Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bir ölçü sistemi, ölçü birimleri ve onları birbirine bağlayan kuralların bir toplamıdır. Ölçü sistemi, tarihsel olarak öneme sahip olup bilim ve ticaret amaçları için tanımlanır ve düzenlenir. Kullanılan modern ölçü sisteminin örnekleri metre sistemi, İngiliz ölçü birimi ve Amerikalı geleneksel birimleri içerir.
Tarihi
| “ | Mısırlıların ölçü sanatını keşfettiğini dile getirebilmemize rağmen ölçü bilimi sadece Yunanlarla birlikte ortaya çıkmaya başladı. Yunanların geometri bilgisi ve onların ağırlıklar ve ölçüler ile olan önceki deneyimleri yakın zamanda daha bilimsel bir temel olarak onların ölçü sistemine yerleşmeye başladı. Yunanlara kıyasla daha erken gelen Roma bilimi Yunan bilimi kadar gelişmiş değildi. | „ |
Fransız Devrimi metre sisteminin kabul edilmesine neden oldu ve bu dünya geneline yayılmaya başladı ve çoğu geleneksel ölçü biriminin yerini aldı. Çoğu sistemde, uzunluk (mesafe), ağırlık, zaman temel birimlerdir ya da şimdi bilimde daha iyi olarak kabul edilir. Ağırlığın kütlenin yerine geçmesi daha iyi, daha temel katsayı olarak kabul edilir. Bazı sistemler gelişen ilişkinin farkına varmak için değişir ve açık bir şekilde, 1824 yasası İngiliz ölçü birimine geçer.
Daha sonraki bilimsel gelişmeler elektrik yük ya da elektrik akımdan birinin tüm diğer meteorolojik birimlerin tanımlanabildiği temel özelliklerin küçük bir parçasını tamamlamak için kullanılabildiğini gösterdi (Ancak, elektriksel birimler küçük bir parça için gerekli değildir. Örneğin, gauss birimleri temel miktarlar olarak sadece zaman, kütle ve uzunluğa sahiptir). Güç, sürat gibi diğer miktarlar temel bir parçadan türevlenir. Örneğin, sürat, birim zamandaki alınan mesafedir. Tarihsel açıdan, birimlerin büyük çoğunluğu aynı miktarlar için kullanıldı. Birçok geleneksel oluşumda, uzunluk 10’un gücü olmayan dönüşüm faktörleriyle inç, feet, yard, fathom, rod, chain, furlong, mil, deniz mili, stadya, lig ile ölçülürdü. Tabii ki, benzer kültürel geçmişlere sahip farklı ülkeler arasında aynı ya da benzer gerekliydi. Tarihsel açıdan, Newton fiziğinin önemli bir özelliğinin idraki ve olgunlaşmasıyla daha evrensel ve daha iyi bir ölçü sistemi yayılmasındaki anlamı ve ölçü sistemlerinin onların kendi kültürel ölçüsüne harika bir şekilde uygun olduğu modern okuyucular tarafından anlaşılabilmek zorundadır. Ayrıca, bir ölçü sisteminin değişimi, bir ölçü sistemiyle daha iyisinin yer değiştirmesinin sonucu olarak büyüme avantajının yanında gerçek kültürel ve mali bedele sahiptir.
Bir alana yayılan ve değerlenen alanı içeren inceleme araçları inşaat ve makine mühendisliği gibi geleceğe yönelik bilimlerde kullanıldığı zaman ölçümün yaygın bir temeline dönüşümü için baskı kuruldu. Birçok ulusal geleneksel sistem arasındaki değişimin zorlukları ve bu ihtiyaçları beğenen insanların çoğalması daha geniş bir şekilde farkına varıldığından dolayı ölçümleri tekdüze bir hale getirmek için uluslararası bir çaba için açık bir nedeni vardı. Fransız Devrimi kıvılcımı bu yoldaki ilk önemli ve radikal bir karardı.
Antik çağlarda, ölçü sistemi yerel bir şekilde tanımlanırdı. Kralın başparmağının uzunluğu ya da ayağının genişliği adımının uzunluğu, omuzun uzunluğu ya da bir fıçıdaki suyun ağırlığındaki gibi geleneğe göre belki de elleri ya da boğumlarına göre bağımsız bir şekilde farklı birimler kullanılırdı. bazı standartların temelinde bazı tanımların olduğu eşsiz bir özelliğe sahiptir ama modern kesinliğe göre o gülünç ya da bencilce görülebilir. Son olarak, cubit ve adımlama geleneksel birimlere yayıldı ve tüccarların talebi ve ihtiyacı altında yardımcı oldu.
Metre ve diğer güncel sistemlerde, her temel miktar için tek bir temel birim kullanılır. Sıklıkla ikinci birimler(çarpım ve bölüm) basitçe ondalık kısmı hareket ettirerek yani onun kuvvetleriyle çarpılarak temel birimleri değiştirerek kullanılır. Yani, uzunluğun metrik birim metredir. 1.234 m 1234.0 milimetre ya da 0.001234’e denktir.
Geçerli uygulama
Metrik sisteme geçiş hemen hemen tüm ülkelerde neredeyse tamamlanır ya da tamamlanır. Amerikan geleneksel birimleri ağırlıkla Birleşik Devletler’de ve Liberia’nın bazı yerlerinde kullanılır. Geleneksel Burma ölçüm birimleri Burma’da kullanılır. Amerikan birimleri aşırı ticarete sahip olmasından ötürü Kanada’da sınırlı şartlarda kullanılır. Buna ek olarak, İngiliz ölçümleri ve ağırlıklarının göze çarpan bir kullanımı vardır.
Diğer yargılamaların bir sayısı sadece mil ve yarda gibi İngiliz mesafe birimlerine izin veren yol işaretleri mevzuatına sahip Birleşik Krallık’taki ya da Hong Kong’daki gibi bazı içerikler diğer ölçü sistemlerini manda altına alan ya da izin veren yasalara sahiptir.
Birleşik Devletler’de, metre birimleri hemen hemen bilimde evrensel biçimde kullanılır. Örneğin, geniş bir biçimde orduda, kısmen endüstride, ama geleneksel birimler evde baskın olarak kullanılır. Perakendecilerde, litre hacim için çok yaygın bir biçimde kullanılır. Özellikle, içecek şişelerinde kullanılır ve katkı maddelerini belirtmek için tanecikten ziyade miligram kullanılır. Ayrıca, metreden farklı deniz mili ve knotsin gibi ulusal taşımacılık ve havacılıkta evrensel olarak kullanılan diğer standart ölçü birimi sistemleridir.
Metrik sistem
1795'te, ilk kez iyi bir biçimde tanımlanan sistemin kabullenmesinden dolayı metrik sistem birimleri yayıldı. Bu sistemlerin kullanılışının evriminin sırasında ilk olarak İngilizce konuşmayan ülkelere daha sonrasında İngilizce konuşan ülkelere ve tüm dünyaya yayıldı.
Metrik birimlerin çarpımları ve bölümleri onun kuvvetiyle alakalıdır ve onların isimleri ön takıyla oluşturulur. Bu ilişki ondalık sayı sistemiyle alakalıdır ve o büyük bir şekilde metrik birimlerin uygunluğuna katkı sağlar.
Önceki metrik sistemde, kütle için gram ve uzunluk için metre olmak üzere iki temel birim vardı. Uzunluk ve kütlenin diğer birimleri ve tüm alan, hacim birimleri ve yoğunluk gibi türevlenen birimler bu iki temel birimden türetilir.
Mesures usuelles (geleneksel birimlerin Fransızcası) metrik sistemi ve geleneksel ölçümler arasındaki bir anlaşma olarak sahnelendiği belirtilen bir ölçü birimi sistemidir. Bu 1812'den 1839'a kadar Fransa'da kullanıldı.
Metrik sistemlerdeki çeşitliliğinin bir sayısı kullanımdadır. Bunlar bilimde kullanışlı yerçekimi sistemlerini, santimetre-gram-ikinci sistemleri ve USSR’de önceden kullanılan metre-ton-ikinci sistem ve ayrıca metre-kilogram-ikinci sistemini içerir.
Akım ulusal standart metrik sistemi ulusal sistem birimidir. (Système international d'unités veya SI) O, kelvin, amper, kandela ve molün yanı sıra ikinci, metre ve kilogramı temel alan bir mks sistemidir.
Ulusal sistem birimi uluslararası olarak anlaşılan ve tanımlanan iki birim sınıfından oluşur. Bu sınıflardan ilki uzunluk, kütle, zaman, sıcaklık, elektrik akımı, parlaklık yoğunluğu ve madde miktarı için yedi ulusal sistem birimidir. İkinci sınıf ise ulusal türevlenen sistem birimidir. Bu türevlenen birimler yedi temel birim yardımıyla tanımlanır. Tüm diğer miktarlar (güç, kuvvet, iş…) ulusal türevlenen sistem birimi aracılığıyla açıklanır.
İngiliz ve Amerikan geleneksel birimleri
İngiliz ve Amerikan geleneksel birimlerinin ikisi de önceki İngiliz birimlerinden türevlenir. İngiliz birimleri çoğunlukla İngiliz Milletler Topluluğu'nda ve resmi İngiliz İmparatorluğu'nda kullanılır ama tüm milletler topluluğu ülkelerinde, onlar çok geniş çoğunlukta metrik sistemine yerine kaptırır. Onlar yine de Birleşik Krallık'taki bazı uygulamalar için kullanılır ama çoğunlukla ticari, bilimsel ve endüstriyel uygulamalarda metrik sisteme yerini bırakır. Birleşik Krallık'ın tam tersine, Amerikan geleneksel birimleri Birleşik Devletlerde ana ölçü birimi sistemi olarak kullanılır. Metrik sistemine dönüşme yolunda bazı adımlar atılırken (1960'ların sonunda ve 1970'lerin başında) geleneksel birimler geniş endüstriyel altyapı ve ticari gelişmelerden dolayı geleneksel birimler güçlü bir etkiye sahiptir.
İngiliz ve Amerikan geleneksel sistemleri yakın bir şekilde alakalıyken onların arasında birkaç farklılık vardır. Uzunluk ve alan birimleri (inç, foot, yard, mil vs.) araştırma amaçları haricinde benzerdir. Kütle ve ağırlığın tartı birimleri bir pounddan (lb) daha büyük birimlerde farklılık gösterir. İngiliz sistemi 14 lb’lik bir taşı, 112 lb’lik elli kiloluk uzun bir tartı ve 2240 lb’lik uzun bir tonu kullanır. bu taş Birleşik Devletler’de kullanılmaz ve elli kiloluk tartı ve tonlar sırasıyla 100 lb ve 2000 lb’den kısadır.
Bu sistemler gözle görülür bir biçimde hacim birimlerinde birbirinden farklılık gösterir. Bir Amerikan sıvı ölçüm birimi (fl oz, 29.6 ml) İngiliz sıvı ölçü biriminden (28.4 ml) çok az daha büyüktür. Ancak, İngiliz biriminde 16 Amerikan sıvı ölçü birimi (fl oz) ve 20 İngiliz sıvı ölçü birimi olduğu zaman bu İngiliz sıvı ölçü birimi %20 daha büyüktür. Bunlar quartlar ve gallonlar içinde de doğrudur. 6 Amerikan galonu 5 İngiliz galonundan biraz daha azdır.
Tartı sistemi, kütle ve ağırlığın genel bir sistemi olarak yansıtılır. Buna ek olarak, Troy ve Apothercarie sistemi de vardır. Troy ağırlığı geleneksel olarak değerli metaller, kara barut ve kıymetli taşlarda kullanılırdı. Sadece Troy tekiri güncel hayatta kullanılır. O değerli metaller için kullanılır. O, onun tartı dengesinden daha geniş büyük olmasına rağmen pound daha küçüktür. Değersiz troy poundu tartı sisteminin poundu başına on altı tekire karşı 12 tekire bölünür. Apothecarie’nin sistemi geleneksel olarak eczacılık biliminde kullanılırdı ama şimdi yerini troy sistemi gibi aynı poundu paylaşan ama farklı bölmelere sahip metrik sistemine bıraktı.
Doğal birimler
Doğal birimler, bazı seçilen fiziksel sabitlerin doğal birimlerin belirli bir parçası aracılığıyla açıklandığı zaman birinin sayısal değerini alması durumundaki evrensel fiziksel sabitler aracılığıyla fiziksel ölçü birimi olarak tanımlanır. Doğal birimler doğaldır çünkü onların tanımının kökeni doğal durumlardan gelir ve herhangi bir insan yapımından değildir. Doğal birimlerin çeşitli sistemleri mümkündür. Aşağıda bazı örnekler listelenmiştir.
- Geometrik birim sistemleri göreceli fizikte kullanışlıdır. Bu sistemlerde, ışık hızı ve yerçekimi sabiti birime denk olması amacıyla temel fiziksel birimler seçilir.
- Planck birimleri, Boltzmann sabiti, Coulomb kuvvet sabiti ve azalan Planck sabitini birime göre ayarlayarak elde edilen geometrik birimlerin bir oluşumudur. Onlar herhangi bir prototip, obje ya da parçacıktan ziyade boş uzayın koşullarına temel alan eşsizlik olarak dikkat edilebilir.
- Stoney birimleri, Planck birimlerine benzerdir ama Planck sabitini su yüzeyinde gitmesine izin verir ve temel yükü birime ayarlar.
- Schrödinger birimleri Planck sabitlerine benzerdir ve bu da temel yükü birime ayarlar ama ışık hızında akmasına izin verir.
- Atomik birimler elektronların varlığını tanıtmada ve atomik fizikte kullanılan uygun bir ölçü birimi sistemidir. Atomik birimler tüm temel elektron özellikleri bir atomik birime denk olarak seçilir. Onlar Schrödinger birimlerine benzerdir ama birim başına iki elektron kütlesi kurar ve yerçekimi sabitinin akmasına izin verir. Bu sistemdeki birim enerji bor atomundaki elektronların toplam enerjisidir ve Hartree enerjisi denilir. Birim uzunluğu bor yarıçapıdır.
- Elektronik birimler Stoney birimlerine benzerdir ama birim başına elektron kütlesini kurar ve yerçekimi sabitinin akmasına izin verir. Onlar ayrıca atomik birimlere benzerdir ama birim başına ışık hızını kurar ve Planck sabitinin akmasına izin verir.
- Quantum elektrodinamik birimleri elektron kütlesinden ziyade proton kütlesinin normalleşmesi dışında elektronik birim sistemine benzerdir.
Standart olmayan birimler
Standart olmayan ölçü birimleri, kitaplar ve gazeteler vs. bulunanlardan bazılarını içerir.
Alan
- Amerikan futbol alanı 160 feetlik (48.8 m) bir genişliğe ve uzunluk olarak 100 yardlık (91.4 m) bir boylama sahip bir oyun alanıdır. Burası geniş binalar ya da parkların genişliği için Amerikan halk medyası tarafından sıklıkla kullanılır ve kolayca yürünebilir ama anlaşılması zor olan mesafelere sahiptir. Bu arada uzunluk birimi olarak hem yard hem de metre kullanılır ve alan birimi olarak sq ya da m kullanılır.
- İngiliz medyası aynı amaçlar için sıklıkla futbol sahalarını da kullanır. Futbol sahaları sabit bir genişliği sahip olmamasına rağmen 100-130 yardlık ya da 91.4-118.9 m uzunlukta ve 50-100 yard ya da 45.7-91.4 m genişliğinde ayrıca 5.000’den 13.000sw’ya ya da 4.181’den 10.870 m²'ye kadar bir alan verilir. Ancak, UEFA şampiyonlar ligi alanı kesinlikle 105'e 65 m ya da 114.83’e 74.37 yard olmak zorundadır. Yani, verilen alan 7.140 m² (0.714 ha) ya da 8.539 sq yd (1.764 akre)
- Örnek: HSS hücreleri futbol sahası genişliğinde alüminyum katamarandır… -Belfast Telgrafı 23 Temmuz 2007.
Enerji
- TNT eşdeğerinin bir tonu ve onun katları kiloton, megaton ve gigatondur. Sıklıkla patlama, volkanik olaylar, depremler ve asteroid etkileri gibi birçok enerji olayının gücünü ifade etmede kullanılır. Enerji birimi olarak TNT’nin bir gramı 1000 termokimyasal kalori (1000 kalori ya da 4.814 J) olarak tanımlanır.
- Hiroşima’ya atom bombası atıldı. Onun kuvveti sıklıkla medyada kullanılır ve popüler kitaplarda enerji birimi olarak kullanılır. (onun ürünü kabaca 13 kiloton ya da 60 TJ.)
- Bir dinamit çubuğu.
- Döviz birimleri
Para birimi
Hesaplamadaki ölçü birimi ve ekonomide hesabın bir birimi olarak para kullanılır ve bir ölçü birimidir. Bu normalde bununla ilgili olarak bir ülke tarafından ya da bir küçük pay tarafından sorun olunan bir dövizdir. Örneğin, Amerikan doları ve senti (bir doların yüzde biri) ya da euro ve onun senti.
ISO 4217, standartlaşma için uluslararası organizasyon (ISO) tarafından kurulan dövizlerin isimlerini tanımlamak için döviz kodu olarak bilinen üç harfli kodu tanıtan uluslararası bir standarttır.
Ölçüm sistemleri tarihi
Tarih boyunca, birçok resmi ölçü sistemi kullanıldı. Artık resmi olarak kullanılmazken geleneksel sistemlerden bazıları günlük yaşamda arada sırada kullanılır; örneğin, yemek pişirme de.
Afrika
Asya
Avrupa
Kuzey Amerika
Güney Amerika
Antik Dünya
Ayrıca bakınız
Notlar
- ^ . 12 Mayıs 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi.
Quoted from the Canada Science and Technology Museum website
- ^ . Her Majesty's Stationery Office (HMSO). 2002. 29 Mayıs 2005 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mart 2010.
- ^ "HK Weights and Measures Ordinance". 21 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Mayıs 2016.
- ^ Financial Accounting Standards Research Initiative: The Unit of Account Issue[]
- ^ M. İsmail Marcinkowski, İslam Dünyasında Ölçüler ve Ağırlıklar. Profesör Walther Hinz'in "Islamische Maße und Gewichte" El Kitabının İngilizce Çevirisi, Profesör Bosworth, F.B.A.'nın önsözüyle birlikte. Kuala Lumpur, ISTAC, 2002, . Bu eser, merhum Alman oryantalist Walther Hinz'in “Handbuch der Orientalistik”, erste Abteilung, Ergänzungsband I, Heft 1, Leiden, Hollanda: E. J. Brill, 1970'de yayınlanan bir eserinin açıklamalı Almanca çevirisidir.
Kaynakça
- Tavernor, Robert (2007), Smoot's Ear: The Measure of Humanity,
Dış bağlantılar
- . 22 Haziran 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- . 25 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- . 10 Aralık 2004 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- . 6 Mayıs 1999 tarihinde kaynağından arşivlendi. **; Wayback Machine (archived Mayıs 10, 2008)
- . 28 Haziran 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi.
Başvurusu için İspanyol ve Fransız kara önlemleri (ve onların İngilizce karşılıkları ile dönüşüm tabloları) kullanılan Kuzey Amerika
- . 26 Şubat 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bir olcu sistemi olcu birimleri ve onlari birbirine baglayan kurallarin bir toplamidir Olcu sistemi tarihsel olarak oneme sahip olup bilim ve ticaret amaclari icin tanimlanir ve duzenlenir Kullanilan modern olcu sisteminin ornekleri metre sistemi Ingiliz olcu birimi ve Amerikali geleneksel birimleri icerir Tarihi Misirlilarin olcu sanatini kesfettigini dile getirebilmemize ragmen olcu bilimi sadece Yunanlarla birlikte ortaya cikmaya basladi Yunanlarin geometri bilgisi ve onlarin agirliklar ve olculer ile olan onceki deneyimleri yakin zamanda daha bilimsel bir temel olarak onlarin olcu sistemine yerlesmeye basladi Yunanlara kiyasla daha erken gelen Roma bilimi Yunan bilimi kadar gelismis degildi Fransiz Devrimi metre sisteminin kabul edilmesine neden oldu ve bu dunya geneline yayilmaya basladi ve cogu geleneksel olcu biriminin yerini aldi Cogu sistemde uzunluk mesafe agirlik zaman temel birimlerdir ya da simdi bilimde daha iyi olarak kabul edilir Agirligin kutlenin yerine gecmesi daha iyi daha temel katsayi olarak kabul edilir Bazi sistemler gelisen iliskinin farkina varmak icin degisir ve acik bir sekilde 1824 yasasi Ingiliz olcu birimine gecer Daha sonraki bilimsel gelismeler elektrik yuk ya da elektrik akimdan birinin tum diger meteorolojik birimlerin tanimlanabildigi temel ozelliklerin kucuk bir parcasini tamamlamak icin kullanilabildigini gosterdi Ancak elektriksel birimler kucuk bir parca icin gerekli degildir Ornegin gauss birimleri temel miktarlar olarak sadece zaman kutle ve uzunluga sahiptir Guc surat gibi diger miktarlar temel bir parcadan turevlenir Ornegin surat birim zamandaki alinan mesafedir Tarihsel acidan birimlerin buyuk cogunlugu ayni miktarlar icin kullanildi Bircok geleneksel olusumda uzunluk 10 un gucu olmayan donusum faktorleriyle inc feet yard fathom rod chain furlong mil deniz mili stadya lig ile olculurdu Tabii ki benzer kulturel gecmislere sahip farkli ulkeler arasinda ayni ya da benzer gerekliydi Tarihsel acidan Newton fiziginin onemli bir ozelliginin idraki ve olgunlasmasiyla daha evrensel ve daha iyi bir olcu sistemi yayilmasindaki anlami ve olcu sistemlerinin onlarin kendi kulturel olcusune harika bir sekilde uygun oldugu modern okuyucular tarafindan anlasilabilmek zorundadir Ayrica bir olcu sisteminin degisimi bir olcu sistemiyle daha iyisinin yer degistirmesinin sonucu olarak buyume avantajinin yaninda gercek kulturel ve mali bedele sahiptir Bir alana yayilan ve degerlenen alani iceren inceleme araclari insaat ve makine muhendisligi gibi gelecege yonelik bilimlerde kullanildigi zaman olcumun yaygin bir temeline donusumu icin baski kuruldu Bircok ulusal geleneksel sistem arasindaki degisimin zorluklari ve bu ihtiyaclari begenen insanlarin cogalmasi daha genis bir sekilde farkina varildigindan dolayi olcumleri tekduze bir hale getirmek icin uluslararasi bir caba icin acik bir nedeni vardi Fransiz Devrimi kivilcimi bu yoldaki ilk onemli ve radikal bir karardi Antik caglarda olcu sistemi yerel bir sekilde tanimlanirdi Kralin basparmaginin uzunlugu ya da ayaginin genisligi adiminin uzunlugu omuzun uzunlugu ya da bir ficidaki suyun agirligindaki gibi gelenege gore belki de elleri ya da bogumlarina gore bagimsiz bir sekilde farkli birimler kullanilirdi bazi standartlarin temelinde bazi tanimlarin oldugu essiz bir ozellige sahiptir ama modern kesinlige gore o gulunc ya da bencilce gorulebilir Son olarak cubit ve adimlama geleneksel birimlere yayildi ve tuccarlarin talebi ve ihtiyaci altinda yardimci oldu Metre ve diger guncel sistemlerde her temel miktar icin tek bir temel birim kullanilir Siklikla ikinci birimler carpim ve bolum basitce ondalik kismi hareket ettirerek yani onun kuvvetleriyle carpilarak temel birimleri degistirerek kullanilir Yani uzunlugun metrik birim metredir 1 234 m 1234 0 milimetre ya da 0 001234 e denktir Gecerli uygulama Metrik sisteme gecis hemen hemen tum ulkelerde neredeyse tamamlanir ya da tamamlanir Amerikan geleneksel birimleri agirlikla Birlesik Devletler de ve Liberia nin bazi yerlerinde kullanilir Geleneksel Burma olcum birimleri Burma da kullanilir Amerikan birimleri asiri ticarete sahip olmasindan oturu Kanada da sinirli sartlarda kullanilir Buna ek olarak Ingiliz olcumleri ve agirliklarinin goze carpan bir kullanimi vardir Diger yargilamalarin bir sayisi sadece mil ve yarda gibi Ingiliz mesafe birimlerine izin veren yol isaretleri mevzuatina sahip Birlesik Krallik taki ya da Hong Kong daki gibi bazi icerikler diger olcu sistemlerini manda altina alan ya da izin veren yasalara sahiptir Birlesik Devletler de metre birimleri hemen hemen bilimde evrensel bicimde kullanilir Ornegin genis bir bicimde orduda kismen endustride ama geleneksel birimler evde baskin olarak kullanilir Perakendecilerde litre hacim icin cok yaygin bir bicimde kullanilir Ozellikle icecek siselerinde kullanilir ve katki maddelerini belirtmek icin tanecikten ziyade miligram kullanilir Ayrica metreden farkli deniz mili ve knotsin gibi ulusal tasimacilik ve havacilikta evrensel olarak kullanilan diger standart olcu birimi sistemleridir Metrik sistemBir bebek sisesi geleneksel Ingiliz geleneksel amerikan ve metrik sistem olmak uzere uc olcu sisteminde olculur 1795 te ilk kez iyi bir bicimde tanimlanan sistemin kabullenmesinden dolayi metrik sistem birimleri yayildi Bu sistemlerin kullanilisinin evriminin sirasinda ilk olarak Ingilizce konusmayan ulkelere daha sonrasinda Ingilizce konusan ulkelere ve tum dunyaya yayildi Metrik birimlerin carpimlari ve bolumleri onun kuvvetiyle alakalidir ve onlarin isimleri on takiyla olusturulur Bu iliski ondalik sayi sistemiyle alakalidir ve o buyuk bir sekilde metrik birimlerin uygunluguna katki saglar Onceki metrik sistemde kutle icin gram ve uzunluk icin metre olmak uzere iki temel birim vardi Uzunluk ve kutlenin diger birimleri ve tum alan hacim birimleri ve yogunluk gibi turevlenen birimler bu iki temel birimden turetilir Mesures usuelles geleneksel birimlerin Fransizcasi metrik sistemi ve geleneksel olcumler arasindaki bir anlasma olarak sahnelendigi belirtilen bir olcu birimi sistemidir Bu 1812 den 1839 a kadar Fransa da kullanildi Metrik sistemlerdeki cesitliliginin bir sayisi kullanimdadir Bunlar bilimde kullanisli yercekimi sistemlerini santimetre gram ikinci sistemleri ve USSR de onceden kullanilan metre ton ikinci sistem ve ayrica metre kilogram ikinci sistemini icerir Akim ulusal standart metrik sistemi ulusal sistem birimidir Systeme international d unites veya SI O kelvin amper kandela ve molun yani sira ikinci metre ve kilogrami temel alan bir mks sistemidir Ulusal sistem birimi uluslararasi olarak anlasilan ve tanimlanan iki birim sinifindan olusur Bu siniflardan ilki uzunluk kutle zaman sicaklik elektrik akimi parlaklik yogunlugu ve madde miktari icin yedi ulusal sistem birimidir Ikinci sinif ise ulusal turevlenen sistem birimidir Bu turevlenen birimler yedi temel birim yardimiyla tanimlanir Tum diger miktarlar guc kuvvet is ulusal turevlenen sistem birimi araciligiyla aciklanir Ingiliz ve Amerikan geleneksel birimleriIngiliz ve Amerikan geleneksel birimlerinin ikisi de onceki Ingiliz birimlerinden turevlenir Ingiliz birimleri cogunlukla Ingiliz Milletler Toplulugu nda ve resmi Ingiliz Imparatorlugu nda kullanilir ama tum milletler toplulugu ulkelerinde onlar cok genis cogunlukta metrik sistemine yerine kaptirir Onlar yine de Birlesik Krallik taki bazi uygulamalar icin kullanilir ama cogunlukla ticari bilimsel ve endustriyel uygulamalarda metrik sisteme yerini birakir Birlesik Krallik in tam tersine Amerikan geleneksel birimleri Birlesik Devletlerde ana olcu birimi sistemi olarak kullanilir Metrik sistemine donusme yolunda bazi adimlar atilirken 1960 larin sonunda ve 1970 lerin basinda geleneksel birimler genis endustriyel altyapi ve ticari gelismelerden dolayi geleneksel birimler guclu bir etkiye sahiptir Ingiliz ve Amerikan geleneksel sistemleri yakin bir sekilde alakaliyken onlarin arasinda birkac farklilik vardir Uzunluk ve alan birimleri inc foot yard mil vs arastirma amaclari haricinde benzerdir Kutle ve agirligin tarti birimleri bir pounddan lb daha buyuk birimlerde farklilik gosterir Ingiliz sistemi 14 lb lik bir tasi 112 lb lik elli kiloluk uzun bir tarti ve 2240 lb lik uzun bir tonu kullanir bu tas Birlesik Devletler de kullanilmaz ve elli kiloluk tarti ve tonlar sirasiyla 100 lb ve 2000 lb den kisadir Bu sistemler gozle gorulur bir bicimde hacim birimlerinde birbirinden farklilik gosterir Bir Amerikan sivi olcum birimi fl oz 29 6 ml Ingiliz sivi olcu biriminden 28 4 ml cok az daha buyuktur Ancak Ingiliz biriminde 16 Amerikan sivi olcu birimi fl oz ve 20 Ingiliz sivi olcu birimi oldugu zaman bu Ingiliz sivi olcu birimi 20 daha buyuktur Bunlar quartlar ve gallonlar icinde de dogrudur 6 Amerikan galonu 5 Ingiliz galonundan biraz daha azdir Tarti sistemi kutle ve agirligin genel bir sistemi olarak yansitilir Buna ek olarak Troy ve Apothercarie sistemi de vardir Troy agirligi geleneksel olarak degerli metaller kara barut ve kiymetli taslarda kullanilirdi Sadece Troy tekiri guncel hayatta kullanilir O degerli metaller icin kullanilir O onun tarti dengesinden daha genis buyuk olmasina ragmen pound daha kucuktur Degersiz troy poundu tarti sisteminin poundu basina on alti tekire karsi 12 tekire bolunur Apothecarie nin sistemi geleneksel olarak eczacilik biliminde kullanilirdi ama simdi yerini troy sistemi gibi ayni poundu paylasan ama farkli bolmelere sahip metrik sistemine birakti Dogal birimlerDogal birimler bazi secilen fiziksel sabitlerin dogal birimlerin belirli bir parcasi araciligiyla aciklandigi zaman birinin sayisal degerini almasi durumundaki evrensel fiziksel sabitler araciligiyla fiziksel olcu birimi olarak tanimlanir Dogal birimler dogaldir cunku onlarin taniminin kokeni dogal durumlardan gelir ve herhangi bir insan yapimindan degildir Dogal birimlerin cesitli sistemleri mumkundur Asagida bazi ornekler listelenmistir Geometrik birim sistemleri goreceli fizikte kullanislidir Bu sistemlerde isik hizi ve yercekimi sabiti birime denk olmasi amaciyla temel fiziksel birimler secilir Planck birimleri Boltzmann sabiti Coulomb kuvvet sabiti ve azalan Planck sabitini birime gore ayarlayarak elde edilen geometrik birimlerin bir olusumudur Onlar herhangi bir prototip obje ya da parcaciktan ziyade bos uzayin kosullarina temel alan essizlik olarak dikkat edilebilir Stoney birimleri Planck birimlerine benzerdir ama Planck sabitini su yuzeyinde gitmesine izin verir ve temel yuku birime ayarlar Schrodinger birimleri Planck sabitlerine benzerdir ve bu da temel yuku birime ayarlar ama isik hizinda akmasina izin verir Atomik birimler elektronlarin varligini tanitmada ve atomik fizikte kullanilan uygun bir olcu birimi sistemidir Atomik birimler tum temel elektron ozellikleri bir atomik birime denk olarak secilir Onlar Schrodinger birimlerine benzerdir ama birim basina iki elektron kutlesi kurar ve yercekimi sabitinin akmasina izin verir Bu sistemdeki birim enerji bor atomundaki elektronlarin toplam enerjisidir ve Hartree enerjisi denilir Birim uzunlugu bor yaricapidir Elektronik birimler Stoney birimlerine benzerdir ama birim basina elektron kutlesini kurar ve yercekimi sabitinin akmasina izin verir Onlar ayrica atomik birimlere benzerdir ama birim basina isik hizini kurar ve Planck sabitinin akmasina izin verir Quantum elektrodinamik birimleri elektron kutlesinden ziyade proton kutlesinin normallesmesi disinda elektronik birim sistemine benzerdir Standart olmayan birimlerStandart olmayan olcu birimleri kitaplar ve gazeteler vs bulunanlardan bazilarini icerir Alan Amerikan futbol alani 160 feetlik 48 8 m bir genislige ve uzunluk olarak 100 yardlik 91 4 m bir boylama sahip bir oyun alanidir Burasi genis binalar ya da parklarin genisligi icin Amerikan halk medyasi tarafindan siklikla kullanilir ve kolayca yurunebilir ama anlasilmasi zor olan mesafelere sahiptir Bu arada uzunluk birimi olarak hem yard hem de metre kullanilir ve alan birimi olarak sq ya da m kullanilir Ingiliz medyasi ayni amaclar icin siklikla futbol sahalarini da kullanir Futbol sahalari sabit bir genisligi sahip olmamasina ragmen 100 130 yardlik ya da 91 4 118 9 m uzunlukta ve 50 100 yard ya da 45 7 91 4 m genisliginde ayrica 5 000 den 13 000sw ya ya da 4 181 den 10 870 m ye kadar bir alan verilir Ancak UEFA sampiyonlar ligi alani kesinlikle 105 e 65 m ya da 114 83 e 74 37 yard olmak zorundadir Yani verilen alan 7 140 m 0 714 ha ya da 8 539 sq yd 1 764 akre Ornek HSS hucreleri futbol sahasi genisliginde aluminyum katamarandir Belfast Telgrafi 23 Temmuz 2007 Enerji TNT esdegerinin bir tonu ve onun katlari kiloton megaton ve gigatondur Siklikla patlama volkanik olaylar depremler ve asteroid etkileri gibi bircok enerji olayinin gucunu ifade etmede kullanilir Enerji birimi olarak TNT nin bir grami 1000 termokimyasal kalori 1000 kalori ya da 4 814 J olarak tanimlanir Hirosima ya atom bombasi atildi Onun kuvveti siklikla medyada kullanilir ve populer kitaplarda enerji birimi olarak kullanilir onun urunu kabaca 13 kiloton ya da 60 TJ Bir dinamit cubugu Doviz birimleriPara birimiHesaplamadaki olcu birimi ve ekonomide hesabin bir birimi olarak para kullanilir ve bir olcu birimidir Bu normalde bununla ilgili olarak bir ulke tarafindan ya da bir kucuk pay tarafindan sorun olunan bir dovizdir Ornegin Amerikan dolari ve senti bir dolarin yuzde biri ya da euro ve onun senti ISO 4217 standartlasma icin uluslararasi organizasyon ISO tarafindan kurulan dovizlerin isimlerini tanimlamak icin doviz kodu olarak bilinen uc harfli kodu tanitan uluslararasi bir standarttir Olcum sistemleri tarihiTarih boyunca bircok resmi olcu sistemi kullanildi Artik resmi olarak kullanilmazken geleneksel sistemlerden bazilari gunluk yasamda arada sirada kullanilir ornegin yemek pisirme de Afrika Asya Arap Cin Incil ve Talmuddaki Hala kullanimda Avrupa Ingiliz simdi 1795 e kadar Turk Kuzey Amerika Guney Amerika Antik DunyaAyrica bakinizOlculme olcegi Olcu birimiNotlar 12 Mayis 2008 tarihinde kaynagindan arsivlendi Quoted from the Canada Science and Technology Museum website Her Majesty s Stationery Office HMSO 2002 29 Mayis 2005 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 18 Mart 2010 HK Weights and Measures Ordinance 21 Temmuz 2011 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 25 Mayis 2016 Financial Accounting Standards Research Initiative The Unit of Account Issue olu kirik baglanti M Ismail Marcinkowski Islam Dunyasinda Olculer ve Agirliklar Profesor Walther Hinz in Islamische Masse und Gewichte El Kitabinin Ingilizce Cevirisi Profesor Bosworth F B A nin onsozuyle birlikte Kuala Lumpur ISTAC 2002 983 9379 27 5 Bu eser merhum Alman oryantalist Walther Hinz in Handbuch der Orientalistik erste Abteilung Erganzungsband I Heft 1 Leiden Hollanda E J Brill 1970 de yayinlanan bir eserinin aciklamali Almanca cevirisidir KaynakcaTavernor Robert 2007 Smoot s Ear The Measure of Humanity 0 300 12492 9Dis baglantilar 22 Haziran 2008 tarihinde kaynagindan arsivlendi 25 Mayis 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi 10 Aralik 2004 tarihinde kaynagindan arsivlendi 6 Mayis 1999 tarihinde kaynagindan arsivlendi Wayback Machine archived Mayis 10 2008 28 Haziran 2008 tarihinde kaynagindan arsivlendi Basvurusu icin Ispanyol ve Fransiz kara onlemleri ve onlarin Ingilizce karsiliklari ile donusum tablolari kullanilan Kuzey Amerika 26 Subat 2006 tarihinde kaynagindan arsivlendi