Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Şürele (Tatarca: Шүрәле veya Şüräle, Rusça: Шурале), Türk mitolojisinde ve halk kültüründe bir orman ruhu yani bir iye ya da cindir. Değişik şivelerde Şüreli, Şurala, Çurala, Çürele olarak da bilinir. Şürele Kayum Nasıri tarafından bilim, Abdullah Tukay’ın yazdığı bir şiirle de edebiyat dünyasına tanıtılmıştır. Tataristan’da Şürele hakkındaki efsanelerin büyük bir kısmı derlenmiş ve hakkında birçok çalışma yapılmıştır. Türkiye’de ise Mustafa Öner’in, Abdullah Tukay’ın Şürele adlı şiiri hakkında bir makalesi mevcuttur.
Köken ve Efsaneler
Şüreli bir Orman İyesi olduğundan Tatar halk efsanelerinde bir takım özelliklere sahiptir. Efsanelere göre Şüreli; Karanlık ormanda yaşar ve dış görünümü ile insana benzer. Lakin ağaçlar gibi uzun boylu, uzun kollu, parmakları iki-üç arşın uzunluktadır. Vücudu kıllarla kaplıdır, kulakları da uzundur ve nadiren de olsa alnının ortasında bir boynuzu vardır. Ayrıca koltuk altlarında bir delik bulunur ve bu delikten onun iç organları görünür bu sebeple kollarını hiçbir zaman kaldırmaz. Kollarını kaldırdığı zaman ağaçların dalları deliğe saplanır ve bu durum onu öldürebilir. Şüreli hem erkek hem kadın olarak görünebilir ve ormanda sürü halinde ya da ailece yaşar. Kadın Şüreli’nin göğüsleri çuval kadar olur ve göğüslerini omuzlarına atarak ormanda dolanırlar. Şüreliler omuzlarından bükülerek yürür ve insan gibi konuşabildikleri için, ormanda bulunan insanları imdada çağırır ve onları yollarından saptırarak ormanın en karanlık köşelerine götürür. Kopuz sesini çok sever.
Şüreli yaşadığı sürece parmaklarını birkaç kez değiştirir ve Tatar Türklerinde bu parmakları orman yolunda bulan insanlar şanslı sayılırlar. Yukarıda bildirdiğimiz gibi Şüreli köpek ile kamçıdan çok korkar ve ormana gelen insana her şeyden önce “Hav hav var mı? Çuh çuh var mı?” diye sorar ve köpek ile kamçı sesini duyunca kaçarmış. Şüreli’nin bir özelliği daha ata binmeyi çok sever ve orman yanında otlayan at sürüsünden en iyi atı seçer ve onun üzerine binip gün boyu koşturup oynar. Tatarlar, sürüden herhangi bir atın eve ter içinde döndüğünü görünce, onun üzerinde Şüreli’nin koşturduğuna inanırlar. Bazen insanlar en iyi atı sürüye üzerine zift yakıp gönderirler. O ata Şüreli bindiğinde yapışır ve inemediği için atla birlikte köye gelir ve at ile yakalanan Şüreli çoğu zaman cezalandırılıp öldürülür: onu hamama kapatarak yakarlar yahut ateşe atarlarmış.
Etimoloji
(Çor/Şor/Şür) kökünden türemiştir. Eksik, yarım demektir. Korkmak anlamı içerir. Çuvaşçada beyazlık ve yarımlık anlamları olan Çüre/Şüre sözcüğü vardır. Bazı lehçelerde Sura/Şura sözcüğü beyaz veya sarı renk belirtir ki bu varlığın bu renklerde olduğunun düşünülmesiyle de ilgilidir.
Kaynakça
- Türk Söylence Sözlüğü, Deniz Karakurt, Türkiye, 2011 (OTRS: CC BY-SA 3.0) 27 Aralık 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Dipnotlar
Dış bağlantılar
- Türk Mitoloji Sözlüğü, Pınar Karaca 10 Haziran 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (Şurele)
- Tatar Türklerinde Varlıklar, Çulpan Zaripova 13 Aralık 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (Şürälä)
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Surele Tatarca Shүrәle veya Surale Rusca Shurale Turk mitolojisinde ve halk kulturunde bir orman ruhu yani bir iye ya da cindir Degisik sivelerde Sureli Surala Curala Curele olarak da bilinir Surele Kayum Nasiri tarafindan bilim Abdullah Tukay in yazdigi bir siirle de edebiyat dunyasina tanitilmistir Tataristan da Surele hakkindaki efsanelerin buyuk bir kismi derlenmis ve hakkinda bircok calisma yapilmistir Turkiye de ise Mustafa Oner in Abdullah Tukay in Surele adli siiri hakkinda bir makalesi mevcuttur Koken ve EfsanelerSureli bir Orman Iyesi oldugundan Tatar halk efsanelerinde bir takim ozelliklere sahiptir Efsanelere gore Sureli Karanlik ormanda yasar ve dis gorunumu ile insana benzer Lakin agaclar gibi uzun boylu uzun kollu parmaklari iki uc arsin uzunluktadir Vucudu killarla kaplidir kulaklari da uzundur ve nadiren de olsa alninin ortasinda bir boynuzu vardir Ayrica koltuk altlarinda bir delik bulunur ve bu delikten onun ic organlari gorunur bu sebeple kollarini hicbir zaman kaldirmaz Kollarini kaldirdigi zaman agaclarin dallari delige saplanir ve bu durum onu oldurebilir Sureli hem erkek hem kadin olarak gorunebilir ve ormanda suru halinde ya da ailece yasar Kadin Sureli nin gogusleri cuval kadar olur ve goguslerini omuzlarina atarak ormanda dolanirlar Sureliler omuzlarindan bukulerek yurur ve insan gibi konusabildikleri icin ormanda bulunan insanlari imdada cagirir ve onlari yollarindan saptirarak ormanin en karanlik koselerine goturur Kopuz sesini cok sever Sureli yasadigi surece parmaklarini birkac kez degistirir ve Tatar Turklerinde bu parmaklari orman yolunda bulan insanlar sansli sayilirlar Yukarida bildirdigimiz gibi Sureli kopek ile kamcidan cok korkar ve ormana gelen insana her seyden once Hav hav var mi Cuh cuh var mi diye sorar ve kopek ile kamci sesini duyunca kacarmis Sureli nin bir ozelligi daha ata binmeyi cok sever ve orman yaninda otlayan at surusunden en iyi ati secer ve onun uzerine binip gun boyu kosturup oynar Tatarlar suruden herhangi bir atin eve ter icinde dondugunu gorunce onun uzerinde Sureli nin kosturduguna inanirlar Bazen insanlar en iyi ati suruye uzerine zift yakip gonderirler O ata Sureli bindiginde yapisir ve inemedigi icin atla birlikte koye gelir ve at ile yakalanan Sureli cogu zaman cezalandirilip oldurulur onu hamama kapatarak yakarlar yahut atese atarlarmis Etimoloji Cor Sor Sur kokunden turemistir Eksik yarim demektir Korkmak anlami icerir Cuvascada beyazlik ve yarimlik anlamlari olan Cure Sure sozcugu vardir Bazi lehcelerde Sura Sura sozcugu beyaz veya sari renk belirtir ki bu varligin bu renklerde oldugunun dusunulmesiyle de ilgilidir KaynakcaTurk Soylence Sozlugu Deniz Karakurt Turkiye 2011 OTRS CC BY SA 3 0 27 Aralik 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Dipnotlar a b Halil Can AKGUN TATAR HALK EFSANELERINDE SURELI TIPI UZERINE Bayterek Uluslararasi Akademik Arastirmalar Dergisi 1 2018 14 23 25 Mart 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 19 Temmuz 2020 Dis baglantilarTurk Mitoloji Sozlugu Pinar Karaca 10 Haziran 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde Surele Tatar Turklerinde Varliklar Culpan Zaripova 13 Aralik 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde Surala