Çemguylar ya da Ç’emguylar, K’emguylar, Kemguylar, Kemırgueyler, Kemirguveyler veya Temirgoylar (Batı Çerkesçesi кIэмгуй, чIэмгуй, Doğu Çerkesçesi кӀэмыгуейхэр, кӀэмыгуехэр, Rusça темиргоевцы, кемиргоевцы), Rusya'ya bağlı Adigey Cumhuriyeti ile Türkiye'de yaşayan Batı Çerkeslerinden bir Çerkes boyu. Çemguyları Şapsığlar 'Kemguy', Kabardeyler 'Kemırguey', Ruslar 'Temirgoy' diye adlandırır. Nüfusları Kafkasya'da fazla iken diasporadaki en küçük Çerkes topluluğudur.Şapsığlar, Hakuçlar, Abzehler gibi Batı Çerkeslerinde bey (pşı)/soylu sınıfı bulunmaz iken, Bjeduğlarda olduğu gibi Çemguylarda da bu sınıflar görülür. Çemguyların tarihi toprakları Bjeduğların doğusunda ve Hatukay ile Kuban arasındaki Laba ve Belaia nehirleri arasındadır.
Önemli nüfusa sahip bölgeler | |
---|---|
Diller | |
Din | |
Adigey Cumhuriyeti'ndeki Batı Çerkesçesi yazı dili Çemguyların ağzı (кIэмыргъуэйбзэ) esas alanırak oluşturulmuştur.
Üç gruptan meydana gelirler:
- Kuban Nehri'ne doğru Ademıylar/Adameyler (адэмыехэр)
- Ciraki ve Ratazay civarında Yecerukaylar/Yegerkoylar (еджэрыкъоехэр)
- Kiraylar
Tarihi toprakları
Kuban Nehri ile Laba ve Şagvaşe nehirleri arasındaki bölgede otururlar. Çemguyların yaşadıkları bölge kuzeyden Kuban, doğudan Besleneyler, batıdan Bjeduğlar, güneyden ise Abzehler tarafından çevrilir.
Sülaleler
Çerkesçe | Transkripsiyon | Rusça |
Болэтыкъу | Boletıɋ | Болоток |
Быщтэ | Bışte | Биште |
Дадыхъужъ | Dadıĥuĵ | |
Делэкъу | Déleɋ | Делок |
Дидыхъу | Didıȟ | |
Дэгужъыекъу | Deguĵıyeɋ | |
Дэгужъый | Deguĵıy | Дегужий |
Жъорэмыкъу | Ĵoremıɋ | Жаримок |
Заурымыкъу | Zawurımıɋ | Зауримук |
Къаитмэс | Qayitmes | Каитмес |
Къэрэхъу / Къэрэхъукъо | Qareȟ / Qereĥuqo | Кароховы |
ЛIыупкъо | Łıwpqo | Тлиупко |
Мат | Mat | Мат |
Мэхъош | Meĥoş | Махош |
ПакIэкъу | Paḉeɋ | Пачок |
Пщыкъанокъуэ | Pşıqanoɋe | |
Хьабкир | Habkir | Хабакир |
ХьакIэмыз | Haḉemız | Хачемиз |
Хьатыкъу | Hatıɋ | Хатук |
Хьахъущэкъу | Haĥuşeɋ | Хахушок |
ХьэпакӀ = ХьэпащӀэ | Hepaḉ / Hepaş'e | Хапачевы |
ЦунтIыжъ | Çunṫıĵ | Чунтыж |
Шъао | Ṩawo | Шао |
Шъаукъу | Ṩawɋ | Шаук |
Шыку | Şıķ | Шико |
Adigey Çemguy köyleri
Adigey Cumhuriyetindehi Çemguy köyleri:
Çerkesçe | Transkripsiyon | Rusça |
Еджэрыкъуай | Yecerıɋay | Егерухай |
ХьакӀэмзый | Haḉemzıy | Хачемзий |
Адэмый | Ademıy | Адамий |
Джамбэчый | Cambeçıy | Джамбичи |
Хьатикъуай | Hatiɋay | Хатукай |
Джыракъый | Cıraqıy | Джерокай |
Къэбэхьабл | Qebehabl | Кабехабль |
Мамхыгъ | Mamxığ | Мамхег |
Пщыжъхьабл | Pşıĵhabl | Пшизов |
Хьэтэжыкъуай | Hetejıɋay | Хатажукай |
Türkiye'deki Çemguy köyleri
- Bilecik ilindeki köyler:Akçapınar (Gukayçıje), (Bozüyük'ün mahallesi olan) Akpınar (Adamey), Alibeydüzü (Gukay)
- Düzce ilindeki köyler:Köprübaşıömerefendi
- Kocaeli ilindeki köyler:Ketenciler
- Tokat ilindeki köyler:Kozlu Kızılçubuk (Erbaa), Bahçebaşı
Kaynakça
- ^ . 16 Nisan 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Nisan 2013.
- ^ Papşu, Murat. Adığece kelimelerin yazılışı 19 Nisan 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. Nart Dergisi Sayı 70
- ^ a b Papşu, Murat (2003). Çerkes dillerine genel bir bakış Kafkasya ve Türkiye 10 Haziran 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. Nart Dergisi, Mart-Nisan 2003, Sayı:35
- ^ Hapi Cevdet Yılmaz. Adige dili ve edebiyatı 12 Nisan 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ a b . 8 Nisan 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Nisan 2013.
- ^ . 19 Nisan 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Nisan 2013.
- ^ a b c d Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>
etiketi;refCemguyyer2
isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: )
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Cemguylar ya da C emguylar K emguylar Kemguylar Kemirgueyler Kemirguveyler veya Temirgoylar Bati Cerkescesi kIemguj chIemguj Dogu Cerkescesi kӀemyguejher kӀemygueher Rusca temirgoevcy kemirgoevcy Rusya ya bagli Adigey Cumhuriyeti ile Turkiye de yasayan Bati Cerkeslerinden bir Cerkes boyu Cemguylari Sapsiglar Kemguy Kabardeyler Kemirguey Ruslar Temirgoy diye adlandirir Nufuslari Kafkasya da fazla iken diasporadaki en kucuk Cerkes toplulugudur Sapsiglar Hakuclar Abzehler gibi Bati Cerkeslerinde bey psi soylu sinifi bulunmaz iken Bjeduglarda oldugu gibi Cemguylarda da bu siniflar gorulur Cemguylarin tarihi topraklari Bjeduglarin dogusunda ve Hatukay ile Kuban arasindaki Laba ve Belaia nehirleri arasindadir Cemguylar kIemguj chIemgujOnemli nufusa sahip bolgelerDillerBati Cerkescesi Rusca TurkceDinIslam Hanefi Sunni Adigey Cumhuriyeti ndeki Bati Cerkescesi yazi dili Cemguylarin agzi kIemyrguejbze esas alanirak olusturulmustur Uc gruptan meydana gelirler Kuban Nehri ne dogru Ademiylar Adameyler ademyeher Ciraki ve Ratazay civarinda Yecerukaylar Yegerkoylar edzherykoeher KiraylarTarihi topraklariKuban Nehri ile Laba ve Sagvase nehirleri arasindaki bolgede otururlar Cemguylarin yasadiklari bolge kuzeyden Kuban dogudan Besleneyler batidan Bjeduglar guneyden ise Abzehler tarafindan cevrilir SulalelerCerkesce Transkripsiyon RuscaBoletyku Boletiɋ BolotokByshte Biste BishteDadyhuzh DadiĥuĵDeleku Deleɋ DelokDidyhu DidiȟDeguzhyeku DeguĵiyeɋDeguzhyj Deguĵiy DeguzhijZhoremyku Ĵoremiɋ ZharimokZaurymyku Zawurimiɋ ZaurimukKaitmes Qayitmes KaitmesKerehu Kerehuko Qareȟ Qereĥuqo KarohovyLIyupko Liwpqo TliupkoMat Mat MatMehosh Meĥos MahoshPakIeku Paḉeɋ PachokPshykanokue PsiqanoɋeHabkir Habkir HabakirHakIemyz Haḉemiz HachemizHatyku Hatiɋ HatukHahusheku Haĥuseɋ HahushokHepakӀ HepashӀe Hepaḉ Hepas e HapachevyCuntIyzh Cunṫiĵ ChuntyzhShao Ṩawo ShaoShauku Ṩawɋ ShaukShyku Sik ShikoAdigey Cemguy koyleriAdigey Cumhuriyetindehi Cemguy koyleri Cerkesce Transkripsiyon RuscaEdzherykuaj Yeceriɋay EgeruhajHakӀemzyj Haḉemziy HachemzijAdemyj Ademiy AdamijDzhambechyj Cambeciy DzhambichiHatikuaj Hatiɋay HatukajDzhyrakyj Ciraqiy DzherokajKebehabl Qebehabl KabehablMamhyg Mamxig MamhegPshyzhhabl Psiĵhabl PshizovHetezhykuaj Hetejiɋay HatazhukajTurkiye deki Cemguy koyleriBilecik ilindeki koyler Akcapinar Gukaycije Bozuyuk un mahallesi olan Akpinar Adamey Alibeyduzu Gukay Duzce ilindeki koyler Koprubasiomerefendi Kocaeli ilindeki koyler Ketenciler Tokat ilindeki koyler Kozlu Kizilcubuk Erbaa BahcebasiKaynakca 16 Nisan 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 16 Nisan 2013 Papsu Murat Adigece kelimelerin yazilisi 19 Nisan 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde Nart Dergisi Sayi 70 a b Papsu Murat 2003 Cerkes dillerine genel bir bakis Kafkasya ve Turkiye 10 Haziran 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde Nart Dergisi Mart Nisan 2003 Sayi 35 Hapi Cevdet Yilmaz Adige dili ve edebiyati 12 Nisan 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde a b 8 Nisan 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 16 Nisan 2013 19 Nisan 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 16 Nisan 2013 a b c d Kaynak hatasi Gecersiz lt ref gt etiketi refCemguyyer2 isimli refler icin metin saglanmadi Bkz Kaynak gosterme