Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
1933'ten İkinci Dünya Savaşı'nın sonuna kadar, Nazi Almanyası Silahlı Kuvvetlerinin yüksek rütbeli subayları, Nazizm'e bağlılıkları karşılığında nakit, mülk ve vergi muafiyetleri şeklinde büyük rüşvetler aldılar. Aynı zamanda yaygın olan Wehrmacht'ta alt kademelerdeki rüşvetten farklı olarak bu ödemeler düzenli ve teknik olarak yasaldı ve önde gelen Nazi figürlerinin tam bilgisi ve rızasıyla yapıldı.
Arka planı
Tarihsel olarak, Alman ve diğer Avrupalı hükümdarlar genellikle diplomatlara ve yüksek rütbeli subaylara unvanlar, mülkler ve parasal ödüller verirdi. Bu, genellikle hükümdar ile önemli tebaa arasında bir bağ oluşturmak için yapılırdı. Ancak bu tarihsel uygulama, Hitler'in uyguladığından farklıydı. Prusya Krallığı'nda, ödüller genellikle başarılı seferler veya savaşlardan sonra alenen verilirken, Hitler savaş sırasında seçkin nazilere ödülleri gizlice dağıttı.
, Hitler'in uygulamasının rüşvetten ziyade seçici teşvikler olarak değerlendirilebileceğini savunuyor. Çünkü rüşvet iki değil üç temsilciyi (güvenen, mütevelli ve yozlaştırıcı) içermeliydi. Bu durumda, Hitler'in generallerine (güvenilir), her halükarda kendisi için yapmaları gerekeni (yozlaştırıcı değil, güvenen) yapmaları için ödeme yapıldı. Ancak generaller, hediyeleri kabul ederek, Hitler'in yegane "dahi stratejist" rolünün sistematik olarak pekiştirilmesinin bir sonucu olarak zaten kaybetmekte oldukları bağımsızlıklarını ve siyasi nüfuzlarını feda ettiler ve hatta askerler ve sıradan insanlar savaşın son aşamasında acı çektiklerinde, Hitler'in kararlarına zincirli kalacaklardı. Bu nedenle tarihçiler, uygulamayı "teknik olarak yasadışı olmasa da" (hediyeler Hitler'in kendisi verdiği için), "yolsuzluk kokan" ve "yukarıdan kasıtlı bir yolsuzluk aurasına sahip" olarak değerlendirir.
Mekanizma
Hitler, Wehrmacht subaylarının mutlak sadakatini sağlamak ve "devlet içinde devletlerini" kaybetmeleri konusunda onları teselli etmek için, Amerikalı tarihçi 'in dediği gibi, "hemen hemen en üst düzeylerdeki herkesi kapsayan geniş bir gizli rüşvet programı" yaratmıştı". Hitler düzenli olarak önde gelen komutanlarına bedava mülkler, arabalar, büyük miktarlarda nakit için düzenlenen çekler ve ömür boyu vergi ödemekten muafiyet "hediyeleri" sundu. Tipik bir örnek verilirse, Ekim 1942'de Mareşal Günther von Kluge'ye Malikanesinde yapmak isteyebileceği her türlü "iyileştirme" için Alman hazinesine fatura kesebileceği vaadiyle birlikte sunulan yarım milyon Reichsmark için yapılan bir çekti.
Hitler'in rüşvet sisteminin başarısı o kadar büyüktü ki, 1942'de birçok subay Hitler'den "hediyeler" bahşedilmesini beklemeye başladı ve açıkçası kendilerini bu kadar cömertçe besleyen eli ısırmaya isteksizdi. Aralık 1941'de Mareşal Fedor von Bock Hitler tarafından görevden alındığında, ilk tepkisi Hitler'in yardımcısı Rudolf Schmundt ile iletişime geçerek, görevden alınmasının artık Konto 5'ten ("banka hesabı 5") rüşvet almamak anlamına gelip gelmediğini sormak oldu.
Konto 5 özel fonu
Reich Şansölyesi başkanı Hans Lammers tarafından yönetilen ve Hitler tarafından kişisel hediyeler olarak dağıtılan Konto 5 rüşvet fonu, 1933'te yaklaşık 150.000 Reichsmark'lık bir bütçeyle başladı ve 1945'te yaklaşık 40 milyon Reichsmark'a ulaştı. Başlangıçta fonlar Reichskanzler ve 1934'ten sonra Reichspräsident (cumhurbaşkanlığı) aracılığıyla geldi. Parlamento aracılığıyla zorunlu 1933 öncesi kontroller ve ödemelerin Alman maliye bakanı tarafından imzalanması Naziler tarafından kaldırıldı. Harcanan para Hitler'in takdirindeydi ve başka bir kimsenin veya kurumunun onayını gerektirmiyordu.
Resmi olarak Aufwandsentschädigungen ("giderler için tazminat") olarak bilinen Konto 5'ten yapılan ödemeler, Nisan 1936'dan bu yana Kabine bakanlarına ve kıdemli subaylara yapılmıştır. 1938 başlarında takiben askeri komuta yapısının yeniden düzenlenmesinin bir parçası olarak, hizmet şeflerinin yani Oberkommando der Wehrmacht (OKW) Şefi Wilhelm Keitel, Ordu komutanı Walther von Brauchitsch, Luftwaffe komutanı Hermann Göring ve Kriegsmarine komutanı Erich Raeder, Kabine bakanları ile aynı statüye sahip olacaktı ve böylece hepsi, bir Kabine üyesi olarak alenen aynı maaşı ve Konto 5'ten özel olarak ayrıca ödeme almaya başladılar.
Yolsuzluk sisteminin temeli, mareşallerin ve büyük amirallerin banka hesaplarına yatırılan aylık vergisiz 4.000 Reichsmark ve diğer tüm kıdemli subaylar için 2000 Reichsmark ödemeleriydi.Konto 5'ten gelen paraya ek olarak, subaylara doğum günü hediyesi olarak genellikle 250.000 Reichsmark'lık çekler verildi; onlar gelir vergisinden muaftı ama paradan kazanılan faiz vergiden muaf değildi.
Bu para, mareşaller ve büyük amiraller için yılda 26.000 Reichsmark'lık ve albay generaller ve amiraller için yılda 24.000 Reichsmark'lık resmi maaşın yanı sıra, artan savaş zamanı yaşam maliyetleriyle başa çıkmaya yardımcı oldu. Buna ek olarak, kıdemli subaylara, Almanya'nın yüksek gelir vergisi oranları nedeniyle büyük bir maaş artışı olan gelir vergisini ödemekten ömür boyu muafiyet verildi (1939'da 2.400 Reichsmark'ın üzerindeki gelirler için %65 vergi oranı vardı), ayrıca yiyecek, tıbbi bakım, giyecek ve barınma için harcama ödeneği de verildi. Buna karşılık, mayınları temizlemek gibi tehlikeli bir görevi olan piyadelere, tehlike ödemesi eki olarak günde 1 Reichsmark verildi. (1 Reichsmark 1940'ta yaklaşık 0,40 dolar veya 2015'te yaklaşık 13 dolar değerindeydi (altın fiyatlarına göre).)
Ödemelerin niteliği
Herhangi bir subay para almaya başlamadan önce, onları bilgilendiren Hans Lammers ile bir araya geldiler. Gelecekte yapılacak ödemeler, Hitler'e ne kadar sadakat göstermeye istekli olduklarına bağlı olacaktı. Bir eliyle verdiğinin diğer eliyle de kolayca alınabileceği söylendi. Ödemelerin yasa dışı niteliği, Lammers'ın ödemeler hakkında kimseye konuşmamaları ve mümkün olduğunca az yazılı kayıt tutmaları yönündeki uyarısıyla vurgulandı.
Konto 5'ten gelen para, subayın ömrü boyunca hesabına yatırıldı ve emekli olduğunda ödeme durmadı. Savaşın son aylarında, Erich von Manstein, Wilhelm List, Georg von Küchler ve Maximilian von Weichs, Müttefiklerin ilerlemesini önlemek için Lammers'in Konto 5'ten para yatırmak zorunda olduğu banka hesaplarını değiştirmeye devam etti. Subaylar ve Lammers arasında birçok yazışma gidip geldi. Aylık rüşvetlerini doğru hesaplara yatırdığından emin olmak için endişeyle yazmaya devam ettiler.
Önemli alıcılar
August von Mackensen
Sadakat için rüşvet verilen ilk subay, Nazi rejiminin iktidara gelmesini memnuniyetle karşılayan, ancak Şubat 1935'te Genelkurmay Birliği önünde yaptığı bir konuşmada General Kurt von Schleicher'in öldürülmesini eleştiren eski Birinci Dünya Savaşı kahramanı Mareşal August von Mackensen'di. Hitler onu susturmak için, aynı yıl sonra Mackensen'e 1.250 hektarlık ücretsiz bir arazi verdi. Bu bağış kamuya açıktı ve gizli değildi. Bundan sonra tarihçi Norman J. W. Goda'ya göre von Mackensen, Hitler'in bakış açısından yeterli olmasa da rejime sadık kaldı. Mackensen Şubat 1940'ta, Walther von Brauchitsch'e, ordunun Polonya'daki son seferi sırasında katliamlar gerçekleştirerek kendisini rezil ettiğinden bahsetti. 1942'de Hitler'e, Mackensen'in generaller arasında bozgunculuk çıkaran bir mektubun yayılmasına yardım ettiğini öğrenince öfkelendi (Goda bunun sahte bir söylenti olduğunu düşünüyor; Joseph Goebbels'in raporuna göre, mektubun kendisi sahte iken, von Mackensen yayılmasında önemli bir rol oynadı). Hitler ve Goebbels, Mackensen mülkünü kaybetmekle cezalandırılmamasına rağmen, bu sadakatsizliği göz önünde bulundurdular.
Walther von Brauchitsch
1938'de Brauchitsch, "yüzde iki yüz kuduz Nazi" olan çok daha genç bir kadınla evlenmek için karısını boşamaya karar verdi. Boşanma mahkemesi, Brauchitsch'in evliliğini sona erdirme kararına siyasi efendisinden daha az olumlu baktı ve karısı von Brauchitsch'e önemli bir anlaşma sağladı. Hitler, 80.000 ila 250.000 Reichsmark arasında olduğu söylenen boşanma tazminatının tamamını ödemek için Alman vergi mükelleflerinin parasını kullanmayı kabul ettiği için Brauchitsch'in sonsuz minnettarlığını kazandı. Brauchitsch, eşcinsellik iddiaları üzerine istifa eden Werner von Fritsch'in yerine ordu komutanlığına terfi etmişti ve ordu, Hitler'in ilk tercihi Walther von Reichenau'yu Fritsch'in halefi olarak kabul etmeyi reddettiği için bir uzlaşmaya adaydı.
Heinz Guderian
Paranın vaadinin yanı sıra, 1943'ün başlarında General Heinz Guderian'a, eğer Polonya'da bir mülk almak isterse, Hitler'e kimin topraklarını istediğini söylemesi ve onu alacağı bilgisi verildi. Bu bilgilendirme, en uygun doğru mülkü bulmak için Polonya'ya birkaç ziyaret yapmasına neden oldu. Bu, Guderian'ın hangi mülkü alabileceği konusunda bir anlaşma yapılmadan önce istediği mülklerin bazılarında tasarımları olan SS ile bazı sorunlara neden oldu. Polonyalı sahibinden el konan 937 hektarlık bir araziye verdiği rüşvet, yaşamı boyunca vergiden muaftı. Tarihçi Norman Goda, Guderian'ın Polonya'daki mülkünü aldıktan sonra, 1941'in sonlarından beri Hitler'in askeri liderliği hakkında dile getirdiği şüphelerin aniden sona erdiğini yazdı. Ve Guderian, Hitler'in en ateşli askeri destekçilerinden biri ya da Joseph Goebbels'in günlüğünde tanımladığı gibi, "Führer'in parlak ve niteliksiz bir takipçisi" oldu.
Panzerler Genel Müfettişi olan Guderian, Polonya'daki bir mülkü “armağan” olarak almadan önce, Almanya'nın savaşın en kötü yenilgilerinden biri olan Kursk Savaşı'na yol açacak olan Unternehmen Zitadelle planlarına karşı çıkmıştı; Guderian mülkü aldıktan sonra, operasyonun hikmeti konusunda 180°'lik bir dönüş yaptı. Guderian, Zitadelle'i açıkça eleştirmek yerine Goebbels'e yaklaşarak Hitler'i bu konuda vazgeçirip vazgeçirmeyeceğini sordu. Bu, Goda'nın çok atipik olarak tanımladığı bir davranıştır. Guderian, küstah, açık sözlü, küstah üslubu ve sevmediği kişilere karşı kabalığıyla tanınırdı (daha sonra 1943'te meşhur bir olayda Guderian, Mareşal Kluge'nin elini sıkmayı reddetti, çünkü ona yüzüne söylediği gibi, el sıkışmaya değmez) ve kötü olduğuna inandığı bir planı tarif etmek için kaba, küfür dolu bir dil kullanırdı.
Guderian, 1944'teki 20 Temmuz suikast girişimi planını önceden biliyordu ve bunu Hitler'e bildirmedi, ama kendisi de buna bağlı kalmadı. 20 Temmuz'da Guderian, Deipenhof malikanesine çekildi ve direnişle temas kurulamadı. Tarihçi Goda'ya göre, Hitler'in hala hayatta olduğu netleşince, Guderian, Berlin'deki Panzer birliklerine rejime sadık olmalarını emretti, sonra da Volksgerichtshof'ta yargılanabilmeleri için olaya karışan subayları ihraç etme sorumluluğuna sahip olan Onur Mahkemesi'ne oturdu ve bu görevi büyük bir hevesle yerine getirdi. Ancak Ocak 1945'ten sonra, Guderian'ın Polonya'da bulunan mülkü Sovyet sınırlarının gerisine düşünce, Hitler ile bir kez daha açıkça fikir ayrılığına düşmeye başladı. Bu anlaşmazlıklar o kadar yoğundu ki, Hitler Mart 1945'te Guderian'ı Genelkurmay Başkanı olarak görevden aldı.
Guderian'ın 1950'de yayımlanan hatırası 'de savaştan sonra haksız olarak gördüğü sınır değişiklikleri konusunda Polonya'nın lehine ifade ettiği öfkenin çoğunun, Polonyalıların, Hitler'in kendisine verdiği Polonya mülkünü elinden almaya hakları olmadığı konusundaki yoğun biçimde sahip olduğu özel görüşüyle ilgili görünüyordu.
Wilhelm Ritter von Leeb
1943'te emekli Mareşal Wilhelm Ritter von Leeb, Alman devletinin kendisine, arazisini inşa etmesi için Bavyera'daki 638.000 Reichsmark değerindeki birinci sınıf orman arazisinin tamamını satın almasını sağladı. Leeb, Haziran sonu-Temmuz 1941 başlarında, Kuzey Ordular Grubu komutanı olarak, Einsatzgruppen, Litvanyalı işbirlikçiler ve 16. Ordu'nun Kaunas dışında gerçekleştirdiği katliamlara ilk elden tanık olmuştu. Bir Roma Katoliği olan Leeb, ölüm tarlalarını gördükten sonra "orta derecede rahatsız" olarak tanımlandı ve katliamlar hakkında hafif eleştirel raporlar gönderdi. Leeb, Litvanya'nın Sovyet işgali sırasında işledikleri varsayılan suçlarla haklı olduğunu iddia ederek, Litvanyalı Yahudi erkeklerin öldürülmesine onay verdi; ama kadın ve çocukların öldürülmesi işleri çok ileri götürmüş olabileceği görüşünü dile getirdi. Buna karşılık, Hitler'in yardımcısı General Rudolf Schmundt, Leeb'e Kaunas'taki katliamları eleştirme konusunda tamamen haddini aştığını ve gelecekte "özel görevlerde" SS ile tam olarak işbirliği yapması gerektiğini söyledi.
Schmundt, Leeb'in Konto 5'ten aldığı aylık ödemeleri gerçekten takdir edip etmediğini sordu ve Eylül'de doğum gününün yaklaştığını ona hatırlattı; Führer, sadakatini ödüllendirmek için ona 250.000 Reichsmark çeki hediye etmeyi planlıyordu. Leeb, "Nihai Çözüm"ü protesto etmek konusunda bir daha asla tek kelime etmedi ve Eylül 1941'de usulüne uygun olarak 250.000 Reichsmark çeki aldı. Eylül 1941'de, Einsatzgruppe A'nın komutanı Franz Walter Stahlecker, Berlin'e verdiği bir raporda, Leeb'in Baltık ülkelerindeki Yahudileri öldürmede adamlarıyla işbirliği yapma konusunda örnek teşkil ettiğini bildirerek, Kuzey Ordu Grubu'nu övmekten başka bir şey yapmadı.
Tarihçi Norman Goda, Wilhelm Ritter von Leeb'ten, açgözlülüğü Holokost hakkında hissedebilecekleri her türlü ahlaki tiksintiyi alt eden bir Wehrmacht subayının fazlasıyla tipik bir örneği olarak bahsetti.
Diğer subaylar
Genel olarak, Mareşal Wilhelm Ritter von Leeb, Amiral Erich Raeder ve Mareşal Gerd von Rundstedt gibi siyasi liderlik olmasa da Hitler'in ordusunu bir şekilde eleştiren subaylar, General Walter Model, Amiral Karl Dönitz ve Mareşal Ferdinand Schörner gibi Nasyonal Sosyalistlere ikna oldukları bilinen subaylardan daha büyük rüşvet aldılar (ve kabul ettiler). Hitler'in rüşvet sisteminin başarısı, özellikle açgözlü olduğunu kanıtlamış olan Erich Raeder gibi bazı subayların, daha fazla para, mülk ve daha fazla arazi sahibi olabilmek için yaptıkları sonu gelmeyen talepleri, Hitler tarafından ciddi bir sıkıntı olarak görülmesiyle geri tepti. Raeder'in 1942'de, Hitler'in ömür boyu gelir vergisi ödemekten muafiyetinin yanı sıra, Konto 5'ten yaptığı aylık 4.000 Reichsmark ödemesinden elde ettiği faizin vergilerini de iptal etmesini istemesi, çok çirkin görüldü. 1944'te Wolfram von Richthofen,OKW'ye İtalya'da görev yaptığından beri, her ay banka hesabına yatırılan 4.000 Reichsmark'ın en az 1.000 Reichsmark'ı, İtalya'daki yaygın enflasyonun etkilerini telafi etmek için libre edilmesini istedi. Bu talep, normalde Führer'e hizmet için mali ödüller vermeyi reddetmeyen Wilhelm Keitel tarafından bile mantıksız olarak kabul edildi.
Goda'ya göre, Konto 5'ten General Friedrich Paulus'un banka hesabına yapılan ödemeler, altı ay önce Stalingrad Savaşı'nı kaybettiği için değil, Sovyet radyosuna yenilgiden Hitler'i sorumlu tuttuğu için Ağustos 1943'te durduruldu. Goda, 1944'te aylık ödeneği alanların (Generaloberst rütbeleri ve üzeri) listesinin Erwin von Witzleben ve Temmuz 1944 suikast planı ile bağlantılı diğer subayları da içerdiğini, ancak bu isimlerin üzerinin çizildiğini belirtiyor. Goda'ya göre, 20 Temmuz 1944'teki komplonun başarısızlığından sonra, Erwin Rommel, Franz Halder, Friedrich Fromm ve Günther von Kluge'nin aileleri, Konto 5'in aylık ödemelerinden kesilerek cezalandırıldılar. Mareşal Erwin von Witzleben davasında, ailesine, Konto 5'ten aldığı rüşvet parasının bir kısmını geri ödemesi emredildi, çünkü para Führer'e sadakat ödülü olarak veriliyordu. Witzleben açıkça sadık değildi.
Ayrıca Bundesarchiv Berlin, R 43 II'den toplanan istatistiklere dayanarak, Ueberschär ve Vogel'e göre, her ne kadar Erwin Rommel'in 1942'de sisteme katılması için Lammers tarafından davet edilen subaylar arasında olduğunu belirtilse de, iki tarihçi, Rommel'in bağışlara başarılı bir şekilde itiraz edip etmediğini mevcut arşiv kaynakları kullanılarak bilinemeyeceğini düşünüyorlar. Peter Lieb'e göre, araştırmanın mevcut durumu, Rommel'in Hitler'in bağışlarının alıcısı olduğunu göstermemektedir. Tarihçi Ueberschär ve Vogel'e göre, literatürde Kurt Zeitzler'in de bağış almayı reddettiği söylenmektedir, ancak buna da arşiv kaynaklarında rastlanmamaktadır. Zeitzler 1944'te aylık ödeneği alanlar arasındaydı.
Savaştan sonra
Ödemelerin konusu, alan kişiler için utanç verici bir konu oldu. Nürnberg mahkemelerinde yemin eden Walther von Brauchitsch, herhangi bir rüşvet almayı reddederek yalan yere yemin etti. Brauchitsch'in banka kayıtları, 1938'den savaşın sonuna kadar Konto 5'ten ayda 4.000 Reichsmark ödemesi aldığını gösteriyordu. 1948'deki duruşmasında General Franz Halder, rüşvet aldığını inkâr ederek yalan yere yemin etti ve ardından Amerikalı savcı James M. McHaney aksini gösteren banka kayıtlarını sununca sessizliğini korumak zorunda kaldı. Erhard Milch 1947'de yeminliyken para almayı kabul ettiğini itiraf etti, ancak bunun yalnızca Lufthansa'da yönetici olarak aldığı maaşın telafisi olduğunu iddia etti. Bu, tarihçi Goda'nın "saçma" olarak nitelendirdiği bir iddiadır. Tarihçi Gerhard Weinberg'e göre, "rüşvet sistemi anlaşılır bir şekilde sonsuz sayıda belirgin bir şekilde yer almamakta ve rüşvet alanlar çok az bilimsel ilgi gördü".
Bilinen katılımcılar
Kaynakça
- ^ Hinda, Volodymyr (13 Kasım 2013). . homin.ca. Toronto: Ukrainian Echo. 20 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Haziran 2016.
- ^ . www.nizkor.org. The Nizkor Project. 21 Ocak 1946. 11 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Haziran 2016.
...putting an end to the incredible corruption provoked by the black market in the Wehrmacht ...
- ^ a b Dienen und Verdienen. Hitlers Geschenke an seine Eliten [Book review: Serving and earning. Hitlers presents to his elite]. www.hsozkult.de (Almanca). S. Fischer. 1999. 27 Mart 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Mayıs 2016. .
- ^ Gambetta, s. 5-18.
- ^ Goda, s. 120-121.
- ^ Wette, s. 154-156.
- ^ Ueberschär & Vogel, s. 34.
- ^ Weinberg, s. 455.
- ^ a b c d Wheeler-Bennett, s. 529.
- ^ a b Goda, s. 102.
- ^ Goda, s. 103.
- ^ Goda, s. 130.
- ^ Goda, s. 111.
- ^ a b c d e Goda, s. 108.
- ^ "Historical currency converter". 4 Nisan 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 10 Mayıs 2022.
- ^ a b Goda, s. 105.
- ^ Goda, s. 113.
- ^ a b Goda, s. 110.
- ^ Front Cover Germany. Reichsministerium für Volksaufklärung und Propaganda; Boelcke (compiler), Willi A.; Goebbels, Joseph (1970). The secret conferences of Dr. Goebbels, October 1939-March 1943. Weidenfeld & Nicolson. s. 225. 10 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 4 Kasım 2018.
- ^ Shirer, s. 319.
- ^ Goda, ss. 102 & 129.
- ^ Wheeler-Bennett, ss. 370–371.
- ^ a b Goda, s. 115.
- ^ a b c d Goda, s. 116.
- ^ Goda, s. 126.
- ^ Murray & Millet, s. 72.
- ^ (28 Haziran 2016). Hitler's Soldiers: The German Army in the Third Reich. Yale University Press. ISBN . 1 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 10 Mayıs 2022.
- ^ Hoffmann, Peter (1996). History of the German Resistance, 1933-1945. McGill-Queen's Press - MQUP. ISBN . 25 Aralık 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 10 Mayıs 2022.
- ^ Goda, ss. 126–127.
- ^ Goda, s. 127.
- ^ Goda, s. 117.
- ^ a b c d Goda, s. 112.
- ^ & Wilhelm, Hans-Heinrich Die Truppe des Weltanschauungskrieges: Die Einsatzgruppen der Sicherheitspolizei und des SD 1938–1942, Stuttgart: 1981 pp. 207–209.
- ^ a b Goda, ss. 112–113.
- ^ Hilberg, Raul , New York: Holmes & Meier, 1985, p. 301
- ^ a b Goda, s. 125.
- ^ Goda, ss. 124–125.
- ^ a b Goda, s. 106.
- ^ Goda, s. 106-131.
- ^ Ueberschär & Vogel, s. 103-110.
- ^ Arnold 2017.
- ^ Ueberschär & Vogel, s. 110-146.
- ^ a b c d Goda, s. 123.
- ^ Weinberg, s. 1045.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
1933 ten Ikinci Dunya Savasi nin sonuna kadar Nazi Almanyasi Silahli Kuvvetlerinin yuksek rutbeli subaylari Nazizm e bagliliklari karsiliginda nakit mulk ve vergi muafiyetleri seklinde buyuk rusvetler aldilar Ayni zamanda yaygin olan Wehrmacht ta alt kademelerdeki rusvetten farkli olarak bu odemeler duzenli ve teknik olarak yasaldi ve onde gelen Nazi figurlerinin tam bilgisi ve rizasiyla yapildi Arka planiTarihsel olarak Alman ve diger Avrupali hukumdarlar genellikle diplomatlara ve yuksek rutbeli subaylara unvanlar mulkler ve parasal oduller verirdi Bu genellikle hukumdar ile onemli tebaa arasinda bir bag olusturmak icin yapilirdi Ancak bu tarihsel uygulama Hitler in uyguladigindan farkliydi Prusya Kralligi nda oduller genellikle basarili seferler veya savaslardan sonra alenen verilirken Hitler savas sirasinda seckin nazilere odulleri gizlice dagitti Hitler in uygulamasinin rusvetten ziyade secici tesvikler olarak degerlendirilebilecegini savunuyor Cunku rusvet iki degil uc temsilciyi guvenen mutevelli ve yozlastirici icermeliydi Bu durumda Hitler in generallerine guvenilir her halukarda kendisi icin yapmalari gerekeni yozlastirici degil guvenen yapmalari icin odeme yapildi Ancak generaller hediyeleri kabul ederek Hitler in yegane dahi stratejist rolunun sistematik olarak pekistirilmesinin bir sonucu olarak zaten kaybetmekte olduklari bagimsizliklarini ve siyasi nufuzlarini feda ettiler ve hatta askerler ve siradan insanlar savasin son asamasinda aci cektiklerinde Hitler in kararlarina zincirli kalacaklardi Bu nedenle tarihciler uygulamayi teknik olarak yasadisi olmasa da hediyeler Hitler in kendisi verdigi icin yolsuzluk kokan ve yukaridan kasitli bir yolsuzluk aurasina sahip olarak degerlendirir MekanizmaHitler Wehrmacht subaylarinin mutlak sadakatini saglamak ve devlet icinde devletlerini kaybetmeleri konusunda onlari teselli etmek icin Amerikali tarihci in dedigi gibi hemen hemen en ust duzeylerdeki herkesi kapsayan genis bir gizli rusvet programi yaratmisti Hitler duzenli olarak onde gelen komutanlarina bedava mulkler arabalar buyuk miktarlarda nakit icin duzenlenen cekler ve omur boyu vergi odemekten muafiyet hediyeleri sundu Tipik bir ornek verilirse Ekim 1942 de Maresal Gunther von Kluge ye Malikanesinde yapmak isteyebilecegi her turlu iyilestirme icin Alman hazinesine fatura kesebilecegi vaadiyle birlikte sunulan yarim milyon Reichsmark icin yapilan bir cekti Hitler in rusvet sisteminin basarisi o kadar buyuktu ki 1942 de bircok subay Hitler den hediyeler bahsedilmesini beklemeye basladi ve acikcasi kendilerini bu kadar comertce besleyen eli isirmaya isteksizdi Aralik 1941 de Maresal Fedor von Bock Hitler tarafindan gorevden alindiginda ilk tepkisi Hitler in yardimcisi Rudolf Schmundt ile iletisime gecerek gorevden alinmasinin artik Konto 5 ten banka hesabi 5 rusvet almamak anlamina gelip gelmedigini sormak oldu Konto 5 ozel fonu Reich Sansolyesi baskani Hans Lammers tarafindan yonetilen ve Hitler tarafindan kisisel hediyeler olarak dagitilan Konto 5 rusvet fonu 1933 te yaklasik 150 000 Reichsmark lik bir butceyle basladi ve 1945 te yaklasik 40 milyon Reichsmark a ulasti Baslangicta fonlar Reichskanzler ve 1934 ten sonra Reichsprasident cumhurbaskanligi araciligiyla geldi Parlamento araciligiyla zorunlu 1933 oncesi kontroller ve odemelerin Alman maliye bakani tarafindan imzalanmasi Naziler tarafindan kaldirildi Harcanan para Hitler in takdirindeydi ve baska bir kimsenin veya kurumunun onayini gerektirmiyordu Resmi olarak Aufwandsentschadigungen giderler icin tazminat olarak bilinen Konto 5 ten yapilan odemeler Nisan 1936 dan bu yana Kabine bakanlarina ve kidemli subaylara yapilmistir 1938 baslarinda takiben askeri komuta yapisinin yeniden duzenlenmesinin bir parcasi olarak hizmet seflerinin yani Oberkommando der Wehrmacht OKW Sefi Wilhelm Keitel Ordu komutani Walther von Brauchitsch Luftwaffe komutani Hermann Goring ve Kriegsmarine komutani Erich Raeder Kabine bakanlari ile ayni statuye sahip olacakti ve boylece hepsi bir Kabine uyesi olarak alenen ayni maasi ve Konto 5 ten ozel olarak ayrica odeme almaya basladilar Yolsuzluk sisteminin temeli maresallerin ve buyuk amirallerin banka hesaplarina yatirilan aylik vergisiz 4 000 Reichsmark ve diger tum kidemli subaylar icin 2000 Reichsmark odemeleriydi Konto 5 ten gelen paraya ek olarak subaylara dogum gunu hediyesi olarak genellikle 250 000 Reichsmark lik cekler verildi onlar gelir vergisinden muafti ama paradan kazanilan faiz vergiden muaf degildi Bu para maresaller ve buyuk amiraller icin yilda 26 000 Reichsmark lik ve albay generaller ve amiraller icin yilda 24 000 Reichsmark lik resmi maasin yani sira artan savas zamani yasam maliyetleriyle basa cikmaya yardimci oldu Buna ek olarak kidemli subaylara Almanya nin yuksek gelir vergisi oranlari nedeniyle buyuk bir maas artisi olan gelir vergisini odemekten omur boyu muafiyet verildi 1939 da 2 400 Reichsmark in uzerindeki gelirler icin 65 vergi orani vardi ayrica yiyecek tibbi bakim giyecek ve barinma icin harcama odenegi de verildi Buna karsilik mayinlari temizlemek gibi tehlikeli bir gorevi olan piyadelere tehlike odemesi eki olarak gunde 1 Reichsmark verildi 1 Reichsmark 1940 ta yaklasik 0 40 dolar veya 2015 te yaklasik 13 dolar degerindeydi altin fiyatlarina gore Odemelerin niteligi Herhangi bir subay para almaya baslamadan once onlari bilgilendiren Hans Lammers ile bir araya geldiler Gelecekte yapilacak odemeler Hitler e ne kadar sadakat gostermeye istekli olduklarina bagli olacakti Bir eliyle verdiginin diger eliyle de kolayca alinabilecegi soylendi Odemelerin yasa disi niteligi Lammers in odemeler hakkinda kimseye konusmamalari ve mumkun oldugunca az yazili kayit tutmalari yonundeki uyarisiyla vurgulandi Konto 5 ten gelen para subayin omru boyunca hesabina yatirildi ve emekli oldugunda odeme durmadi Savasin son aylarinda Erich von Manstein Wilhelm List Georg von Kuchler ve Maximilian von Weichs Muttefiklerin ilerlemesini onlemek icin Lammers in Konto 5 ten para yatirmak zorunda oldugu banka hesaplarini degistirmeye devam etti Subaylar ve Lammers arasinda bircok yazisma gidip geldi Aylik rusvetlerini dogru hesaplara yatirdigindan emin olmak icin endiseyle yazmaya devam ettiler Onemli alicilarAugust von Mackensen Sadakat icin rusvet verilen ilk subay Nazi rejiminin iktidara gelmesini memnuniyetle karsilayan ancak Subat 1935 te Genelkurmay Birligi onunde yaptigi bir konusmada General Kurt von Schleicher in oldurulmesini elestiren eski Birinci Dunya Savasi kahramani Maresal August von Mackensen di Hitler onu susturmak icin ayni yil sonra Mackensen e 1 250 hektarlik ucretsiz bir arazi verdi Bu bagis kamuya acikti ve gizli degildi Bundan sonra tarihci Norman J W Goda ya gore von Mackensen Hitler in bakis acisindan yeterli olmasa da rejime sadik kaldi Mackensen Subat 1940 ta Walther von Brauchitsch e ordunun Polonya daki son seferi sirasinda katliamlar gerceklestirerek kendisini rezil ettiginden bahsetti 1942 de Hitler e Mackensen in generaller arasinda bozgunculuk cikaran bir mektubun yayilmasina yardim ettigini ogrenince ofkelendi Goda bunun sahte bir soylenti oldugunu dusunuyor Joseph Goebbels in raporuna gore mektubun kendisi sahte iken von Mackensen yayilmasinda onemli bir rol oynadi Hitler ve Goebbels Mackensen mulkunu kaybetmekle cezalandirilmamasina ragmen bu sadakatsizligi goz onunde bulundurdular Walther von Brauchitsch 1938 de Brauchitsch yuzde iki yuz kuduz Nazi olan cok daha genc bir kadinla evlenmek icin karisini bosamaya karar verdi Bosanma mahkemesi Brauchitsch in evliligini sona erdirme kararina siyasi efendisinden daha az olumlu bakti ve karisi von Brauchitsch e onemli bir anlasma sagladi Hitler 80 000 ila 250 000 Reichsmark arasinda oldugu soylenen bosanma tazminatinin tamamini odemek icin Alman vergi mukelleflerinin parasini kullanmayi kabul ettigi icin Brauchitsch in sonsuz minnettarligini kazandi Brauchitsch escinsellik iddialari uzerine istifa eden Werner von Fritsch in yerine ordu komutanligina terfi etmisti ve ordu Hitler in ilk tercihi Walther von Reichenau yu Fritsch in halefi olarak kabul etmeyi reddettigi icin bir uzlasmaya adaydi Heinz Guderian Paranin vaadinin yani sira 1943 un baslarinda General Heinz Guderian a eger Polonya da bir mulk almak isterse Hitler e kimin topraklarini istedigini soylemesi ve onu alacagi bilgisi verildi Bu bilgilendirme en uygun dogru mulku bulmak icin Polonya ya birkac ziyaret yapmasina neden oldu Bu Guderian in hangi mulku alabilecegi konusunda bir anlasma yapilmadan once istedigi mulklerin bazilarinda tasarimlari olan SS ile bazi sorunlara neden oldu Polonyali sahibinden el konan 937 hektarlik bir araziye verdigi rusvet yasami boyunca vergiden muafti Tarihci Norman Goda Guderian in Polonya daki mulkunu aldiktan sonra 1941 in sonlarindan beri Hitler in askeri liderligi hakkinda dile getirdigi suphelerin aniden sona erdigini yazdi Ve Guderian Hitler in en atesli askeri destekcilerinden biri ya da Joseph Goebbels in gunlugunde tanimladigi gibi Fuhrer in parlak ve niteliksiz bir takipcisi oldu Panzerler Genel Mufettisi olan Guderian Polonya daki bir mulku armagan olarak almadan once Almanya nin savasin en kotu yenilgilerinden biri olan Kursk Savasi na yol acacak olan Unternehmen Zitadelle planlarina karsi cikmisti Guderian mulku aldiktan sonra operasyonun hikmeti konusunda 180 lik bir donus yapti Guderian Zitadelle i acikca elestirmek yerine Goebbels e yaklasarak Hitler i bu konuda vazgecirip vazgecirmeyecegini sordu Bu Goda nin cok atipik olarak tanimladigi bir davranistir Guderian kustah acik sozlu kustah uslubu ve sevmedigi kisilere karsi kabaligiyla taninirdi daha sonra 1943 te meshur bir olayda Guderian Maresal Kluge nin elini sikmayi reddetti cunku ona yuzune soyledigi gibi el sikismaya degmez ve kotu olduguna inandigi bir plani tarif etmek icin kaba kufur dolu bir dil kullanirdi Guderian 1944 teki 20 Temmuz suikast girisimi planini onceden biliyordu ve bunu Hitler e bildirmedi ama kendisi de buna bagli kalmadi 20 Temmuz da Guderian Deipenhof malikanesine cekildi ve direnisle temas kurulamadi Tarihci Goda ya gore Hitler in hala hayatta oldugu netlesince Guderian Berlin deki Panzer birliklerine rejime sadik olmalarini emretti sonra da Volksgerichtshof ta yargilanabilmeleri icin olaya karisan subaylari ihrac etme sorumluluguna sahip olan Onur Mahkemesi ne oturdu ve bu gorevi buyuk bir hevesle yerine getirdi Ancak Ocak 1945 ten sonra Guderian in Polonya da bulunan mulku Sovyet sinirlarinin gerisine dusunce Hitler ile bir kez daha acikca fikir ayriligina dusmeye basladi Bu anlasmazliklar o kadar yogundu ki Hitler Mart 1945 te Guderian i Genelkurmay Baskani olarak gorevden aldi Guderian in 1950 de yayimlanan hatirasi de savastan sonra haksiz olarak gordugu sinir degisiklikleri konusunda Polonya nin lehine ifade ettigi ofkenin cogunun Polonyalilarin Hitler in kendisine verdigi Polonya mulkunu elinden almaya haklari olmadigi konusundaki yogun bicimde sahip oldugu ozel gorusuyle ilgili gorunuyordu Wilhelm Ritter von Leeb 1943 te emekli Maresal Wilhelm Ritter von Leeb Alman devletinin kendisine arazisini insa etmesi icin Bavyera daki 638 000 Reichsmark degerindeki birinci sinif orman arazisinin tamamini satin almasini sagladi Leeb Haziran sonu Temmuz 1941 baslarinda Kuzey Ordular Grubu komutani olarak Einsatzgruppen Litvanyali isbirlikciler ve 16 Ordu nun Kaunas disinda gerceklestirdigi katliamlara ilk elden tanik olmustu Bir Roma Katoligi olan Leeb olum tarlalarini gordukten sonra orta derecede rahatsiz olarak tanimlandi ve katliamlar hakkinda hafif elestirel raporlar gonderdi Leeb Litvanya nin Sovyet isgali sirasinda isledikleri varsayilan suclarla hakli oldugunu iddia ederek Litvanyali Yahudi erkeklerin oldurulmesine onay verdi ama kadin ve cocuklarin oldurulmesi isleri cok ileri goturmus olabilecegi gorusunu dile getirdi Buna karsilik Hitler in yardimcisi General Rudolf Schmundt Leeb e Kaunas taki katliamlari elestirme konusunda tamamen haddini astigini ve gelecekte ozel gorevlerde SS ile tam olarak isbirligi yapmasi gerektigini soyledi Schmundt Leeb in Konto 5 ten aldigi aylik odemeleri gercekten takdir edip etmedigini sordu ve Eylul de dogum gununun yaklastigini ona hatirlatti Fuhrer sadakatini odullendirmek icin ona 250 000 Reichsmark ceki hediye etmeyi planliyordu Leeb Nihai Cozum u protesto etmek konusunda bir daha asla tek kelime etmedi ve Eylul 1941 de usulune uygun olarak 250 000 Reichsmark ceki aldi Eylul 1941 de Einsatzgruppe A nin komutani Franz Walter Stahlecker Berlin e verdigi bir raporda Leeb in Baltik ulkelerindeki Yahudileri oldurmede adamlariyla isbirligi yapma konusunda ornek teskil ettigini bildirerek Kuzey Ordu Grubu nu ovmekten baska bir sey yapmadi Tarihci Norman Goda Wilhelm Ritter von Leeb ten acgozlulugu Holokost hakkinda hissedebilecekleri her turlu ahlaki tiksintiyi alt eden bir Wehrmacht subayinin fazlasiyla tipik bir ornegi olarak bahsetti Diger subaylar Genel olarak Maresal Wilhelm Ritter von Leeb Amiral Erich Raeder ve Maresal Gerd von Rundstedt gibi siyasi liderlik olmasa da Hitler in ordusunu bir sekilde elestiren subaylar General Walter Model Amiral Karl Donitz ve Maresal Ferdinand Schorner gibi Nasyonal Sosyalistlere ikna olduklari bilinen subaylardan daha buyuk rusvet aldilar ve kabul ettiler Hitler in rusvet sisteminin basarisi ozellikle acgozlu oldugunu kanitlamis olan Erich Raeder gibi bazi subaylarin daha fazla para mulk ve daha fazla arazi sahibi olabilmek icin yaptiklari sonu gelmeyen talepleri Hitler tarafindan ciddi bir sikinti olarak gorulmesiyle geri tepti Raeder in 1942 de Hitler in omur boyu gelir vergisi odemekten muafiyetinin yani sira Konto 5 ten yaptigi aylik 4 000 Reichsmark odemesinden elde ettigi faizin vergilerini de iptal etmesini istemesi cok cirkin goruldu 1944 te Wolfram von Richthofen OKW ye Italya da gorev yaptigindan beri her ay banka hesabina yatirilan 4 000 Reichsmark in en az 1 000 Reichsmark i Italya daki yaygin enflasyonun etkilerini telafi etmek icin libre edilmesini istedi Bu talep normalde Fuhrer e hizmet icin mali oduller vermeyi reddetmeyen Wilhelm Keitel tarafindan bile mantiksiz olarak kabul edildi Goda ya gore Konto 5 ten General Friedrich Paulus un banka hesabina yapilan odemeler alti ay once Stalingrad Savasi ni kaybettigi icin degil Sovyet radyosuna yenilgiden Hitler i sorumlu tuttugu icin Agustos 1943 te durduruldu Goda 1944 te aylik odenegi alanlarin Generaloberst rutbeleri ve uzeri listesinin Erwin von Witzleben ve Temmuz 1944 suikast plani ile baglantili diger subaylari da icerdigini ancak bu isimlerin uzerinin cizildigini belirtiyor Goda ya gore 20 Temmuz 1944 teki komplonun basarisizligindan sonra Erwin Rommel Franz Halder Friedrich Fromm ve Gunther von Kluge nin aileleri Konto 5 in aylik odemelerinden kesilerek cezalandirildilar Maresal Erwin von Witzleben davasinda ailesine Konto 5 ten aldigi rusvet parasinin bir kismini geri odemesi emredildi cunku para Fuhrer e sadakat odulu olarak veriliyordu Witzleben acikca sadik degildi Ayrica Bundesarchiv Berlin R 43 II den toplanan istatistiklere dayanarak Ueberschar ve Vogel e gore her ne kadar Erwin Rommel in 1942 de sisteme katilmasi icin Lammers tarafindan davet edilen subaylar arasinda oldugunu belirtilse de iki tarihci Rommel in bagislara basarili bir sekilde itiraz edip etmedigini mevcut arsiv kaynaklari kullanilarak bilinemeyecegini dusunuyorlar Peter Lieb e gore arastirmanin mevcut durumu Rommel in Hitler in bagislarinin alicisi oldugunu gostermemektedir Tarihci Ueberschar ve Vogel e gore literaturde Kurt Zeitzler in de bagis almayi reddettigi soylenmektedir ancak buna da arsiv kaynaklarinda rastlanmamaktadir Zeitzler 1944 te aylik odenegi alanlar arasindaydi Savastan sonraOdemelerin konusu alan kisiler icin utanc verici bir konu oldu Nurnberg mahkemelerinde yemin eden Walther von Brauchitsch herhangi bir rusvet almayi reddederek yalan yere yemin etti Brauchitsch in banka kayitlari 1938 den savasin sonuna kadar Konto 5 ten ayda 4 000 Reichsmark odemesi aldigini gosteriyordu 1948 deki durusmasinda General Franz Halder rusvet aldigini inkar ederek yalan yere yemin etti ve ardindan Amerikali savci James M McHaney aksini gosteren banka kayitlarini sununca sessizligini korumak zorunda kaldi Erhard Milch 1947 de yeminliyken para almayi kabul ettigini itiraf etti ancak bunun yalnizca Lufthansa da yonetici olarak aldigi maasin telafisi oldugunu iddia etti Bu tarihci Goda nin sacma olarak nitelendirdigi bir iddiadir Tarihci Gerhard Weinberg e gore rusvet sistemi anlasilir bir sekilde sonsuz sayida belirgin bir sekilde yer almamakta ve rusvet alanlar cok az bilimsel ilgi gordu Bilinen katilimcilarWalther von Brauchitsch Heinz Guderian Franz Halder Albert Kesselring Ewald von Kleist Gunther von Kluge Georg von Kuchler Wilhelm Ritter von Leeb Wilhelm List Erich von Manstein Erhard Milch Erich Raeder Wolfram von Richthofen Gerd von Rundstedt Maximilian von Weichs Hugo SperrleKaynakca Hinda Volodymyr 13 Kasim 2013 homin ca Toronto Ukrainian Echo 20 Eylul 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 2 Haziran 2016 www nizkor org The Nizkor Project 21 Ocak 1946 11 Ekim 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 12 Haziran 2016 putting an end to the incredible corruption provoked by the black market in the Wehrmacht a b Dienen und Verdienen Hitlers Geschenke an seine Eliten Book review Serving and earning Hitlers presents to his elite www hsozkult de Almanca S Fischer 1999 27 Mart 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 11 Mayis 2016 9783100860026 Gambetta s 5 18 Goda s 120 121 Wette s 154 156 Ueberschar amp Vogel s 34 Weinberg s 455 a b c d Wheeler Bennett s 529 a b Goda s 102 Goda s 103 Goda s 130 Goda s 111 a b c d e Goda s 108 Historical currency converter 4 Nisan 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 10 Mayis 2022 a b Goda s 105 Goda s 113 a b Goda s 110 Front Cover Germany Reichsministerium fur Volksaufklarung und Propaganda Boelcke compiler Willi A Goebbels Joseph 1970 The secret conferences of Dr Goebbels October 1939 March 1943 Weidenfeld amp Nicolson s 225 10 Mayis 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 4 Kasim 2018 Shirer s 319 Goda ss 102 amp 129 Wheeler Bennett ss 370 371 a b Goda s 115 a b c d Goda s 116 Goda s 126 Murray amp Millet s 72 28 Haziran 2016 Hitler s Soldiers The German Army in the Third Reich Yale University Press ISBN 978 0 19 507903 6 1 Mayis 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 10 Mayis 2022 Hoffmann Peter 1996 History of the German Resistance 1933 1945 McGill Queen s Press MQUP ISBN 9780773515314 25 Aralik 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 10 Mayis 2022 Goda ss 126 127 Goda s 127 Goda s 117 a b c d Goda s 112 amp Wilhelm Hans Heinrich Die Truppe des Weltanschauungskrieges Die Einsatzgruppen der Sicherheitspolizei und des SD 1938 1942 Stuttgart 1981 pp 207 209 a b Goda ss 112 113 Hilberg Raul New York Holmes amp Meier 1985 p 301 a b Goda s 125 Goda ss 124 125 a b Goda s 106 Goda s 106 131 Ueberschar amp Vogel s 103 110 Arnold 2017 Ueberschar amp Vogel s 110 146 a b c d Goda s 123 Weinberg s 1045