Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu maddede birçok sorun bulunmaktadır. Lütfen sayfayı geliştirin veya bu sorunlar konusunda bir yorum yapın.
|
Çengelköy, İstanbul ilinin Üsküdar ilçesi sınırları içinde Boğaziçi'nin Anadolu yakasında Vaniköy ile Beylerbeyi arasında bulunur ve eskiden yüksek gelirlilerin oturduğu en lüks ve pahalı semtlerinden biriydi. Osmanlı döneminde üst tabakanın akıl hastaları tedavi için bu semtte bulunan yalılara gönderilirdi[]. 1960'lara kadar çoğunlukla Rumların oturduğu bir Boğaziçi köyüydü. Bugün de geleneksel Boğaziçi yaşantısının izleri görülmektedir[].
| Çengelköy | |
|---|---|
 | |
 Üsküdar'ın İstanbul'daki konumu | |
| Ülke |  Türkiye |
| Bölge | Marmara |
| İl | İstanbul |
| İlçe | Üsküdar |
| Nüfus (2014) | |
| • Toplam | 14,303 |
| • Yoğunluk | oto/km² |
| Zaman dilimi | (UDAS) |
| Posta kodu | 34680 |
| Alan kodu | 216 |
| Plaka kodu | 34 |
Geçmişte diğer pek çok Boğaziçi semtinde olduğu gibi Çengelköy'de de sebze ve meyve yetiştirilirdi. Çengelköy'ün salatalığı çok meşhurdu. Ayrıca kiraz ve ayvası da oldukça lezzetliydi.
Semtte bugün artık pek kullanılmayan Aya Yorgi adında bir Rum kilisesi vardır. ve Sadullah Paşa Yalısı Çengelköy'deki önemli yalılardır.
Çengelköy ismi
Çengelköy’e ilk olarak Protos Diskos denmiştir. Protos Diskos, Birinci Koy anlamına gelmektedir. Milattan sonra 5. yüzyıl Justinianos ve Malabora hükümdarlıkları zamanında (527-565) Ayios Yeoryios kilisesinin bulunduğu noktada, eski ve o zamanın akışı ile terkedilmiş harabe bir krallık sarayı bulunuyormuş.
İmparatorice Malabora ve İmparator Justinianos manastır hayatını seven insanlar olduklarından, bu harabe krallık sarayını onartarak manastır haline getirmişler.
Tarihçi Zazinous'un yazdıklarına göre, o zamanlar fakir ailelerin küçük yaştaki kızları çeşitli bölgelerden satın alınıp fuhuş hayatına alıştırılarak pazarlanıyormuş. O zamanlar kadın ticareti had safhaya ulaşmış. Bu duruma şiddetle karşı olan imparatoriçe Malabora, öncelikle tüm genelevleri kapatıp kadınları kötü yola düşürmeyi, fuhuş hayatına alıştırmayı, kadın ticaretini ve kadınlara tacizi yasaklamış. Daha sonra Malabora, kötü yola düşmüş, eziyet çeken ve kötü hayat yaşayan kadınların bu manastırda barınmasını ve bakılmalarını sağlamış. Malabora bu hizmet karşılığında hayat kadınlarından yalnızca tövbekar olmalarını istemiş.
Harabe sarayın manastıra çevrilmesi ve burada tövbekar olmuş günahkar kadınların barındırılması nedeni ile imparatoriçe Malabora'nın isteği üzerine manastıra “Ta Metanias” yani “Tövbekarlar” adı verilmiş.
Bu bilgiler doğrultusunda Çengelköy’ün ismi Protos Diskos'tan sonra Ta Metanias olmuş.
Milattan sonra 5. yüzyılda (565-578) imparatoriçe Malabora'nın yeğeni imparator 9. Justinianos'un eşi Sofia, Çengelköy’de “Ta metanias” manastırının kuruluşundan sonra teyzesinin şanını elde etmek ve kendini halka sevdirmek amacı ile inşaatlara büyük ilgi göstermiş. Kendisi de veba hastalığına yakalandığından veba hastaları için bakım (sağlık) evleri, içinde sağlık ocağı bulunan saray ve kiliseler inşa ettirmiş. Sofia'nın kendi sarayı, Çengelköy kilisesinin bulunduğu mesafeden yani eski ismi ile “Ta Metanias” manastırından 400 metre uzakta bulunuyormuş.
İmparatoriçe Sofia'nın semt ve yerleşim alanı olarak Çengelköy’den etkilenmesinin en büyük nedeni Çengelköy’ün seyredilmeye doyulmayacak muhteşem tabii güzelliği, sessizliği ve temiz havasıymış. Sofia Çengelköy’ü o kadar sevmiş ki, teyzesi Malabora'nın yaptıklarından daha da fazlasını yapmak hırsından Çengelköy’ün ikinci ismi olarak tarihe geçmiş Ta Metanias adını Ta Sofiana olarak değiştirmiş.
11. asırın başlarından itibaren kilise ve Tanrı yolunda önemli adımlar atılmaya başlanması ile beraber Çengelköy’ün ismi “Singelköy” olarak anılmaya başlanmış. “Singelos” patrikliğe (üst seviye din adamı) aday olan kişilere verilen unvandı. O zamanlar “Ta Metanias” isimli köyün harabe olmuş manastırı onarılıp buraya saygın kişilerin yerleşmesi ile köyün “Singeluhora” yani “Singelköy” adını aldığı (milattan sonra 1055) sanılıyor.
Çengelköy’ün ismi hakkındaki diğer bilgiler ise şöyledir: İstanbul’un fethinden sonra köyün ismi Türk ve İran karakterlidir. Çenk Farsçada "savaş" anlamını taşır, ancak bu köyde (Çengelköy) tarihe geçmiş olan herhangi bir savaş olmamıştır. Fakat rivayete göre Kalkavanlı Murat Paşa savaş hazırlıklarında Çengelköy halkına savaşa gelmeleri için ikna etmek adına bu bölgeye gelir ve "Sen gel" der fakat kendisi peltek olduğundan söylemi "Çengel" olarak anlaşılır. Bu durumdan dolayı da bölgeye Çengelköy ismi verildiği zannedilmektedir.
Sultan Mehmet'in (1451-1481) denizden çıkardığı çengelden dolayı da köye “Çengelköy” adını verdiği sanılıyor. Yeni nesil tarihçilerden Mehmet Raif Bey'in yazısına göre 18. asırda Çengelköy’ün ismi, köyde bulunan çengeller ve çengel ustaları sebebinden değil; köye yerleşerek cami yaptıran Çengeloğlu Tahir Paşa'nın adından ileri geldiğidir. Evliya Çelebi’nin (17. asır) yazılarına baktığımızda da harap olmuş, daha sonradan köylüler tarafından onarılmış olan köyün ismi “Çengelköy” olarak geçiyor.
Çengelköy ismi hakkında birkaç rivayet vardır. Bölgenin 15. yüzyıldaki durumu ile ilgili fazla bilgi bulunmamasına rağmen, İstanbul’un fethi hazırlıkları sırasında Fatih’in Çengelköy sahillerine geldiği ve gördüğü Bizans’tan kalma gemi çengelleri (çıpalar) nedeniyle buralara önceleri “Gemi Çengeli” şeklinde isim verildiği, daha sonraları sadece “Çengelköy” olarak anılmaya başlandığı söylenir.
Kaynakça
- ^ . 2 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mart 2015.
- Belge, Murat (2000). İstanbul Gezi Rehberi. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları. .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu maddede bircok sorun bulunmaktadir Lutfen sayfayi gelistirin veya bu sorunlar konusunda tartisma sayfasinda bir yorum yapin Bu madde Vikipedi bicem el kitabina uygun degildir Maddeyi Vikipedi standartlarina uygun bicimde duzenleyerek Vikipedi ye katkida bulunabilirsiniz Gerekli duzenleme yapilmadan bu sablon kaldirilmamalidir Eylul 2010 Bu maddedeki bilgilerin dogrulanabilmesi icin ek kaynaklar gerekli Lutfen guvenilir kaynaklar ekleyerek maddenin gelistirilmesine yardimci olun Kaynaksiz icerik itiraz konusu olabilir ve kaldirilabilir Kaynak ara Cengelkoy haber gazete kitap akademik JSTOR Ekim 2022 Bu sablonun nasil ve ne zaman kaldirilmasi gerektigini ogrenin Cengelkoy Istanbul ilinin Uskudar ilcesi sinirlari icinde Bogazici nin Anadolu yakasinda Vanikoy ile Beylerbeyi arasinda bulunur ve eskiden yuksek gelirlilerin oturdugu en luks ve pahali semtlerinden biriydi Osmanli doneminde ust tabakanin akil hastalari tedavi icin bu semtte bulunan yalilara gonderilirdi kaynak belirtilmeli 1960 lara kadar cogunlukla Rumlarin oturdugu bir Bogazici koyuydu Bugun de geleneksel Bogazici yasantisinin izleri gorulmektedir kaynak belirtilmeli CengelkoyMahalleUskudar in Istanbul daki konumuUlkeTurkiyeBolgeMarmaraIlIstanbulIlceUskudarNufus 2014 Toplam14 303 Yogunlukoto km Zaman dilimiUTC 03 00 UDAS Posta kodu34680Alan kodu216Plaka kodu34 source source source source source source Cengelkoy un Istanbul Bogazi indan gorunumu en sol tarafta Kuleli Askeri Lisesi Subat 2013 Cengelkoy CaddesiCengelkoy Caddesi Kuleli yonu Gecmiste diger pek cok Bogazici semtinde oldugu gibi Cengelkoy de de sebze ve meyve yetistirilirdi Cengelkoy un salataligi cok meshurdu Ayrica kiraz ve ayvasi da oldukca lezzetliydi Semtte bugun artik pek kullanilmayan Aya Yorgi adinda bir Rum kilisesi vardir ve Sadullah Pasa Yalisi Cengelkoy deki onemli yalilardir Cengelkoy ismiCengelkoy e ilk olarak Protos Diskos denmistir Protos Diskos Birinci Koy anlamina gelmektedir Milattan sonra 5 yuzyil Justinianos ve Malabora hukumdarliklari zamaninda 527 565 Ayios Yeoryios kilisesinin bulundugu noktada eski ve o zamanin akisi ile terkedilmis harabe bir krallik sarayi bulunuyormus Imparatorice Malabora ve Imparator Justinianos manastir hayatini seven insanlar olduklarindan bu harabe krallik sarayini onartarak manastir haline getirmisler Tarihci Zazinous un yazdiklarina gore o zamanlar fakir ailelerin kucuk yastaki kizlari cesitli bolgelerden satin alinip fuhus hayatina alistirilarak pazarlaniyormus O zamanlar kadin ticareti had safhaya ulasmis Bu duruma siddetle karsi olan imparatorice Malabora oncelikle tum genelevleri kapatip kadinlari kotu yola dusurmeyi fuhus hayatina alistirmayi kadin ticaretini ve kadinlara tacizi yasaklamis Daha sonra Malabora kotu yola dusmus eziyet ceken ve kotu hayat yasayan kadinlarin bu manastirda barinmasini ve bakilmalarini saglamis Malabora bu hizmet karsiliginda hayat kadinlarindan yalnizca tovbekar olmalarini istemis Harabe sarayin manastira cevrilmesi ve burada tovbekar olmus gunahkar kadinlarin barindirilmasi nedeni ile imparatorice Malabora nin istegi uzerine manastira Ta Metanias yani Tovbekarlar adi verilmis Bu bilgiler dogrultusunda Cengelkoy un ismi Protos Diskos tan sonra Ta Metanias olmus Milattan sonra 5 yuzyilda 565 578 imparatorice Malabora nin yegeni imparator 9 Justinianos un esi Sofia Cengelkoy de Ta metanias manastirinin kurulusundan sonra teyzesinin sanini elde etmek ve kendini halka sevdirmek amaci ile insaatlara buyuk ilgi gostermis Kendisi de veba hastaligina yakalandigindan veba hastalari icin bakim saglik evleri icinde saglik ocagi bulunan saray ve kiliseler insa ettirmis Sofia nin kendi sarayi Cengelkoy kilisesinin bulundugu mesafeden yani eski ismi ile Ta Metanias manastirindan 400 metre uzakta bulunuyormus Imparatorice Sofia nin semt ve yerlesim alani olarak Cengelkoy den etkilenmesinin en buyuk nedeni Cengelkoy un seyredilmeye doyulmayacak muhtesem tabii guzelligi sessizligi ve temiz havasiymis Sofia Cengelkoy u o kadar sevmis ki teyzesi Malabora nin yaptiklarindan daha da fazlasini yapmak hirsindan Cengelkoy un ikinci ismi olarak tarihe gecmis Ta Metanias adini Ta Sofiana olarak degistirmis 11 asirin baslarindan itibaren kilise ve Tanri yolunda onemli adimlar atilmaya baslanmasi ile beraber Cengelkoy un ismi Singelkoy olarak anilmaya baslanmis Singelos patriklige ust seviye din adami aday olan kisilere verilen unvandi O zamanlar Ta Metanias isimli koyun harabe olmus manastiri onarilip buraya saygin kisilerin yerlesmesi ile koyun Singeluhora yani Singelkoy adini aldigi milattan sonra 1055 saniliyor Cengelkoy un ismi hakkindaki diger bilgiler ise soyledir Istanbul un fethinden sonra koyun ismi Turk ve Iran karakterlidir Cenk Farscada savas anlamini tasir ancak bu koyde Cengelkoy tarihe gecmis olan herhangi bir savas olmamistir Fakat rivayete gore Kalkavanli Murat Pasa savas hazirliklarinda Cengelkoy halkina savasa gelmeleri icin ikna etmek adina bu bolgeye gelir ve Sen gel der fakat kendisi peltek oldugundan soylemi Cengel olarak anlasilir Bu durumdan dolayi da bolgeye Cengelkoy ismi verildigi zannedilmektedir Sultan Mehmet in 1451 1481 denizden cikardigi cengelden dolayi da koye Cengelkoy adini verdigi saniliyor Yeni nesil tarihcilerden Mehmet Raif Bey in yazisina gore 18 asirda Cengelkoy un ismi koyde bulunan cengeller ve cengel ustalari sebebinden degil koye yerleserek cami yaptiran Cengeloglu Tahir Pasa nin adindan ileri geldigidir Evliya Celebi nin 17 asir yazilarina baktigimizda da harap olmus daha sonradan koyluler tarafindan onarilmis olan koyun ismi Cengelkoy olarak geciyor Cengelkoy ismi hakkinda birkac rivayet vardir Bolgenin 15 yuzyildaki durumu ile ilgili fazla bilgi bulunmamasina ragmen Istanbul un fethi hazirliklari sirasinda Fatih in Cengelkoy sahillerine geldigi ve gordugu Bizans tan kalma gemi cengelleri cipalar nedeniyle buralara onceleri Gemi Cengeli seklinde isim verildigi daha sonralari sadece Cengelkoy olarak anilmaya baslandigi soylenir Kaynakca 2 Nisan 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 27 Mart 2015 Belge Murat 2000 Istanbul Gezi Rehberi Istanbul Tarih Vakfi Yurt Yayinlari ISBN 975 333 002 2