Üzümlü, Artvin ilinin Şavşat ilçesine bağlı bir köydür.
Üzümlü | |
---|---|
Artvin'in Türkiye'deki konumu | |
Üzümlü Üzümlü'nün Artvin'deki konumu | |
Ülke | Türkiye |
İl | Artvin |
İlçe | Şavşat |
Coğrafi bölge | Karadeniz Bölgesi |
Rakım | 1276 m |
Nüfus (2021) | |
• Toplam | 115 |
Zaman dilimi | (TSİ) |
İl alan kodu | 0466 |
İl plaka kodu | 08 |
Posta kodu | 08700 |
Tarihçe
Üzümlü köyünün eski adı, Muhobani'dir. Gürcüce bir yer adı olan Muhobani (მუხობანი), "meşeli" anlamına gelen “Muhovani”den (მუხოვანი) değişime uğramıştır. Bu yer adı Türkçeye Muhoban şeklinde girmiştir. Nitekim 1835 tarihli Osmanlı nüfus defteri ile Artvin vilayeti üzerine 1927 tarihli Osmanlıca bir kaynakta Muhoban (موخوبان) olarak geçer.
Muhobani köyü, Orta Çağ'da Gürcistan'ın güneybatı kesimini oluşturan bölgelerden biri olan Şavşeti'de yer alır. Nitekim Osmanlılar bu bölgeyi, 16. yüzyılın ikinci yarısının hemen başında Gürcülerden ele geçirmiştir. Şavşeti bölgesinde Osmanlı idaresi tarafından kurulan Şavşat sancağının 1554 tarihindeki sancak beyi de önceden Gürcü tavadi olan İosebiti idi. Muhobani'nin köyünün eski kilisesi olan Muhobani Kilisesi de bu dönemden kalmıştır.
Şavşeti bölgesi ve Muhobani köyü, Osmanlı idaresine girince, Çıldır Eyaleti'ne bağlandı. Osmanlı idaresinin vergi tahsil etme ve askere alma amacıyla gerçekleştirdiği 1835 yılındaki nüfus tespiti sırasında da Muhobani, bu eyaletin Şavşat (Satlel) sancağının köylerinden biriydi. Söz konusu nüfus defterine göre köyde 12 hanede 27 erkek yaşıyordu. Osmanlı idaresi geleneksel olarak sadece erkek nüfus tespit ediyordu. Bundan dolayı köyün toplam nüfusunu bulmak için erkek sayısı kadar kadın eklemek gerekir. Bunun sonucunda Muhobani'nin nüfusunun 52 kişiden oluştuğu ortaya çıkar. Muhobani'nin küçük bir köy olduğu bu kayıttan da anlaşılmaktadır
Muhobani köyü, uzun süre Osmanlı yönetimi altında kaldıktan sonra, 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı’nın ardından imzalanan Berlin Antlaşması uyarınca, savaş tazminatının bir parçası olarak Osmanlı Devleti tarafından Rusya'ya bırakıldı. Rus idaresinin 1886 nüfus tespitine Mohoban/Muhabani (Мохобанъ/Мухабанъ) adıyla kaydettiği yerleşim, Artvin sancağının Şavşat-İmerhevi kazasına bağlı Anklia nahiyesinin 11 köyünden biriydi. Köydeki 19 hanede, 55'i erkek ve 56'sı kadın olmak üzere, 111 kişi yaşıyordu. Bu nüfusun tamamı Türk olarak kaydedilmiştir. Bununla birlikte eski bir Gürcü yerleşimi olan köyde Klditavi (კლდითავი), Didçala (დიდჭალა), Savele (საველე), Abanoti (აბანოთი), Napudzari (ნაფუძარი), Ğeleti (ღელეთი) gibi Gürcüce yer adları günümüze ulaşmıştır.
Muhobani köyü, Birinci Dünya Savaşı sonlarında Rusların Artvin sancağından çekilmesinin ardından Gürcistan'ın sınırları içinde kaldı. Nitekim bu durum 7 Mayıs 1920 tarihinde Moskova Antlaşması'yla Sovyet Rusya tarafından da tanındı. Yaklaşık bir yıl sonra Kızıl Ordu'nun Gürcistan'ı işgalinin ardından imzalanan Moskova Antlaşması'yla Artvin bölgesi ve Muhobani köyü Türkiye'ye bırakıldı.
Muhobani, 1922 yılında Artvin livasında yapılan nüfus tespiti sırasında, "Muhoban" adıyla Artvin livasının Şavşat kazasının merkez nahiyesinin bir köyüydü ve nüfusu 29 hanede yaşayan 202 kişiden oluşuyordu. Köyün nüfusunun tamamı bu tespitte de "Türk" olarak yazılmıştır. Muhobani / Muhoban Türkçe olmadığı için köyün adı 1925 yılında Üzümlü olarak değiştirildi. Üzümlü, 1935 genel nüfus sayımında, Rize ve Artvin vilayetlerinin birleştirilmesiyle kurulmuş olan Çoruh vilayetinin Şavşat kazasının merkez nahiyesinin köylerinden biriydi. Nüfusu 241 kişiden oluşuyordu. 1965 genel nüfus sayımında Üzümlü köyünde 403 kişi yaşıyor ve bu nüfus içinde 125 kişi okuma yazma biliyordu.
Üzümlü köyünde varlığı saptanmış tek tarihsel yapı, Muhobani Kilisesi'dir. Bugün tamamen yıkılmış, eskiden bir köy kilisesi olan yapı, Balcılar mahallesinde bulunuyordu. Bu kiliseden geriye yapı taşları ve kireç harçlı duvar parçaları kalmıştır.
Coğrafya
Üzümlü köyü, Artvin il merkezine 85 km, Şavşat ilçe merkezine 20 km uzaklıktadır.
Nüfus
Yıllara göre köy nüfus verileri | |
---|---|
2021 | 105 |
2020 | 115 |
2019 | 122 |
2018 | 143 |
2017 | 94 |
2016 | 114 |
2015 | 118 |
2014 | 116 |
2013 | 126 |
2012 | 88 |
2011 | 80 |
2010 | 79 |
2009 | 77 |
2008 | 75 |
2007 | 78 |
2000 | 108 |
1990 | 228 |
1985 | 352 |
Kaynakça
- ^ "Uzumlu, Turkey Page". Fallingrain.com. 31 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Şubat 2022.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p "Artvin Şavşat Üzümlü Köy Nüfusu". Nufusune.com. 31 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Şubat 2022.
- ^ "Richard Meckelein,Gürcüce-Almanca Sözlük (ქართულ-გერმანული სიტყვარი), Berlin ve Leipzig, 1928". 12 Haziran 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Haziran 2024.
- ^ Şavşeti (შავშეთი), Mamia Pağava, Meri Tsintsadze, Maia Baramidze, Malhaz Çoharadze, Tina Şioşvili, Şota Mamuladze, Ramaz Halvaşi, Nugzar Mgeladze, Zaza Şaşikidze, Cemal Karalidze, Batum, 2016, s. 310. 19 Nisan 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ "Ecem Kutlu, Şavşat Nüfus Defteri (1835) - Transkripsiyon ve Değerlendirme, Artvin, 2020, s. 18". 29 Ocak 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Eylül 2021.
- ^ "Muvahhid Zeki, Artvin Vilayeti Hakkında Malumat-ı Umumiye, 1927, s. 160". 6 Ekim 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Eylül 2021.
- ^ Şavşeti (შავშეთი), Mamia Pağava, Meri Tsintsadze, Maia Baramidze, Malhaz Çoharadze, Tina Şioşvili, Şota Mamuladze, Ramaz Halvaşi, Nugzar Mgeladze, Zaza Şaşikidze, Cemal Karalidze, Batum, 2011, s. 16. 19 Nisan 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde . .
- ^ a b 2015 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (ტაო-კლარჯეთის ძეგლების 2015 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები), Tiflis, 2016, s. 57 6 Mart 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ "Ecem Kutlu, Şavşat Nüfus Defteri (1835) - Transkripsiyon ve Değerlendirme, Artvin, 2020, s. 18, 38-40". 29 Ocak 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Eylül 2021.
- ^ "Свод статистических данных о населении Закавказскаго края, извлеченных из посемейных списков 1886 г. (Transkafkasya Bölgesinin Nüfusuna Dair 1886 Yılı Aile Listelerinden Edinilmiş istatistik Verilerin Özeti), Tiflis, 1893, "Batum oblastı" - 1426". 11 Aralık 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Haziran 2024.
- ^ 2015 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (ტაო-კლარჯეთის ძეგლების 2015 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები), Tiflis, 2016, s. 188 6 Mart 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ "Mustafa Kemal Atatürk, Nutuk, İstanbul, 1969, 3 Cilt, 2. cilt s. 489". 8 Ekim 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Haziran 2024.
- ^ "başlık="Российско-грузинский договор 07.5.1920 г. (полный текст и карта) - один из многих нарушенных Кремлем" / "07.5.1920 tarihli Rus-Gürcü Anlaşması (tam metin ve harita) Kremlin Tarafından İhlal Edilen Birçok Anlaşmadan Biridir". 11 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Haziran 2024.
- ^ "Nurşen Gök, "Artvin Livası'nın Anavatan'a Katılışı Sırasındaki Durumuna İlişkin Belgeler", Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, Sayı: 41, Mayıs 2008, s. 89-104" (PDF). 26 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 11 Eylül 2021.
- ^
- ^ "1935 Genel Nüfus Sayımı, İstanbul, 1937, s. 377" (PDF). 16 Ocak 2020 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 11 Eylül 2021.
- ^ "1965 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1968, s. 89" (PDF). 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 12 Haziran 2024.
- ^ Tao-Klarceti - Tarihsel ve Kültürel Anıtlar Kataloğu (Gürcüce), (Editör) Buba Kudava, (Yazarlar) Nestan Bagauri, Zurab Batiaşvili, İrma Beridze, Buba Kudava, Nikoloz Jğenti, Goça Saitidze, Natia Hizanişvili, 2018, Tiflis, s. 162, .
- ^ a b c d . YerelNet.org.tr. 19 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2014.
Dış bağlantılar
- Üzümlü, Şavşat için uzaydan görüntü siteleri: Google, Yahoo, Microsoft
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Uzumlu Artvin ilinin Savsat ilcesine bagli bir koydur UzumluKoyArtvin in Turkiye deki konumuUzumluUzumlu nun Artvin deki konumuUlkeTurkiyeIlArtvinIlceSavsatCografi bolgeKaradeniz BolgesiRakim1276 mNufus 2021 Toplam115Zaman dilimiUTC 03 00 TSI Il alan kodu0466Il plaka kodu08Posta kodu08700TarihceUzumlu koyunun eski adi Muhobani dir Gurcuce bir yer adi olan Muhobani მუხობანი meseli anlamina gelen Muhovani den მუხოვანი degisime ugramistir Bu yer adi Turkceye Muhoban seklinde girmistir Nitekim 1835 tarihli Osmanli nufus defteri ile Artvin vilayeti uzerine 1927 tarihli Osmanlica bir kaynakta Muhoban موخوبان olarak gecer Muhobani koyu Orta Cag da Gurcistan in guneybati kesimini olusturan bolgelerden biri olan Savseti de yer alir Nitekim Osmanlilar bu bolgeyi 16 yuzyilin ikinci yarisinin hemen basinda Gurculerden ele gecirmistir Savseti bolgesinde Osmanli idaresi tarafindan kurulan Savsat sancaginin 1554 tarihindeki sancak beyi de onceden Gurcu tavadi olan Iosebiti idi Muhobani nin koyunun eski kilisesi olan Muhobani Kilisesi de bu donemden kalmistir Savseti bolgesi ve Muhobani koyu Osmanli idaresine girince Cildir Eyaleti ne baglandi Osmanli idaresinin vergi tahsil etme ve askere alma amaciyla gerceklestirdigi 1835 yilindaki nufus tespiti sirasinda da Muhobani bu eyaletin Savsat Satlel sancaginin koylerinden biriydi Soz konusu nufus defterine gore koyde 12 hanede 27 erkek yasiyordu Osmanli idaresi geleneksel olarak sadece erkek nufus tespit ediyordu Bundan dolayi koyun toplam nufusunu bulmak icin erkek sayisi kadar kadin eklemek gerekir Bunun sonucunda Muhobani nin nufusunun 52 kisiden olustugu ortaya cikar Muhobani nin kucuk bir koy oldugu bu kayittan da anlasilmaktadir Muhobani koyu uzun sure Osmanli yonetimi altinda kaldiktan sonra 1877 1878 Osmanli Rus Savasi nin ardindan imzalanan Berlin Antlasmasi uyarinca savas tazminatinin bir parcasi olarak Osmanli Devleti tarafindan Rusya ya birakildi Rus idaresinin 1886 nufus tespitine Mohoban Muhabani Mohoban Muhaban adiyla kaydettigi yerlesim Artvin sancaginin Savsat Imerhevi kazasina bagli Anklia nahiyesinin 11 koyunden biriydi Koydeki 19 hanede 55 i erkek ve 56 si kadin olmak uzere 111 kisi yasiyordu Bu nufusun tamami Turk olarak kaydedilmistir Bununla birlikte eski bir Gurcu yerlesimi olan koyde Klditavi კლდითავი Didcala დიდჭალა Savele საველე Abanoti აბანოთი Napudzari ნაფუძარი Geleti ღელეთი gibi Gurcuce yer adlari gunumuze ulasmistir Muhobani koyu Birinci Dunya Savasi sonlarinda Ruslarin Artvin sancagindan cekilmesinin ardindan Gurcistan in sinirlari icinde kaldi Nitekim bu durum 7 Mayis 1920 tarihinde Moskova Antlasmasi yla Sovyet Rusya tarafindan da tanindi Yaklasik bir yil sonra Kizil Ordu nun Gurcistan i isgalinin ardindan imzalanan Moskova Antlasmasi yla Artvin bolgesi ve Muhobani koyu Turkiye ye birakildi Muhobani 1922 yilinda Artvin livasinda yapilan nufus tespiti sirasinda Muhoban adiyla Artvin livasinin Savsat kazasinin merkez nahiyesinin bir koyuydu ve nufusu 29 hanede yasayan 202 kisiden olusuyordu Koyun nufusunun tamami bu tespitte de Turk olarak yazilmistir Muhobani Muhoban Turkce olmadigi icin koyun adi 1925 yilinda Uzumlu olarak degistirildi Uzumlu 1935 genel nufus sayiminda Rize ve Artvin vilayetlerinin birlestirilmesiyle kurulmus olan Coruh vilayetinin Savsat kazasinin merkez nahiyesinin koylerinden biriydi Nufusu 241 kisiden olusuyordu 1965 genel nufus sayiminda Uzumlu koyunde 403 kisi yasiyor ve bu nufus icinde 125 kisi okuma yazma biliyordu Uzumlu koyunde varligi saptanmis tek tarihsel yapi Muhobani Kilisesi dir Bugun tamamen yikilmis eskiden bir koy kilisesi olan yapi Balcilar mahallesinde bulunuyordu Bu kiliseden geriye yapi taslari ve kirec harcli duvar parcalari kalmistir CografyaUzumlu koyu Artvin il merkezine 85 km Savsat ilce merkezine 20 km uzakliktadir NufusYillara gore koy nufus verileri2021 1052020 1152019 1222018 1432017 942016 1142015 1182014 1162013 1262012 882011 802010 792009 772008 752007 782000 1081990 2281985 352Kaynakca Uzumlu Turkey Page Fallingrain com 31 Mayis 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Subat 2022 a b c d e f g h i j k l m n o p Artvin Savsat Uzumlu Koy Nufusu Nufusune com 31 Mayis 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Subat 2022 Richard Meckelein Gurcuce Almanca Sozluk ქართულ გერმანული სიტყვარი Berlin ve Leipzig 1928 12 Haziran 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 12 Haziran 2024 Savseti შავშეთი Mamia Pagava Meri Tsintsadze Maia Baramidze Malhaz Coharadze Tina Siosvili Sota Mamuladze Ramaz Halvasi Nugzar Mgeladze Zaza Sasikidze Cemal Karalidze Batum 2016 s 310 19 Nisan 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 978 9941 407 11 6 Ecem Kutlu Savsat Nufus Defteri 1835 Transkripsiyon ve Degerlendirme Artvin 2020 s 18 29 Ocak 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 11 Eylul 2021 Muvahhid Zeki Artvin Vilayeti Hakkinda Malumat i Umumiye 1927 s 160 6 Ekim 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 11 Eylul 2021 Savseti შავშეთი Mamia Pagava Meri Tsintsadze Maia Baramidze Malhaz Coharadze Tina Siosvili Sota Mamuladze Ramaz Halvasi Nugzar Mgeladze Zaza Sasikidze Cemal Karalidze Batum 2011 s 16 19 Nisan 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 978 9941 407 11 6 a b 2015 Yili Tao Klarceti Tarihi Eserleri Arastirma Gezisi Sonuclari ტაო კლარჯეთის ძეგლების 2015 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები Tiflis 2016 s 57 6 Mart 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 978 9941 9123 9 9 Ecem Kutlu Savsat Nufus Defteri 1835 Transkripsiyon ve Degerlendirme Artvin 2020 s 18 38 40 29 Ocak 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 11 Eylul 2021 Svod statisticheskih dannyh o naselenii Zakavkazskago kraya izvlechennyh iz posemejnyh spiskov 1886 g Transkafkasya Bolgesinin Nufusuna Dair 1886 Yili Aile Listelerinden Edinilmis istatistik Verilerin Ozeti Tiflis 1893 Batum oblasti 1426 11 Aralik 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 12 Haziran 2024 2015 Yili Tao Klarceti Tarihi Eserleri Arastirma Gezisi Sonuclari ტაო კლარჯეთის ძეგლების 2015 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები Tiflis 2016 s 188 6 Mart 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 978 9941 9123 9 9 Mustafa Kemal Ataturk Nutuk Istanbul 1969 3 Cilt 2 cilt s 489 8 Ekim 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 12 Haziran 2024 baslik Rossijsko gruzinskij dogovor 07 5 1920 g polnyj tekst i karta odin iz mnogih narushennyh Kremlem 07 5 1920 tarihli Rus Gurcu Anlasmasi tam metin ve harita Kremlin Tarafindan Ihlal Edilen Bircok Anlasmadan Biridir 11 Mayis 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 12 Haziran 2024 Nursen Gok Artvin Livasi nin Anavatan a Katilisi Sirasindaki Durumuna Iliskin Belgeler Ankara Universitesi Turk Inkilap Tarihi Enstitusu Ataturk Yolu Dergisi Sayi 41 Mayis 2008 s 89 104 PDF 26 Haziran 2021 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 11 Eylul 2021 1935 Genel Nufus Sayimi Istanbul 1937 s 377 PDF 16 Ocak 2020 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 11 Eylul 2021 1965 Genel Nufus Sayimi Ankara 1968 s 89 PDF 18 Subat 2020 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 12 Haziran 2024 Tao Klarceti Tarihsel ve Kulturel Anitlar Katalogu Gurcuce Editor Buba Kudava Yazarlar Nestan Bagauri Zurab Batiasvili Irma Beridze Buba Kudava Nikoloz Jgenti Goca Saitidze Natia Hizanisvili 2018 Tiflis s 162 ISBN 9789941478178 a b c d YerelNet org tr 19 Agustos 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 4 Haziran 2014 Dis baglantilarUzumlu Savsat icin uzaydan goruntu siteleri Google Yahoo Microsoft