnizon Komutanliginin hazirladigi askeri torenle Bahariye deki evinden alinarak Kadikoy den Dolmabahce ye ve oradan Harbiye ye getirilerek askeri torenle Sisli Camii nde kilinan cenaze namazindan sonra Zincirlikuyu daki aile kabristanina getirildi ve 25 sene once vefat eden haniminin yanina defnedildi Asim Gunduz un mezari Almanca ve Fransizca bilmekteydi Kaynakca T C Genelkurmay Harp Tarihi Baskanligi Yayinlari Turk Istiklal Harbine Katilan Tumen ve Daha Ust Kademelerdeki Komutanlarin Biyografileri Genelkurmay Baskanligi Basimevi Ankara 1972 s 124 John M VanderLippe The politics of Turkish democracy Ismet Inonu and the formation of the multi party system 1938 1950 2 Aralik 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde SUNY Press 2005 ISBN 0 7914 6435 0 Wikimedia Commons ta Asim Gunduz ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Askeri goreviOnce gelen Kazim Orbay TSK Genelkurmay II Baskani 5 Ocak 1929 1 Aralik 1943 Sonra gelen Kazim OrbayOnce gelen Salih Omurtak TSK Genelkurmay II Baskani 2 Eylul 1923 12 Ocak 1924 Sonra gelen Kazim OrbayOnce gelen Naci Tinaz Bati Cephesi Kurmay Baskani 30 Agustos 1921 2 Eylul 1923 Sonra gelen Makam kaldirildi