Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu maddedeki bilgilerin için ek kaynaklar gerekli. (Nisan 2022) () |
Şövalye (İngilizce: Knight, Fransızca: Chevalier, Almanca: Ritter) Orta Çağ Avrupa'sında seçkin ve profesyonel bir süvari sınıfı. Şövalyelik günümüzde, bazı ülkelerde önemli bir hizmet nedeniyle verilen bir unvana dönüşmüştür ve geleneksel olarak devam ettirilmektedir. Avrupa dillerinin çoğunda şövalye için kullanılan chevalier, caballero, cavaliere ve Ritter gibi sözcüklerse genel olarak atlar ve binicilik ile ilişkilidir.:11
Etimoloji
Şövalye sözcüğü Türkçeye, Fransızcada aynı anlama gelen chevalier kavramından geçmiştir. Sözcüğün kökleri Orta çağ Latincesindeki caballus (yük atı) ve caballarius (atlı) sözcüklerine dayanır. Modern İngilizcedeki cavalry (süvari) sözcüğü de aynı kökten gelir.
Tarihçe
Orta Çağ'daki ilk şövalyeler profesyonel atlı askerlerdi. Bir kısmı feodal bir lordun veya hükümdarın -tımar sistemine benzer şekilde- toprak tahsis ettiği vasallardı ve gerektiğinde efendilerinin birliklerinde savaşırlardı; ancak toprak tahsis edilmeyen şövalyeler de vardı. Bazen efendi, şövalyeleri tek tek hizmetine alır ve onlara toprak tahsis ederdi; bazen de kendisine toprak tahsis edilen bir şövalye, yanında başka şövalyeleri getirirdi.
Şövalye efendisine korumalık yapar, keşiflerde eşlik eder, şatosunda bekçilik yapar ve gerektiğinde onun adına savaşlara katılırdı. İngiltere'de sadece hükümdarın şövalye istihdam etmesine izin verilirdi. Fransa'da ise diğer soylular da şövalye istihdam edebilirdi. Bu durum zamanla bazı soyluların çok güçlenmesine neden oldu.
Önceleri şövalyeler yılda sadece 40 gün çalışırlardı.12. yüzyıldan itibaren şövalye sayısında azalma görüldü ve hizmet süreleri uzadı. Şövalyeler askerî hizmet yerine scutage (koruma parası) denen bir vergiyi vererek, seferlere katılmamaya başladı. 14. yüzyıla gelindiğinde, savaşta süvarilerin öneminin azalması, paralı askerlerin tercih edilmesi, toprak kiracılarının isteksizliği gibi nedenlerle şövalye sayısında ciddi bir azalma görüldü.
Eğitim
Şövalye olarak yetiştirilecek olan bir erkek çocuğu, yaklaşık 7 yaşındayken babasının evinde page (ayakçı) olarak çalışmaya ve eğitim almaya başlardı. Page eğitimi, muharebenin yanı sıra -çocuğun ailesinin sosyal sınıfına da bağlı olarak- avcılık, dans, müzik gibi konuları da kapsardı. Çocuk yaklaşık 12 yaşındayken efendisinin evine taşınır ve eğitimine -daha kapsamlı olarak- burada devam ederdi. Bu dönemde aday damoiseau veya valet (Almanya'da knappe) olarak adlandırılırdı. Bir seferde efendisinin kalkan veya zırh taşıyıcısı veya bir şövalyenin yardımcısı squire olarak görev yaptıktan sonra, şövalyeliğe uygunsa ve gerekli silah, zırh ve ekipmanları alacak parası varsa şövalyeliğe terfi edilirdi.
Tören
Şövalyelik unvanı bir törenle verilirdi. Tören bazen bir festival veya bayram günü, gösterişli şekilde bazen de -şartlara bağlı olarak- muharebe alanında basit bir tören gerçekleştirilirdi. Unvan verilirken genellikle kılıcın bir yüzü, efendi tarafından, şövalyenin omzuna değdirilirdi. Bu gelenek günümüzde de devam ettirilmektedir.
Şövalyelik yemini
Aldıkları eğitimin hakkını veren adaylar şövalye ilan edilir edilmez o andan itibaren kendilerine öğretilen teknikleri, doğruları ve değerleri hayatlarına tatbik edeceklerini, ayrıca üzerindeki sorumlulukları en iyi şekilde yerine getireceklerini sözle ifade ederek herkesin önünde bir yemin ederdi. Dönemlere ve krallara göre değişiklik gösteren yemin için tek ve kesin bir metin mevcut değildir. Ancak içerik itibarıyla hepsinde şövalyelerin aynı konulara hassasiyet gösterecekleri ve benzer durumlarda benzer şekilde hareket edecekleri belirtilmektedir. Örnek bir yemin metni olarak şunu verebiliriz:
| “ | Kiliseyi savunacağıma, kötülerin karşısında olacağıma, papazlara ve papazlık kurumuna saygı göstereceğime, kadınları ve zayıfları koruyacağıma, ülkenin refahını sağlayacağıma ve devam ettireceğime ve diğer şövalye kardeşlerimin uğruna kanımın son damlasına kadar savaşacağıma, ıssız yerleri düzenleyip bu düzeni devam ettireceğime, yanlışın ve haksızlığın öcünü alacağıma ve erdemlerimi koruyacağıma ant içerim. | „ |
Şövalyelik ilkeleri
Bu alt başlığın genişletilmesi gerekiyor. Sayfayı düzenleyerek yardımcı olabilirsiniz. |
Turnuvalar
Bu alt başlığın genişletilmesi gerekiyor. Sayfayı düzenleyerek yardımcı olabilirsiniz. |
Heraldik
Bu alt başlığın genişletilmesi gerekiyor. Sayfayı düzenleyerek yardımcı olabilirsiniz. |
Teçhizatlar
Şövalye teçhizatları, Orta Çağ'da Avrupa'da etkin olarak görev yapan şövalyelerin kullanmış olduğu çeşitli donanımları ve silahları içeren savaş ekipmanlarıdır. Bu donanımlar, şövalyelerin savaş meydanlarında ve turnuvalarda üstün performans sergilemelerine yardımcı olurken, aynı zamanda soyluluk ve asalet sembolü olarak da kabul edilirdi.
Şövalyelerin en dikkat çekici özelliği, ağır zırhlarıydı. Genellikle dövme demir veya çelik plakalardan oluşan zırhlar, baştan aşağıya vücudu kapsayacak şekilde tasarlanırdı. Zırh, şövalyenin vücut ve iç organlarını korurken, zararlı darbelere karşı direnç sağlamaya yardımcı olurdu.
Şövalyelerin savaş sırasında en önemli savunma araçlarından biri de kalkanlardı. Genellikle ahşap veya metal malzemeden yapılan kalkanlar, düşman saldırılarını engellemek veya yönlendirmek için kullanılırdı. Farklı boyutlarda ve şekillerde üretilen kalkanlar, şövalyenin tercihine göre özelleştirilebilirdi.
Şövalyelerin savaşta kullandıkları ana silahlarından biri kılıçlardı. Keskin ve dayanıklı kılıçlar, yakın dövüşlerde düşmanlarına karşı etkili bir şekilde kullanılırdı. Ayrıca, mızraklar ve baltalar gibi yakın dövüş silahları yanında yay ve oklar da şövalyelerin uzaktan saldırı yapmasına olanak tanıyan önemli silahlardı.
Şövalyeler, savaşta hareket kabiliyetini artırmak ve gücünü yönetmek için özel olarak tasarlanmış at ekipmanları kullanırlardı. Eyerler, atları üzerine sağlam bir şekilde yerleştirmeye yardımcı olurken, kılıçlık türleri de savaşta silahların taşınmasını kolaylaştırırdı.
Günümüzdeki durumu
Birleşik Krallık
Birleşik Krallık'ta günümüzde de, sanat, iş, siyaset, spor vb. her alandan üstün hizmetlerde bulunmuş başarılı kimseler şövalyelik nişanı ile ödüllendirilirler.[]
Ödüllerini ve unvanlarını törenle kraliçeden alırlar ve erkekler isimlerinin önünde sir, kadınlar ise dame unvanını taşımaya hak kazanırlar.[] Örneğin müzisyen Paul McCartney ve dağcı Edmund Hillary şövalye unvanına sahip ünlülerdendir.[]
Kaynakça
- ^ a b c "knight." Encyclopædia Britannica Ultimate Reference Suite. Chicago: Encyclopædia Britannica, 2012.
- ^ "The Art of Chivalry: European Arms and Armor from The Metropolitan Museum of Art". www.metmuseum.org. 15 Nisan 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 4 Mart 2021.
- ^ "chivalry." 29 Kasım 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Online Etymology Dictionary
- ^ "cavalry." 29 Kasım 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Online Etymology Dictionary
- ^ a b c "knight service." Encyclopædia Britannica Ultimate Reference Suite. Chicago: Encyclopædia Britannica, 2012.
- ^ Ortaçağ'da Şövalyelik ve Şövalye Eğitimi. Kaptan Yayıncılık. Mart 2015. s. 177. Erişim tarihi: 11 Ocak 2021.
Dış bağlantılar
- Şövalyelik tarihi16 Temmuz 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce)
Wikimedia Commons'ta Knights ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu maddedeki bilgilerin dogrulanabilmesi icin ek kaynaklar gerekli Lutfen guvenilir kaynaklar ekleyerek maddenin gelistirilmesine yardimci olun Kaynaksiz icerik itiraz konusu olabilir ve kaldirilabilir Kaynak ara Sovalye haber gazete kitap akademik JSTOR Nisan 2022 Bu sablonun nasil ve ne zaman kaldirilmasi gerektigini ogrenin Sovalye Ingilizce Knight Fransizca Chevalier Almanca Ritter Orta Cag Avrupa sinda seckin ve profesyonel bir suvari sinifi Sovalyelik gunumuzde bazi ulkelerde onemli bir hizmet nedeniyle verilen bir unvana donusmustur ve geleneksel olarak devam ettirilmektedir Avrupa dillerinin cogunda sovalye icin kullanilan chevalier caballero cavaliere ve Ritter gibi sozcuklerse genel olarak atlar ve binicilik ile iliskilidir 11 The Accolade sovalye ilan edilirken adli tablo Edmund Blair Leighton 1901 EtimolojiSovalye sozcugu Turkceye Fransizcada ayni anlama gelen chevalier kavramindan gecmistir Sozcugun kokleri Orta cag Latincesindeki caballus yuk ati ve caballarius atli sozcuklerine dayanir Modern Ingilizcedeki cavalry suvari sozcugu de ayni kokten gelir TarihceOrta Cag daki ilk sovalyeler profesyonel atli askerlerdi Bir kismi feodal bir lordun veya hukumdarin timar sistemine benzer sekilde toprak tahsis ettigi vasallardi ve gerektiginde efendilerinin birliklerinde savasirlardi ancak toprak tahsis edilmeyen sovalyeler de vardi Bazen efendi sovalyeleri tek tek hizmetine alir ve onlara toprak tahsis ederdi bazen de kendisine toprak tahsis edilen bir sovalye yaninda baska sovalyeleri getirirdi Sovalye efendisine korumalik yapar kesiflerde eslik eder satosunda bekcilik yapar ve gerektiginde onun adina savaslara katilirdi Ingiltere de sadece hukumdarin sovalye istihdam etmesine izin verilirdi Fransa da ise diger soylular da sovalye istihdam edebilirdi Bu durum zamanla bazi soylularin cok guclenmesine neden oldu Onceleri sovalyeler yilda sadece 40 gun calisirlardi 12 yuzyildan itibaren sovalye sayisinda azalma goruldu ve hizmet sureleri uzadi Sovalyeler askeri hizmet yerine scutage koruma parasi denen bir vergiyi vererek seferlere katilmamaya basladi 14 yuzyila gelindiginde savasta suvarilerin oneminin azalmasi parali askerlerin tercih edilmesi toprak kiracilarinin isteksizligi gibi nedenlerle sovalye sayisinda ciddi bir azalma goruldu Egitim Viktor Vasnetsov un A Knight at the Crossroads 1878 adli tablosundaki sovalye tasviri Sovalye olarak yetistirilecek olan bir erkek cocugu yaklasik 7 yasindayken babasinin evinde page ayakci olarak calismaya ve egitim almaya baslardi Page egitimi muharebenin yani sira cocugun ailesinin sosyal sinifina da bagli olarak avcilik dans muzik gibi konulari da kapsardi Cocuk yaklasik 12 yasindayken efendisinin evine tasinir ve egitimine daha kapsamli olarak burada devam ederdi Bu donemde aday damoiseau veya valet Almanya da knappe olarak adlandirilirdi Bir seferde efendisinin kalkan veya zirh tasiyicisi veya bir sovalyenin yardimcisi squire olarak gorev yaptiktan sonra sovalyelige uygunsa ve gerekli silah zirh ve ekipmanlari alacak parasi varsa sovalyelige terfi edilirdi Toren Turnuvada yarisan iki sovalyenin tasviri Sovalyelik unvani bir torenle verilirdi Toren bazen bir festival veya bayram gunu gosterisli sekilde bazen de sartlara bagli olarak muharebe alaninda basit bir toren gerceklestirilirdi Unvan verilirken genellikle kilicin bir yuzu efendi tarafindan sovalyenin omzuna degdirilirdi Bu gelenek gunumuzde de devam ettirilmektedir Sovalyelik yemini Aldiklari egitimin hakkini veren adaylar sovalye ilan edilir edilmez o andan itibaren kendilerine ogretilen teknikleri dogrulari ve degerleri hayatlarina tatbik edeceklerini ayrica uzerindeki sorumluluklari en iyi sekilde yerine getireceklerini sozle ifade ederek herkesin onunde bir yemin ederdi Donemlere ve krallara gore degisiklik gosteren yemin icin tek ve kesin bir metin mevcut degildir Ancak icerik itibariyla hepsinde sovalyelerin ayni konulara hassasiyet gosterecekleri ve benzer durumlarda benzer sekilde hareket edecekleri belirtilmektedir Ornek bir yemin metni olarak sunu verebiliriz Kiliseyi savunacagima kotulerin karsisinda olacagima papazlara ve papazlik kurumuna saygi gosterecegime kadinlari ve zayiflari koruyacagima ulkenin refahini saglayacagima ve devam ettirecegime ve diger sovalye kardeslerimin ugruna kanimin son damlasina kadar savasacagima issiz yerleri duzenleyip bu duzeni devam ettirecegime yanlisin ve haksizligin ocunu alacagima ve erdemlerimi koruyacagima ant icerim Sovalyelik ilkeleri Bu alt basligin genisletilmesi gerekiyor Sayfayi duzenleyerek yardimci olabilirsiniz Turnuvalar Bu alt basligin genisletilmesi gerekiyor Sayfayi duzenleyerek yardimci olabilirsiniz Heraldik Bu alt basligin genisletilmesi gerekiyor Sayfayi duzenleyerek yardimci olabilirsiniz Techizatlar Sovalye techizatlari Orta Cag da Avrupa da etkin olarak gorev yapan sovalyelerin kullanmis oldugu cesitli donanimlari ve silahlari iceren savas ekipmanlaridir Bu donanimlar sovalyelerin savas meydanlarinda ve turnuvalarda ustun performans sergilemelerine yardimci olurken ayni zamanda soyluluk ve asalet sembolu olarak da kabul edilirdi Sovalyelerin en dikkat cekici ozelligi agir zirhlariydi Genellikle dovme demir veya celik plakalardan olusan zirhlar bastan asagiya vucudu kapsayacak sekilde tasarlanirdi Zirh sovalyenin vucut ve ic organlarini korurken zararli darbelere karsi direnc saglamaya yardimci olurdu Sovalyelerin savas sirasinda en onemli savunma araclarindan biri de kalkanlardi Genellikle ahsap veya metal malzemeden yapilan kalkanlar dusman saldirilarini engellemek veya yonlendirmek icin kullanilirdi Farkli boyutlarda ve sekillerde uretilen kalkanlar sovalyenin tercihine gore ozellestirilebilirdi Sovalyelerin savasta kullandiklari ana silahlarindan biri kiliclardi Keskin ve dayanikli kiliclar yakin dovuslerde dusmanlarina karsi etkili bir sekilde kullanilirdi Ayrica mizraklar ve baltalar gibi yakin dovus silahlari yaninda yay ve oklar da sovalyelerin uzaktan saldiri yapmasina olanak taniyan onemli silahlardi Sovalyeler savasta hareket kabiliyetini artirmak ve gucunu yonetmek icin ozel olarak tasarlanmis at ekipmanlari kullanirlardi Eyerler atlari uzerine saglam bir sekilde yerlestirmeye yardimci olurken kiliclik turleri de savasta silahlarin tasinmasini kolaylastirirdi Gunumuzdeki durumuBirlesik Krallik Birlesik Krallik ta gunumuzde de sanat is siyaset spor vb her alandan ustun hizmetlerde bulunmus basarili kimseler sovalyelik nisani ile odullendirilirler kaynak belirtilmeli Odullerini ve unvanlarini torenle kraliceden alirlar ve erkekler isimlerinin onunde sir kadinlar ise dame unvanini tasimaya hak kazanirlar kaynak belirtilmeli Ornegin muzisyen Paul McCartney ve dagci Edmund Hillary sovalye unvanina sahip unlulerdendir kaynak belirtilmeli Kaynakca a b c knight Encyclopaedia Britannica Ultimate Reference Suite Chicago Encyclopaedia Britannica 2012 The Art of Chivalry European Arms and Armor from The Metropolitan Museum of Art www metmuseum org 15 Nisan 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 4 Mart 2021 chivalry 29 Kasim 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde Online Etymology Dictionary cavalry 29 Kasim 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde Online Etymology Dictionary a b c knight service Encyclopaedia Britannica Ultimate Reference Suite Chicago Encyclopaedia Britannica 2012 Ortacag da Sovalyelik ve Sovalye Egitimi Kaptan Yayincilik Mart 2015 s 177 Erisim tarihi 11 Ocak 2021 Dis baglantilarSovalyelik tarihi16 Temmuz 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce Wikimedia Commons ta Knights ile ilgili coklu ortam belgeleri bulunur